Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 8 marca 2007 r., III CZ 12/07
1. Roszczenie o zakazanie niedozwolonych działań, przewidziane w art.
18 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (jedn. tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 ze zm.), i roszczenie
o złożenie stosownego oświadczenia, przewidziane w art. 18 ust. 1 pkt 3 tej
ustawy, są roszczeniami majątkowymi.
2. Apelacja od wyroku, w którym ustalono wpis ostateczny, podlega
opłacie w wysokości równej wysokości wpisu ostatecznego; opłata ta jest
opłatą "w wysokości stałej" w rozumieniu art. 1302
§ 3 k.p.c.
3. Artykuł 26 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm.),
ustanawiający opłatę stałą w sprawach o ochronę dóbr osobistych, stosuje
się jedynie do roszczeń niemajątkowych o ochronę dóbr osobistych.
Sędzia SN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący)
Sędzia SN Zbigniew Strus
Sędzia SN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa "A.Z.E." sp. z o.o. z siedzibą w P.
przeciwko "Z.P.C.W." S.A. z siedzibą w K. o zaniechanie czynów nieuczciwej
konkurencji, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 8
marca 2007 r. zażalenia strony powodowej na postanowienie Sądu Apelacyjnego w
Krakowie z dnia 27 października 2006 r.
uchylił zaskarżone postanowienie.
Uzasadnienie
Powodowa "Z.P.C.M.", spółka z o.o. w W., obecnie: "A.Z.E.", spółka z o.o. w
P., zażądała zakazania stronie pozwanej, Spółce Akcyjnej "Z.P.C.W." w K.,
wprowadzania do obrotu wyrobów cukierniczych o nazwie „michałki” w
opakowaniach imitujących opakowania strony powodowej oraz nakazania
opublikowania w podanym terminie ogłoszenia o oznaczonej treści we wskazanych
dziennikach.
Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia 4 maja 2006 r. oddalił powództwo i ustalił wpis
ostateczny w wysokości 1000 zł. Reprezentowana przez radcę prawnego strona
powodowa, skarżąc ten wyrok apelacją w całości, uiściła opłatę sądową w
wysokości 1000 zł.
Sąd Apelacyjny po przeprowadzeniu rozprawy postanowieniem z dnia 27
października 2006 r. odrzucił apelację. W uzasadnieniu wyjaśnił, że do apelacji
miały zastosowanie przepisy ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm. – dalej: „u.k.s.c.”). Żądanie
zakazania czynu nieuczciwej konkurencji, polegającego na wprowadzaniu do obrotu
opisanych wyrobów cukierniczych, miało charakter majątkowy. Apelacja w zakresie
dotyczącym tego żądania podlegała zatem, zgodnie z wymienioną ustawą, opłacie
stosunkowej. Żądanie opublikowania stosownych ogłoszeń w prasie miało
natomiast charakter niemajątkowy, więc apelacja w zakresie dotyczącym tego
żądania podlegała opłacie stałej. Wniesiona przez stronę powodową apelacja nie
została, w świetle właściwych przepisów, opłacona w odpowiedniej wysokości, a z
art. 1302
§ 3 k.p.c. wynika, że sąd odrzuca wniesiony przez radcę prawnego
nienależycie opłacony środek odwoławczy, który podlegał opłacie w wysokości
stałej lub stosunkowej, bez uprzedniego wezwania. Jednocześnie Sąd Apelacyjny
zaznaczył, że takie samo rozstrzygnięcie należałoby wydać, po uznaniu obu żądań
za roszczenia o charakterze niemajątkowym, podlegające opłacie stałej,
wynoszącej 600 zł od każdego z nich.
W zażaleniu strona powodowa zakwestionowała zasadność odrzucenia
apelacji, podnosząc w szczególności, że Sąd Okręgowy, przy ustalaniu wpisu
ostatecznego na kwotę 1000 zł, uznał, że pozew obejmował żądania o charakterze
niemajątkowym, albo przyjął, że pozew obejmował żądania o charakterze
majątkowym, których wartości nie dało się ustalić w chwili wszczęcia sprawy.
