Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 16 maja 2006 r.
I UK 289/05
Zaprzestanie działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 13 pkt 4
ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
(Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.), może być również okresowe, spowodowane
przerwą w jej wykonywaniu. Faktyczne niewykonywanie działalności w okresie
oczekiwania na kolejne zamówienia lub w czasie ich poszukiwania nie jest
przerwą w prowadzeniu tej działalności równoznaczną z okresowym zaprzesta-
niem jej wykonywania i nie powoduje ustania przymusu ubezpieczenia.
Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza, Sędziowie: SN Roman
Kuczyński, SA Jolanta Strusińska-Żukowska (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 16 maja
2006 r. sprawy z odwołania Piotra J. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecz-
nych-Oddziałowi w C. o objęcie ubezpieczeniem społecznym, na skutek skargi kasa-
cyjnej ubezpieczonego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 27 kwietnia
2005 r. [...]
o d d a l i ł skargę kasacyjną.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 16 grudnia 2003 r. Sąd Okręgowy- Sąd Ubezpieczeń Spo-
łecznych w Krakowie oddalił odwołanie Piotra J. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych-Oddziału w C.z dnia 25 lutego 2003 r., obejmującej odwołującego
ubezpieczeniem społecznym z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okre-
sach: 2 - 27 grudnia 2000 r., 3 - 29 kwietnia 2001 r., 1 - 28 czerwca 2001 r., 1 - 28
sierpnia 2001 r., 1 - 28 października 2001 r., 4 - 31 marca 2002 r., 1 - 26 maja 2002
r., 1 - 29 września 2002 r., 5 października 2002 r. - 1 listopada 2002 r. oraz 10 listo-
pada 2002 r. - 8 grudnia 2002 r.
2
Sąd ten ustalił, że Piotr J. w roku 1989 podjął działalność gospodarczą w za-
kresie usług budowlanych, którą jednoosobowo prowadził do sierpnia 2003 r. Składki
na ubezpieczenie społeczne należne z tytułu prowadzenia tej działalności opłacał z
przerwami, stosując praktykę polegającą na tym, że w przypadku braku zleceń na
świadczone przez siebie usługi zgłaszał w Urzędzie Skarbowym zawieszenie działal-
ności. W okresach takich oczekiwał na nowe zlecenia oraz poszukiwał klientów, po-
zostając w każdej chwili w gotowości do świadczenia usług. Utrzymywał się w tym
czasie ze środków zarobionych wcześniej oraz z dochodów osiąganych przez swoją
żonę. Prowadzenie działalności gospodarczej wznawiał w momencie uzyskania no-
wego zlecenia.
Sąd Okręgowy wskazał, że zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz.
887 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypad-
kowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są
osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność gospodarczą. Sąd ten wyraził po-
gląd, że przepisy te nie przewidują możliwości zawieszenia działalności gospodar-
czej, a tym samym nie regulują trybu i zasad, na jakich zawieszenie takie byłoby do-
puszczalne i pociągało za sobą zwolnienie z obowiązku opłacania składek na ubez-
pieczenie społeczne. Przepis art. 13 pkt 4 tej samej ustawy stanowi, iż osoby prowa-
dzące pozarolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpiecze-
niom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności do dnia jej za-
przestania. Postępowanie dowodowe wykazało, że w spornych okresach odwołujący
się nie zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej, bo chociaż nie wykonywał
usług budowlanych, to poszukiwał zleceń na te usługi i pozostawał w gotowości do
przyjęcia kolejnych zadań do wykonania. Tym samym, zgłaszanie przerw w prowa-
dzeniu działalności gospodarczej miało charakter fikcyjny, zmierzający do uchylenia
się od obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne.
