Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 stycznia 2012 r.

Sąd Apelacyjny we Wrocławiu Wydział III

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący:	SSA Maria Pietkun
Sędziowie:	SSA Irena Różańska-Dorosz SSA Janina Cieślikowska (spr.)
Protokolant:	Adrianna Szymanowska

po rozpoznaniu w dniu 24 stycznia 2012 r. we Wrocławiu

sprawy z wniosku H. C. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W.

o emeryturę

na skutek apelacji H. C. (1)

od wyroku Sądu Okręgowego Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych we Wrocławiu

z dnia 1 czerwca 2011 r. sygn. akt IX U 809/10

oddala apelację.

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 1 czerwca 2011 r. Sąd Okręgowy we Wrocławiu Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie wnioskodawczyni H. C. (1) od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział we W. z dnia 11 maja 2010 r., znak: (...), odmawiającej prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

Powyższe rozstrzygnięcie Sąd I instancji wydał w oparciu o następująco ustalony stan faktyczny:

Wnioskodawczyni H. C. (1), ur. (...)., w dniu 12.04.2010 r. złożyła wniosek do Organu Rentowego o emeryturę z tytułu pracy w warunkach szczególnych.

W okresach od 1.06.1974 r. do 29.07.1977 r., od 1.04.1978 r. do 28.02.1981 r., od 1.04.1981 r. do 20.11.1986 r. i od 17.09.1990 r. do 31.12.1998 r. była zatrudniona kolejno na stanowiskach: kasjer lotniczy i starszy kasjer lotniczy oraz samodzielny kasjer lotniczy. Łącznie wnioskodawczyni wykazała 24 lata 4 miesiące i 9 dni stażu pracy.

Dnia 14.06.2010 r. pracodawca (...) SA w W. wystawiło wnioskodawczyni świadectwo pracy w szczególnych warunkach, stwierdzając, że w okresie od 1.06.1974 r. do 28.02.1999 r. wykonywała stale i w pełnym wymiarze prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych, które wymienione zostały w wykazie A dział XIV poz. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. i analogicznej pozycji wykazu do zarządzenia resortowego na stanowisku: kasjera lotniczego, starszego kasjera lotniczego, samodzielnego kasjera lotniczego.

Dnia 18.09.1995 r. Instytut Medycyny Pracy – Zakład Szkodliwości Fizycznych w Ł. opracował „Sprawozdanie z kontroli stanowisk pracy operatorów wyświetlaczy i monitorów ekranowych oraz wytyczne w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na tych stanowiskach” dla pomieszczeń (...)w W..

We W. badań nie przeprowadzono.

W opracowaniu, o którym mowa wyżej, przyjęto, że „dla osób zdrowych dorosłych w normalnym stanie fizycznym praca przy monitorach ekranowych nie jest szkodliwa, choć stwarza pewne uciążliwości nadające się do wyeliminowania”.

W zakresach czynności wnioskodawczyni ujęto zapis o obsłudze dalekopisu – nie komputera.

W 2007 r. H. C. (1) otrzymała zaświadczenie lekarskie o pracy w szkłach korekcyjnych do pracy przy monitorze.

Wnioskodawczyni uzyskała 7 świadectw i zaświadczeń o odbytych szkoleniach zawodowych, każde polegało na nauce wykorzystania komputera do wykonywania czynności objętych szkoleniem.

W okresie od stycznia 1991 r. do października 2004 r. H. C. (1) otrzymywała dodatek szkodliwy jako odrębny składnik wynagrodzenia w oparciu o art. 27 Układu Zbiorowego Pracy (...).

Monitory komputerowe na lotniku i w Biurze Miejskim we W. jako wyposażenie stanowisk pracy pojawiły się w 1979 r. lub w 1980 r. Nie było osobnych sal rezerwacji. Wszystkie informacje o taryfach, rezerwacjach, lotach, przedsprzedaży i sprzedaży, zawarte były w komputerze – dane te były widoczne za pośrednictwem monitora. Od pracy przy monitorze odsunięto kobiety ciężarne, wprowadzono 5-minutowe przerwy po każdej przepracowanej godzinie. Kasjerki same decydowały, jak korzystać z prawa do przerwy, zwykle wcześniej wychodziły do domu. Poza włożeniem pieniędzy do kasy i sporadycznymi przypadkami wypełniania biletów długopisem, praca kasjerki polegała na stałym kontakcie z monitorem – obowiązane były stale śledzić w komputerze informacje co do odwołania lotu, opóźnień, zmian taryf, a także depesz informujących o nietypowym składzie osób, czy bagażu na pokładzie samolotu.

