Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 9 MARCA 2006 R.
SNO 4/06
Przewodniczący: sędzia SN Antoni Kapłon (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Jerzy Kwaśniewski, Herbert Szurgacz.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y na rozprawie z udziałem
Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego sędziego Sądu Okręgowego oraz protokolanta
po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2006 r. sprawy sędziego Sądu Rejonowego w związku
z odwołaniem Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego od wyroku Sądu Apelacyjnego 
Sądu Dyscyplinarnego z dnia 5 grudnia 2005 r., sygn. akt (...)
1. z m i e n i ł zaskarżony w y r o k w ten sposób, że przyjmując iż przypisane
obwinionemu przewinienie dyscyplinarne nie stanowi przypadku mniejszej
wagi i na podstawie art. 109 § 1 pkt 1 u.s.p. wymierzył obwinionemu sędziemu
Sądu Rejonowego karę dyscyplinarną upomnienia,
2. kosztami postępowania odwoławczego obciążył Skarb Państwa.
U z a s a d n i e n i e
Sędzia Sądu Rejonowego obwiniony został o to, że „wbrew obowiązkowi
wynikającemu z art. 15 § 2 w zw. z art. 87 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo
o ustroju sądów powszechnych, będąc referendarzem sądowym w Sądzie Rejonowym,
w oświadczeniu o stanie majątkowym z dnia 9 lutego 2004 r. sporządzonym za rok
2003, nie wykazał posiadanych zasobów finansowych na kwotę stu pięćdziesięciu
pięciu tysięcy złotych, czym rażąco uchybił godności sędziego, tj. o popełnienie
przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1 i 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo
o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070, ze zm.).
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wyrokiem z dnia 5 grudnia 2005 r., sygn.
akt (...) uznał obwinionego sędziego Sądu Rejonowego za winnego popełnienia czynu
zarzucanego we wniosku o ukaranie przyjmując, że swoim zachowaniem uchybił on
godności urzędu sędziego, tj. przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1 i 2 u.s.p., i
ustalając, że stanowi on przypadek mniejszej wagi, na podstawie art. 109 § 5 u.s.p.
odstąpił od wymierzenia kary.
Wyrok ten został zaskarżony odwołaniem Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego,
w którym zarzucono:
„1. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, a mający
wpływ na jego treść i polegający na bezzasadnym ustaleniu, że obwiniony dopuścił się
przypisanego przewinienia dyscyplinarnego nieumyślnie, przyjęciu, że swoim
2
zachowaniem obwiniony nie uchybił godności urzędu sędziego w sposób rażący, a w
konsekwencji przyjęcie, że czyn obwinionego stanowi przewinienie dyscyplinarne
mniejszej wagi;
2. rażącą niewspółmierność kary poprzez bezzasadne odstąpienie od
wymierzenia obwinionemu kary”.
W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżąca wniosła o „zmianę wyroku przez
wyeliminowanie ustalenia, że przewinienie dyscyplinarne obwinionego stanowi
przypadek mniejszej wagi, ustalenie, że obwiniony swoim zachowaniem rażąco
uchybił godności urzędu sędziego i na podstawie art. 109 § 1 pkt 2 u.s.p. wymierzenie
obwinionemu kary nagany”.
W motywach swego środka odwoławczego jego autorka, rozwijając postawione
zarzuty, wywiodła, m.in., że nie da się zaakceptować stanowiska Sądu Apelacyjnego –
Sądu Dyscyplinarnego, że przewinienie dyscyplinarne obwinionego stanowi
przypadek mniejszej wagi w rozumieniu art. 109 § 5 u.s.p. Zdaniem skarżącej
szkodliwość przewinienia obwinionego jest dla wymiaru sprawiedliwości znaczna.
Nierzetelność w sporządzeniu oświadczeń o stanie majątkowym, szczególnie w
przypadku sędziów, w sposób oczywisty i jednoznaczny podważa zaufanie do
wymiaru sprawiedliwości.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Odwołanie jest w części zasadne.
