Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 5 maja 2005 r.
III PK 12/05
Udzielenie urlopu bezpłatnego na podstawie art. 174 § 1 k.p. po rozwiąza-
niu stosunku pracy jest nieważne.
Przewodniczący SSN Kazimierz Jaśkowski (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Herbert Szurgacz, Andrzej Wróbel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 5 maja 2005 r. sprawy z
powództwa Piotra J. przeciwko Urzędowi Miasta K. o odszkodowanie, na skutek ka-
sacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w Zamościu z dnia 30 czerwca 2004 r. [...]
o d d a l i ł kasację i zasądził od powoda na rzecz pozwanego 1.200 zł tytu-
łem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Powód Piotr J. wystąpił przeciwko Urzędowi Miasta w K. o odszkodowanie w
kwocie 27.472 zł. z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę wobec
odmowy przywrócenia go do pracy po urlopie bezpłatnym udzielonym w związku z
zawarciem stosunku pracy na podstawie wyboru.
Powód był zatrudniony w pozwanym Urzędzie od dnia 1 września 1995 r. jako
inspektor w wydziale finansowym na podstawie umowy o pracę zawartej na czas
określony. Uchwałą Rady Miasta K. z dnia 28 sierpnia 1995 r. został powołany z
dniem 2 października 1995 r. na Skarbnika Miasta K. z jednoczesnym pełnieniem
funkcji głównego księgowego budżetu Miasta. W 1998 r. powód został wybrany na
Starostę Powiatu K. od dnia 1 stycznia 1999 r. W związku z tym w piśmie z dnia 10
grudnia 1998 r. złożył na ręce Przewodniczącego Rady Miasta K. rezygnację z peł-
nienia funkcji Skarbnika Miasta z dniem 31 grudnia 1998 r. Uchwałą Rady Miasta K.
z dnia 17 grudnia 1998 r. powód - na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 8
marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym oraz art. 70 § 2 k.p. w związku z art. 31
2
ust. 1 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych - został od-
wołany z dniem 31 grudnia 1998 r. ze stanowiska Skarbnika Miasta. Powód pismem
z dnia 31 grudnia 1998 r. zwrócił się do Burmistrza Miasta K. o udzielenie mu urlopu
bezpłatnego począwszy od 1 stycznia 1999 r. w związku z jego wyborem na Starostę
Powiatu K. W piśmie z dnia 4 stycznia 1999 r. Burmistrz udzielił powodowi urlopu
bezpłatnego od dnia 1 stycznia 1999 r. jednocześnie informując go, że w przypadku
zgłoszenia powrotu do pracy, możliwe będzie jego zatrudnienie jedynie na stanowi-
sku administracyjnym zajmowanym przed powołaniem na Skarbnika Miasta. Po wy-
gaśnięciu mandatu starosty powiatowego powód w dniu 25 listopada 2002 r. zwrócił
się do Burmistrza Miasta K. o dalsze zatrudnienie go w Urzędzie Miasta. Jako pod-
stawę roszczenia wskazał art. 74 k.p. Burmistrz poinformował powoda, że dalsze
jego zatrudnienie w Urzędzie Miasta nie jest możliwe, bowiem został on odwołany ze
stanowiska Skarbnika Miasta w wyniku złożonej rezygnacji. Obecnie zaś nie ma
możliwości powrotu na stanowisko równorzędne. W tak ustalonym stanie faktycznym
Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zamościu oddalił powódz-
two.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Zamościu zaskarżo-
nym wyrokiem oddalił apelację powoda. W motywach swego rozstrzygnięcia Sąd
Okręgowy stwierdził, iż Sąd pierwszej instancji prawidłowo przeprowadził postępo-
wanie dowodowe i wydał odpowiadające prawu rozstrzygnięcie. Sąd podkreślił, iż
zawarty przez strony w dniu 1 września 1995 r. umowny stosunek pracy został roz-
wiązany przez strony w sposób dorozumiany z dniem 2 października 1995 r., to jest z
datą powołania powoda na stanowisko Skarbnika Miasta K. Ów stosunek pracy z
powołania został z kolei rozwiązany wobec podjęcia, na wniosek powoda, przez
Radę Miasta K. w dniu 17 grudnia 1998 r. uchwały o odwołaniu go z tego stanowiska
z dniem 31 grudnia 1998 r. (art. 70 § 1 i 2 k.p.), a powód nie dochodził żadnych rosz-
czeń w związku z tym odwołaniem. Sąd Okręgowy podzielił pogląd Sądu pierwszej
instancji, iż w sprawie nie ma zastosowania przepis art. 74 k.p., regulujący prawo
powrotu do pracy u pracodawcy, który udzielił urlopu bezpłatnego w związku z wybo-
rem, gdyż wobec odwołania powoda, powodującego rozwiązanie stosunku pracy,
decyzja o udzieleniu mu urlopu bezpłatnego była bezprzedmiotowa. Nie można bo-
wiem udzielić urlopu bezpłatnego „niepracownikowi”.
