Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 25 stycznia 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku S. Ł.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

o emeryturę

na skutek apelacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L.

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Jeleniej Górze

z dnia 5 września 2011 r. sygn. akt VII U 407/11

I.  oddala apelację,

II.  zasądza od strony pozwanej na rzecz wnioskodawcy kwotę 120 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

UZASADNIENIE

Wnioskodawca S. Ł. w odwołaniu od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 3 lutego 2011 roku odmawiającej mu prawa do emerytury, domagał się jej zmiany w kierunku przyznania prawa do spornego świadczenia.

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalanie z uwagi na brak podstaw prawnych do jego uwzględnienia.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny: wnioskodawca S. Ł. (urodzony (...)) złożył ponowny wniosek o emeryturę 4 stycznia 2011 roku. Na dzień 1 stycznia 1999 roku wykazał wymagany okres 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych, nie pozostaje w zatrudnieniu (pracował do 31 grudnia 2010 roku). Organ rentowy nie uznał wnioskodawcy żadnego okresu zatrudnienia do okresów pracy w szczególnych warunkach. Decyzją z dnia 3 lutego 2011 roku odmówiono mu prawa do emerytury. W okresie od 20 marca 1975 roku do 23 października 1990 roku ( 15 lat, 7 miesięcy, 4 dni) wnioskodawca był zatrudniony w (...)w L.. W całym okresie zatrudnienia wnioskodawca pracował jako kierowca – monter i kierowca gazyfikacji. Do jego obowiązków należało: załadunek butli z gazem na samochód, dowiezienie jej do klienta i wniesienie do mieszkania, a na miejscu zastąpienie butli pustej pełną. Czasami kiedy klient miał zakładaną nową kuchenkę gazową do obowiązków dostawcy gazu w butli należało przystosowanie jej na odbiór i pracę na gazie z butli. Z reguły sprowadzało się to do podłączenia butli z gazem do kuchenki za pomocą najpierw metalowej rurki idącej z tytułu kuchenki za piekarnikiem, a następnie giętkiego gumowego przewodu, który łączył się z reduktorem przymocowanym do butli. Taka operacja trwała około 20 minut. Bywały miesiące, iż podłączeń kuchenek nie wykonywano bo nie było na to zapotrzebowania. Zapotrzebowanie na gaz w butlach było duże, często pracowano w godzinach nadliczbowych. Zakład w L. był jedynym zakładem na tym terenie rozprowadzającym gaz. Oczekiwanie na dostawę i wymianę butli trwało nawet miesiąc, a jedynie w blokach taka wymiana odbywała się poza kolejnością. Ciężar butli z gazem wynosił do 27 kg. Wnioskodawca wraz z innymi pracownikami kierowany był też, w razie potrzeby do rozładunku gazu z wagonów - gaz przywożony był w butlach. Należało butle przeładować z wagonów na samochody, przewieźć, a następnie rozładować w magazynie.