Wnioskodawczyni, zatrudniona jako kasjerka, była w grupie pracowników administracyjno-biurowych. Dla tej grupy pracowników praca przy obsłudze monitora ekranowego oceniona jest na małym poziomie ryzyka.

W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd I instancji przyjął, że wnioskodawczyni rozpoczęła pracę z komputerem od stycznia 1980 r., pracowała z tym narzędziem pracy od 1.01.1980 r. do 28.02.1980 r., od 1.04.1980 r. do 20.11.1986 r., od 17.09. 1990 r. do 31.12.1998 r. Okresy te wynikają z okoliczności, że komputeryzacja w okresie wcześniejszym aniżeli te, o których mowa wyżej nie była powszechna, a wnioskodawczyni nie wykazała, by pracowała z tym urządzeniem wcześniej. Powyższe ustalenie Sąd I instancji oparł na ocenionych przez siebie jako wiarygodne - zeznaniach świadka T..

Wskazuje dalej Sąd I instancji, że materiał dowodowy zebrany w sprawie, a w szczególności opinia biegłej, którą uznał za wystarczającą mimo wyartykułowanych w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jej braków – nie dała podstaw do przyjęcia, że praca wnioskodawczyni w spornym okresie była pracą w szczególnych warunkach, bowiem nie zostały spełnione wymogi przewidziane w wykazie A działu XIV-tego poz. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze (Dz.U. Nr 8, poz. 43) i zarządzeniu resortowym jako prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych.

Ostatecznie Sąd Okręgowy wskazał, że staż pracy wnioskodawczyni w warunkach szczególnych – przyjmując hipotetycznie, gdyby w takich pracowała – można by było liczyć co najwyżej od 1.01.1980 r. – z przerwami na urlopy wychowawcze, a ponadto wnioskodawczyni nie pracowała stale i w pełnym wymiarze pracy obciążającej wzrok, bowiem oprócz przysługujących jej przerw, wykonywała czynności liczenia i zdawania kasy, wystawiała „ręcznie” bilety i prowadziła rutynowe rozmowy z klientami.

Jako podstawę prawną rozstrzygnięcia Sąd I instancji wskazał na art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zmian.) w zw. z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze ( Dz.U. Nr 8, poz. 43 wykaz A dział XIV poz. 5).

Z wyrokiem tym nie zgodziła się wnioskodawczyni wywodząc apelację, w której zarzuciła:

1)  naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43) polegającą na przyjęciu, iż skoro wnioskodawczyni korzystała z godzinnej przerwy przysługującej jej z tytułu pracy z monitorem ekranowym, to nie wykonywała stale i w pełnym wymiarze ( 8 godzin) pracy szczególnie obciążającej wzrok;

2)  naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, a mianowicie:

a.

a.  art. 232 w zw. z art. 3 w zw. z art. 227 k.p.c. w zw. z art. 6 k.c. poprzez przyjęcie, że wnioskodawczyni nie wywiązała się z obowiązku udowodnienia okoliczności, z której wywodzi dla siebie skutki prawne, tj. faktu wykonywania w okresie od 1.06.1974 r. do 28.02.1999 r. pracy w warunkach szczególnych uprawniającej do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym, podczas gdy wnioskodawczyni przedstawiła świadectwo pracy na okoliczność wykazania okresu i wymiaru pracy oraz świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach z dnia 30.04.2010 r. wystawione przez jej pracodawcę, tj. (...) S.A. z którego jednoznacznie wynika, iż w spornym okresie wykonywała stale i pełnym wymiarze prace szczególnie obciążające narząd wzroku o których mowa w Wykazie A, dział nr XIV, pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r.,

b.  art. 233 § 1 k.p.c. i art. 328 § 2 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów przeprowadzonych w sprawie, dokonanej wybiórczo, wbrew zasadom doświadczenia życiowego oraz innym zebranym w sprawie dowodom polegającej na uznaniu jedynie w oparciu o zeznania świadka Z. T., zeznającego na okoliczności mające miejsce trzydzieści lat wcześniej, który omyłkowo wskazał, iż powódka wyposażona została w monitor ekranowy dopiero na przełomie lat 1979/1980, a w konsekwencji błędnym przyjęciu, zarówno na etapie subsumcji jaki i wyrokowania, że powódka nie wykazała iż w spornym okresie wykonywała stale i pełnym wymiarze prace szczególnie obciążające narząd wzroku o których mowa w Wykazie A dział nr XIV pkt 5 rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 07.02.1983 r.,