Uiszczając od apelacji opłatę w wysokości wpisu ostatecznego ustalonego przez
Sąd Okręgowy, strona powodowa działała w zaufaniu do rozstrzygnięcia tego Sądu.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Nie ulega wątpliwości, że do apelacji strony powodowej, zgodnie z art. 149
ust. 1 u.k.s.c., miały zastosowanie przepisy tej ustawy (por. uchwały Sądu
Najwyższego z dnia 22 listopada 2006 r., III CZP 86/06, OSNC 2007, nr 7-8, poz.
107, i z dnia 24 stycznia 2007 r., III CZP 124/06, OSNC 2007, nr 6, poz. 91, oraz
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2006 r., III CZ 36/06, OSNC
2007, nr 1, poz. 19). Według art. 11 u.k.s.c., opłata sądowa jest stała, stosunkowa
lub podstawowa. Opłatę stałą pobiera się w sprawach o prawa niemajątkowe oraz
we wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe, w wysokości
jednakowej, niezależnej od wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu
zaskarżenia (art. 12 u.k.s.c.), natomiast opłatę stosunkową pobiera się w sprawach
o prawa majątkowe (art. 13 u.k.s.c.). Od pisma wniesionego w sprawie o prawa
majątkowe, w której wartości przedmiotu sprawy (sporu) nie da się ustalić w chwili
jej wszczęcia, przewodniczący określa opłatę tymczasową w granicach od 30 do
1000 zł. W orzeczeniu kończącym postępowanie w pierwszej instancji sąd określa
wysokość opłaty ostatecznej, która jest bądź opłatą stosunkową, obliczoną od
wartości przedmiotu sporu ustalonej w toku postępowania, bądź opłatą określoną
przez sąd, jeżeli wartości przedmiotu sporu nie udało się w toku postępowania
ustalić; w tym przypadku opłatę ostateczną sąd określa w kwocie nie wyższej niż
5000 zł, mając na względzie społeczną doniosłość rozstrzygnięcia i stopień
zawiłości sprawy (art. 15 u.k.s.c.).
W świetle przytoczonych przepisów, podstawowe znaczenie dla ustalenia,
jakiemu rodzajowi opłaty sądowej podlega pismo, ma więc charakter sprawy, w
której jest ono wnoszone: czy jest to sprawa o prawa niemajątkowe, czy sprawa o
prawa majątkowe. Stwierdzenie, że jest to sprawa o prawa niemajątkowe,
przesądza, iż należną opłatą jest opłata stała (por. oprócz art. 12 in principio, art. 26
ust. 1 pkt 6 u.k.s.c.), jeżeli zaś sprawa jest sprawą o prawa majątkowe, trzeba
ustalić najpierw, czy istnieje przepis przewidujący dla niej opłatę stałą, a w braku
takiego przepisu rozstrzygnąć, czy w chwili wszczęcia tej sprawy da się ustalić
wartość przedmiotu sporu. Jeżeli w sprawie o prawa majątkowe da się w chwili jej
wszczęcia ustalić wartość przedmiotu sporu, to zarówno pozew, jak i inne pisma
podlegają opłacie stosunkowej, w razie natomiast niemożności ustalenia tej
wartości, przewodniczący określa należną od pozwu opłatę tymczasową, a sąd – w
orzeczeniu kończącym postępowanie w pierwszej instancji – albo opłatę
stosunkową (gdy w toku postępowania nastąpiło ustalenie wartości przedmiotu
sporu), albo opłatę ostateczną (gdy w toku postępowania nie udało się ustalić
wartości przedmiotu sporu). Ustalona przez sąd w toku postępowania wartość
przedmiotu sporu stanowi także wartość przedmiotu zaskarżenia kwestionowanego
w całości wyroku sądu pierwszej instancji i podstawę obliczenia opłaty stosunkowej
od wniesionej apelacji. Podobnie, określona przez sąd pierwszej instancji w razie
niemożności ustalenia wartości przedmiotu sporu opłata ostateczna wyznacza
wysokość wpisu od apelacji skarżącej w całości wyrok sądu pierwszej instancji (por.
art. 25 i 26 k.p.c. oraz art. 18 ust. 2 u.k.s.c.).
