Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 31 stycznia 2006 r., IV CNP 38/05
Uprawdopodobnienie szkody (art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.) polega na
przedstawieniu wyodrębnionego wywodu wskazującego, że szkoda została
wyrządzona oraz określającego czas jej powstania, postać i związek
przyczynowy z wydaniem orzeczenia niezgodnego z prawem.
Sędzia SN Zbigniew Strus
Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi powoda o stwierdzenie niezgodności z
prawem prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego w Białymstoku z dnia 19 maja
2005 r. z powództwa Leszka W. przeciwko Biuru Podróży "N.I.", spółce z o.o. w O.
o zapłatę, na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 31 stycznia 2006 r.,
odrzucił skargę i zasądził od powoda na rzecz pozwanego 120 zł kosztów
procesu w postępowaniu wszczętym ze skargi.
Uzasadnienie
Wyrok Sądu drugiej instancji, niekorzystny dla powoda ze względu na
obniżenie zasądzonej kwoty świadczenia głównego z kwoty 10 760 zł do kwoty
3000 zł, został wydany wskutek odmiennej niż dokonana przez Sąd w pierwszej
instancji wykładni art. 16a ust. 1 i 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach
turystycznych (jedn. tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 223, poz. 2268).
W części wykazującej podstawę skargi powód przytoczył – naruszone według
niego – m.in. przepisy postępowania i prawa materialnego, w tym art. 353 § 1, art.
354 § 1, art. 355 § 1 i 2 k.c. oraz art. 494 k.c. przez ich niezastosowanie,
powodujące częściowe oddalenie roszczenia o zwrot pełnej ceny uiszczonej
pozwanemu. W uzasadnieniu skargi znalazło się ponadto stwierdzenie o
niewątpliwym wystąpieniu szkody i wyliczenie jej wysokości, oparte na porównaniu
roszczenia i prawomocnego rozstrzygnięcia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Konstrukcja skargi o stwierdzenie niezgodności prawomocnego orzeczenia z
prawem wykazuje zasadnicze podobieństwo do skargi kasacyjnej. W art. 4245
§ 1
wymieniono wyczerpująco elementy określane w odniesieniu do skargi kasacyjnej
jako istotne lub konstrukcyjne oraz sankcję w postaci jej odrzucenia w razie
niespełnienia wymagań w zakresie kompozycji skargi (art. 4248
§ 1 k.p.c.). Wspólny
dla obydwu skarg jest obowiązek zastępstwa przez adwokatów lub radców
prawnych (art. 871
§ 1 k.p.c.), gwarantujący ścisłe spełnienie surowych wymagań
formalnych. (...)
Ukształtowana praktyka dotycząca istotnych elementów kasacji odnosi się do
skargi o stwierdzenie niezgodności prawomocnego orzeczenia, w tym do
wymagania uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody spowodowanej przez
wydanie orzeczenia, którego skarga dotyczy (art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c.).
Należy przy tym dostrzegać aspekt formalny i merytoryczny tego składnika
skargi, omówiony w uzasadnieniu postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11
sierpnia 2005 r., III CNP 4/05 (OSNC 2006, nr 1, poz. 16). Zawartość merytoryczna
łączy się wyraźnie z art. 4171
§ 2 k.c., będącym przyczyną unormowania
procesowego. Przepisy działu VIII tytułu VI, części pierwszej kodeksu postępowania
cywilnego (art. 4241
–42412
) umożliwiają poszkodowanemu naprawienie szkody
wyrządzonej wydaniem orzeczenia niezgodnego z prawem, natomiast nie otwierają
drogi do realizacji innych zamierzeń, np. uzyskania satysfakcji moralnej. Z tego
względu badanie Sąd Najwyższy zgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
wymaga uprawdopodobnienia wyrządzenia szkody przez wydanie tego orzeczenia,
którego skarga dotyczy. Użycie trybu dokonanego w art. 4245
§ 1 pkt 4 i w art. 4241
§ 1 k.p.c. nakazuje przyjąć, że chodzi o szkodę, która już nastąpiła, a nie szkodę
hipotetyczną, zagrażającą w przyszłości. (...)
Uprawdopodobnienie może być rozpatrywane w aspekcie celu, którym jest
wyrobienie przekonania organu decyzyjnego o istnieniu takiego stanu, oraz
środków usprawiedliwiających to przekonanie. Ustawa nie ogranicza skarżącego w
doborze środków, ale ze względu na to, że ich weryfikacja w tej fazie postępowania
nie jest oparta na postępowaniu dowodowym, skarżący może poprzestać na
przytoczeniu twierdzeń odwołujących się do skonkretyzowanych okoliczności, które
wydają się prawdziwe, gdyż znajdują potwierdzenie w materiałach dołączonych do
skargi lub znajdujących się w sprawie zakończonej i przekonują o istnieniu faktów,
prowadzących do wniosku o powstaniu wskutek wydania orzeczenia uszczerbku
majątkowego. Uprawdopodobnienie nie jest poddane ścisłym regułom dowodzenia,
natomiast musi zachować walor wiarygodności w świetle reguł logiki i
doświadczenia życiowego. Konieczne jest zatem wskazanie czasu wyrządzenia
szkody, jej postaci oraz związku przyczynowego między wystąpieniem uszczerbku
a wydaniem orzeczenia (verba legis: spowodowanej przez wydanie).
Sformułowanie zawarte w art. 4171
§ 2 k.c. o szkodzie wyrządzonej przez wydanie
orzeczenia, a nie np. przez wykonanie, wskazuje, że ustawodawca – co do
zasady – nie wyłączył z zakresu odszkodowania uszczerbku polegającego na
utracie przedmiotu sporu. Wykazując jednak prawdopodobieństwo rzeczywistego
wyrządzenia szkody, skarżący nie może odwoływać się do argumentów, które
przekonywałyby tylko o możliwości jej powstania w przyszłości, a tym bardziej
utożsamiać stanu jej wyrządzenia z faktem wydania w postępowaniu instancyjnym
odmiennych wyroków. (...)
Dlatego twierdzenie skarżącego dotyczące szkody nie odpowiada wymaganiu
zawartemu w art. 4245
§ 1 pkt 4 k.p.c., wobec czego skarga podlega odrzuceniu
(art. 4248
§ 1 k.p.c.).

IV CNP 38/05

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia