Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 lutego 2013 r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach I Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 28 lutego 2013 r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa M. P.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Katowicach

z dnia 3 sierpnia 2012 r., sygn. akt II C 119/12,

1)  zmienia zaskarżony wyrok w punkcie 1. i 3. w ten sposób, że zasądza od pozwanej na rzecz powoda 30 143,16 (trzydzieści tysięcy sto czterdzieści trzy i 16/100) złotych z ustawowymi odsetkami: od 19 000 (dziewiętnastu tysięcy) złotych od dnia 22 stycznia 2012 roku, od 8 000 (ośmiu tysięcy) złotych od dnia 22 czerwca 2012 roku, od 3 143,16 (trzech tysięcy stu czterdziestu trzech i 16/100) złotych zaś od dnia 29 czerwca 2012 roku, a w pozostałej części powództwo oddala;

2)  w pozostałej części apelację oddala;

3)  zasądza od pozwanej na rzecz powoda 1 800 (tysiąc osiemset) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt I ACa 20/13

UZASADNIENIE

Powód wniósł o zasądzenie od strony pozwanej na jego rzecz kwoty 211.336,25 zł, na którą złożyły się kwoty: 50.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej w związku ze śmiercią żony, 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci żony, 11.336,25 zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu. Nadto wniósł o zasądzenie odsetek ustawowych od kwoty 200.000 zł od dnia 22 stycznia 2012 r. r. do dnia zapłaty, zaś od kwoty 11.336,25 zł od 7 dnia od doręczenia odpisu pozwu stronie pozwanej do dnia zapłaty.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w dniu 25 maja 2005 r. w wyniku wypadku śmierć poniosła J. P.. Strona pozwana ponosi odpowiedzialność z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia cywilnego zawartej ze sprawcą wypadku. Powód zgłosił szkodę wzywając do zapłaty zadośćuczynienia i odszkodowania, ale ubezpieczyciel nie ustosunkował się do wezwania. Wskutek śmierci żony sytuacja życiowa powoda uległa pogorszeniu. Został on pozbawiony wsparcia w życiu codziennym, możliwości czerpania z dochodów żony oraz liczenia na jej pomoc i opiekę. Od momentu wypadku powód zażywa leki uspokajające na dolegliwości związane z sercem, a jego aktywność życiowa uległa ograniczeniu. Powód został pozbawiony poczucia bliskości, miłości, przywiązania ze strony żony. Jej śmierć zniweczyła wiele wspólnych planów, wywołała cierpienia i ból powoda.

Strona pozwana wniosła o oddalenie powództwa i zasądzenie na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Przyznała, że sprawca wypadku był u niej ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej i podała, że na podstawie decyzji z dnia 27 lutego 2012 r. wypłaciła powodowi odszkodowanie w kwocie 10.000 zł. Odnosząc się do żądania zadośćuczynienia zakwestionowała możliwość jego dochodzenia za krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby najbliższej.

Zaskarżonym wyrokiem Sąd Okręgowy w Katowicach zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 30.143,16 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 stycznia 2012 r. do dnia zapłaty od kwoty 30.000 zł i z ustawowymi odsetkami od dnia 28 czerwca 2012 r. do dnia zapłaty od kwoty 3.143,16 zł (punkt 1), umorzył postępowanie odnośnie kwoty 8.193,09 zł (punkt 2), oddalił powództwo w pozostałej części (punkt 3), zniósł wzajemnie koszty postępowania między stronami (punkt 4).

Rozstrzygnięcie Sąd oparł na następujących ustaleniach:

Powód zawarł związek małżeński z J. P. w dniu 23 sierpnia 1976 r. W 1992 r. małżeństwo zostało rozwiązane przez rozwód, a przyczyną rozwodu było nadużywanie alkoholu przez powoda. Od rozwodu powód przestał pić alkohol i jego celem było scalenie rodziny. W dniu 22 grudnia 2001 r. powód i J. P. ponownie zawarli związek małżeński. Żona powoda była osobą ambitną, pracowała w szpitalu i poza stałymi dochodami w kwocie 1500-1600 zł miesięcznie otrzymywała różne nagrody. Powód wraz z żoną mieli wiele planów na przyszłość. J. P. w chwili śmierci liczyła 50 lat, studiowała. Po śmierci żony powód nie związał się z inną kobietą, a jego sytuacja finansowa uległa znacznemu pogorszeniu. Utrzymuje się z emerytury w wysokości 1.550 zł i sam musi spłacać kredyt, który zaciągnął wraz z żoną. Od śmierci żony powód zażywa leki nasenne.