Rozstrzygając na potrzeby ustalenia opłaty sądowej o majątkowym lub
niemajątkowym charakterze prawa, należy – podobnie jak na gruncie innych ustaw
nawiązujących do podziału praw na majątkowe i niemajątkowe – kierować się tym,
czy dochodzone w sprawie prawa są bezpośrednio uwarunkowane interesami
ekonomicznymi podmiotu uprawnionego (por. np. uchwałę Sądu Najwyższego z
dnia 14 września 2005 r., III CZP 57/05, OSNC 2006, nr 7-8, poz. 116). Pozytywna
odpowiedź oznacza uznanie prawa za majątkowe, a negatywna – za niemajątkowe.
Zestawienie przytoczonych wyżej przepisów ustawy o kosztach sądowych w
sprawach cywilnych z przepisami art. 26 tej ustawy, określającymi opłaty stałe w
sprawach o prawa niemajątkowe, prowadzi do wniosku, że w przypadkach, w
których dochodzone roszczenia służą ochronie bezwzględnego prawa
podmiotowego niemajątkowego, o rodzaju opłaty sądowej decyduje majątkowy lub
niemajątkowy charakter tych roszczeń, a nie niemajątkowy charakter chronionego
przez te roszczenia prawa podmiotowego. Przewidzianej w art. 26 ust. 1 pkt 4
u.k.s.c. opłacie stałej dla pozwu o ochronę niemajątkowych praw autorskich
podlega jedynie pozew, w którym są dochodzone niemajątkowe roszczenia
przysługujące twórcy w razie zagrożenia lub naruszenia jego autorskich praw
osobistych, tj. wskazane w art. 78 ust. 1 zdanie pierwsze ustawy z dnia 4 lutego
1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (jedn. tekst: Dz.U. z 2006 r. Nr
90, poz. 631 ze zm. – dalej: „Pr.aut.”) roszczenie o zaniechanie działania
zagrażającego autorskim prawom osobistym, roszczenie o zaniechanie działania
naruszającego autorskie dobra osobiste lub roszczenie o dopełnienie czynności
potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia autorskich praw osobistych, np.
roszczenie o złożenie stosownego oświadczenia.
Do pozwu twórcy o zapłatę na jego rzecz lub na wskazany przez niego cel
społeczny odpowiedniej sumy pieniężnej tytułem zadośćuczynienia za naruszenie
autorskich praw osobistych (art. 78 ust. 1 zdanie drugie Pr.aut.), jako do pozwu o
roszczenie majątkowe – jakkolwiek służące ochronie autorskich praw osobistych –
ma natomiast zastosowanie art. 13 u.k.s.c., przewidujący opłatę stosunkową. Jeżeli
chodzi o przewidziane w art. 26 ust. 1 pkt 5 u.k.s.c. „niemajątkowe prawa
wynikające z opatentowania wynalazków lub rejestracji wzorów użytkowych i
zdobniczych oraz znaków towarowych”, trudno wskazać przyznane przez ustawę z
dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (jedn. tekst: Dz.U. z 2003
r. Nr 119, poz. 1117 ze zm. – dalej: „Pr.w.p.”) roszczenia, które mogłyby być
bezspornie zaliczone do tej kategorii praw. Pisma w sprawach o ustalenie autorstwa
projektu wynalazczego (zob. art. 3 ust. 1 pkt 6 Pr.w.p.), rozpatrywanych zgodnie z
art. 284 pkt 1 Pr.w.p. w trybie postępowania cywilnego, podlegają opłacie stałej na
podstawie art. 26 ust.1 pkt 6 u.k.s.c. jako sprawy o „ochronę innych praw
niemajątkowych”. Również art. 26 ust. 1 pkt 3 u.k.s.c., określający opłatę stałą w
sprawach o ochronę dóbr osobistych, stosuje się jedynie w przypadkach
dochodzenia niemajątkowych roszczeń o ochronę dóbr osobistych (praw
osobistych), a więc roszczenia o zaniechanie działania zagrażającego dobru
osobistemu, roszczenia o zaniechanie działania naruszającego dobro osobiste lub
roszczenia o dopełnienie czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia
dobra osobistego, np. roszczenia o złożenie stosownego oświadczenia (art. 24 § 1
k.c.). W razie dochodzenia roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne (art. 445 § 1 i
2 lub art. 448 in principio k.c.) albo o zapłatę odpowiedniej sumy pieniężnej na
wskazany cel społeczny (art. 448 in fine k.c.) stosuje się natomiast – ze względu na
to, że roszczenia te same są prawami majątkowymi, choć służą do ochrony praw
osobistych (a więc niemajątkowych) – art. 13 u.k.s.c., przewidujący opłatę
