Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 23 listopada 2006 r.
II PZ 43/06
Od apelacji lub skargi kasacyjnej w sprawie z zakresu prawa pracy na-
leży uiścić opłatę stosunkową od wartości przedmiotu zaskarżenia, choćby
była niższa od 50.000 zł, jeżeli wartość przedmiotu sporu określona według re-
guł zawartych w przepisach Kodeksu postępowania cywilnego (art. 19 i na-
stępne) przekracza tę kwotę (art. 13 w związku z art. 18 ust. 2 i art. 35 ust. 1 zda-
nie drugie ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cy-
wilnych, Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.).
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn,
Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 listopa-
da 2006 r. sprawy z powództwa Ryszarda L. przeciwko Fundacji „Zakłady K.” w K. o
zapłatę, na skutek zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Apelacyjnego
w Poznaniu z dnia 18 maja 2006 r. [...]
o d d a l i ł zażalenie.
U z a s a d n i e n i e
Postanowieniem z dnia 18 maja 2006 r. Sąd Apelacyjny w Poznaniu odrzucił
skargę kasacyjną pozwanej Fundacji „Zakłady K.” w K. od wyroku tego Sądu z dnia 9
lutego 2006 r. W uzasadnieniu postanowienia stwierdzono, że z brzmienia art. 35
ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach w sprawach cywilnych wynika, że w spra-
wach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 zł, pobiera się
od wszystkich podlegających opłacie pism procesowych opłatę stosunkową. Ozna-
cza to, że rodzaj należnej opłaty od skargi kasacyjnej nie jest uzależniony od warto-
ści przedmiotu zaskarżenia, lecz zależy od wartości przedmiotu sporu. Skoro w ni-
niejszej sprawie wartość przedmiotu sporu wynosiła 205.000 zł, to wnoszący skargę
kasacyjną winien uiścić opłatę stosunkową od wskazanej wartości przedmiotu za-
2
skarżenia w kwocie 48.566 zł. Ustalona w taki sposób opłata wynosi 2.429 zł, a w
konsekwencji wniesienie przez skarżącego opłaty podstawowej w kwocie 30 zł po-
woduje skutek w postaci nieuiszczenia należnej opłaty i uzasadnia odrzucenie skargi
kasacyjnej na podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c.
W zażaleniu na powyższe postanowienie strona pozwana wniosła o jego
uchylenie „i przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania”. W ocenie skarżącego prze-
pis art. 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych formułuje zasadę, że
opłatę stosunkową oblicza się w wysokości 5% wartości przedmiotu sporu lub warto-
ści przedmiotu zaskarżenia. Przepisy ustawy nie uzależniają sposobu obliczania
opłaty stosunkowej od jakichkolwiek innych warunków niż wartość przedmiotu za-
skarżenia, a zatem w przypadku wniesienia środka odwoławczego lub środka za-
skarżenia opłatę sądową oblicza się przyjmując wartość przedmiotu zaskarżenia, a
nie wartość przedmiotu sporu. W konsekwencji, skoro art. 13 ustawy wskazuje, że w
przypadku złożenia skargi kasacyjnej pobiera się opłatę stosunkową od wartości
przedmiotu zaskarżenia, a przepis art. 35 ust. 1 ustawy stanowi, że w sprawach z
zakresu prawa pracy pobiera się od skargi kasacyjnej opłatę podstawową, to należy
pobrać taką właśnie opłatę w kwocie 30 zł, tym bardziej, że przepis art. 14 ust. 4
ustawy stanowi, że pobranie od pisma opłaty podstawowej wyłącza pobranie innej
opłaty.
Ponadto skarżący podniósł, że posiada status organizacji pożytku publicznego
i z tego względu zgodnie z art. 24 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o
działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz.U. Nr 96, poz. 873 ze zm.)
przysługuje mu, na zasadach określonych w przepisach odrębnych, zwolnienie od
opłat sądowych. Skoro ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie za-
wiera uregulowań odnoszących się do podmiotów, które są zwolnione od kosztów
sądowych na mocy innych przepisów, przeto stosownie do art. 14 ust. 1 w związku z
art. 35 ust. 1 tej ustawy należy przyjąć, że do podmiotów tych należy stosować prze-
pisy regulujące opłatę podstawową.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie. Stosownie do art. 24 ust. 1 pkt 5
ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontaria-
cie (Dz.U. Nr 96, poz. 873 ze zm.), organizacji pożytku publicznego przysługuje, na
3
zasadach określonych w przepisach odrębnych, między innymi zwolnienie od opłat
sądowych - w odniesieniu do prowadzonej przez nią działalności pożytku publiczne-
go. Zatrudnianie pracowników nie należy do przedmiotu działalności statutowej skar-
żącego i już z tego względu nie mógłby on korzystać z ustawowego zwolnienia od
obowiązku uiszczania opłat sądowych w sprawach z zakresu prawa pracy. Przede
wszystkim jednak powołany wyżej przepis odsyła do zasad określonych w przepi-
sach odrębnych. Do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.) takim przepisem
był niewątpliwie art. 8 ust. 4 pkt 1 ustawy z dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach są-
dowych w sprawach cywilnych (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.),
zgodnie z którym organizacje pożytku publicznego działające na podstawie przepi-
sów o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, nie miały obowiązku uisz-
czania opłat sądowych, z wyjątkiem spraw dotyczących prowadzonej przez te orga-
nizacje działalności gospodarczej. Obowiązująca od 2 marca 2006 r. ustawa o kosz-
tach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. nie zawiera odpowied-
nika wskazanego przepisu, ani nie wymienia organizacji pożytku publicznego wśród
określonych w art. 96 ust. 1 podmiotów korzystających z ustawowego zwolnienia od
obowiązku uiszczania opłat. Mocą tej ustawy uchylony został również art. 263 § 1
k.p., według którego postępowanie w sprawach o roszczenia pracownika ze stosun-
ku pracy było wolne od opłat sądowych. Z powyższych względów w aktualnym stanie
prawnym brak jest podstaw do przyjęcia, że strona pozwana korzysta z mocy ustawy
ze zwolnienia od ponoszenia takich opłat.