Powód pokrył koszty pogrzebu żony i koszt postawienia nagrobka w łącznej kwocie 11.336,25 zł.

Pozwany przyznał na rzecz powoda kwotę 18.193,09 zł na którą złożyły się: koszty pogrzebu w wysokości 8.193,09 zł oraz odszkodowanie z tytułu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej powoda w kwocie 10.000 zł.

W tak ustalonym stanie faktycznym sprawy Sąd Rejonowy uznał, że powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Na podstawie art. 446 § 1 k.c. Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 3.200 zł tytułem zwrotu kosztów nagrobka. Z uwagi na cofnięcie pozwu w części dotyczącej zapłaty kwoty 8.193,09 zł, postępowanie w tym zakresie zostało umorzone.

Odnosząc się do żądania odszkodowania Sąd wskazał, że kwota 50.000 zł jest wygórowana, a kierując się doświadczeniem życiowym i warunkami ekonomicznymi społeczeństwa, uznał, że powodowi należna jest kwota 18.000 zł. Odpowiada ona wysokości rocznego dochodu, który uzyskiwałaby żona powoda i wniosła do wspólnego gospodarstwa domowego i winna zrekompensować znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powoda.

Sąd wskazał, że prawo do życia rodzinnego i utrzymania więzi rodzinnych stanowi dobro osobiste członków rodziny i podlega ochronie na podstawie art. 23 i 24 k.c., zaś w uzasadnieniu wyroku z dnia 14 stycznia 2010 r., sygn. akt IV CSK 307/09, Sąd Najwyższy wyjaśnił, że wprowadzenie art. 446 § 4 k.c. nie powinno być rozumiane w ten sposób, że w dotychczasowym stanie prawnym art. 448 k.c. nie mógł stanowić podstawy przyznania zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej. Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził kwotę 9.000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną przez powoda krzywdę.

Orzeczenie o odsetkach Sąd oparł na art. 481 k.c. Jako podstawę rozstrzygnięcia o kosztach powołał art. 100 k.p.c.

W apelacji pozwany zarzucił obrazę prawa materialnego tj. art. 6, art. 24 § 1, art. 448 oraz art. 476 k.c. i art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, BUK i UFG oraz prawa procesowego tj. art. 213 § 1 i art. 228 § 1 k.p.c., art. 231 k.p.c., art. 232 k.p.c., art. 233 k.p.c., art. 316 § 1 k.p.c., art. 328 § 1 k.p.c. w zw. z art. 316 k.p.c. poprzez:

- błędne przyjęcie, że odpowiedzialność pozwanego co do zasady jest przesądzona;

- nieuwzględnienie treści art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, BUK i UFG, zawierającego zamknięty katalog dóbr podlegających ochronie z tytułu obowiązkowej umowy odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych będącego przepisem szczególnym wobec przepisów k.c.;

- przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez błędne przyjęcie, że materiał dowodowy wskazuje na zasadność zasądzenia na rzecz powoda dopłaty stosownego odszkodowania wraz z odsetkami liczonymi od dnia 12.06.2012 r.;

- przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów poprzez błędne przyjęcie, że materiał dowodowy wskazuje na zasadność zasądzenia na rzecz powoda zadośćuczynienia w kwocie 9.000 zł wraz z odsetkami liczonymi od dnia 12.6.2012 r.;

- przekroczenia granic swobodnej oceny dowodów poprzez błędne przyjęcie, że uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 2010 r. wydane na gruncie konkretnej sprawy, pozwala na zastosowanie go wprost do sprawy niniejszej.

W oparciu o tak sformułowane zarzuty skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w punkcie 1 poprzez oddalenie powództwa ponad niekwestionowaną kwotę 3.200 zł i zmianę wyroku w punkcie 4 poprzez zasądzenie kosztów zastępstwa na jego rzecz ewentualnie w przypadku gdy Sąd nie podzieli argumentów apelacji co do zasady, o zmianę daty początkowej odsetek na dzień wydania wyroku.