stosunkową (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 grudnia 2006 r., III
CZ 94/06, "Biuletyn SN" 2007, nr 3, s. 14). Wprawdzie brzmienie art. 26 ust.1 pkt 6
u.k.s.c. mogłoby sugerować – jak przyjął Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 10
listopada 2006 r., I CZ 62/06 (nie publ.) – że jego hipotezą są objęte wszelkie
roszczenia o ochronę dóbr osobistych, a więc zarówno niemajątkowe, jak
majątkowe, ale przepis ten, tak rozumiany, pozostawałby w oczywistej sprzeczności
z treścią art. 26 ust. 1 pkt 4 i 5 u.k.s.c. Nasuwa się w związku z tym wniosek, że
brzmienie art. 26 ust. 1 pkt 3 u.k.s.c. nie jest wyrazem woli przyjęcia w tym przepisie
rozwiązania całkowicie odmiennego od zawartego w art. 26 ust. 1 pkt 4 i 5 u.k.s.c.,
lecz konsekwencją trudności w zwięzłym wysłowieniu takiego rozwiązania w
odniesieniu do spraw o ochronę dóbr osobistych (...). Wniosek ten potwierdza art.
26 ust. 1 pkt 6 u.k.s.c., który stanowiąc, że opłatę stałą pobiera się także od pozwu
w sprawach o ochronę innych praw niemajątkowych, niż wymienione w punktach
wcześniejszych, wskazuje, iż założeniem wszystkich wcześniejszych punktów było
określenie opłaty stałej jedynie w sprawach o prawa niemajątkowe. Należy
przypomnieć, że do podstawowych reguł wykładni prawa należy nakaz objaśniania
przepisu prawa w kontekście z innymi przepisami prawnymi, a nie w oderwaniu od
nich.
Rozpoznanie zażalenia wymaga więc przede wszystkim odpowiedzi na
pytanie, czy obydwa dochodzone przez stronę powodową roszczenia, tj. oparte na
art. 18 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej
konkurencji (jedn. tekst: Dz.U. z 2003 r. nr 153, poz. 1503 – dalej: „u.z.n.k.”)
roszczenie o zakazanie niedozwolonych działań i oparte na art. 18 ust. 1 pkt 3
u.z.n.k. roszczenie o złożenie stosownego oświadczenia mają charakter
niemajątkowy, tj. nie są bezpośrednio uwarunkowane interesami majątkowymi
podmiotu uprawnionego. Odpowiedź pozytywna oznacza podleganie apelacji strony
powodowej, na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 6 u.k.s.c., opłacie stałej co do obu
dochodzonych i objętych apelacją roszczeń.
Mimo że założenia ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji różnią się od
założeń ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy – Prawo
własności przemysłowej, roszczenia wynikające z dopuszczenia się czynu
nieuczciwej konkurencji zostały ukształtowane podobnie jak roszczenia, które
przyznają dwie wymienione ustawy. Jak wspomniano, zgodnie z art. 78 ust. 1
Pr.aut., twórca, którego autorskie prawa osobiste zostały naruszone cudzym
działaniem, może żądać m.in. zaniechania tego działania oraz dopełnienia przez
osobę, która dopuściła się naruszenia, czynności potrzebnych do usunięcia jego
skutków, w szczególności, aby osoba ta ogłosiła stosowne oświadczenie. Podobnie,
według art. 287 ust. 1 i 2 Pr.w.p., uprawniony z patentu, którego patent został
naruszony może żądać m.in. zaniechania naruszania oraz złożenia przez osobę,
która dopuściła się naruszenia, ogłoszenia stosownego oświadczenia. Na
podstawie art. 292 Pr.w.p. przepis art. 287 ust. 1 i 2 tej ustawy stosuje się
odpowiednio do wzorów użytkowych oraz wzorów przemysłowych, a na podstawie
art. 293 Pr.w.p. – do topografii układów scalonych. Również art. 296 ust. 1 Pr.w.p. –
stosujący się odpowiednio do oznaczeń geograficznych (art. 302 ust. 1 Pr.w.p.) –
przyznaje w razie naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy m.in.
roszczenie o zaniechanie naruszania i o usunięcie jego skutków, które może
nastąpić także przez ogłoszenie stosownego oświadczenia. Analogiczne roszczenia
przyznaje też art. 24 § 1 k.c. w razie naruszenia dóbr osobistych. Podobieństwo
dochodzonych w sprawie roszczeń opartych na art. 18 ust. 1 i 3 u.z.n.k. do
roszczeń przewidzianych w art. 78 ust. 1 Pr.aut., art. 287 ust. 1 i 2 oraz art. 296 ust.