Przy tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy w Jeleniej Górze Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych wyrokiem z dnia 5 września 2011 roku zmienił zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w L. z dnia 3 lutego 2011 roku, w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy S. Ł. prawo do emerytury od 1 stycznia 2011 roku i zasądził od strony pozwanej na rzecz wnioskodawcy kwotę 60 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu do wyroku Sąd Okręgowy wskazał, iż wnioskodawca domagał się aby do prac w szczególnych warunkach zaliczyć mu okres zatrudnienia w (...)w L. w okresie od 20 marca 1975 roku do 23 października 1990 roku Zakład pracy wystawił mu świadectwo pracy w szczególnych warunkach wskazując, iż był zatrudniony jako kierowca i w czasie zatrudnienia stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych – pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych wymienione w wykazie A, dział IV poz. 40 stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Strona pozwana kwestionowała także prawidłowość w ten sposób wydanego świadectwa pracy podając, iż jego brakiem jest niepowołanie się na przepisy branżowe. Zdaniem Sądu Okręgowego takie stanowisko strony pozwanej co do zasady było niesłuszne. Organ rentowy wymaga aby w świadectwie pracy nawet tych wydawanych obecnie powoływano się na przepisy branżowe zapominając, iż są to przepisy nieobowiązujące. Istotne znaczenie ma to czy dana praca może być zaliczona do pracy szczególnych warunkach zgodnie z w/w rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Nawet praca u prywatnego pracodawcy, niepodlegającego żadnej branży, a będąca pracą wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku zaliczanym zgodnie z załącznikiem do w/w rozporządzenia do pracy w szczególnych warunkach, nie może być zakwestionowana. Przepisy branżowe (zarządzenia resortowe poszczególnych ministrów) mają obecnie jedynie charakter pomocniczy, istotny dla celów interpretacyjnych, a nie prawny. Sąd Okręgowy aby ustalić jaką faktycznie wnioskodawca wykonywał pracę w spornym okresie przeprowadził postępowanie, w toku którego przeprowadził dowód z akt osobowych wnioskodawcy oraz zeznań świadków Z. K., R. K., zeznań wnioskodawcy, a także dowód z akt emerytalnych S. K. – innego pracownika tego samego zakładu pracy, który według relacji świadków i wnioskodawcy wykonywał taką samą pracę jak wnioskodawca i z tego tytułu uzyskał świadczenie emerytalne w obniżonym wieku. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy w ocenie Sądu Okręgowego dawał podstawy do jednoznacznej oceny, iż w spornym okresie wnioskodawca będąc zatrudniony co do zasady jako kierowca oraz monter instalacji gazowych – stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace, które mieszczą się w kategorii prac magazynowych, załadunkowych, rozładunkowych, transportowych gazu (czyli materiału wybuchowego). Nie wykonywał prac spoza wskazanego zakresu. Jak wynika z przeprowadzonych dowodów wnioskodawca był kierowcą samochodu Żuk przystosowanego do przewozu butli z gazem, ładował te butle, rozładowywał, dostarczał do klienta i tam dokonywał prostej operacji wymiany butli pustej na pełną. W razie potrzeb zakładu uczestniczył też w rozładunku butli z gazem z wagonów kolejowych i ich rozładunkiem w magazynie. Wykonujący taką samą pracę inny pracownik S. K. uzyskał uprawnienia emerytalne z uwagi na pracę w szczególnych warunkach z uwagi na zatrudnienie w tym samym zakładzie. Oceniając materiał dowodowy Sąd Okręgowy uznał, że zeznania wnioskodawcy były wiarygodne. Ich wiarygodność potwierdzały zeznania świadków, którzy w spornym okresie razem z nim pracowali. Zeznania świadków były spójne, logiczne i nie pozostawały w sprzeczności z zebranym materiałem dowodowym w postaci dokumentów, a zatem brak było podstaw by odmówić im waloru wiarygodności. Pozwoliło to na uznanie, iż i spornym okresie wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach, (tak jak wskazywał to pracodawca w świadectwie pracy), a okres ten przekraczał wymagane 15 lat.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany organ rentowy, który zaskarżając wyrok w całości zarzucił mu naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, w szczególności art.184 i art. 32 ustawy o emeryturach i rentach z funduszu ubezpieczeń społecznych oraz § 4 rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze poprzez przyznanie wnioskodawcy prawa do emerytury od 1 stycznia 2011 roku w związku z wykonywaniem pracy w warunkach szczególnych, sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału przez przyjęcie, że wnioskodawca wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze w okresie od 20 marca 1975 roku do 23 października 1990 roku jako murarz – tynkarz na wysokościach. Wskazując na te zarzuty pozwany organ rentowy wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie żądań wnioskodawcy.

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja wnioskodawcy nie zasługuje na uwzględnienie.

Zdaniem Sądu Apelacyjnego Sąd I instancji zgromadził w sprawie wystarczający materiał dowodowy, a jego ocena nie narusza granic zastrzeżonych dla swobodnej oceny materiału dowodowego ( art. 233 § 1 kpc). Wbrew zarzutom podnoszonym w apelacji Sąd I instancji wydał trafne rozstrzygnięcie znajdujące uzasadnienie w całokształcie sprawy oraz treści obowiązujących przepisów, a Sąd Apelacyjny aprobując w pełni te ustalenia przyjmuje je za własne bez potrzeby szczegółowego ich przytaczania.

W przedmiotowej sprawie sporne pozostawało czy wnioskodawca spełnił przesłanki uprawniające go do uzyskania prawa do wcześniejszej emerytury.

