Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 13 grudnia 2006 r.
II PK 123/06
Warunek złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę na pi-
śmie (art. 30 § 3 k.p.) jest zachowany, gdy uchwała uprawnionego organu ma
formę pisemną. Późniejsze doręczenie pracownikowi pisemnego potwierdzenia
wypowiedzenia wraz z pouczeniem o środkach odwoławczych nie oznacza nie-
skuteczności uchwały, w której dokonano wypowiedzenia, jeżeli z treścią
uchwały pracownik został zapoznany w dniu jej podjęcia.
Przewodniczący SSN Jerzy Kuźniar (sprawozdawca), Sędziowie SN: Beata
Gudowska, Zbigniew Hajn.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 grudnia
2006 r. sprawy z powództwa Macieja M. przeciwko Gminnej Spółdzielni Samopomoc
Chłopska w S. o odszkodowanie, na skutek skargi kasacyjnej powoda od wyroku
Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Poznaniu Ośrodek
Zamiejscowego w Koninie z dnia 22 listopada 2005 r. [...]
o d d a l i ł skargę kasacyjną i nie obciążył powoda kosztami postępowania
kasacyjnego.
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 22 listopada 2005 r. [...] Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpie-
czeń Społecznych w Koninie oddalił apelację powoda Macieja M. od wyroku Sądu
Rejonowego-Sądu Pracy w Słupcy z dnia 30 czerwca 2005 r. w sprawie przeciwko
Gminnej Spółdzielni „S.Ch.” w S. o odszkodowanie, podzielając ustalenia dokonane
w toku postępowania pierwszoinstancyjnego, według których podana powodowi
przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę była prawdziwa i konkretna, a rada nad-
zorcza, odwołując go z funkcji prezesa zarządu i jednocześnie wypowiadając umowę
o pracę nie naruszyła art. 52 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze
(jednolity tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.).
2
Powód dochodził zasądzenia od pozwanej spółdzielni kwoty 14.240 zł tytułem
odszkodowania za nieuzasadnione wypowiedzenie umowy o pracę wraz z odsetkami
oraz sprostowania świadectwa pracy przez wskazanie daty zakończenia stosunku
pracy na dzień 31 października 2004 r. Sąd pierwszej instancji ustalił, że powód był
zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony od dnia 27 grudnia
1999 r. jako prezes zarządu. W dniu 28 czerwca 2004 r. rozwiązano z nim umowę o
pracę za trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia ze skutkiem na 30 września 2004
r. Jako przyczynę wypowiedzenia wskazano, powołując się na protokół polustracyjny,
przekroczenie dopuszczalnej stopy zadłużenia, przekroczenie struktury finansowania
kapitału własnego w stosunku do zobowiązań długoterminowych, spowodowanie po-
niesienia strat w działalności oraz brak postępu w windykacji przeterminowanych za-
dłużeń, spowodowanie zagrożenia utraty płynności finansowej, brak akceptacji dla
przedłożonego przez powoda planu naprawczego oraz spowodowanie straty spół-
dzielni za 2003 r. w kwocie 338.415,00 zł. Sąd uznał także, że doręczone powodowi
w dniu 1 lipca 2004 r. pismo zawierające potwierdzenie wypowiedzenia wraz z po-
uczeniem o przysługujących środkach odwoławczych nie miało wpływu na skutecz-
ność dokonanego wcześniej wypowiedzenia oraz na bieg okresu wypowiedzenia,
który rozpoczął się 1 lipca 2004 r.