1 Pr.w.p. i art. 24 § 1 k.c. skłania do tego, aby również te roszczenia mieć na
względzie w rozważaniach zmierzających do zakwalifikowania dochodzonych w
sprawie roszczeń z punktu widzenia podziału na prawa majątkowe i niemajątkowe.
Nie ulega wątpliwości, że roszczenia twórcy o zaniechanie działań
naruszających autorskie prawa osobiste oraz o dopełnienie czynności potrzebnych
do usunięcia skutków tych działań, w szczególności o ogłoszenie stosownego
oświadczenia, oraz analogiczne roszczenia podmiotu, którego dobra osobiste
zostały naruszone, mają charakter niemajątkowy, w związku z czym w sprawach o
te roszczenia stosują się przepisy art. 26 u.k.s.c. Roszczenia te nie są
bezpośrednio uwarunkowane interesami ekonomicznymi podmiotu uprawnionego,
ponieważ służą do ochrony niemajątkowych praw podmiotowych i zarazem same
nie prowadzą do uzyskania korzyści majątkowej.
W piśmiennictwie, a także orzeczeniach sądów, których przykładem jest
zaskarżone postanowienie, spotyka się wypowiedzi zaliczające do praw
niemajątkowych również przewidziane w art. 18 ust. 1 pkt 1 u.z.n.k. roszczenie o
zaniechanie działań stanowiących czyn nieuczciwej konkurencji, przewidziane w
art. 296 ust. 1 Pr.w.p. roszczenie o zaniechanie naruszania prawa ochronnego na
znak towarowy, przewidziane w art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. roszczenie o złożenie
stosownego oświadczenia przez podmiot, który dopuścił się czynu nieuczciwej
konkurencji, a także przewidziane w art. 287 ust. 2 Pr.w.p. roszczenie o ogłoszenie
stosownego oświadczenia przez osobę, która dopuściła się naruszenia patentu.
Wypowiedzi te nie mają jednak uzasadnionych podstaw i żadnego z wymienionych
roszczeń nie można zaliczyć do praw niemajątkowych.
Należy podzielić pogląd, że te z wymienionych roszczeń, które są określone w
ustawie – Prawo własności przemysłowej, służą do ochrony majątkowych praw
bezwzględnych (patentu, prawa ochronnego na znak towarowy) i tym samym same
są też bezpośrednio uwarunkowane interesami ekonomicznymi podmiotu
uprawnionego, a zatem mają charakter majątkowy. Taka ich kwalifikacja
harmonizuje z przepisami stanowiącymi o przedawnieniu roszczeń z tytułu
naruszenia patentu (art. 289 Pr.w.p.), mającymi odpowiednie zastosowanie do
roszczeń z tytułu naruszenia prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z
rejestracji wzoru przemysłowego, prawa ochronnego na znak towarowy, prawa z
rejestracji na oznaczenie geograficzne i prawa z rejestracji topografii. Jak wiadomo,
przedawniają się tylko roszczenia majątkowe (art. 117 § 1 k.c.). Z kolei roszczenia
określone w ustawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, choć – według
przeważającego poglądu – nie mają u swych podstaw dobra niematerialnego,
będącego przedmiotem majątkowego prawa bezwzględnego, są bezpośrednio
uwarunkowane interesami ekonomicznymi osób, którym przysługują, i tym samym
mają majątkowy charakter ze względu na to, że przepisy tej ustawy, zgodnie z art.
1, regulują zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji w działalności
gospodarczej. Także ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji stanowi o
przedawnieniu roszczeń z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji (art. 20). Przyczyn
kwestionowanych wypowiedzi, uznających omawiane roszczenia za niemajątkowe,
można się dopatrywać w podobieństwie tych roszczeń do roszczeń przewidzianych
w art. 24 § 1 k.c. oraz art. 78 ust. 1 zdanie pierwsze Pr.aut. Możliwy jest przy tym w
konkretnym przypadku zbieg roszczenia przewidzianego w ustawie – Prawo
własności przemysłowej z roszczeniem wskazanym w art. 24 § 1 k.c. (por. art. 24 §
3 k.c.).
