Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZP 100/06
POSTANOWIENIE
Dnia 25 stycznia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Lech Walentynowicz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Zbigniew Kwaśniewski
Protokolant Piotr Malczewski
w sprawie w postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku
P. S.A. w W.
po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym
w dniu 25 stycznia 2007 r.,
zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Rejonowy Sąd Gospodarczy
w R.
postanowieniem z dnia 28 lipca 2006 r.,
„Czy w postępowaniu upadłościowym, którego ogłoszenie
nastąpiło przed wejściem w życie ustawy z dnia 28.07.2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U.05.167.1398), od
sprzeciwu złożonego w trybie art. 256 pr. up. i n., a wniesionego po
wejściu w życie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych
z dnia 28.07.2005 r. (Dz.U.05.167.1398), pobiera się opłatę stałą wg.
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia
28.07.2005 r. (Dz.U.05.167.1398), czy też wpis stosunkowy wg
uchylonej ustawy z dnia 13.06.1967 r.(Dz.U.02.9.88) ?”
odmawia podjęcia uchwały.
2
Uzasadnienie
Sąd Rejonowy w R. rozpatrując zażalenie wierzyciela B. L. Sp. z o.o. w W.
(obecnie M. L. Sp. z o.o.) na zarządzenie Sędziego-komisarza z dnia 17 maja
2006 r., wzywające wierzyciela do uiszczenia reszty wpisu od sprzeciwu,
przedstawił do rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne
sformułowane w sentencji postanowienia z dnia 28 lipca 2006 r. Zagadnienie te
powstało na tle następującego stanu faktycznego.
Wierzyciel, którego upadłość ogłoszono w dniu 27 marca 2005 r., złożył
w dniu 28 kwietnia 2006 r. sprzeciw na odmowę uznania wierzytelności na liście
wierzytelności. Wartość przedmiotu zaskarżenia wierzyciel określił na kwotę
2.535.375,87 zł, uiszczając opłatę od sprzeciwu w kwocie 200,- zł.
Sędzia-komisarz wezwał, stosownie do treści art. 149 ust. 1 nowej ustawy
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz.U. Nr 167,
poz. 1398; dalej u.k.s.c.), pełnomocnika wierzyciela o uiszczenie reszty wpisu od
sprzeciwu w kwocie 19.800,00 zł, t.j. według przepisów obowiązujących przed
dniem 2 marca 2005 r. W uzasadnieniu podniósł, że warunkiem stosowania
poprzednio obowiązującej regulacji w sprawie kosztów jest wszczęcie sprawy
przed wejściem w życie nowej ustawy oraz niezakończenie postępowania w danej
instancji. W zakresie pierwszej z przesłanek Sędzia-komisarz przyjął, iż w toku
postępowania upadłościowego nie można uznać za odrębną sprawę postępowania
w przedmiocie ustalenia listy wierzytelności czy podziału funduszów masy, zatem
sprzeciw nie inicjuje nowej sprawy. Co do drugiej z przesłanek wskazał, że sędzia –
komisarz orzeka jako sąd l instancji. W tej sytuacji zasadne było wezwanie
pełnomocnika wierzyciela o uzupełnienie wpisu, według dotychczasowych zasad.
Od zarządzenia Sędziego-komisarza wierzyciel złożył zażalenie, zarzucając,
że w sprawie powinien mieć zastosowanie art. 75 pkt 4 u.k.s.c. w zw. z art. 149
ust. 1 u.k.s.c., ponieważ ustalenie listy wierzytelności zamyka pewien etap
postępowania, zaś złożenie sprzeciwu co do uznania lub odmowy uznania
3
wierzytelności na liście jest środkiem zaskarżenia o niedewolutywnym charakterze,
ale - z uwagi na szczególną rolę tej listy oraz nadawany jej skutek orzeczenia -
złożenie sprzeciwu otwiera kolejną instancję postępowania
Sąd Rejonowy po zrelacjonowaniu dotychczasowego postępowania,
stwierdził, że „powyższe daje podstawę do zwrócenia się do Sądu Najwyższego
w trybie art. 390 § 1 k.p.c. w zw. z art. 229 pr. up. i n., który swym autorytetem
władny jest rozwiać istniejące poważne wątpliwości".