c.  art. 233 § 1 k.p.c. i art. 227 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego w celu ustalenia faktów mających znaczenie dla sprawy, tj. odmówienia mocy dowodowej zeznaniom świadka J. B. na okoliczność daty, w której stanowisko pracy powódki wyposażone zostało w wyświetlacz ekranowy, przy jednoczesnym uznaniu mocy dowodowej zeznań świadka w pozostałym zakresie, pomimo, iż zeznania te są spójne z pozostałym materiałem dowodowym, co w konsekwencji skutkowało przyjęciem, że powódka wykazała jedynie 14 lat 1 miesiąc i 5 dni pracy w warunkach szczególnych zamiast lat 15,

d.  art. 299 k.p.c. w zw. z art. 473 k.p.c. poprzez zaniechanie przesłuchania powódki na okoliczności zdaniem Sądu I instancji niewyjaśnione i sporne pomiędzy stronami w dacie zamknięcia rozprawy.

Wskazując na powyższe zarzuty wnioskodawczyni wniosła o:

1)  zmianę zaskarżonego wyroku i zmianę zaskarżonej decyzji przez przyznanie wnioskodawczyni prawa do emerytury od 1 maja 2010 r.,

2)  zasądzenie od Organu Rentowego na rzecz wnioskodawczyni zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Ponadto, na podstawie art. 382 k.p.c. w zw. z art. 381 k.p.c. wniosła o:

1)  dopuszczenie dowodu z zeznań świadka H. C. (2), zam. ul. (...), (...)na okoliczność daty, w której stanowisko pracy powódki w przedsiębiorstwie (...) wyposażone zostało w elektroniczny monitor ekranowy, charakteru i sposobu wykonywania pracy przez powódkę na stanowisku kasjer, starszy kasjer lotniczy i samodzielny kasjer lotniczy,

2)  dopuszczenie dowodu z przesłuchania stron, z jego ograniczeniem do przesłuchania powódki na okoliczność daty, w której stanowisko pracy powódki w przedsiębiorstwie (...) wyposażone zostało w elektroniczny monitor ekranowy, charakteru i sposobu wykonywania pracy przez powódkę na stanowisku kasjer, starszy kasjer lotniczy i samodzielny kasjer lotniczy;

oraz na podstawie art. 380 k.p.c. wniosła o:

1)  rozpoznanie przez Sąd II instancji postanowienia Sądu I instancji z dnia 1.06.2011 r. oddalającego wniosek wnioskodawczyni o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii innego biegłego sądowego z zakresu BHP oraz na podstawie art. 382 k.p.c. przeprowadzenie tego dowodu przez Sąd II instancji na okoliczności wskazane przez wnioskodawczynię w treści pisma procesowego z dnia 9.05.2011 r.

W piśmie procesowym do apelacji z dnia 29.08.2011 r. wnioskodawczyni dołączyła oświadczenie (...) SA z dnia 29.08.2011 r., z którego wynika, że od roku 1975 używane były monitory ekranowe przy systemach rezerwacyjnych na stanowiskach kasjerskich z wyszczególnieniem używanych przez tę firmę monitorów ekranowych terminali rezerwacyjnych w latach 1975-1999 i określeniem ich typów.

Skarżąca ponownie złożyła wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu BHP z uwzględnieniem informacji zawartych w wyżej wymienionym oświadczeniu, czy pracę przy poszczególnych typach monitorów stosowanych przez (...) SA można uznać za pracę szczególnie obciążającą wzrok w rozumieniu wykazu A działu XIV poz. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

W piśmie procesowym z dnia 22.09.2011 r. wnioskodawczyni wniosła o dopuszczenie dowodu z:

1)  kserokopii dokumentu - podręcznika określającego zasady korzystania i obsługi systemu automatycznej kalkulacji taryf (...) na okoliczność, iż praca przy obsłudze monitorów ekranowych na stanowisku kasjera lotniczego w systemie rezerwacyjnym z którego korzystał (...) była szczególnie uciążliwa dla wzroku i wymagała precyzyjnego widzenia,