Apelację odwołującego od tego wyroku oddalił Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie, uznając za prawidłowe stanowisko Sądu
pierwszej instancji wyrażające się stwierdzeniem, że w spornych okresach wniosko-
dawca nie zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej, w związku z czym
podlegał obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Sąd drugiej instancji podniósł, że
w myśl art. 13 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o
systemie ubezpieczeń społecznych, obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu
3
podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie od
dnia rozpoczęcia wykonywania tej działalności do dnia jej zaprzestania. W ocenie
tego Sądu, pod pojęciem prowadzenia działalności gospodarczej należy rozumieć
nie tylko faktyczne wykonywanie usług, ale także czynności przygotowawcze, poszu-
kiwanie zleceniodawców, czy też oferowanie takich usług. Nawet przejściowy prze-
stój nie oznacza zatem zaprzestania prowadzenia działalności. Jednoznacznym wy-
razem zaprzestania działalności jest dopiero wniosek do organu ewidencyjnego do-
tyczący wykreślenia takiej działalności z ewidencji. Sąd Apelacyjny stwierdził także,
iż możliwości uznania za trafne stanowiska odwołującego się w przedmiocie dopusz-
czalności zawieszenia prowadzenia działalności gospodarczej nie da się wyprowa-
dzić z przepisów ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodar-
czej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.). Zgodnie z art. 2 ust. 1 tej ustawy w brzmieniu
obowiązującym przed 21 sierpnia 2004 r., działalnością gospodarczą jest zarobkowa
działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa oraz polegająca na poszu-
kiwaniu, rozpoznawaniu i eksploatacji zasobów naturalnych, wykonywana w sposób
zorganizowany i ciągły. Z art. 2 ust. 2 tej ustawy wynika zaś, że przedsiębiorcą w
rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz nieposiadająca osobowo-
ści prawnej spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podej-
muje i wykonuje działalność gospodarczą. Wykonywanie działalności w sposób cią-
gły oznacza prowadzenie jej z uwzględnieniem pewnego czasowego horyzontu jej
trwania, w sposób powtarzalny, planowy i stanowiący stałe źródło dochodu. Cechą
charakteryzującą działalność gospodarczą jest także wykonywanie jej w sposób zor-
ganizowany. Nie mają zatem przymiotu takiej działalności czynności wykonywane w
sposób przypadkowy, choćby przynosiły zarobek podmiotowi je wykonującemu. Sąd
drugiej instancji za prawidłowe uznał tym samym stanowisko Sądu Okręgowego, że
pod pojęciem prowadzenia działalności gospodarczej należy rozumieć tak wykony-
wanie usług, jak i poszukiwanie zleceniodawców, organizowanie przyszłych prac, czy
oczekiwanie na nowe zlecenia. Zaakceptował również pogląd tego Sądu, że zgłasza-
nie przez odwołującego się przerw w prowadzeniu działalności gospodarczej miało
charakter fikcyjny, zmierzający do uchylenia się od obowiązku opłacania składek na
ubezpieczenie społeczne. W okresach tych odwołujący prowadził bowiem działal-
ność gospodarczą, w związku z czym podlegał obowiązkowi ubezpieczenia społecz-
nego.
4
Skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego wniósł odwołujący się, który
zaskarżył wyrok w całości, zarzucając naruszenie prawa materialnego, tj. art. 13 pkt
4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, pole-
gające na błędnej jego wykładni poprzez przyjęcie, że okresem wykonywania dzia-
łalności gospodarczej w rozumieniu tego przepisu jest okres do wyrejestrowania
działalności gospodarczej w organie ewidencyjnym, a wszelkie przerwy w faktycz-
nym wykonywaniu działalności do tego momentu nie mają wpływu na istnienie obo-
wiązku ubezpieczeń społecznych, gdyż system prawa polskiego nie przewiduje in-
stytucji „zawieszenia” działalności gospodarczej, a przy założeniu, że wykładnia ta
jest błędna i faktyczne niewykonywanie działalności bez jej wyrejestrowania powo-
duje wyłączenie obowiązku ubezpieczeń społecznych - polegające także na niewła-
ściwym zastosowaniu tego przepisu do sytuacji faktycznej, w której żadne czynności
charakterystyczne dla prowadzenia działalności gospodarczej nie są wykonywane.
