Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CZ 22/07
POSTANOWIENIE
Dnia 26 kwietnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Barbara Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Mirosław Bączyk
SSN Henryk Pietrzkowski
w sprawie z powództwa Skarbu Państwa-Starosty K.
przeciwko J. B.-B., T. G. i W. B.
o założenie księgi wieczystej i wpis prawa własności,
po rozpoznaniu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu niejawnym
w dniu 26 kwietnia 2007 r.,
zażalenia uczestniczki J. B.-B.
na postanowienie Sądu Okręgowego w K.
z dnia 28 listopada 2006 r.,
oddala zażalenie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 20 marca 2006 r. Sąd Okręgowy w K. odrzucił
skargę kasacyjną uczestniczki J. B. – B., stwierdzając, że skarga ta nie została
należycie opłacona, gdyż pełnomocnik uczestniczki wniósł opłatę stałą w kwocie 60
zł, pobieraną zgodnie z art. 44 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398 ze zm. – dalej: „u.k.s.c.”)
od wniosku o założenie księgi wieczystej, podczas gdy, zgodnie z art. 42 ust. 1 tej
ustawy, powinien uiścić opłatę stałą w kwocie 200 zł, należną od wniosku o wpis w
księdze wieczystej prawa własności (art. 3986
§ 2 w związku z art. 1302
§ 3 k.p.c.).
Uczestniczka zaskarżyła postanowienie odrzucające skargę kasacyjną
zażaleniem, a ponadto złożyła wniosek o przywrócenie terminu do uiszczenia
opłaty i wniosła prawidłowo opłaconą skargę kasacyjną.
Zażalenie uczestniczki zostało przez Sąd Najwyższy oddalone
postanowieniem z dnia 6 lipca 2006 r.
Z kolei postanowieniem z dnia 28 listopada 2006 r. Sąd Okręgowy oddalił
wniosek o przywrócenie terminu do złożenia skargi kasacyjnej i wniesioną skargę
kasacyjną odrzucił. Stwierdził, że przyczyną uchybienia terminowi była pomyłka
pełnomocnika uczestniczki co do wysokości należnej opłaty. Warunkiem
uwzględnienia wniosku o przywrócenie terminu jest natomiast brak winy osoby,
która uchybiła terminowi do dokonania czynności procesowej. Zdaniem Sądu
Okręgowego, w zakresie wiedzy prawniczej nie można powoływać się na brak winy,
dlatego trzeba uznać, że przewidziana w art. 168 k.p.c. przesłanka braku winy nie
została w sprawie wykazana. W tej sytuacji wniosek o przywrócenie terminu
podlegał oddaleniu, a skarga kasacyjna odrzuceniu (art. 3986
§ 2 k.p.c.).
W zażaleniu na postanowienie odrzucające skargę kasacyjną uczestniczka
zarzuciła Sądowi Okręgowemu naruszenie art. 168 § 1 k.p.c. przez błędną i wysoce
formalistyczną wykładnię, polegającą na nieuwzględnieniu obiektywnych
i całkowicie nowych okoliczności związanych z charakterem rozstrzygnięcia
i wymierzeniem opłaty, oraz art. 14 ust. 1 i art. 23 ust. 2 u.k.s.c. przez ich
pominięcie, mimo że w świetle tych przepisów wniesiona skarga kasacyjna
3
podlegała opłacie stałej w wysokości 40 zł. W konkluzji żaląca wniosła o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i nadanie złożonej skardze kasacyjnej dalszego biegu
ewentualnie przekazanie sprawy, w zakresie wniosku o przywrócenie terminu, do
ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z treści złożonego zażalenia wynika, że żaląca kwestionuje stanowisko Sądu
Okręgowego dotyczące wysokości opłaty należnej od wniesionej skargi kasacyjnej,
a „z ostrożności” także postanowienie oddalające wniosek o przywrócenie terminu
do wniesienia skargi kasacyjnej.
Uszło uwagi żalącej, że Sąd Najwyższy, rozpoznając zażalenie na
postanowienie Sądu Okręgowego z dnia 20 marca 2006 r., rozstrzygnął już kwestię
wysokości opłaty należnej od wniesionej przez nią skargi kasacyjnej i zaaprobował
wyrażone w tym postanowieniu stanowisko, że skarga podlegała opłacie stałej
w wysokości 200 zł, określonej w art. 42 ust. 1 u.k.s.c. W tej sytuacji kwestia
wysokości należnej opłaty nie podlega już ponownemu badaniu.
Sąd Najwyższy – rozpoznając zażalenie na postanowienie sądu drugiej
instancji odrzucające skargę kasacyjną – na wniosek strony, rozpoznaje również te
postanowienia sądu drugiej instancji, które nie podlegały zaskarżeniu w drodze
zażalenia, a miały wpływ na rozstrzygnięcie sprawy (art. 380 w związku z art. 39821
i art. 3941
§ 3 k.p.c.). Do takich postanowień należy postanowienie oddalające
wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej czy do uiszczenia
należnej od niej opłaty.
Kwestionując prawidłowość postanowienia o odmowie przywrócenia terminu,
żaląca podniosła, że jest ono wyrazem daleko posuniętego formalizmu,
nieodpowiadającego rzeczywistym intencjom art. 168 § 1 k.p.c., Sąd Okręgowy nie
uwzględnił bowiem, że błąd dotyczący wysokości opłaty wynikał z całkowitej
nowości przepisów i stanowił pomyłkę, która jest rzeczą ludzką.
Odnosząc się do tego zarzutu, trzeba przypomnieć, że, zgodnie z art. 168 §
1 k.p.c., przywrócenie terminu może nastąpić tylko wtedy, gdy strona nie dokonała
w terminie czynności procesowej bez swej winy. Brak winy strony w uchybieniu
terminowi podlega ocenie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności danej sprawy,
4
w sposób uwzględniający obiektywny miernik staranności, jakiej można wymagać
od strony dbającej należycie o swoje interesy. Przykładowo, o braku winy można
mówić w wypadku choroby strony czy jej pełnomocnika, która uniemożliwia
podjęcie działania nie tylko osobiście, ale i skorzystanie z pomocy innych osób,
w wypadku klęski żywiołowej, katastrofy, czy w wypadku udzielenia stronie mylnej
informacji przez pracownika sądu.
W niniejszej sprawie przyczyną nieuiszczenia należnej opłaty od skargi
kasacyjnej nie były tego rodzaju przeszkody, lecz błąd popełniony przez
profesjonalnego pełnomocnika, który – wnosząc skargę kasacyjną od
postanowienia oddalającego apelację od wpisu własności w księdze wieczystej –
niewłaściwie zastosował przepisy powołanej na wstępnie ustawy z dnia 28 lipca
2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i zamiast opłaty przewidzianej
w art. 42 ust. 1 tej ustawy uiścił opłatę stałą w kwocie 60 zł, jaką, zgodnie z art. 44
ust. 1 pkt 1 u.k.s.c. pobiera się od wniosku o założenie księgi wieczystej. Tego
rodzaju błąd profesjonalnego pełnomocnika jest błędem w zakresie stosowania
prawa, który nie może stanowić podstawy do żądania przywrócenia terminu.
Z tych względów Sąd Najwyższy na zasadzie art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. oddalił zażalenie jako pozbawione uzasadnionych podstaw.
jc