Sąd Apelacyjny zważył co następuje:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie co do części zasądzonych odsetek, w pozostałym zakresie podlega oddaleniu.

Zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c., który określa zasadę tzw. swobodnej oceny dowodów może odnieść skutek, gdy skarżący wykaże, że sąd uchybił podstawowym regułom służącym ocenie wiarygodności i mocy poszczególnych dowodów, tj. regułom logicznego myślenia, zasadom świadczenia życiowego, wskazaniom wiedzy i właściwego kojarzenia faktów. Zarzut musi się opierać na podważeniu podstaw oceny dokonanej przez sąd z wykazaniem, że jest ona rażąco wadliwa lub oczywiście błędna (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 2005 r., III CK 314/05, LEX nr 172176 i z dnia 15 kwietnia 2004 r., IV CK 274/03, LEX nr 164852) Rzeczą strony, która zgłasza zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. jest więc wskazanie konkretnych dowodów, których zarzut dotyczy, a nadto skarżący powinien wykazać, że sąd przekroczył granice swobodnej oceny dowodów, co miało wpływ na wynik sprawy. Zarzutów o takim charakterze brak jest w apelacji, a jeżeli przeanalizuje się jej uzasadnienie to dojść należy do wniosku, że w istocie strona pozwana kwestionuje zasadność przyznania zadośćuczynienia oraz wysokość odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej i datę początkową naliczania odsetek. Zarzuty odnoszą się zatem do zastosowania i wykładni przepisów prawa materialnego.

W apelacji skarżący nie kwestionuje poczynionych przez Sąd Okręgowy ustaleń stanowiących podstawę faktyczną orzeczenia. Ustalenia te Sąd Apelacyjny podziela i przyjmuje za własne, a nadto uzupełnia na podstawie przeprowadzonych przez Sąd Okręgowy dowodów.

Małżeństwo powoda i jego żony było zgodne, szczęśliwe (dowód: zeznania świadków H. G. k. 116, A. G. k. 117).

Żona powoda pracowała zawodowo, a nadto zajmowała się domem. Obecnie powodowi brakuje pieniędzy na pokrycie wszystkich rachunków, córka pomaga mu finansowo. Powód często wspomina żonę, płacze, występują u niego stany depresyjne i smutek, co nasila się w święta i w rocznice ważnych dla niego wydarzeń (dowód: zeznania świadka A. G. k. 117).

Powód zaciągnął kredyt w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną w latach 1996-2000. Za życia żony powoda raty kredytu były regularnie spłacane, zaś obecnie przeciwko powodowi prowadzone jest postępowanie egzekucyjne i ze świadczenia emerytalnego potrącana jest miesięcznie kwota 440 zł (dowód: zeznania powoda k.118 - 119).

Istota apelacji w części dotyczącej zadośćuczynienia sprowadza się do zakwestionowania dopuszczalności dochodzenia takiego roszczenia za krzywdę doznaną wskutek śmierci osoby najbliższej na gruncie stanu prawnego obowiązującego przed nowelizacją art. 446 k.c., dokonaną ustawą z dnia 30 maja 2008 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 116, poz. 731).

