Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I PK 309/05
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 22 czerwca 2006 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Katarzyna Gonera (przewodniczący)
SSN Józef Iwulski (sprawozdawca)
SSN Herbert Szurgacz
w sprawie z powództwa M. W.
przeciwko F. Spółce Akcyjnej w C.
o odszkodowanie pieniężne i odprawę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 22 czerwca 2006 r.,
skargi kasacyjnej strony pozwanej od wyroku Sądu Okręgowego - Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych w C.
z dnia 19 września 2005 r.,
uchyla zaskarżony wyrok i przekazuje sprawę do ponownego
rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego
Sądowi Okręgowemu - Sądowi Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w K.
2
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 19 listopada 2003 r., Sąd Rejonowy-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych oddalił powództwo M. W. przeciwko Przedsiębiorstwu
Energetycznemu Systemy Ciepłownicze S.A. o odszkodowanie i odprawę.
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 10
marca 2004 r., zmienił wyrok Sądu Rejonowego i zasądził na rzecz powódki od
strony pozwanej kwotę 12.000 zł tytułem odprawy oraz kwotę 38.304 zł tytułem
odszkodowania za rozwiązanie umowy o pracę z naruszeniem przepisów o
wypowiadaniu umów, oddalając apelację powódki w części dotyczącej dodatkowej
odprawy w wysokości 9-miesięcznego wynagrodzenia.
Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 11 lutego 2005 r., I PK 178/04, uchylił wyrok
Sądu Okręgowego w punktach 1 i 3 oraz przekazał sprawę w tym zakresie do
ponownego rozpoznania Sądowi Okręgowemu-Sądowi Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych, pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
kasacyjnego.
Po ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych wyrokiem z dnia 19 września 2005 rzmienił wyrok Sądu Rejonowego z
dnia 19 listopada 2003 r. w części (pkt 1 i 2) w ten sposób, że zasądził od strony
pozwanej na rzecz powódki kwotę 12.000 zł tytułem odprawy oraz kwotę 38.304 zł
odszkodowania za naruszające przepisy wypowiedzenie umowy o pracę.
Wyrok ten skargą kasacyjną zaskarżyła strona pozwana, która zarzuciła
naruszenie: 1) art. 45 § 1 i 2 k.p. w związku z art. 30 § 4 k.p. przez uznanie, że
wypowiedzenie warunków umowy o pracę narusza przepisy o wypowiadaniu umów;
2) art. 10 w związku z art. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 28 grudnia 1989 r. o
szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z
przyczyn dotyczących zakładu pracy przez uznanie, że w zakładzie pracy strony
pozwanej nastąpiło zmniejszenie zatrudnienia z przyczyn ekonomicznych lub w
związku ze zmianami organizacyjnymi, produkcyjnymi lub technologicznymi oraz że
przyczyny te stanowiły wyłączny powód uzasadniający rozwiązanie stosunku pracy
z powódką; 3) art. 8 k.p. przez uznanie, że żądania powódki nie stanowią
3
nadużycia prawa podmiotowego; 4) art. 20 Konstytucji RP przez nieuwzględnienie
słusznego interesu pracodawcy; 5) art. 233 k.p.c. przez dowolną ocenę materiału
dowodowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 39813
§ 1 k.p.c., Sąd Najwyższy rozpoznaje skargę kasacyjną
w granicach zaskarżenia oraz w granicach podstaw; w granicach zaskarżenia
bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. Sąd Najwyższy
stwierdza, że w postępowaniu przed Sądem drugiej instancji zachodzi nieważność
postępowania, gdyż skład sądu orzekającego był sprzeczny z przepisami prawa
(art. 379 pkt 4 k.p.c.). Zaskarżony wyrok został bowiem wydany w składzie trzech
sędziów zawodowych, któremu przewodniczyła sędzia Sądu Okręgowego w C., a
członkami składu orzekającego było dwoje sędziów Sądu Rejonowego w C.,
delegowanych przez Ministra Sprawiedliwości do pełnienia czynności w Sądzie
Okręgowym w C. na podstawie art. 77 § 1 i 46 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. -
Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.). Zgodnie z
art. 46 § 1 zdanie pierwsze Prawa o u.s.p., w składzie sądu może brać udział tylko
jeden sędzia innego sądu. Przepis ten nie przewiduje żadnych wyjątków, gdyż takie
dotyczą jedynie możliwości przewodniczenia w składzie orzekającym (według art.
46 § 1 zdanie drugie i trzecie Prawa o u.s.p., sędzia sądu niższego nie może być
przewodniczącym składu sądu, ale Minister Sprawiedliwości może przyznać
sędziemu sądu rejonowego, delegowanemu do sądu okręgowego, prawo
przewodniczenia w sprawach rozpoznawanych przez ten sąd w pierwszej instancji,
w składzie jednego sędziego i dwóch ławników albo w składzie jednego sędziego).
Rozpoznanie sprawy w postępowaniu apelacyjnym następuje w składzie trzech
sędziów zawodowych (art. 367 § 3 zdanie pierwsze k.p.c.). Oznacza to, że sąd
okręgowy rozpoznaje apelację w składzie trzech sędziów zawodowych, w którym
może brać udział tylko jeden sędzia sądu rejonowego delegowany do pełnienia
czynności w sądzie okręgowym. Wydanie przez sąd okręgowy wyroku
rozpoznającego apelację w składzie orzekającym, w którym brało udział dwóch
sędziów sądu rejonowego narusza art. 46 § 1 Prawa o u.s.p., jest to więc skład
sprzeczny z przepisami prawa, co oznacza nieważność postępowania (art. 379 pkt
4 k.p.c.). Nieważność postępowania ze względu na skład sądu orzekającego
4
sprzeczny z przepisami prawa (art. 379 pkt 4 k.p.c.) zachodzi bowiem nie tylko, gdy
zostaną naruszone dotyczące tego przepisy Kodeksu postępowania cywilnego, ale
również, gdy zostaną naruszone przepisy ustrojowe (por. np. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2004 r., III SK 26/04, OSNP 2005 nr 5, poz. 72).
Z tych względów zaskarżony wyrok podlegał uchyleniu na podstawie art.
39815
§ 1 zdanie pierwsze k.p.c. Z uwagi na rodzaj stwierdzonego naruszenia
prawa, które miało miejsce przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd Najwyższy
uznał za celowe przekazanie sprawy innemu sądowi równorzędnemu. O kosztach
postępowania kasacyjnego orzeczono na mocy art. 108 § 2 k.p.c.
/tp/