W konsekwencji, żadnego z roszczeń dochodzonych przez stronę powodową
– ani opartego na art. 18 ust. 1 pkt 1 u.z.n.k. roszczenia o zakazanie
niedozwolonych działań, ani opartego na art. 18 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. roszczenia o
złożenie stosownego oświadczenia – nie można zaliczyć do praw niemajątkowych,
objętych hipotezą art. 12 i 26 ust. 1 pkt 6 u.k.s.c.
Dochodząc tych roszczeń, należy – ze względu na ich majątkowy,
niepieniężny charakter – określić wartość przedmiotu sprawy w pozwie (art. 19 § 2
k.p.c.). Jeżeli powód wywiąże się z tego obowiązku prawidłowo, od pozwu i innych
pism należy się opłata stosunkowa, jednak na ogół w chwili wszczęcia sprawy o te
roszczenia niemożliwe jest określenie ich wartości, czyli wartości przedmiotu
sprawy (sporu). W takim razie powód powinien powołać się na tę okoliczność, a
przewodniczący – jeżeli to powołanie jest uzasadnione – ustala opłatę tymczasową.
Do ustalenia opłaty tymczasowej może też dojść w wyniku sprawdzenia wartości
przedmiotu sporu oznaczonej przez powoda (art. 25 k.p.c.). Tak było również w w
poprzednim stanie prawnym (por. art. 31 ust. 1 i 32 ustawy z dnia 13 czerwca 1967
r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, jedn. tekst: Dz.U. z 2002 r. nr 9,
poz. 88 ze zm., oraz § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia
1996 r. w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych, Dz.U. Nr
154, poz. 753 ze zm.), który zgodnie z art. 149 ust. 1 u.k.s.c. miał zastosowanie w
niniejszej sprawie do chwili wydania wyroku przez Sąd Okręgowy.
W rozpoznawanej sprawie nastąpiło sprawdzenie oznaczonej w pozwie
wartości przedmiotu sporu i ustalenie w odniesieniu do roszczeń dochodzonych od
spółki akcyjnej „W.” wpisu tymczasowego w wysokości 1000 zł, tj. w wysokości
maksymalnej według powołanego § 3 rozporządzenia (2 x 500 zł). Na taką samą
kwotę został też, zgodnie z obowiązującym wówczas prawem, ustalony w wyroku
Sądu Okręgowego wpis ostateczny i stosownie do wcześniejszych wyjaśnień, jego
wysokość określa należną opłatę od apelacji wniesionej przez stronę powodową.
Skoro w sprawach wszczętych przed dniem wejścia w życie obowiązującej obecnie
ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych stosuje się do czasu
zakończenia postępowania w danej instancji dotychczasowe przepisy o kosztach
sądowych, ustalona według tych przepisów opłata ostateczna w wyroku sądu
pierwszej instancji powinna wyznaczać też wysokość opłaty od apelacji, do której, w
myśl art. 149 ust. 1 u.k.s.c., ma zastosowanie ta ustawa. W przeciwnym razie
musiałoby nastąpić ustalenie na potrzeby określenia wpisu od tej apelacji wysokości
opłaty ostatecznej według obecnie obowiązujących przepisów o kosztach, a do tego
nie ma podstaw w tych przepisach.
Należny od apelacji strony powodowej wpis w kwocie równej wysokości opłaty
ostatecznej ustalonej w zaskarżonym wyroku jest opłatą „w wysokości stałej” w
rozumieniu art. 1302
§ 3 k.p.c. (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z
dnia 21 listopada 2006 r., III CZP 109/06, OSNC 2007, nr 7-8, poz. 105).
Nieuiszczenie tej opłaty w terminie przez stronę powodową, reprezentowaną przez
radcę prawnego, mogło zatem pociągnąć za sobą sankcję przewidzianą w tym
przepisie, ale strona powodowa obowiązkowi poddanemu tej sankcji nie uchybiła.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji (art. 39815
§ 1 w
związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.).