Skarżący zarzucił także naruszenie prawa materialnego w postaci § 1 rozporządze-
nia Ministra Finansów z dnia 23 lutego 1999 r. w sprawie wykonania niektórych prze-
pisów ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. Nr
16, poz. 144) i załącznika nr 1 do tego rozporządzenia oraz § 2 rozporządzenia Mini-
stra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 4 grudnia 1998 r. w sprawie określania wzorów
zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych
raportów miesięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń
płatników, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz
innych dokumentów (Dz.U. Nr 149, poz. 982) i załącznika nr 20 do tego rozporzą-
dzenia - poprzez dokonanie błędnej wykładni i nieuznanie załączników do rozporzą-
dzeń wykonawczych, wydanych w wykonaniu delegacji ustawowych, za powszechnie
obowiązujące źródło prawa i w konsekwencji przyjęcie, że instytucja „zawieszenia”
prowadzenia działalności gospodarczej w polskim systemie prawa nie istnieje. Za-
rzuty skarżącego dotyczyły także naruszenia art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Pol-
skiej, poprzez przyjęcie, że działania organów wykonujących władztwo państwowe,
które wprowadziły odwołującego w błąd co do jego uprawnień i obowiązków, nie
miały znaczenia w sprawie i naruszenia w ten sposób zasady zaufania obywateli do
Państwa (państwa prawa).
Opierając skargę na takiej podstawie, skarżący wniósł o uchylenie zaskarżo-
nego wyroku Sądu drugiej instancji i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponowne-
go rozpoznania, względnie o uchylenie w całości zarówno wyroku Sądu drugiej in-
5
stancji, jak i wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy do rozpoznania
temu ostatniemu Sądowi - przy uwzględnieniu kosztów postępowania apelacyjnego i
kasacyjnego jako części kosztów postępowania, bądź o uchylenie zaskarżonego wy-
roku i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez uwzględnienie apelacji ubezpieczone-
go, zmianę wyroku Sądu pierwszej instancji i uchylenie decyzji ZUS Oddział w C. z
dnia 25 lutego 2003 r. o objęciu skarżącego obowiązkiem ubezpieczenia społeczne-
go, względnie o orzeczenie, że w okresach objętych tą decyzją obowiązek ubezpie-
czenia społecznego nie istnieje oraz o zasądzenie od organu rentowego na rzecz
ubezpieczonego kosztów postępowania, w tym kosztów postępowania apelacyjnego
i kasacyjnego.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że obowiązek ubezpieczenia
społecznego dotyczy osoby fizycznej będącej przedsiębiorcą, czyli osoby, która pod-
jęła i wykonuje działalność zarobkową w sposób zorganizowany i ciągły. Konkluzja
taka wynika z art. 2 ust. 2 ustawy - Prawo działalności gospodarczej i jest zgodna z
przepisem art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, w myśl którego
obowiązek ubezpieczenia społecznego istnieje od dnia rozpoczęcia wykonywania do
dnia zaprzestania wykonywania tej działalności. W ocenie skarżącego, decydujące
znaczenie dla stwierdzenia istnienia obowiązku ubezpieczenia ma zatem rzeczywiste
wykonywanie działalności zarobkowej, a nie inne okoliczności, takie jak ewidencjo-
wanie tej działalności. Podjęcie działalności gospodarczej nie jest bowiem równo-
znaczne z wykonywaniem tej działalności, a to ostatnie sformułowanie należy rozu-
mieć w kategoriach faktycznych. Tym samym okoliczność, że ustawa o systemie
ubezpieczeń społecznych nie przewiduje instytucji „zawieszenia działalności gospo-
darczej” nie oznacza, że tego rodzaju przerwy faktycznie w prowadzeniu tej działal-
ności nie mogą występować.
Skarżący podkreślił, że wbrew twierdzeniom sądu, system prawa posługuje
się pojęciami „zawieszenie działalności” i „wznowienie działalności” jako odrębnymi
od „zakończenia działalności” w drukach urzędowych „NIP - 1 Zgłoszenie identyfika-
cyjne/zgłoszenie aktualizacyjne osoby prowadzącej samodzielnie działalność gospo-
darczą”, rubryka C.C1, obowiązujących i stosowanych w okresie, którego sprawa
dotyczy. Formularz ten stanowił załącznik do przywołanego rozporządzenia Ministra
Finansów z 23 lutego 1999 r. wydanego na podstawie delegacji ustawowej, a zatem
chybione jest twierdzenie Sądu, że nie stanowił źródła prawa. Tym samym Sąd
dopuścił się naruszenia przepisu § 1 tego rozporządzenia wraz z załącznikiem nr 1, a
6
także naruszenia art. 2 Konstytucji RP, stwierdzającego, że Rzeczpospolita Polska
jest państwem prawa. Skarżący podkreślił, że nawet, gdyby przyjąć, iż poprzednia
wersja (aktualnie jest inna) „zapisu” objaśnień w rubryce C.C1 była błędna, to konse-
kwencji błędu organów państwa nie można przerzucać na obywateli stosujących
błędne prawo w dobrej wierze i twierdzić, że ich działania były fikcyjne. Doprowadza
to bowiem do naruszenia zasady zaufania obywateli do Rzeczypospolitej Polskiej
jako państwa prawa, a więc do naruszenia art. 2 Konstytucji RP.