Powyższy wyrok powód zaskarżył kasacją, w której zarzucił naruszenie: art.
387 § 1 w związku z art. 368 § 1 pkt 2 i 3 oraz 378 § 1 k.p.c., poprzez całkowite nie-
3
ustosunkowanie się do poszczególnych zarzutów apelacyjnych, w szczególności
przez nieodniesienie się do naruszenia art. 74 k.p.; art. 368 § 1 k.p.c. przez błędne
przyjęcie, że stroną pozwaną w niniejszej sprawie jest Urząd Miasta w K., podczas,
gdy stroną mogła być tylko Gmina Miejska K.; art. 74 i art. 70 § 2 k.p. w związku z
art. 233 k.p.c. przez błędne przyjęcie, że w momencie powrotu do pracy u pozwane-
go pracodawcy powód nie miał statusu pracownika, któremu uprzednio udzielono
urlopu bezpłatnego.
W odpowiedzi na kasację strona pozwana wniosła o jej oddalenie i zasądzenie
na jej rzecz od powoda kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisa-
nych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Kasacja jest bezzasadna. Nietrafny jest zarzut skarżącego, iż Sąd Okręgowy
nie ustosunkował się do poszczególnych zarzutów apelacyjnych, a w szczególności
nie odniósł się do naruszenia art. 74 k.p. Z utrwalonego orzecznictwa Sądu Najwyż-
szego wynika, iż w sytuacji, gdy uzasadnienie orzeczenia pierwszoinstancyjnego,
sporządzonego zgodnie z wymaganiami art. 328 § 2 k.p.c., spotyka się z pełną ak-
ceptacją sądu drugiej instancji, to wystarczy, że da on temu wyraz w treści uzasad-
nienia swego orzeczenia, bez powtarzania szczegółowych ustaleń faktycznych i
wnioskowań prawniczych zawartych w motywach zaskarżonego orzeczenia (por.
wyrok z dnia 5 listopada 1998 r., I PKN 339/98, OSNAPiUS 1999 nr 24, poz. 776). W
przedmiotowej sprawie Sąd drugiej instancji na wstępie swego uzasadniania stwier-
dził, iż w pełni podziela zarówno ustalenia faktyczne jak i wnioskowania prawnicze
zawarte w motywach wyroku Sądu pierwszej instancji. Uzasadnienie Sądu Rejono-
wego, wnikliwe i wyczerpujące, odnosi się zaś do wszystkich kwestii podniesionych
w apelacji.
Niezasadny jest także (zwłaszcza w ramach naruszenia art. 368 § 1 k.p.c.,
który w ogóle nie dotyczy stron procesu) zarzut skarżącego, iż Sąd błędnie przyjął, iż
stroną pozwaną w niniejszej sprawie jest Urząd Miasta w K., podczas gdy, zdaniem
skarżącego, stroną mogła być tylko Gmina Miejska K., ewentualnie Burmistrz Miasta
K. Z ustaleń poczynionych przez Sądy, popartych analizą akt osobowych powoda
wynika, iż zarówno wówczas, gdy powód był zatrudniony jako inspektor finansowy,
jak i wtedy, gdy był Skarbnikiem Miasta K., pracodawcą jego był Urząd Miasta K.