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Podstawowym warunkiem zwrócenia się do Sądu Najwyższego w trybie art.
390 k.p.c. jest to, aby sąd, który przedstawia określone zagadnienie prawne,
wyraźnie wskazał, że istnieją argumenty przemawiające za jednym z możliwych
rozwiązań. Zagadnienie prawne musi być tak sformułowane i uzasadnione, aby
Sąd Najwyższy miał podstawy do rozstrzygnięcia przedstawionych wątpliwości.
W uzasadnieniu postanowienia przedstawiono przebieg postępowania,
relacjonując obszernie stanowisko Sędziego-komisarza zawarte w uzasadnieniu
zaskarżonego zarządzenia, jak też przytaczając motywy, jakie podniósł żalący się
wierzyciel. Jest oczywiste, że stanowiska takie są rozbieżne, bowiem wierzyciel
skarżąc zarządzenie sędziego-komisarza deklaruje, że się z nim nie zgadza.
Nie każda jednak rozbieżność między stanowiskiem sądu a oczekiwaniami
uczestników postępowania musi oznaczać występowanie poważnych wątpliwości
prawnych. Niezbędne jest wskazanie przez sąd przedstawiający Sądowi
Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne szczegółowego
uzasadnienia, na czym polegają jego wątpliwości i dlaczego uważa je za poważne
oraz wykazanie, że stwierdzone przezeń wątpliwości prawne pozostają w związku
przyczynowym z rozstrzygnięciem sprawy. Spełnienie tego obowiązku przez sąd
przedstawiający zagadnienia wymagało sporządzenia uzasadnienia postanowienia
w taki sposób, aby zawierało ono możliwe rozwiązania danego zagadnienia
prawnego, które w ocenie sądu rozpatrującego zażalenie mogą wchodzić
w rachubę oraz przedstawienie argumentów w stosunku do każdego z nich.
Podkreślić należy, że muszą to być własne poglądy sądu, nie jest więc
wystarczające ograniczenie się do zaprezentowania stanowiska sądu pierwszej
4
instancji oraz uczestników postępowania (por. postanowienia Sądu Najwyższego
z dnia 29 listopada 2005 r., III CZP 102/05, nie publ.; z dnia 10 maja 2006 r.,
III CZP 1/06, nie publ.).
Przedstawione do rozstrzygnięcia przez Sąd Rejonowy zagadnienie prawne
nie spełnia wymagań określonych w art. 390 k.p.c. Sąd Rejonowy sporządził
niepełne uzasadnienie, gdyż nie zawiera ono żadnych samodzielnych rozważań
w zakresie przedstawianego zagadnienia prawnego. Okoliczność występowania
odmiennych stanowisk sądu i skarżącego jego rozstrzygnięcie nie oznacza
automatycznie istnienia zagadnienia prawnego, kwalifikującego się do wszczęcia
procedury z art. 390 k.p.c.
Przedstawienie zagadnienia prawnego Sądowi Najwyższemu może nastąpić,
jeżeli budzi ono poważne wątpliwości, zaś przymiotnik kwalifikujący oznacza, że
w przypadku powstania wątpliwości pierwszego stopnia (zwykłych wątpliwości sąd
odwoławczy obowiązany jest rozwiązywać je we własnym zakresie -
por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 października 2005 r., III CZP
68/05, nie publ.). Tymczasem Sąd Rejonowy nie przedstawił nawet oceny,
czy niebudzące wątpliwości stanowisko Sędziego-komisarza oraz stanowisko
żalącego się wierzyciela mogą być racjonalnie wyjaśnione przy zastosowaniu
normalnych reguł wykładni, nie mówiąc o potrzebie szczegółowego uzasadnienia
jego wątpliwości oraz wykazania, że są one poważne.
Mając na uwadze powyższe względy Sąd Najwyższy, na podstawie art. 390
§ 1 k.p.c. oraz art. 61 § 1 ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym
(Dz.U. Nr 240, poz. 2052 ze zm.), orzekł jak w sentencji postanowienia.
db