2)  kserokopii dokumentu - podręcznika z roku 1987, obsługi systemu w (...)automatycznej rezerwacji i sprzedaży biletów w systemie (...) na okoliczność, iż praca przy obsłudze monitorów ekranowych w systemach rezerwacyjnych (...)wymagała precyzyjnego widzenia i była szczególnie uciążliwa dla wzroku,

3)  wydruku z rzutu ekranu monitora ekranowego, na którym widoczne są okna systemu rezerwacyjnego obsługiwanego przez kasjera lotniczego na okoliczność, iż praca kasjera lotniczego przy obsłudze systemu rezerwacyjnego (...)wymagała precyzyjnego widzenia i była pracą szczególnie obciążająca narząd wzroku,

4)  wydruku zdjęć wskazujących rodzaje monitorów.

Ponadto skarżąca zmodyfikowała wniosek dowodowy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu BHP poprzez ustalenie, czy praca przy monitorach ekranowych typu (...), (...) (modele: (...)), (...) i (...)polegająca na obsłudze systemów rezerwacyjnych (...), (...) i (...) szczególnie obciążała narząd wzroku i wymagała precyzyjnego widzenia i czy można ją przyrównać do pracy w kartografii lub montażu mikroelementów.

W postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym, Sąd ten dopuścił dowód z opinii uzupełniającej na okoliczność, czy praca przy systemach rezerwacyjnych na stanowiskach kasjerskich przy użyciu monitorów ekranowych wskazanych i określonych w piśmie z dnia 29 sierpnia 2011 r. (...) SA w W. oraz przy uwzględnieniu załączników do pisma procesowego pełnomocnika wnioskodawczyni z dnia 26 września 2011 r. była pracą szczególnie obciążającą narząd wzroku i wymagającą precyzyjnego widzenia (wykaz A dział XIV pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – Dz.U. z 1983 r. Nr 8, poz. 43).

Sąd Apelacyjny ustalił:

Wymienione w piśmie (...) SA w W. z dnia 29.08. 2011 r. terminale rezerwacyjne używane w spornym okresie to monitory ekranowe, które były urządzeniami pozwalającymi na zdalną pracę z systemem komputerowym. Było to urządzenie składające się z klawiatury oraz ekranu, pierwotnie używane w liniach lotniczych. Używane wówczas terminale rezerwacyjne na stanowiskach kasjerskich pozwalały na pracę w trybie graficznym, z koniecznością stosowania bardzo rozbudowanego systemu kodów.

Podczas korzystania z terminalu rezerwacyjnego kasjer musiał być skupiony przede wszystkim na wprowadzaniu wymaganych kodów numerycznych i literowych.

Monitory kineskopowe używane w (...)w spornym okresie również aktualnie są użytkowane w pracy biurowej.

Monitor ekranowy wskazany przez wnioskodawczynię wytwarzał pola elektromagnetyczne o małych natężeniach, winny być one ustawione w odległości 60 cm jeden od drugiego.

Precyzyjne widzenie szczegółów i barw przedmiotów znajdujących się w środku pola widzenia jest tożsame z widzeniem dokładnym, dobrym i wyraźnym.

Odległość dobrego i wyraźnego widzenia jest to minimalna odległość między przedmiotem a okiem, przy której przedmiot jest ostro widziany bez wysiłku.

Odległość dobrego widzenia nie jest stałą fizyczną, ponieważ nawet u ludzi bez wad wzroku może przybierać różne wartości. Pomiar tej odległości dla określonego człowieka polega na jego subiektywnej ocenie, a więc nie jest precyzyjny.

Praca z monitorem ekranowym pracownika biurowego lub kasjerki nie wymaga precyzyjnego widzenia w takim samym zakresie, jak np. w kartografii.

Monitor ekranowy wraz z klawiaturą spełnia definicję prawną maszyny.

Definicję „maszyny” zawierają rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie wymagań dla maszyn, jak również rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa.

Obsługę maszyn i urządzeń wykonują operatorzy. Operator to osoba, która wykonuje czynności związane z instalowaniem, obsługiwaniem, regulowaniem, konserwowaniem, czyszczeniem, naprawianiem lub przemieszczaniem maszyny.

Wnioskodawczyni wykonywała pracę kasjerki z wykorzystaniem monitora ekranowego, ale nie była to obsługa monitorów ekranowych.

Praca wnioskodawczyni przy systemach rezerwujących na stanowiskach kasjerskich przy użyciu monitorów ekranowych wskazanych i określonych w piśmie z dnia 29.08.2011 r. (...) nie była pracą szczególnie obciążającą narząd wzroku i wymagającą precyzyjnego widzenia.

(dowód: opinia uzupełniająca z dnia 12.11.2011 r. – k. 233-239 akt)

Sąd Apelacyjny zważył:

Apelacja wnioskodawczyni nie zasługuje na uwzględnienie.

Jest poza sporem, że prawodawca (...)w dniu 14.06.2010 r. wydał H. C. (1) świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach za okres od 1.06.1974 r. do 28.02.1999 r., w którym to okresie zajmowała stanowiska kasjera lotniczego, starszego kasjera lotniczego, samodzielnego kasjera lotniczego. Pracodawca w świadectwie stwierdził, że praca wykonywana na tych stanowiskach jest pracą o której mowa w wykazie A dział XIV poz. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. (Dz.U. Nr 8, poz. 43), a więc pracą szczególnie obciążającą narząd wzroku i wymagającą precyzyjnego widzenia (…) – przy obsłudze elektronicznych monitorów ekranowych, wykonywaną stale i w pełnym wymiarze.

Ustawodawca w wykazie A działu XIV pkt 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymienia: prace szczególnie obciążające narząd wzroku i wymagające precyzyjnego widzenia – w kartografii, montażu mikroelementów, wymagającego posługiwania się przyrządami optycznymi oraz przy obsłudze monitorów ekranowych.

Monitor ekranowy wraz z klawiaturą (urządzenie, którym posługiwała się wnioskodawczyni wykonując zadania pracownicze) spełnia definicję „maszyny”, która to definicja zawarta jest w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 października 2008 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla maszyn (Dz.U. Nr 199, poz. 1228), jak również podobnie: - rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa (Dz.U. Nr 191, poz. 1596 r. ze zmian.).

Według tych aktów prawnych „operator” to osoba, która wykonuje czynności związane z instalowaniem, obsługiwaniem, regulowaniem, konserwowaniem, czyszczeniem, naprawianiem lub przemieszczaniem maszyn.

Tak więc według tych legalnych definicji i w takim ujęciu wnioskodawczyni nie wykonywała pracy przy obsłudze monitorów ekranowych.

Do zdefiniowania pojęcia „przy obsłudze monitorów ekranowych” w rozumieniu wykazu A działu XIV poz. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, które to nie zawierają definicji pojęcia „obsługi”, pojęcie „obsługi”, zdaniem Sądu Apelacyjnego w tym składzie, należy odnieść się do wykonywanej pracy przy pomocy narzędzi pracy (tu: monitorów ekranowych dostarczonych przez pracodawcę).

Wnioskodawczyni wykonywała pracę kasjera lotniczego, starszego kasjera lotniczego oraz samodzielnego kasjera lotniczego, zgodnie z zakresem czynności i przy użyciu monitora ekranowego jako narzędzia pracy.

Pojęcie „obsługiwać”, „obsługa” w rozumieniu Małego Słownika Języka Polskiego PWN Warszawa 1969 r. str. 474 pod redakcją Sławomira Skorupki, Haliny Auderskiej, Zofii Łempickiej oznacza „wykonywać koniecznie w danym zakresie lub wobec kogo czynności, spełniać obowiązki służbowe”.

Właśnie w tym znaczeniu – zdaniem Sądu Apelacyjnego – zostało użyte pojęcie „obsługa”, „obsłudze” w wykazie A dział XIV poz. 5 powoływanego rozporządzenia.

Dlatego też wbrew twierdzeniu skarżącej opinia uzupełniająca biegłej z dnia 12 listopada 2011 r. nie jest wewnętrznie sprzeczna.

Do ustalenia uprawnień (świadczenia emerytalnego w wieku obniżonym) – za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia (…) – art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zmian.).

W dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy dla zdefiniowania pojęcia szkodliwości przyjmuje się definicje Polskiej Normy z 1980 r. ( Polska Norma PN-8-Z-08052 Niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy – klasyfikacja), która jako jedyna określa czynniki niebezpieczne i szkodliwe. I tak:

-

niebezpieczny czynnik występujący w procesie pracy – to czynnik, którego oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może prowadzić do urazu,

-

szkodliwy czynnik w procesie pracy – jest to czynnik, którego oddziaływanie na pracującego prowadzi, lub może prowadzić, do schorzenia,

-

czynnik uciążliwy to taki, który nie spowoduje pogorszenia zdrowia, a może utrudnić pracę lub pogorszyć sposób wykonywania pracy.

Przy ocenie uprawnień wnioskodawczyni do emerytury w obniżonym wieku należało wyjaśnić, czy obsługa monitorów ekranowych, na których pracowała wnioskodawczyni, szczególnie obciążała narząd wzroku i wymagała precyzyjnego widzenia.

Stąd też oceny wymagało narażenie narządu wzroku na czynniki szkodliwe, niebezpieczne czy uciążliwe, nie zaś jak chce tego skarżąca w apelacji, na szkodliwość warunków pracy składają się obciążenia na poszczególne narządy organizmu.

W przedłożonym do akt sprawy sprawozdaniu z kontroli stanowisk pracy operatorów wyświetlaczy i monitorów ekranowych oraz wytycznych w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy z dnia 18.01.1995 r. opracowanego dla (...) w W. przez Instytut Medycyny Pracy(...)w Ł. zawarto stwierdzenie, że nie ma przeciwwskazań do zatrudnienia operatorów monitorów ekranowych w sprawie zmiany z wydłużeniem zmiany do 12 godzin i odpowiednią rekompensatą czasu w przerwach 15-to minutowych po 2 godzinach pracy, przerwy w pracy operatorów są niezbędne dla rekreacji wzroku i powinny być stosowane w określonych odstępach czasu. Nadto podano, że na podstawie badań własnych i wyników badań opublikowanych w fachowym piśmiennictwie dla osób zdrowych, dorosłych, w normalnym stanie fizjologicznym praca przy monitorach ekranowych nie jest szkodliwa ( k. 23 odwrót a.s.).

Używane w spornym okresie w (...),0 terminale rezerwacyjne na stanowiskach kasjerskich – jak to wynika z opinii uzupełniającej z dnia 12.11.2011 r. - pozwalały na pracę w trybie graficznym, z koniecznością stosowania bardzo rozbudowanego systemu kodów. Oznacza to, że podczas korzystania z terminalu rezerwacyjnego kasjerka musiała być skupiona przede wszystkim na wprowadzaniu wymaganych kodów numerycznych, bądź literowych.

Sąd Apelacyjny akceptuje stanowisko biegłej wyrażone w opinii uzupełniającej z dnia 12.11.2011 r. i przyjął je za własne ustalając stan faktyczny sprawy, że praca wnioskodawczyni nie była pracą szczególnie obciążającą wzrok, wymagającą precyzyjnego widzenia i nie można jej porównać do pracy w kartografii w rozumieniu pkt. 5 działu XIV wykazu A rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, bowiem w opinii zostało wyjaśnione i uzasadnione wystarczająco pojęcie „precyzyjnego widzenia”.

Stąd też stanowisko Sądu I instancji w zakresie nie zakwalifikowania pracy wnioskodawczyni jako pracy w warunkach szczególnych do uprawnień w obniżonym wieku emerytalnym w rozumieniu art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, które zostało potwierdzone w postępowaniu apelacyjnym dowodem z opinii uzupełniającej z dnia 12.11. 2011 r. należy uznać za prawidłowe. Stąd też wobec powyższych ustaleń zarzuty zawarte w pkt. 2 - a, b, c, d apelacji pozostają bez wpływu na rozstrzygnięcie sporu.

Natomiast nie można aprobować stanowiska Sądu I instancji, iż skoro wnioskodawczyni przy obsłudze monitora ekranowego korzystała z przysługujących przerw w pracy dla rekreacji wzroku, to miało to wpływ na ocenę stałości i wymiaru czasu pracy w rozumieniu § 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7.02.1983 r. wyżej już powoływanego.

Należy zaś zgodzić się ze stanowiskiem Sądu I instancji, że okoliczność, iż opinie biegłych nie są satysfakcjonujące dla strony, to nie jest to podstawą do powoływania takich dowodów opracowanych przez innych biegłych.

Stąd też skoro apelacja jest bezzasadna, jako taka podlegała oddaleniu w oparciu o art. 385 kpc.