Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt V CZ 36/07
POSTANOWIENIE
Dnia 15 maja 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Gerard Bieniek (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz (sprawozdawca)
SSN Grzegorz Misiurek
w sprawie z powództwa R.O.
przeciwko T. Sp. z o.o.
i z powództwa wzajemnego T. Sp. z o.o.
przeciwko R.O.
o zwalczanie nieuczciwej konkurencji i ochronę znaków towarowych,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 15 maja 2007 r.,
zażalenia strony pozwanej - powódki wzajemnej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 12 stycznia 2007 r., sygn. akt [...],
oddala zażalenie i zasądza od pozwanego (powoda wzajemnego)
na rzecz powoda (pozwanego wzajemnego) 360 (trzysta
sześćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 12 stycznia 2007 r. Sąd Apelacyjny odrzucił skargę
pozwanej-powódki wzajemnej „T.” Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością o
wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego z dnia 18 marca 2005 r. oraz wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia
21 października 2004 r.
W uzasadnieniu Sąd Apelacyjny podał, że pozwana-powódka wzajemna, już po
wydaniu wyroku z dnia 18 marca 2005 r., uzyskała świadectwa ochronne na szereg
szczegółowo wymienionych oznaczeń cyfrowych, słownych i słowno-graficznych,
w związku z czym w skardze o wznowienie powoływała się na podstawę
wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c. twierdząc, że w ten sposób uzyskała środki
dowodowe, z których nie mogła wcześniej skorzystać, a które miały wpływ na wynik
sprawy. Wydanie zaś przedmiotowych świadectw ochronnych oznacza, że znaki
towarowe mają moc odróżniającą. Gdyby zatem pozwana-powódka wzajemna
mogła powołać się na nie w toku prawomocnie zakończonego postępowania,
prawdopodobnie wyrok Sądu Apelacyjnego miałby inną treść. Strona wnosząca
skargę powoływała się przy tym na argument, że środki dowodowe w postaci
świadectw ochronnych, pochodzących z daty po wydaniu prawomocnego wyroku,
stwierdzają okoliczności faktyczne istniejące przed rozstrzygnięciem sądowym,
albowiem prawa ochronne przysługują jej od chwili zgłoszenia do rejestracji znaków
towarowych. Zdaniem skarżącej spółki, termin do wniesienia skargi był dochowany,
albowiem należy go liczyć od dnia uzyskania środka dowodowego w postaci
świadectwa ochronnego. Ponieważ świadectwa te dotyczą pewnej całości jako
serii, termin trzymiesięczny należy liczyć od daty uzyskania ostatnich świadectw.
Sąd Apelacyjny nie podzielił stanowiska skarżącej. W ocenie Sądu skarga nie
mogła być rozpoznana merytorycznie, skarżący uchybił bowiem terminowi do jej
wniesienia. Biorąc pod uwagę datę faktycznego zarejestrowania przez Urząd
Patentowy przedmiotowych oznaczeń, świadectwa ochronne — z wyjątkiem tych,
których rejestracja nastąpiła 12 lipca 2006 r. — pozwana-powódka wzajemna
uzyskała wcześniej niż trzy miesiące przed dniem wniesienia skargi o wznowienie.
3
Pogląd skarżącej, jakoby termin należało liczyć jednolicie od daty uzyskania
ostatnich świadectw, tj. od 12 lipca 2006 r., jest zdaniem Sądu Apelacyjnego błędny
i pozostaje w sprzeczności z art. 407 § 1 k.p.c.
Odnosząc się natomiast do powoływanej przez stronę podstawy wznowienia
z art. 403 § 2 k.p.c. Sąd szczegółowo przeanalizował stan sprawy na różnych
etapach jej rozpoznania przez sądy poszczególnych instancji oraz treść zapadłych
przed nimi rozstrzygnięć. Zauważył, że przyczyną odmowy udzielenia przez Sąd
Apelacyjny powódce wzajemnej żądanej przez nią ochrony prawnej, w odniesieniu
do znaków towarowych zarejestrowanych na jej rzecz na podstawie przepisów
ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17
z późn. zm.; dalej: „u.z.t.”), nie była odmowa uznania przysługujących jej praw
ochronnych, lecz brak przesłanki z art. 19 u.z.t., konkretnie przejawiający się
w braku ich zdolności odróżniającej w rozumieniu art. 4 i 7 u.z.t., co oznaczało, że
nie zachodziło ryzyko wprowadzenia w błąd nabywcy co do pochodzenia towaru.
W związku z tym Sąd Apelacyjny doszedł do konkluzji, że skarżąca powołuje się
na okoliczność uzyskania przez nią praw do innych znaków towarowych niż objęte
rozstrzygnięciem pierwszo i drugoinstancyjnym, co nie stanowi późniejszego
wykrycia nowych okoliczności lub środków dowodowych, o jakich stanowi art. 403 §
2 k.p.c.