Powód domagając się zadośćuczynienia za krzywdę doznaną na skutek śmierci żony, spowodowanej czynem niedozwolonym sprawcy wypadku, jako podstawę prawną roszczenia powołał art. 448 k.c. w zw. z art. 23 i 24 k.c. Przepis art. 448 k.c. m.in. stanowi, że w razie naruszenia dobra osobistego sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. Katalog dóbr osobistych wymienionych w art. 23 k.c. jest przykładowy i należą do niego dobra osobiste będące wartościami niematerialnymi, które są doniosłe i zasługują na ochronę. Za dobra osobiste podlegające ochronie uznaje się też między innymi pamięć o osobie zmarłej czy więź emocjonalną łączącą osoby bliskie i jest to pogląd powszechnie akceptowany w doktrynie i orzecznictwie. W orzecznictwie Sądu Najwyższego w ostatnich latach ugruntowane zostało stanowisko, co do możliwości zasądzenia zadośćuczynienia pieniężnego na podstawie art. 448 w zw. z art. 24 k.c. za krzywdę doznaną przed dniem 3 sierpnia 2008 r., w następstwie naruszenia deliktem dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej oraz prawa do życia w rodzinie (tak Sąd Najwyższy m.in. w: wyroku z 14.01.2010 r., IV CSK 307/09, OSNC-ZD 2010/3/91; uchwale z 2.10.2010 r., III CZP 76/10, LEX nr 604152; uchwale z 13.07.2011 r., III CZP 32/11, OSNC 2012/1/10; w wyroku z 25.05.2011 r., II CSK 537/10, LEX nr 846563; wyroku z 15.03.2012 r., I CSK 314/11, LEX nr 1164718). W uchwale z dnia 20 grudnia 2012 r., III CZP 93/12, Sąd Najwyższy nadto stwierdził, że art. 34 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz. U. Nr 124, poz. 1152 z późn. zm.) – w brzmieniu sprzed dnia 11 lutego 2012 r. - nie wyłączał z zakresu ochrony ubezpieczeniowej zadośćuczynienia za krzywdę osoby, wobec której ubezpieczony ponosił odpowiedzialność na podstawie art. 448 k.c.

Zachowanie sprawcy wypadku, w wyniku którego zginęła żona powoda było bezprawne. Przeprowadzone w sprawie dowody dają podstawę do ustalenia, że pomiędzy powodem a jego żoną istniała silna i pozytywna więź emocjonalna, a jej zerwanie spowodowało u powoda ból i cierpienie (krzywdę). Co do zasady powodowi przysługuje więc zadośćuczynienie na podstawie art. 448 w zw. z art. 23 i 24 § 1 k.c.

Celem zadośćuczynienia jest kompensacja doznanej krzywdy, a więc złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc pokrzywdzonemu w dostosowaniu się do zmienionej w związku z tym sytuacji. Zadośćuczynienie musi przedstawiać ekonomicznie odczuwalną wartość, a nie symboliczną. W literaturze i orzecznictwie wskazuje się, że na rozmiar krzywdy mają wpływ przede wszystkim: dramatyzm doznań osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki, cierpienia moralne i wstrząs psychiczny wywołany śmiercią osoby najbliższej, rodzaj i intensywność więzi pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, stopień w jakim pokrzywdzony będzie umiał znaleźć się w nowej rzeczywistości i zdolność jej zaakceptowania, wiek pokrzywdzonego (por. np. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10, LEX nr 898254).

Powód i jego żona stanowili zgodne i kochające się małżeństwo. Zerwanie więzi emocjonalnej łączącej powoda z żoną było silnym traumatycznym przeżyciem, które wywarło wpływ na stan psychiczny powoda. Nagła śmierć żony spowodowała u powoda cierpienia, ból, destabilizację życia, pogorszenie stanu zdrowia. Powód odczuwa samotność, smutek, żal. Cierpienia psychiczne związane z poczuciem osamotnienia nasilają się w okresach świąt i w rocznice ważnych dla powoda wydarzeń. Powód nie może pogodzić się z przedwczesną śmiercią żony, utracił radość życia i nie ma planów na przyszłość.

Zauważyć należy, że ustalenie, jaka kwota w konkretnych okolicznościach jest zadośćuczynieniem odpowiednim należy do sfery swobodnego uznania sędziowskiego i jedynie wykazanie w konkretnych okolicznościach, że dana kwota jest rażąco za wysoka bądź za niska uzasadnia ingerencję sądu drugiej instancji i korektę wysokości przyznanego zadośćuczynienia. Mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności określające rozmiar krzywdy doznanej przez powoda, nie sposób uznać, by przyznane zadośćuczynienie było rażąco wygórowane.