Według skarżącego, stanowisko Sądu drugiej instancji jest nieprawidłowe rów-
nież z tego powodu, że przepisy wykonawcze do ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych dają możliwość stwierdzenia, iż zgłoszenie zaprzestania prowadzenia
działalności gospodarczej niekoniecznie musi się wiązać z definitywnym zaprzesta-
niem tej działalności. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 4
grudnia 1998 r. wraz załącznikiem nr 20, jako wydane z mocy delegacji ustawowej,
stanowi źródło prawa, a przewiduje dwa różne kody wyrejestrowania płatnika skła-
dek, z których jeden dotyczy zaprzestania wykonywania działalności, a drugi - wykre-
ślenia płatnika składek z ewidencji działalności gospodarczej. Zgłoszenie ZUS za-
przestania prowadzenia działalności gospodarczej musi być zatem związane z in-
nymi okolicznościami niż wykreślenie płatnika składek z ewidencji, bowiem w prze-
ciwnym razie jeden z tych kodów byłby zbędny.
Skarżący wskazał, że stwierdzenie naruszenia przez Sąd drugiej instancji po-
wyżej przytoczonych przepisów aktualizuje zarzut niewłaściwego zastosowania art.
13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez uznanie, iż w pojęciu
wykonywania działalności gospodarczej mieści się gotowość do jej wykonywania w
okresach zgłaszanego zawieszenia takiej działalności. Skarżący nie prowadził zor-
ganizowanego przedsiębiorstwa, nie zatrudniał pracowników, nie miał możliwości
organizowania swojej przyszłej pracy, bowiem usługi wykonywane były zawsze u
klientów, przy czym były one różnorodne i uzależnione od konkretnych potrzeb, wo-
bec czego nie można było ich przewidzieć i wcześniej przygotować. Oczekiwanie na
klientów „stanowiło zatem w takiej sytuacji faktycznej stan psychiczny skarżącego
prawnie obojętny, a wynikający z realiów rynku pracy”.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
7
Skarga kasacyjna nie może być uwzględniona, bowiem zaskarżony wyrok od-
powiada prawu, choć trafnie skarżący zarzuca, iż nieprawidłowo Sąd drugiej instancji
przyjął, że tylko definitywne zakończenie prowadzenia działalności gospodarczej wy-
rażające się wykreśleniem z ewidencji powoduje skutek w postaci wyłączenia obo-
wiązku ubezpieczenia społecznego osoby prowadzącej taką działalność. Zgodnie z
art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie
ubezpieczeń społecznych (Dz.U. Nr 137, poz. 887 ze zm.), osoby prowadzące poza-
rolniczą działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytal-
nemu i rentowym, a także ubezpieczeniu wypadkowemu. Osobę prowadzącą poza-
rolniczą działalność gospodarczą w tym rozumieniu definiuje art. 8 ust. 6 pkt 1 tej
ustawy, stanowiąc że jest to osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodar-
czą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej. Z art. 2 ust. 2 ustawy z
dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz. 1178
ze zm.) - w brzmieniu obowiązującym do 21 sierpnia 2004 r. - wynikało, że przedsię-
biorcą jest między innymi osoba fizyczna, która zawodowo, we własnym imieniu po-
dejmuje i wykonuje działalność gospodarczą, zdefiniowaną w ust. 1 tego samego
artykułu jako zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana, usługowa
oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych, wykonywa-
na w sposób zorganizowany i ciągły.
Stosownie do treści art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą podlega obowiązkowo
ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz wypadkowemu w okresie od dnia
rozpoczęcia wykonywania tej działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania.