Z kolei niekorzystne dla powódki wzajemnej rozstrzygnięcie sądów obu
instancji oraz Sądu Najwyższego w przedmiocie powództwa wzajemnego
w zakresie roszczeń opartych na przepisach ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r.
o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1503 z późn.
zm.; dalej: „u.z.n.k.”) wynikało z tego, że nie stwierdzono naruszenia przez powoda-
pozwanego wzajemnego art. 3 i 13 u.z.n.k. Powoływanie się w skardze
o wznowienie postępowania na fakt, że po wydaniu wyroku powódka uzyskała
rejestrację na sporne znaki towarowe oraz złożenie na potwierdzenie tych
okoliczności świadectw ochronnych w istocie stanowi zmianę okoliczności
faktycznych uzasadniających żądanie powództwa i tym samym nie może być
przyjęte jako „późniejsze wykrycie okoliczności faktycznych i środków
dowodowych”, o których mowa w art. 403 § 2 k.p.c. W przepisie tym chodzi bowiem
o takie okoliczności, które dotyczą podstawy pozwu, tj. okoliczności faktycznych
4
uzasadniających przytoczony w pozwie stan faktyczny, czego przedmiotowe
świadectwa ochronne nie dotyczą.
W zażaleniu pozwana-powódka wzajemna zarzuciła zaskarżonemu
postanowieniu naruszenie następujących przepisów postępowania mające wpływ
na wynik sprawy: 1) art. 403 § 2 k.p.c. wobec nietrafnego przyjęcia, że w sprawie
nie pojawiły się nowe środki dowodowe mimo złożenia do akt sprawy świadectw
ochronnych wskazujących na istnienie jeszcze przed zamknięciem rozprawy
okoliczności faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia; 2) art. 407 k.p.c. wobec
przyjęcia, że nie został zachowany trzymiesięczny termin do wniesienia skargi
o wznowienie postępowania w stosunku do świadectw ochronnych wydanych
przed dniem 12 lipca 2006 r., przy czym „z ostrożności” pełnomocnik procesowy
żalącej podnosił, że nawet świadectwa wystawione w dniu 12 lipca 2006 r.
wystarczająco uzasadniają podstawę wznowienia.
W zażaleniu podniesiono także zarzuty naruszenia prawa materialnego,
w postaci przepisów: 1) art. 120 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo
własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 z późn. zm.; dalej:
„pr.w.p.”) w zw. z art. 121 pr.w.p., poprzez przyjęcie, że sąd powszechny władny
jest odmówić zdolności rozróżniającej pierwotnej i wtórnej znakom towarowym, na
które Urząd Patentowy udzielił prawa ochronnego; 2) art. 3, 10 i 13 ust. 1 u.z.n.k.
poprzez błędną ich wykładnię i niewłaściwe zastosowanie wobec przyjęcia, że
w sprawie o zaniechanie czynów nieuczciwej konkurencji okoliczność uzyskania
praw ochronnych na znaki towarowe stanowiące oznaczenia indywidualizujące
objęte sporem jest bez znaczenia dla oceny działań naruszyciela. Żalący podnosił
także sprzeczność ustaleń faktycznych ze zgromadzonym w sprawie materiałem
wobec przyjęcia, że świadectwa ochronne na znaki towarowe, załączone do skargi,
dotyczą innych oznaczeń indywidualizujących niż te, których skarga dotyczy.
Wskazując na powyższe zarzuty, żalący wnosił o uchylenie zaskarżonego
postanowienia oraz zasądzenie kosztów postępowania zażaleniowego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Należy podzielić trafność zarzutu opartego na przepisie art. 403 § 2 k.p.c.
Jak słusznie wskazuje żaląca, fakt, że sporne świadectwa ochronne nie stanowią
same w sobie środka dowodowego, który może zostać „wykryty” po prawomocnym
5
zakończeniu postępowania, nie stoi na przeszkodzie wznowieniu postępowania?
Przysługiwanie powódce wzajemnej prawa do określonych znaków towarowych jest
bowiem okolicznością faktyczną, która stanowi obok „środka dowodowego”
równoważną i samodzielną podstawę wznowienia postępowania, a zarazem
przedmiotem innej podstawy, w postaci środka dowodowego. Należy zresztą
zauważyć, że taki wniosek wynika już z wykładni językowo-logicznej art. 403 § 2
k.p.c., gdzie użyto spójnika „lub”; wystarczające jest zatem zarówno wykrycie
zarówno tylko nowego środka dowodowego bądź tylko nowej okoliczności
faktycznej, jak i środka dowodowego oraz okoliczności faktycznej.
