III CNP 63/06
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:28-02-2014
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt III CNP 63/06
POSTANOWIENIE
Dnia 19 stycznia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski
w sprawie z wniosku wierzyciela Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowo
Handlowego M. sp. z o.o. w G.
przy uczestnictwie dłużnika K. Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa
Przemysłowego w upadłości w K.
o ustalenie listy wierzytelności,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 19 stycznia 2007 r.,
na skutek skargi wierzyciela
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia Sądu Rejonowego w K.
z dnia 27 października 2005 r.,
odrzuca skargę.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w K. postanowieniem z dnia 27 października 2005 r. oddalił
sprzeciw wierzyciela od postanowienia Sędziego – Komisarza z dnia 2 czerwca
2004 r. o odmowie uznania zgłoszonej przez wierzyciela wierzytelności w
postępowaniu upadłościowym. Od postanowienia z dnia 27 października 2005 r.
wierzyciel na podstawie art. 4241
§ 1 k.p.c. wniósł skargę, w której żądał
stwierdzenia niezgodności zaskarżonego orzeczenia z prawem. Skargę oparł na
podstawie naruszenia art. 217 § 2 w zw. z art. 227 k.p.c. przez oddalenie wniosku
wierzyciela o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, a także art. 328 § 2 k.p.c.
przez niewyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przyczyn
nieuwzględnienia dokumentów załączonych do sprzeciwu wniesionego na
postanowienie sędziego – komisarza.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
przysługuje – przy spełnieniu przesłanek określonych w art. 4241
§ 1 k.p.c. –
od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie
w sprawie, a w wyjątkowych wypadkach wskazanych w art. 4241
§ 2 k.p.c. także
od takiego orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji.
W świetle przytoczonego uregulowania zasadniczego znaczenia nabiera
kwestia, czy zaskarżone postanowienie jest orzeczeniem kończącym postępowanie
w sprawie. Wyjaśnienie tej kwestii, istotnej z punktu widzenia zaskarżalności
orzeczeń skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia, wymaga zdefiniowania pojęcia „postanowienie kończące postępowanie
w sprawie”. W judykaturze i doktrynie pojęcie to jest definiowane rozbieżnie i przy
zastosowaniu różnych kryteriów. Można spotkać wypowiedzi, według których
postanowieniami kończącymi postępowanie w sprawie są: takie, które zamykają
drogę do wydania wyroku; po wydaniu których dalsze postępowanie nie może
się toczyć; które kończą sprawę jako pewną całość poddaną pod osąd; w wyniku
których wykluczona zostaje możliwość przedsiębrania w danej sprawie dalszych
3
czynności; które kończą całość postępowania, a nie tylko jego fragment; które
zamykają drogę do wydania wyroku; które dotyczą całości sprawy, będąc ostatnim
orzeczeniem wydanym w postępowaniu. Przyjmuje się, że w sformułowaniu
„postanowienie kończące postępowanie w sprawie” słowo „sprawa” występuje
w znaczeniu materialnoprawnym. W tym ujęciu „sprawę” należy rozumieć jako
całość sporu (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów z dnia
24 listopada 1998 r., III CZP 44/98, OSNC 1999, nr 5, poz. 87, uchwałę składu
siedmiu sędziów z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1,
uchwałę składu 7 sędziów z dnia 6 października 2000 r., III CZP 31/00, OSNC
2001, nr 2, poz. 22)
Uwzględniając dorobek myśli zawartych w przytoczonych poglądach przyjąć
należy, że kończącymi postępowanie w sprawie są te postanowienia, których
uprawomocnienie się trwale zamyka drogę do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty
przez sąd danej instancji.
Przeciwieństwem tych postanowień są postanowienia nie kończące
postępowania w sprawie, lecz kończące w postępowaniu sądowym jedynie
zagadnienia incydentalne, uboczne.
Przedstawiona definicja postanowienia kończącego postępowanie w sprawie
sformułowana została na potrzeby sądowego postępowania rozpoznawczego,
może jednak stanowić podstawę definiowania tego pojęcia w postępowaniu
upadłościowym. Sąd Najwyższy wypowiadając się co do charakteru postanowienia
sędziego-komisarza i sądu w przedmiocie listy wierzytelności, wydanych na
podstawie art. 161 § 2 i 165 § 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej
z dnia 24 października 1934 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 1991 r. Nr 118,
poz. 512 ze zm.) stwierdził, że nie kończą one postępowania upadłościowego jako
całości. Nie przesądzają również o zasadności wierzytelności, gdyż jej uznanie lub
odmowa uznania skutkuje tylko w ramach postępowania upadłościowego i nie
wyłącza stosownego powództwa po jego ukończeniu (postanowienie SN z dnia
20 grudnia 1996 r., II CKU 68/96, niepubl.). W postanowieniu z dnia 14 listopada
19956 r., I CKU 28/96, Sąd Najwyższy uznał, że orzeczeniami kończącymi
postępowanie upadłościowe są wydane na podstawie art.196, 217 i 218 Prawa
4
upadłościowego, natomiast inne postanowienia, wydawane w licznych kwestiach
wpadkowych, nie mają takiego charakteru. Podzielając stanowisko wyrażone
w powołanych orzeczeniach, stwierdzić należy, że postanowienie oddalające
sprzeciw wierzyciela od postanowienia sędziego komisarza o odmowie uznania
zgłoszonej przez wierzyciela wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, nie
jest postanowieniem kończącym to postępowanie. Już z tych przyczyn, nie wdając
się w analizę samej skargi, należało ją odrzucić (art. 4248
§ 1 k.p.c.).
jz
POSTANOWIENIE
Dnia 19 stycznia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Henryk Pietrzkowski
w sprawie z wniosku wierzyciela Przedsiębiorstwa Produkcyjno-Usługowo
Handlowego M. sp. z o.o. w G.
