Pełny tekst orzeczenia

Uchwała z dnia 6 lipca 2007 r., III CZP 61/07
Sędzia SN Iwona Koper (przewodniczący)
Sędzia SN Krzysztof Strzelczyk
Sędzia SN Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Bogumiły S. przeciwko Gminie L. o
ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na
posiedzeniu jawnym w dniu 6 lipca 2007 r. zagadnienia prawnego przedstawionego
przez Sąd Okręgowy w Lublinie postanowieniem z dnia 20 marca 2007 r.:
"Czy dopuszczalne jest ponowne powództwo o ustalenie uprawnienia do
lokalu socjalnego wytoczone na podstawie art. 35 ust. 2 i 4 pkt 1 ustawy z dnia 21
czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o
zmianie Kodeksu cywilnego (jedn. tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) z
powołaniem się na nową podstawę faktyczną w postaci nowego postępowania
egzekucyjnego o opróżnienie lokalu mieszkalnego oraz w postaci nowych
okoliczności związanych z sytuacją dłużnika wskazanych w art. 14 ust. 4 wskazanej
ustawy z dnia 21 czerwca 2001 roku w sytuacji, w której sąd rozpoznał
merytorycznie wyrokiem powództwo o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego,
wskazane w powołanych powyżej przepisach?"
podjął uchwałę:
Wydanie prawomocnego wyroku oddalającego powództwo z powodu
wygaśnięcia roszczenia przewidzianego w art. 35 ust. 2 ustawy z dnia 21
czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i
zmianie Kodeksu cywilnego (jedn. tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31 poz. 266 ze zm.)
wyłącza dopuszczalność ponownego ustalenia tego uprawnienia w związku z
wszczęciem egzekucji na podstawie tego samego tytułu wykonawczego, także
jeżeli nastąpiła zmiana okoliczności faktycznych dotyczących sytuacji
dłużnika, przewidzianych w art. 14 ust. 4 tej ustawy.
Uzasadnienie
Przedstawione pytanie prawne nasunęło się Sądowi Okręgowemu przy
rozpatrywaniu zażalenia na postanowienie Sądu Rejonowego w Lublinie o
odrzuceniu pozwu powódki Bogumiły S., skierowanego przeciwko Gminie L. o
ustalenie, że przysługuje jej uprawnienie do lokalu socjalnego. Było to powtórne
powództwo wytoczone przez powódkę, której eksmisję z lokalu mieszkalnego nr 14
w L. przy ul. K. nr 5, z obowiązkiem jego oddania Spółdzielni Mieszkaniowej „C.” w
L., orzekł Sąd Rejonowy w Lublinie wyrokiem zaocznym z dnia 14 października
1998 r. (w sprawie I C 1757/98).
Spółdzielnia w dniu 21 maja 2001 r. złożyła wniosek do komornika o
wykonanie tego wyroku. Komornik, realizując obowiązek przewidziany w art. 35 ust.
4 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie
Kodeksu cywilnego (jedn. tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm. – dalej:
„u.o.p.l.”), zawiadomił Bogumiłę S. o możliwości wytoczenia powództwa o ustalenie
uprawnienia do lokalu socjalnego i poinformował ją, że zgodnie z art. 35 ust. 2
uprawnienie to wygaśnie, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu sześciu miesięcy od
otrzymania zawiadomienia.
Powódka wytoczyła powództwo skierowane przeciwko Gminie L., powołując
się na zły stan zdrowia swój i męża oraz niskie dochody. Ponieważ jednak uchybiła
prekluzyjnemu terminowi sześciu miesięcy, jej powództwo Sąd Rejonowy w Lublinie
oddalił wyrokiem z dnia 21 maja 2003 r. Postępowanie egzekucyjne zakończyło się
umorzeniem na podstawie art. 823 k.p.c. ze względu na to, że wierzyciel w ciągu
roku nie dokonał czynności potrzebnych do jego dalszego prowadzenia.