Z powyższych względów Sąd Najwyższy przychyla się do poglądu wyrażonego
w postanowieniu SN z dnia 21 lipca 1982 r., II CO 4/82 (nie publ.), że z uwagi na
rozdzielenie kategorii „środka dowodowego” i „okoliczności faktycznej”, jako
uzasadniających podstawę wznowienia z art. 403 § 2 k.p.c., samo ustalenie, że
środek dowodowy zaistniał po uprawomocnieniu się wyroku w postępowaniu,
którego wznowienia się żąda, nie wystarcza do rozstrzygnięcia, że zachodzi
podstawa wznowienia, może ją bowiem stanowić okoliczność faktyczna istniejąca
jeszcze przed uprawomocnieniem się wyroku w poprzednim postępowaniu. Tym
bardziej zatem będzie zasadne żądanie wznowienia na podstawie wspomnianego
przepisu, jeżeli okoliczność faktyczna zaistnieje jeszcze przed wydaniem
prawomocnego wyroku.
Należy także zwrócić uwagę, że analogiczny problem był już rozważany
w orzecznictwie: w postanowieniu z dnia 11 maja 1998 r., I CKN 109/98 (niepubl.)
Sąd Najwyższy zajął stanowisko, że jeżeli prawo do znaku towarowego istniało
w chwili zamknięcia rozprawy, to okolicznością faktyczną w rozumieniu art. 403 § 2
k.p.c. jest prawo z rejestracji znaku towarowego od daty prawidłowego zgłoszenia
do rejestracji tego znaku, świadectwo ochronne jest natomiast jedynie wyrazem tej
okoliczności.
Nie można natomiast podzielić zarzutu naruszenia art. 407 k.p.c., jakkolwiek
nie wszystkie uwagi Sądu Apelacyjnego w tym przedmiocie są trafne. Sąd ten ma
rację twierdząc, że nie można liczyć terminu „grupowo” w stosunku do wszystkich
znaków. Każdy znak towarowy bowiem podlega odrębnemu badaniu, na każdy
z nich uzyskiwano świadectwo ochronne w innej dacie i nie ma podstaw do
6
twierdzenia, że razem stanowią one „komplet” i dopiero uzyskanie świadectwa
ochronnego na ostatni z nich stanowi nową okoliczność faktyczną i nowy dowód,
stanowiący podstawę do wniesienia skargi o wznowienie postępowania dotyczącej
wszystkich znaków. Jeżeli zatem powód uzyskał wcześniej inne świadectwa, to
powinien był od razu składać skargę o wznowienie postępowania w tej części,
w jakiej dotyczyło ono tego znaku. Termin do wniesienia skargi mógłby zatem
zostać zachowany jedynie dla żądania wznowienia postępowania w tej części,
w jakiej dotyczyło ono znaków zarejestrowanych najpóźniej, to jest 12 lipca 2006 r.
Tylko w tym zakresie można przyznać skarżącemu rację, co jednak nie oznacza
uwzględnienia jego zażalenia nawet w części.
Zgodnie z art. 407 § 1 k.p.c. skargę o wznowienie wnosi się w terminie
trzymiesięcznym; termin ten liczy się od dnia, w którym strona dowiedziała się
o podstawie wznowienia. Jak wskazywał skarżący, o rejestracji znaków strona
dowiedziała się w tym samym dniu. Ani z treści skargi o wznowienie postępowania,
ani z treści zażalenia nie wynika, aby ta wiedza uzyskana została w innej dacie.
Nie ma podstaw zatem do uznania, by początek terminu miał być liczony od innego
dnia niż 12 lipca 2006 r. Skargę o wznowienie postępowania wniesiono w dniu
13 października 2006 r., o czym świadczy data stempla biura podawczego Sądu.
Tymczasem, jak wynika z art. 112 k.c., termin oznaczony w miesiącach kończy się
z upływem dnia, który datą odpowiada początkowemu dniowi terminu. Termin do
wniesienia skargi upłyną zatem w dniu 12 października 2006 r. Nawet zatem
w stosunku do znaków zarejestrowanych najpóźniej skargę wniesiono po upływie
terminu, wobec czego jej odrzucenie było zasadne.
Nie zachodzi w tej sytuacji potrzeba odniesienia się do zarzutu naruszenia
przepisów prawa materialnego, tym bardziej, że zarzuty tego rodzaju wykraczają
poza zakres postępowania zażaleniowego, które zmierza przecież tylko do oceny
zasadności odrzucenia skargi o wznowienie, a nie do rozpoznania istoty sprawy.
Wobec powyższego orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 3941
§ 3
w związku z art. 39814
k.p.c.