4
Urząd Miasta K. został wskazany jako pozwany także w pozwie przez samego po-
woda. Legitymacja bierna Urzędu Miasta K. w przedmiotowej sprawie wynika rów-
nież, z przepisu art. 4 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (jedno-
lity tekst: Dz.U. z 1996 r. Nr 13, poz. 74 ze zm.).
Sąd Najwyższy nie podziela także kasacyjnych zarzutów naruszenia prawa
materialnego. Sądy obu instancji słusznie przyjęły, iż powód zatrudniony u pozwane-
go od dnia 2 października 1995 r. na podstawie powołania został skutecznie odwoła-
ny z tego stanowiska na mocy uchwały Rady Miasta K. z dnia 17 grudnia 1998 r., w
której wyraźnie wskazano, iż jedną z podstaw odwołania był art. 70 § 1 k.p. Według
tego przepisu, pracownik zatrudniony na podstawie powołania może być w każdym
czasie - niezwłocznie lub w określonym terminie - odwołany ze stanowiska przez or-
gan, który go powołał. Dotyczy to również pracownika, który na podstawie przepisów
szczególnych został powołany na stanowisko na czas określony. Skoro powód nie
odwołał się od tej czynności do sądu, to w jej wyniku przestał być pracownikiem
pozwanego Urzędu.
Skutku tego nie może podważyć okoliczność, iż Burmistrz Miasta K. już po
odwołaniu powoda i po ustaniu stosunku pracy udzielił mu urlopu bezpłatnego w
związku z wyborem na stanowisko Starosty Powiatu K. Czynność ta jako sprzeczna
z ustawą była bowiem na mocy art. 58 k.c. nieważna. Sprzeczne z ustawą jest bo-
wiem udzielenie urlopu bezpłatnego „niepracownikowi” (art. 74 w związku art. 174 §
1 k.p.). Należy także zaznaczyć, że urlopu bezpłatnego „udzielił” powodowi organ do
tego nieuprawniony. Udzielenie urlopu bezpłatnego jest bowiem czynnością prowa-
dzącą do czasowego zawieszenia stosunku pracy. O tym zaś w odniesieniu do
skarbnika miasta mogła, w oparciu o art. 18 ust. 2 pkt 3 ustawy o samorządzie gmin-
nym, decydować wyłącznie Rada Miasta K. Wniosek co do nieważności udzielenia
powodowi urlopu bezpłatnego nie może być podważony również w drodze wykładni
oświadczeń woli (art. 65 k.c. w związku z art. 300 k.p.). Niekonsekwentne oświad-
czenia woli powoda zawarte w piśmie z dnia 10 grudnia 1998 r. dotyczącym jego re-
zygnacji z funkcji Skarbnika Miasta K. i w piśmie z dnia 31 grudnia 1998 r. zawierają-
cym wniosek o udzielenie urlopu skierowane były do różnych organów. Od różnych
organów pochodziły także odpowiadające im oświadczenia woli skierowane do po-
woda. Uchwałę o odwołaniu powoda podjęła Rada Miasta K. - urlopu bezpłatnego
udzielił mu zaś Burmistrz Miasta K. W takiej sytuacji trudno ustalić inny zamiar stron
wynikający z ogółu okoliczności składanych oświadczeń woli niż taki jaki opierał się
5
na ich dosłownym brzmieniu. Stąd zasadne było przyjęcie, iż skuteczna była czyn-
ność odwołania powoda, nieskuteczna zaś (nieważna) - czynność udzielenia mu
urlopu bezpłatnego.
Z tych względów na podstawie art. 39312
i 98 k.p.c. orzeczono, jak w sentencji.
========================================