przy uczestnictwie dłużnika K. Biura Projektowo-Badawczego Budownictwa
Przemysłowego w upadłości w K.
o ustalenie listy wierzytelności,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 19 stycznia 2007 r.,
na skutek skargi wierzyciela
o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
postanowienia Sądu Rejonowego w K.
z dnia 27 października 2005 r.,
odrzuca skargę.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w K. postanowieniem z dnia 27 października 2005 r. oddalił
sprzeciw wierzyciela od postanowienia Sędziego – Komisarza z dnia 2 czerwca
2004 r. o odmowie uznania zgłoszonej przez wierzyciela wierzytelności w
postępowaniu upadłościowym. Od postanowienia z dnia 27 października 2005 r.
wierzyciel na podstawie art. 4241
§ 1 k.p.c. wniósł skargę, w której żądał
stwierdzenia niezgodności zaskarżonego orzeczenia z prawem. Skargę oparł na
podstawie naruszenia art. 217 § 2 w zw. z art. 227 k.p.c. przez oddalenie wniosku
wierzyciela o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego, a także art. 328 § 2 k.p.c.
przez niewyjaśnienie w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia przyczyn
nieuwzględnienia dokumentów załączonych do sprzeciwu wniesionego na
postanowienie sędziego – komisarza.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
przysługuje – przy spełnieniu przesłanek określonych w art. 4241
§ 1 k.p.c. –
od prawomocnego orzeczenia sądu drugiej instancji kończącego postępowanie
w sprawie, a w wyjątkowych wypadkach wskazanych w art. 4241
§ 2 k.p.c. także
od takiego orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji.
W świetle przytoczonego uregulowania zasadniczego znaczenia nabiera
kwestia, czy zaskarżone postanowienie jest orzeczeniem kończącym postępowanie
w sprawie. Wyjaśnienie tej kwestii, istotnej z punktu widzenia zaskarżalności
orzeczeń skargą o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego
orzeczenia, wymaga zdefiniowania pojęcia „postanowienie kończące postępowanie
w sprawie”. W judykaturze i doktrynie pojęcie to jest definiowane rozbieżnie i przy
zastosowaniu różnych kryteriów. Można spotkać wypowiedzi, według których
postanowieniami kończącymi postępowanie w sprawie są: takie, które zamykają
drogę do wydania wyroku; po wydaniu których dalsze postępowanie nie może
się toczyć; które kończą sprawę jako pewną całość poddaną pod osąd; w wyniku
których wykluczona zostaje możliwość przedsiębrania w danej sprawie dalszych
3
czynności; które kończą całość postępowania, a nie tylko jego fragment; które
zamykają drogę do wydania wyroku; które dotyczą całości sprawy, będąc ostatnim
orzeczeniem wydanym w postępowaniu. Przyjmuje się, że w sformułowaniu
„postanowienie kończące postępowanie w sprawie” słowo „sprawa” występuje
w znaczeniu materialnoprawnym. W tym ujęciu „sprawę” należy rozumieć jako
całość sporu (por. uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów z dnia
24 listopada 1998 r., III CZP 44/98, OSNC 1999, nr 5, poz. 87, uchwałę składu
siedmiu sędziów z dnia 31 maja 2000 r., III ZP 1/00, OSNC 2001, nr 1, poz. 1,
uchwałę składu 7 sędziów z dnia 6 października 2000 r., III CZP 31/00, OSNC
2001, nr 2, poz. 22)
Uwzględniając dorobek myśli zawartych w przytoczonych poglądach przyjąć
należy, że kończącymi postępowanie w sprawie są te postanowienia, których
uprawomocnienie się trwale zamyka drogę do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty
przez sąd danej instancji.
Przeciwieństwem tych postanowień są postanowienia nie kończące
postępowania w sprawie, lecz kończące w postępowaniu sądowym jedynie
zagadnienia incydentalne, uboczne.
Przedstawiona definicja postanowienia kończącego postępowanie w sprawie
sformułowana została na potrzeby sądowego postępowania rozpoznawczego,
może jednak stanowić podstawę definiowania tego pojęcia w postępowaniu
upadłościowym. Sąd Najwyższy wypowiadając się co do charakteru postanowienia
sędziego-komisarza i sądu w przedmiocie listy wierzytelności, wydanych na
podstawie art. 161 § 2 i 165 § 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej
z dnia 24 października 1934 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 1991 r. Nr 118,
poz. 512 ze zm.) stwierdził, że nie kończą one postępowania upadłościowego jako
całości. Nie przesądzają również o zasadności wierzytelności, gdyż jej uznanie lub
odmowa uznania skutkuje tylko w ramach postępowania upadłościowego i nie
wyłącza stosownego powództwa po jego ukończeniu (postanowienie SN z dnia
20 grudnia 1996 r., II CKU 68/96, niepubl.). W postanowieniu z dnia 14 listopada
19956 r., I CKU 28/96, Sąd Najwyższy uznał, że orzeczeniami kończącymi
postępowanie upadłościowe są wydane na podstawie art.196, 217 i 218 Prawa
4
upadłościowego, natomiast inne postanowienia, wydawane w licznych kwestiach
wpadkowych, nie mają takiego charakteru. Podzielając stanowisko wyrażone
w powołanych orzeczeniach, stwierdzić należy, że postanowienie oddalające
sprzeciw wierzyciela od postanowienia sędziego komisarza o odmowie uznania
zgłoszonej przez wierzyciela wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, nie
jest postanowieniem kończącym to postępowanie. Już z tych przyczyn, nie wdając
się w analizę samej skargi, należało ją odrzucić (art. 4248
§ 1 k.p.c.).
jz