Nie jest uzasadniony zarzut naruszenia art. 446 § 3 k.c. Przepis ten przewiduje możliwość swoistej rekompensaty związanej ze znacznym pogorszeniem sytuacji życiowej najbliższych członków rodziny zmarłego. Powszechnie aprobowany jest pogląd, że art. 446 § 3 k.c. ma umożliwić naprawienie szkód majątkowych, aczkolwiek niekiedy trudnych do uchwycenia i wymierzenia. Określając wysokość odszkodowania przyznanego najbliższym członkom rodziny osoby zmarłej z powodu wypadku zawinionego przez inną osobę, jeżeli wskutek śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej, sąd jest obowiązany wziąć pod uwagę różnicę między stanem, w jakim znaleźli się członkowie rodziny zmarłego po jego śmierci, a przewidywanym stanem materialnym, gdyby zmarły żył (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 2004 r., I CK 83/04, M. Prawn. 2004/16/726). Pogorszenie sytuacji życiowej polega nie tylko na pogorszeniu obecnej sytuacji materialnej, ale także na utracie rzeczywistej możliwości uzyskania stabilnych warunków życiowych oraz ich realnego polepszenia (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 10 listopada 2010 r., II CSK 213/10, LEX nr 950429).

Niewątpliwie śmierć żony spowodowała pogorszenie sytuacji materialnej powoda. Przed wypadkiem małżonkowie dysponowali dochodem przekraczającym 3.000 zł miesięcznie i pieniądze te były przeznaczane na ich wspólne utrzymanie, spłatę kredytu zaciągniętego z związku z działalnością gospodarczą powoda, opłaty związane z mieszkaniem. Po śmierci żony koszty utrzymania mieszkania i innych opłat obciążają powoda i oczywistym jest, że ich wysokość w porównaniu z opłatami ponoszonymi wcześniej wspólnie przez małżonków, nie uległa istotnej zmianie. Po śmierci żony powód utracił poczucie stabilizacji materialnej i wsparcie z jej strony. Świadczenie emerytalne powoda nie wystarczało na jego utrzymanie i regulowanie wszystkich zobowiązań. Aktualnie prowadzone jest przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne i po potrąceniach otrzymuje on kwotę 1.020 zł miesięcznie. Z przeprowadzonych w sprawie dowodów wynika również, że powód zmuszony jest korzystać z pomocy finansowej córki. Porównanie stanu istniejącego za życia żony powoda z jego obecną sytuacją wskazuje więc na znaczne pogorszenie sytuacji materialnej powoda. Nie można też nie zauważyć, że żona powoda nie tylko pracowała zawodowo i uzyskiwała wyższy dochód od powoda, ale nadto na niej spoczywał ciężar prowadzenia gospodarstwa domowego. Śmierć żony spowodowała, że powód utracił jej wsparcie i pomoc w wielu sprawach życia codziennego. Znalazł się on w nowej sytuacji, wymagającej samodzielnego zorganizowania życia domowego. Pokreślenia wymaga, że w chwili śmierci żona powoda miała 50 lat, zatem, gdyby nie wypadek, na wsparcie i pomoc z jej strony w sprawach życia codziennego, powód mógł liczyć przez wiele lat.

Wskazać należy, że prawidłowa wykładnia pojęcia „stosowne odszkodowanie” powinna uwzględniać nie tylko okoliczności konkretnej sprawy, ale także realną wartość ekonomiczną. Musi ono wyrażać się sumą wymierną, stanowiącą adekwatne przysporzenie dla uprawnionego, a zarazem uwzględniającą ocenę większości rozsądnie myślących ludzi (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 16 kwietnia 2008 r., V CSK 544/07, LEX nr 424335). Korygowanie wysokości odszkodowania przez sąd II instancji jest uzasadnione tylko wówczas, gdy jest ono niewspółmiernie nieodpowiednie (tak Sąd Najwyższy np. w wyroku z 25 lipca 2000 r. III CKN 842/98, LEX nr 51357). W apelacji brak jest konkretnych zarzutów, które uzasadniałyby zmianę wysokości zadośćuczynienia. Wbrew twierdzeniom zawartym w jej uzasadnieniu, żaden z przeprowadzonych w sprawie dowodów nie daje podstawy do ustalenia, że powód jest uczestnikiem postępowania spadkowego, a przedmiotem spadku jest kamienica. Mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności, nie można uznać, że odszkodowanie w kwocie 28.000 zł (kwota 10.000 zł wypłacona przez ubezpieczyciela + kwota 18.000 zł zasądzona zaskarżonym wyrokiem) jest rażąco zawyżone.