Zgodnie z treścią przepisu art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004, Nr 39, poz. 353 z późń. zm.) ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Natomiast w myśl przepisu ust. 2 emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

Dyspozycja przepisu § 4 ust. 1 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku, Nr 8, poz. 43 z późń. zm.) stanowi pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki: osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach. Wśród prac wymienionych w załączniku do w/w rozporządzenia w wykazie A, w dziale VIII pod pozycją 2 wymieniono „prace kierowców samochodów ciężarowych o dopuszczalnym ciężarze całkowitym powyżej 3,5 tony, specjalizowanych, specjalistycznych (specjalnych)”.

Poza sporem pozostawało, iż wnioskodawca posiada wymagany przepisem dwudziestopięcioletni okres składkowy i nieskładkowy, ukończył wiek 60 lat oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego. Istotą sporu było ustalenie czy wnioskodawca posiada 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze.

Sąd Apelacyjny w pełni podzielił pogląd Sądu Okręgowego, iż wnioskodawca posiada 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych. Reguły dowodzenia w procesie cywilnym ( art. 232 kpc) zobowiązują strony do wskazywania dowodów, z których wywodzą one skutki prawne. Zasada ta znajduje zastosowanie również w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, których przedmiotem są odwołania ubezpieczonych od decyzji organów rentowych. Oznacza to, iż w rozpoznawanej sprawie to wnioskodawca winien wykazać, iż spełnia przesłanki do otrzymania świadczenia emerytalnego na podstawie art. 32 ust. 1 ustawy. Zdaniem Sądu Apelacyjnego wnioskodawca wykazał posiadanie 15-letniego okresu zatrudnienia w warunkach szczególnych. W tym zakresie za zasadne należy uznać ustalenia Sądu Okręgowego, iż wnioskodawca w okresie od 20 marca 1975 roku do 23 października 1990 roku, będąc zatrudnionym w (...)w L., pracował w warunkach szczególnych, albowiem w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace magazynowe, załadunkowe, rozładunkowe, transport oraz konfekcjonowanie surowców, półproduktów i wyrobów gotowych – pylistych, toksycznych, żrących, parzących i wybuchowych.

Prawidłowo zgromadzony przez Sąd Okręgowy materiał dowodowy prowadzi do jednoznacznego wniosku, iż wnioskodawca w spornym okresie czasu pracował jako kierowca oraz monter instalacji gazowych. W szczególności Sąd Okręgowy dokonał analizy świadectwa pracy wnioskodawcy oraz zeznań świadków Z. K., R. K.. Przesłuchani przez Sąd Okręgowy świadkowie jednoznacznie wskazali, iż w okresie ich zatrudnienia wnioskodawca przez cały czas pracował jako kierowca samochodu przystosowanego do przewozu butli z gazem, ładował te butle, rozładowywał, dostarczał do klienta i tam dokonywał prostej operacji wymiany butli na pełną. Ponadto jak wynika z zeznań świadków wnioskodawca w razie potrzeb zakładu uczestniczył też w rozładunku butli z wagonów kolejowych. Zdaniem Sądu Apelacyjnego zasadnie uznał Sąd Okręgowy wiarygodność i moc dowodową zeznań wskazanych powyżej świadków. Wskazane zeznania są logiczne i spójne zarówno wewnętrznie jak i zewnętrznie. Świadkowie w spornym okresie czasu byli zatrudnieni w tym samym zakładzie pracy co wnioskodawca.

Słusznie zatem i bez przekroczenia granic art. 233 kpc Sąd Okręgowy ustalił, iż wnioskodawca w okresie od 20 marca 1975 roku do 23 października 1990 roku wykonywał pracę w warunkach szczególnych, albowiem wykonywał prace wymienione w załączniku do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w wykazie A, w dziale IV pod pozycją 40.

Sąd Apelacyjny w pełni zgadza się z ustaleniami dokonanymi przez Sąd I instancji. Sąd Okręgowy słusznie uznał, iż decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych odmawiająca wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury jest nieprawidłowa i powinna zostać zmieniona. Natomiast Sąd Apelacyjny nie podzielił zarzutów apelacji organu rentowego, które sprowadzają się do polemiki z ustalonym stanem faktycznym sprawy.

Z wymienionych względów Sąd Apelacyjny orzekł o oddaleniu apelacji na podstawie art. 385 kpc.

R.S.