Określenie czasowych granic podlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu dokonane
zostało przez ustawodawcę w sposób formalny, wyznacza je bowiem rozpoczęcie i
zaprzestanie wykonywania działalności. Działalność gospodarczą przedsiębiorca
może podjąć po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców (art. 7 ustawy - Prawo
działalności gospodarczej w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2004
r.). Na przedsiębiorcy ciąży również obowiązek zgłaszania organowi ewidencyjnemu
zmian stanu faktycznego i prawnego odnoszącego się do niego samego i wykony-
wanej przez niego działalności gospodarczej powstałych po dniu dokonania wpisu do
ewidencji (art. 88d ustawy - Prawo działalności gospodarczej w brzmieniu obowiązu-
jącym przed 1 stycznia 2004 r.), co oznacza, że okresowe zaprzestanie prowadzenia
działalności z takich przyczyn, jak np. choroba, czy wyjazd, powinno być do ewidencji
8
zgłoszone i wpisane. Zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej skutkuje
zaś wykreśleniem wpisu do ewidencji (art. 88e ust. 1 pkt 1 ustawy - Prawo działalno-
ści gospodarczej w brzmieniu obowiązującym przed 1 stycznia 2004 r.). Powyższe
prowadzi do wniosku, że wykreślenie wpisu pozarolniczej działalności gospodarczej
z ewidencji lub odnotowanie w tej ewidencji przerwy w jej prowadzeniu powoduje - na
stałe lub okresowo - ustanie obowiązku ubezpieczenia społecznego (por. wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2005 r., I UK 105/04, OSNP 2005 nr 13, poz.
198). Tym samym za nietrafny uznać należy pogląd Sądu Apelacyjnego, że przymus
ubezpieczenia obowiązuje do chwili definitywnego zakończenia prowadzenia tej
działalności. Zaprzestanie działalności, o którym mowa w art. 13 pkt 4 ustawy o sys-
temie ubezpieczeń społecznych, może być bowiem również okresowe, a zatem spo-
wodowane przerwą w jej wykonywaniu. Skarżący zasadnie zatem zarzuca narusze-
nie prawa materialnego przez błędną wykładnię powyżej przytoczonego przepisu.
Zarzuty dotyczące naruszenia przez Sąd Apelacyjny § 1 rozporządzenia Ministra
Finansów z dnia 23 lutego 1999 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy
o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz.U. Nr 16, poz. 144) i
załącznika nr 1 do tego rozporządzenia oraz § 2 rozporządzenia Ministra Pracy i Po-
lityki Socjalnej z dnia 4 grudnia 1998 r. w sprawie określania wzorów zgłoszeń do
ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów mie-
sięcznych i imiennych raportów miesięcznych korygujących, zgłoszeń płatników, de-
klaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych korygujących oraz innych doku-
mentów (Dz.U. Nr 149, poz. 982) i załącznika nr 20 do tego rozporządzenia, wynikają
z zakwestionowania stanowiska tego sądu o niemożliwości wystąpienia w okresie
prowadzenia działalności gospodarczej faktycznych przerw uchylających obowiązek
ubezpieczenia, wobec czego również są usprawiedliwione. Używane przez te akty
prawne sformułowania o zawieszeniu, wznowieniu, czy zaprzestaniu działalności
muszą być bowiem uznawane za definiujące na ich potrzeby faktyczną przerwę w
wykonywaniu takiej działalności, która jest równoznaczna z okresowym zaprzesta-
niem prowadzenia działalności gospodarczej. Wbrew odmiennemu stanowisku Sądu
Apelacyjnego, nie ma bowiem podstaw do uznania, że wystąpienie tego rodzaju
przerw w okresie prowadzenia działalności gospodarczej nie jest możliwe. Powyższe
implikuje konieczność stwierdzenia, że używanie tego rodzaju pojęć w przytoczonych
przez skarżącego aktach prawnych nie godzi w obowiązujący porządek prawny, z
czym związany jest zarzut naruszenia art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
9
Uznanie za usprawiedliwione zarzutów naruszenia prawa materialnego, w
szczególności przez błędną wykładnię art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych, nie prowadzi jednak do możliwości uwzględnienia skargi kasacyjnej.
