Pełny tekst orzeczenia

Uchwała z dnia 12 maja 2005 r., III CZP 19/05
Sędzia SN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Antoni Górski
Sędzia SN Barbara Myszka
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi wykonawcy Wojciecha P., prowadzącego
działalność gospodarczą pod firmą "P.-S.", Zakład Usług Specjalistycznych w W.
przeciwko zamawiającemu Gminie W. – Zarządowi Zieleni Miejskiej w W. od
postanowienia zespołu arbitrów z dnia 11 sierpnia 2004 r. po rozstrzygnięciu w Izbie
Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 12 maja 2005 r., przy udziale prokuratora
Prokuratury Krajowej Iwony Kaszczyszyn, zagadnienia prawnego przedstawionego
przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu postanowieniem z dnia 23 grudnia 2004 r.:
„Jakiej opłacie sądowej podlega skarga na postanowienie Zespołu Arbitrów w
sprawach o zamówienia publiczne, w szczególności, czy pobiera się od takiej skargi
wpis stały w kwocie 3000 zł zgodnie z § 18 ust. 5 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie określenia wysokości wpisów
w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 155, poz. 753 ze zm.), czy też należy odpowiednio
stosować przepisy dotyczące opłat od zażalenia tj. 1/5 wpisu stosunkowego (§ 9
ust. 5 powołanego rozporządzenia)?"
podjął uchwałę:
Od skargi na postanowienie zespołu arbitrów w sprawach o zamówienie
publiczne pobiera się piątą część wpisu stosunkowego.
Uzasadnienie
Zespół arbitrów postanowieniem z dnia 11 sierpnia 2004 r. odrzucił odwołanie
Wojciecha P. od oddalenia przez zamawiającego Gminę W. – Zarząd Zieleni
Miejskiej protestu z dnia 16 lipca 2004 r.
Rozpoznając skargę Wojciecha P. na to postanowienie, wniesioną na
podstawie art. 194 ust. 1 i art. 195 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. –
Prawo zamówień publicznych (Dz.U. Nr 19, poz. 177 ze zm.), Sąd Okręgowy we
Wrocławiu przedstawił Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia przytoczone na
wstępie zagadnienie prawne. Sąd Okręgowy powziął wątpliwości dlatego, że § 18
ust. 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie
określenia wysokości wpisów sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 155, poz. 753 ze zm.)
przewiduje jedynie opłatę sądową od skargi wnoszonej od wyroku zespołu arbitrów,
stanowiąc, że podlega ona wpisowi stałemu w kwocie 3000 zł, brak natomiast
regulacji dotyczącej opłaty sądowej, której ma podlegać skarga wnoszona od
postanowienia zespołu arbitrów.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Ustawa z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach
cywilnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm. – dalej: "u.k.s.c.")
wymienia enumeratywnie przypadki, w których nie zachodzi obowiązek uiszczania
opłat od pism zawierających wnioski o podjęcie czynności przez sąd (art. 8-10, 16
ust. 4, art. 19 i 23). Wynika z tego, że regułą ustawową jest, iż wszystkie pisma,
które wymagają podjęcia czynności przez sąd, podlegają opłacie. Żaden przepis
ustawy nie zwalnia od opłaty skargi na postanowienie zespołu arbitrów w sprawach
o zamówienie publiczne. Brak także ustawowego upoważnienia dla Ministra
Sprawiedliwości do zwolnienia takiej skargi od opłat.
Ogólne upoważnienie do wydania rozporządzenia wykonawczego przez
Ministra Sprawiedliwości, zawarte w art. 37 u.k.s.c., przyznaje mu kompetencję do
określania wysokości wpisów w poszczególnych rodzajach spraw, ale nie pozwala
mu na zwalnianie od wpisów. Braku określenia wysokości wpisu od skargi na
postanowienie zespołu arbitrów w przepisach rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości, wydanego na podstawie art. 37 u.k.s.c., nie można zatem
interpretować jako zwolnienia tego środka odwoławczego od opłaty sądowej.
Lukę istniejącą w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości w sprawie
określania wysokości wpisów w sprawach cywilnych trzeba wypełnić w drodze
wykładni. Można przyjąć, że skarga na postanowienie powinna podlegać takiej
samej opłacie jak skarga od wyroku zespołu arbitrów, tj. określonemu w § 18 ust. 5
rozporządzenia wpisowi stałemu w kwocie 3000 zł. Sąd Okręgowy w uzasadnieniu
przedstawionego zagadnienia prawnego zwrócił uwagę, że rozwiązanie to może
budzić zastrzeżenia, gdyż środek odwoławczy od orzeczenia o charakterze
formalnym, który mają postanowienia zespołu arbitrów, podlegałby takiej samej
opłacie jak skarga od rozstrzygnięcia merytorycznego. Tymczasem jest regułą, że
postanowienia formalne, nawet kończące postępowanie, podlegają opłacie niższej,
w wysokości 1/5 wpisu.
Przeciwko omawianemu rozwiązaniu przemawia także inny argument. Ustawa
o kosztach sądowych w spawach cywilnych przyjmuje w art. 29 zasadę, że wpisy są
stosunkowe. Luka w rozporządzeniu wykonawczym nie powinna być usuwana
przez kreowanie wyjątku od ustawowej zasady, dlatego należy uznać, że opłata od
skargi na postanowienie zespołu arbitrów ma charakter wpisu stosunkowego.
Stosownie do § 9 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia, od zażalenia pobiera się piątą
część wpisu. Skarga na postanowienie zespołu arbitrów nie jest ani zażaleniem, ani
apelacją w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego, jednakże
swoim charakterem bardziej zbliżona jest do zażalenia niż do apelacji. Biorąc to pod
uwagę i zasadę stosunkowości wpisu, wynikającą z art. 29 u.k.s.c., należy przyjąć,
że od skargi na postanowienie zespołu arbitrów w sprawach o zamówienie
publiczne pobiera się piątą część wpisu stosunkowego.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 390 § 1 k.p.c. rozstrzygnął
przedstawione zagadnienie prawne, jak w uchwale.