Powyższy wyrok zaskarżył skargą kasacyjną pełnomocnik powoda i zarzuca-
jąc naruszenie prawa materialnego - art. 30 § 3 k.p. w związku z art. 70 § 2 k.p.,
przez przyjęcie, że uchwała rady nadzorczej spółdzielni była równoznaczna z wypo-
wiedzeniem umowy o pracę i że wypowiedzenie mogło być dokonane tą samą czyn-
nością prawną i być zawarte w tym samym dokumencie co uchwała o odwołaniu z
funkcji członka zarządu, art. 52 § 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 16 września 1982
r. Prawo spółdzielcze w związku z art. 31
§ 1 k.p., przez błędne przyjęcie, że wypo-
wiedzenie umowy przez radę nadzorczą zostało dokonane przez organ uprawniony
do reprezentacji pracodawcy, art. 41 k.p., przez przyjęcie, że wypowiedzenie umowy
o pracę nie nastąpiło w okresie ochronnym, oraz naruszenie przepisów postępowa-
nia mających istotny wpływ na wynik sprawy - art. 378 § 1 k.p.c., poprzez wykrocze-
nie poza granice zaskarżenia i dokonanie przez Sąd Okręgowy nowych ustaleń fak-
tycznych, co w konsekwencji ograniczyło prawo powoda do kwestionowania tych
ustaleń w toku instancji i pozbawiło go możliwości obrony swoich praw, pociągając
za sobą nieważnością postępowania oraz art. 328 § 2 k.p.c. wobec nieuwzględnienia
zarzutu sporządzenia uzasadnienia wyroku Sądu pierwszej instancji bez wskazania
3
podstawy prawnej rozstrzygnięcia oraz przytoczenia przepisów prawa, co powoduje
nieważność postępowania, wniósł o jego uchylenie w całości i przekazanie sprawy
Sądowi Rejonowemu w Słupcy do ponownego rozpoznania, ewentualnie o zmianę
wyroku przez zasądzenie na rzecz powoda kwoty 14.340 zł wraz z odsetkami oraz
orzeczenie o kosztach procesu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna została oparta na obydwu podstawach wymienionych w art.
3983
§ 1 k.p.c., tak więc przede wszystkim należało odnieść się do zarzutów naru-
szenia przepisów postępowania i zbadać czy mogło mieć ono istotny wpływ na wynik
sprawy. Zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c., stanowiącego, że uzasadnienie wyroku
powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie
ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł i
przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej,
oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa, nie
jest uzasadniony. W orzecznictwie reprezentowany jest pogląd, który podziela Sąd
Najwyższy w składzie rozpoznającym niniejszą skargę kasacyjną, że naruszenie art.
328 § 2 k.p.c. może stanowić zarzut uzasadniający uznanie drugiej podstawy kasa-
cyjnej za usprawiedliwioną jedynie wyjątkowo, gdy się zważy, że uzasadnienie wyro-
ku sporządzane jest już po jego wydaniu; tylko więc istotne braki uzasadnienia, z
powodu których orzeczenie może nie poddawać się kontroli kasacyjnej, mogą mieć
wpływ - istotny - na wynik sprawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 marca
1935 r., C III 616/34, Z. Urz., poz. 437; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 26 listopada
1999 r., III CKN 460/98, OSNC 2000 nr 5, poz. 100; wyrok Sądu Najwyższego z dnia
8 kwietnia 1997 r., l PKN 97/97, OSNAPiUS 1998 nr 4, poz. 121). W ocenianej spra-
wie zarzuty skargi kasacyjnej, w tej części, polegały na kwestionowaniu - w uzasad-
nieniu Sądu Rejonowego - ujęcia podstawy prawnej rozstrzygnięcia, co miało unie-
możliwić obronę praw powoda. Zarzut ten, podnoszony już w apelacji, nie może być
uznany za zasadny, pomijając nawet, że jako dotyczący postępowania przed Sądem
pierwszej instancji, nie ma wpływu na wynik postępowania apelacyjnego, ono zaś
jest przedmiotem kontroli kasacyjnej. Sąd w swym orzeczeniu co prawda ograniczył
się jedynie do powołania postanowienia statutu i wyrok Trybunału Konstytucyjnego,
SK 56/04, ale uchybienie to nie miało żadnego wpływu na wynik sprawy.
4
Jest niewątpliwe w świetle dokonanych ustaleń, że wypowiedzenie umowy o
pracę zostało skutecznie dokonane w dniu 28 czerwca 2004 r. Podniesiony w skar-
dze kasacyjnej zarzut naruszenia art. 378 § 1 k.p.c., określającego granice apelacji,
nie jest zrozumiały. Sąd Okręgowy nie prowadził uzupełniającego postępowania do-
wodowego, oparł się na ustaleniach dokonanych w toku postępowania pierwszoin-
stancyjnego, przyjmując, że tekst uchwały zawierającej wypowiedzenie został powo-
dowi odczytany, co zresztą powód potwierdził w swoich zeznaniach. Zarzut, że na-
ruszenie przytoczonych wyżej przepisów postępowania (nota bene zupełnie chy-
bione) doprowadziło do nieważności postępowania, jest oczywiście nieuzasadniony.