W niniejszej sprawie powód dochodził należności w kwocie 205.000 zł. Wyro-
kiem z dnia 18 października 2005 r. Sąd Okręgowy w Poznaniu zasądził na jego
rzecz od pozwanej Fundacji kwotę 145.000 zł, a w pozostałym zakresie powództwo
oddalił. Apelację od powyższego wyroku wywiodły obydwie strony - powód w części
oddalającej powództwo w kwocie 60.000 zł oraz pozwany w części powództwo
uwzględniającej co do kwoty 48.566 zł. Wyrokiem z dnia 9 lutego 2006 r. Sąd Apela-
cyjny w Poznaniu obie apelacje oddalił. Oznacza to, że wartość przedmiotu sporu
objęta zarówno wyrokiem Sądu pierwszej jak i drugiej instancji wynosiła powyżej
50.000 zł.
Zgodnie z art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych w sprawach z zakresu prawa pracy pobiera się opłatę podsta-
wową w kwocie 30 zł wyłącznie od apelacji, zażalenia, skargi kasacyjnej i skargi o
4
stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Jednakże w spra-
wach, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa kwotę 50.000 zł, pobiera się
od wszystkich podlegających opłacie pism procesowych opłatę stosunkową. Opłata
stosunkowa uregulowana jest w art. 13 ustawy, w myśl którego opłatę stosunkową
pobiera się w sprawach o prawa majątkowe, przy czym wynosi ona 5% wartości
przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia. W myśl art. 18 ust. 2 przepisy ustawy
przewidujące pobranie opłaty od pozwu lub wniosku wszczynającego postępowanie
w sprawie stosuje się również między innymi do opłaty od skargi kasacyjnej, chyba
że przepis szczególny stanowi inaczej. Brzmienie powołanych przepisów prowadzi
do wniosku, że opłacie sądowej podlega skarga kasacyjna wniesiona w sprawie z
zakresu prawa pracy, natomiast rodzaj opłaty jest uzależniony od wartości przed-
miotu sporu, określonej według reguł zawartych w przepisach Kodeksu postępowa-
nia cywilnego (art. 19 i nast.). Treść zdania drugiego art. 35 ust. 1 ustawy jest wyraź-
na i wynika z niej wprost, że rodzaj opłaty w sprawach z zakresu prawa pracy (pod-
stawowa, stosunkowa) zależy od wartości przedmiotu sporu przewyższającego
kwotę 50.000 zł, a nie od wartości przedmiotu zaskarżenia, jak błędnie wywodzi
skarżący. W niepublikowanym dotychczas postanowieniu z dnia 21 września 2006 r.,
II PZ 34/06, Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że uzależnienie rodzaju opłaty od warto-
ści przedmiotu sporu wynika nie tylko z treści wymienionego przepisu, ale także z
analizy systemowej. W art. 35 ust. 1 ustawy wymienione są jako podlegające opłacie
wyłącznie środki zaskarżenia. Natomiast w art. 13 ustawy ustawodawca wyraźnie
rozróżnia przypadki pobierania opłaty stosownie do wartości przedmiotu sporu lub
wartości przedmiotu zaskarżenia. Jeżeli więc w art. 35 ust. 1 ustawy, który obejmuje
tylko środki zaskarżenia, nie uzależnia rodzaju opłaty od wartości przedmiotu zaskar-
żenia, to oznacza to, że jest ona zależna od wskazanej w tym przepisie wartości
przedmiotu sporu. Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę w
pełni ten pogląd podziela. Jeżeli więc wartość przedmiotu sporu określona w myśl
art. 19 k.p.c. przekracza kwotę 50.000 zł, to od apelacji lub skargi kasacyjnej należy
uiścić opłatę stosunkową od wartości przedmiotu zaskarżenia (art. 13 w związku z
art. 18 ust. 2 ustawy), choćby wartość ta była niższa niż 50.000 zł. Strona pozwana
mogła więc zaskarżyć wyrok w części obejmującej przedmiot sporu, którego wartość
jest niższa od kwoty 50.000 zł, nie spowodowało to jednak zmiany rodzaju należnej
opłaty ze stosunkowej na podstawową.
5
Z powyższych względów zażalenie podlega oddaleniu na podstawie art. 39814
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
========================================