Odnosząc się do zarzutów pozwanego w części dotyczącej odsetek za opóźnienie w pierwszej kolejności wskazać należy, że termin spełnienia świadczenia przez stronę pozwaną określa art. 817 § 1 k.c., zgodnie z którym, ubezpieczyciel obowiązany jest spełnić świadczenie w terminie 30 dni, licząc od daty zawiadomienia o wypadku. Podkreślenia wymaga, że po otrzymaniu takiego zawiadomienia ubezpieczyciel obowiązany jest do ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności oraz zbadania okoliczności dotyczących wysokości szkody i ten obowiązek należy do istoty działalności ubezpieczeniowej. Według art. 817 § 2 k.c., gdy w terminie 30 dni od daty zawiadomienia o wypadku wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe, ubezpieczyciel ma obowiązek spełnić w tym terminie bezsporną część świadczenia, a pozostałą – w ciągu 14 dni od wyjaśnienia tych okoliczności. Zgodnie z ogólną regułą dowodową wynikającą z art. 6 k.c., na ubezpieczycielu spoczywa więc obowiązek wskazania i udowodnienia okoliczności uniemożliwiających ustalenie odpowiedzialności albo wysokości świadczenia w terminie 30 dni. Strona pozwana w toku postępowania nie wykazała, a nawet nie twierdziła, że w terminie 30 dni nie była w stanie wyjaśnić okoliczności koniecznych dla ustalenia jej odpowiedzialności albo wysokości świadczenia należnego powodowi.

Powód zawiadomił stronę pozwaną o śmierci żony we wrześniu 2009 r., jednak dopiero w piśmie z dnia 16 grudnia 2011 r. określił żądanie zadośćuczynienia na kwotę 20.000 zł i na taką samą kwotę określił odszkodowanie za znaczne za pogorszenie sytuacji życiowej. Na poparcie tych żądań przedstawił szczegółowe uzasadnienie. Uwzględniając zatem 30 dniowy termin uznać należy, że od kwoty 9.000 zł przyznanej tytułem zadośćuczynienia odsetki należne są od dnia wskazanego w pozwie tj. 22 stycznia 2012 r. Wprawdzie w okresie wcześniejszym w przypadku zadośćuczynienia w orzecznictwie istniał pogląd dopuszczający zasądzenie odsetek od chwili wyrokowania, to jednak obecnie dominuje pogląd, w myśl którego zadośćuczynienie w rozmiarze, w jakim należy się ono wierzycielowi w dniu, w którym dłużnik ma je zapłacić (art. 455 k.c.), powinno być oprocentowane z tytułu opóźnienia od tego dnia, a nie dopiero od daty zasądzenia zadośćuczynienia (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18.02.2010 r., II CSK 434/09, LEX nr 602683 i z dnia 8.02. 2012 r., V CSK 57/11, LEX nr 1147804).

Powód przed wniesieniem pozwu żądał tytułem odszkodowania kwoty 20.000 zł, zaś pozwany wypłacił kwotę 10.000 zł, zatem od pozostałej kwoty tj. 10.000 zł odsetki są należne od dnia wskazanego w pozwie tj. 22 stycznia 2012 r. Skoro Sąd zasądził tytułem odszkodowania kwotę 18.000 zł, to nie natomiast uznać, że pozwany opóźniał się w terminie określonym w art. 817 § 1 k.c., co do kwoty 8.000 zł, gdyż takie roszczenie nie zostało zgłoszone ubezpieczycielowi. Strona pozwana pozostawała więc w opóźnieniu co do kwoty przekraczającej żądane w piśmie z dnia 16 grudnia 2011 r. odszkodowanie, od dnia 22 czerwca 2012 r. tj. od doręczenia odpisu pozwu. Od kwoty 3.143,16 zł żądanej tytułem zwrotu kosztów pogrzebu odsetki należne są zgodnie z żądaniem powoda od dnia 29 czerwca 2012 r.

Mając na uwadze powyższe Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł jak w punkcie 1 wyroku, zaś w pozostałym zakresie apelację oddalił na podstawie art. 385 k.p.c.

Orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego uzasadnia art. 98 § 1 k.p.c. wyrażający zasadę odpowiedzialności za wynik sprawy, art. 108 § 1 k.p.c. i § 6 pkt 5 w zw. z § 13 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.).