Do tak ustalonego stanu faktycznego Sąd zastosował prawidłowo prawo mate-
rialne, dokonując prawidłowej wykładni art. 30 § 3 k.p. i wskazując, że przepis ten nie
został naruszony. W świetle powołanego przepisu oświadczenie o wypowiedzeniu
umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie i w okolicznościach sprawy nie ma wąt-
pliwości, że forma ta została zachowana, jak świadczy uchwała [...] z dnia 28
czerwca 2004 r., dokonująca wypowiedzenia z powodem umowy o pracę, podpisana
przez przewodniczącego i sekretarza rady nadzorczej. Nie jest też wątpliwe, że w
tym samym dniu powód został zapoznany z treścią uchwały. W prawie pracy przyj-
muje się, że czynności pracodawcy dotyczące rozwiązania stosunku pracy są praw-
nie skuteczne, nawet gdyby były dotknięte wadami. Inaczej mówiąc, czynności pra-
codawcy zmierzające do rozwiązania stosunku pracy nie są bezwzględnie nieważne.
Fakt, że wypowiedzenie wraz z pouczeniem o środkach odwoławczych zostało po-
wodowi doręczone w dniu 1 lipca 2004 r. nie oznacza wadliwości uchwały, w której
wypowiedzenia dokonano. Należy wobec tego przyjąć, że ustalenia stanowiące fak-
tyczną podstawę rozstrzygnięcia zawartego w zaskarżonym wyroku są niewadliwe i
wiążą Sąd Najwyższy (art.398 13
§ 2 k.p.c.).
W skardze kasacyjnej zarzucono również, z powołaniem się na art. 52 Prawa
spółdzielczego, że wypowiedzenia powodowi umowy o pracę mógł dokonać wyłącz-
nie zarząd Spółdzielni, a nie rada nadzorcza. Pogląd ten został powiązany z zarzu-
tem naruszenia art. 31
§ 1 k.p. Problem, który organ pozwanej Spółdzielni - zarząd
czy rada nadzorcza - powinien był podjąć czynność prawną obejmującą oświadcze-
nie woli o rozwiązaniu umowy o pracę, może być rozstrzygnięty w oparciu o przepisy
Prawa spółdzielczego oraz statutu Spółdzielni w związku z art. 31
k.p. W ocenie Sądu
Najwyższego, trafnie Sąd Apelacyjny uznał, że organem właściwym do wypowiedze-
nia powodowi umowy o pracę była rada nadzorcza. Zgodnie z art. 46 § 1 pkt 8 Prawa
5
spółdzielczego do zakresu działania rady należy reprezentowanie spółdzielni przy
czynnościach prawnych dokonywanych między spółdzielnią a członkiem zarządu. Z
kolei z art. 52 § 1 Prawa spółdzielczego wynika, że z członkami zarządu zatrudnio-
nymi w spółdzielni na podstawie umowy o pracę nawiązuje stosunek pracy (zawiera
umowę o pracę) rada spółdzielni (podobną regulację mieści w sobie § 25 ust. 9 sta-
tutu pozwanej). Skoro rada spółdzielni jest organem właściwym do zawarcia umowy
o pracę z członkiem zarządu, to może również umowę tę rozwiązać, jeżeli w chwili
wypowiadania umowy zatrudniony na jej podstawie członek zarządu pełni jeszcze tę
funkcję (por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 kwietnia 1997 r., I PKN 67/97, OSNAPiUS
1998 nr 1, poz. 7). W rozpoznawanej sprawie czynność odwołania powoda z funkcji
członka zarządu pozwanej Spółdzielni oraz czynność wypowiedzenia powodowi
umowy o pracę były jednoczesne - dokonały się na tym samym posiedzeniu rady
nadzorczej w dniu 28 czerwca 2004 r. - a zatem wypowiedzenia mogła dokonać
rada, ponieważ do chwili wypowiedzenia umowy powód pełnił jeszcze funkcję
członka zarządu. Jeżeli więc skuteczne wypowiedzenie umowy o pracę nastąpiło w
dniu 28 czerwca 2004 r., to okres wypowiedzenia upłynął w dniu 30 września 2004 r.,
a nie jak twierdzi powód w dniu 31 października 2004 r. Bezzasadnie zarzucono w
kasacji naruszenie art. 41 k.p. Nie kwestionując bowiem wynikającego z art. 41 k.p.
zakazu wypowiedzenia umowy o pracę w czasie usprawiedliwionej nieobecności
pracownika, należy stwierdzić, że powód w dacie wypowiedzenia był obecny w pracy
i w tym dniu dowiedział się o wypowiedzeniu.
Gdy więc podniesione w skardze zarzuty okazały się nieuzasadnione, nale-
żało orzec jak w sentencji na podstawie art. 39814
§ 1 k.p.c. O kosztach orzeczono po
myśli art. 102 k.p.c.
========================================