Na wstępie godzi się zauważyć, że przyjęcie przez Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny, iż czyn zarzucany obwinionemu stanowi przypadek mniejszej wagi, to
kwestia oceny prawnej a nie faktycznej. Sfera faktu w sprawie niniejszej nie budzi
bowiem wątpliwości. Lektura motywów wyrokowych tego Sądu daje podstawę do
konstatacji, że o przypadku mniejszej wagi przesądziły takie okoliczności jak
niewielka szkodliwość czynu dla służby i niewielki – jak to sąd określił – stopień
przewinienia w sytuacji, gdy zamiarem obwinionego nie było ukrycie posiadanych
środków pieniężnych, a nadto działał on nieumyślnie.
Nie kwestionując tychże ustaleń, mając wszakże na uwadze całokształt
okoliczności wynikających z analizy materiału dowodowego sprawy, wskazanego
wyżej stanowiska Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego nie można
zaakceptować.
Przepis art. 109 § 5 u.s.p. wprowadza pojęcie przewinienia dyscyplinarnego
mniejszej wagi, jednakże nie definiuje tego pojęcia. Takiej definicji nie zawiera także
prawo karne materialne. W orzecznictwie przeważa pogląd, ze o zakwalifikowaniu
zachowania jako przypadek mniejszej wagi decydują przedmiotowe i podmiotowe
znamiona czynu (zob. OSNKW 1997, z. 3–4, poz. 27).
3
Przechodząc na grunt przewinień dyscyplinarnych, to niewątpliwie istotnym
kryterium oceny czy omawiany przypadek ma miejsce, jest niewielki stopień
szkodliwości społecznej czynu dla służby sędziowskiej oraz niewielki stopień
zawinienia (zob. Komentarz do Prawa o ustroju sądów powszechnych... pod redakcją
Jacka Gudowskiego, Warszawa 2002, teza 9 i 10 do art. 109 § 5 , s. 336).
Odnosząc się do realiów niniejszej sprawy, to zaaprobować trzeba pogląd autorki
odwołania zaprezentowany w motywach jej środka odwoławczego, że nierzetelność w
sporządzeniu oświadczeń o stanie majątkowym wszystkich zobowiązanych do tego
ustawowo osób pełniących funkcje publiczne wywołuje bardzo negatywny odbiór
społeczny. Co się zaś tyczy sędziów, to tego rodzaju sytuacje w sposób zdecydowany
podważają zaufanie do wymiaru sprawiedliwości.
Oceniając czyn przypisany obwinionemu sędziemu Sądu Rejonowego, to
szczególnie należy wyeksponować wysokość kwoty, której nie wykazał w
oświadczeniu o stanie majątkowym, a mianowicie 155.000,00 złotych. Zważywszy jak
znaczną część majątku obwinionego owa kwota stanowi, to społeczna szkodliwość
niewykazania tak dużej sumy zasobów pieniężnych musi być oceniona jako znaczna.
Tym samym przewinienie dyscyplinarne przypisane obwinionemu nie może być
uznane za przypadek mniejszej wagi.
To z kolei z mocy prawa eliminuje możliwość odstąpienia od wymierzenia kary
statuowaną w art. 109 § 5 u.s.p. – in fine.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny mając na względzie (poza już wspomnianą
znaczną społeczną szkodliwością czynu), także okoliczności korzystne dla
obwinionego, jak jego dotąd (poza zdarzeniem będącym przedmiotem postępowania
dyscyplinarnego) nienaganną postawę w służbie i w życiu rodzinnym, nieumyślność
działania, brak jakichkolwiek przesłanek wskazujących na chęć ukrycia zasobów
pieniężnych, wymierzył obwinionemu karę dyscyplinarną upomnienia.
Z tych też względów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł jak na wstępie.