Nie ma bowiem podstaw do uznania, że Sąd drugiej instancji dokonał błędnego sub-
sumowania faktów ustalonych w procesie „pod” stan faktyczny abstrakcyjny określo-
ny w tym przepisie, tzn. że niewłaściwie go zastosował. W sprawie jest niesporne, że
skarżący nie zgłaszał przerw w prowadzeniu działalności gospodarczej organowi
ewidencyjnemu. Zgłoszenie okresowego zaprzestania prowadzenia działalności Za-
kładowi Ubezpieczeń Społecznych może zaś, ale nie musi prowadzić do ustania
obowiązku ubezpieczenia. Zależy to od wyników kontroli, w trakcie której tego ro-
dzaju zgłoszenie poddawane jest weryfikacji. Tylko bowiem udokumentowana i
usprawiedliwiona faktyczna przerwa w prowadzeniu działalności może być uznana
za okresowe zaprzestanie prowadzenia takiej działalności w rozumieniu art. 13 pkt 4
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Należy przy tym zauważyć, że choć
Sąd Apelacyjny zanegował możliwość faktycznego okresowego zaprzestania prowa-
dzenia działalności gospodarczej z punktu widzenia przymusu ubezpieczenia, to stan
faktyczny poddawany ocenie przez ten Sąd nie dawał podstaw do uznania, że okresy
sporne były tego rodzaju przerwami w prowadzeniu przez skarżącego działalności
gospodarczej. Z ustaleń poczynionych w tej sprawie wynika bowiem, że w tym czasie
odwołujący się pozostawał w gotowości do wykonywania takiej działalności, co ozna-
cza, że był w stanie w każdej chwili wykonać usługę, jeżeli taką by mu zlecono. Ra-
cję ma Sąd Apelacyjny, gdy twierdzi, że faktyczne niewykonywanie działalności go-
spodarczej w okresie oczekiwania na kolejne zamówienie lub w czasie poszukiwania
takiego zamówienia, nie oznacza zaprzestania prowadzenia takiej działalności i nie
powoduje uchylenia obowiązku ubezpieczenia społecznego (por. postanowienie
Sądu Najwyższego z 17 lipca 2003 r., II UK 111/03, Monitor Prawa Pracy 2004 nr 7).
Nie jest to bowiem przerwa w prowadzeniu działalności gospodarczej równoznaczna
z jej okresowym zaprzestaniem. Istotą działalności gospodarczej jest jej prowadzenie
w sposób ciągły i zorganizowany, na własny rachunek i ryzyko przedsiębiorcy. Dzia-
łalność taka nie może mieć charakteru przypadkowego, a zatem nieuprawnione jest
twierdzenie, że wykonywana jest wyłącznie wówczas, gdy przedsiębiorca świadczy
konkretną usługę. Prowadzenie działalności gospodarczej polega bowiem tak na
stworzeniu odpowiednich warunków do jej wykonywania, składaniu ofert, oczekiwa-
niu na zamówienie, jak i na faktycznym wykonywaniu zleconej pracy. Z uwagi na to,
10
że wszystkie sporne okresy skarżący uważa za przerwy w prowadzeniu działalności
gospodarczej tylko z tej przyczyny, że w tym czasie nie wykonywał żadnych usług,
nie ma podstaw do podważenia stanowiska Sądu Apelacyjnego, że w ustalonym w
sprawie stanie faktycznym nie ma możliwości stwierdzenia, iż skarżący zaprzestał
wykonywania działalności w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń
społecznych. Faktycznie nie występowały bowiem żadne przerwy w prowadzeniu
takiej działalności, a tym samym obowiązek ubezpieczenia nie mógł zostać uchylony.
O istnieniu takiego obowiązku nie decyduje wola odwołującego się, czy organu ren-
towego a przepisy prawa stosowane w określonej sytuacji faktycznej. Skoro nie ma
przesłanek do uznania, ażeby w spornych okresach skarżący zaprzestał prowadze-
nia działalności gospodarczej, to stosownie do treści art. 13 pkt 4 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych podlegał wówczas obowiązkowi ubezpieczenia, jak w kon-
sekwencji prawidłowo stwierdził Sąd Apelacyjny.
Z tych względów Sąd Najwyższy z mocy art. 39814
k.p.c. orzekł jak w senten-
cji.
========================================