W dniu 14 listopada 2005 r. Spółdzielnia Mieszkaniowa „C." w L. ponownie
złożyła wniosek o wszczęcie egzekucji w celu wykonanie wyroku eksmisyjnego
przeciwko Bogumile S. Zawiadamiając dłużniczkę o wszczęciu egzekucji, komornik
poinformował ją, podobnie jak przy wszczęciu poprzedniego postępowania, o
prawie do wystąpienia z powództwem o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego,
terminie do dochodzenia tego roszczenia oraz skutkach uchybienia terminowi.
Powódka zastosowała się do otrzymanego pouczenia i w terminie złożyła pozew
przeciwko Gminie L.
Niewątpliwe jest, że Bogumiła S. poważnie choruje. Została uznana za osobę
całkowicie niezdolną do pracy, o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, i
otrzymuje rentę w wysokości 372,82 zł. Wraz z nią przy ul. K. mieszka jej mąż,
którym się opiekuje, ponieważ jest obłożnie chory. Mąż powódki pobiera rentę w
kwocie 374,14 zł.
Sąd Rejonowy uznał, że na przeszkodzie rozpoznaniu zgłoszonego przez
powódkę żądania stoi powaga rzeczy osądzonej. W niniejszej sprawie, podobnie
jak w postępowaniu prowadzonym przed Sądem Rejonowym w Lublinie w 2003 r.,
zakończonym prawomocnym wyrokiem, tożsame były strony, zgłoszone żądanie,
jego podstawa prawna oraz wskazywane okoliczności faktyczne. Sąd Rejonowy
stwierdził, że ponowne wszczęcie postępowania egzekucyjnego o wydanie lokalu
nie powoduje nabycia przez powódkę kolejnego roszczenia określonego w art. 35
ust. 2 u.o.p.l. i możliwości ponownego wystąpienia z nim na drogę postępowania
sądowego. Pouczenie udzielone przez komornika było błędne, ponieważ
przysługujące powódce roszczenie wygasło, o czym Sąd Rejonowy rozstrzygnął
prawomocnym wyrokiem z dnia 21 maja 2003 r.
W zażaleniu powódka domagała się uchylenia postanowienia odrzucającego
jej pozew, powołując się na pouczenie udzielone przez komornika. Zdaniem
powódki, nowe postępowanie egzekucyjne zrodziło nowe uprawnienia, a ponadto
wystąpiły nowe okoliczności faktyczne, gdyż jej stan zdrowia pogorszył się.
Sąd Okręgowy, uzasadniając przedstawione zagadnienie prawne wskazał, że
możliwe jest przyjęcie stanowiska, jakie zaprezentował Sąd Rejonowy, gdyż
niewątpliwie strony w niniejszej sprawie oraz w sprawie wytoczonej przez powódkę
w czasie trwania poprzednio prowadzonej przeciwko niej egzekucji są identyczne,
podobnie jak zgłoszone żądanie i jego podstawa prawna. Podstawa faktyczna w
obu sprawach również jest taka sama, powódka bowiem wówczas i obecnie
powoływała się na swoją złą sytuację materialną oraz zły stan zdrowia i
niepełnosprawność, kwalifikujące ją do uznania za niezdolną do pracy. Wszczęcie
nowego postępowania egzekucyjnego nie może być poczytane za zmianę
okoliczności faktycznych, ponieważ kwestia uprawnienia powódki do lokalu
socjalnego została już prawomocnie przesądzona, wprawdzie na użytek innego
postępowania egzekucyjnego, lecz prowadzonego na wniosek tego samego
wierzyciela w celu wyegzekwowania tego samego obowiązku nałożonego tym
samym tytułem wykonawczym.
Sąd Okręgowy zwrócił jednak uwagę, że możliwa jest również odmienna
ocena, prowadząca do uznania, że niniejsza sprawa nie dotyczy roszczenia
objętego powagą rzeczy osądzonej. Przywołując pogląd Sądu Najwyższego
wyrażony w wyroku z dnia 18 kwietna 1980 r., IV CR 85/80 (OSNCP 1980, nr 11,
poz. 214), stwierdził, że mimo identyczności stron i dochodzonego roszczenia stan
rzeczy osądzonej nie występuje, jeżeli uległy zmianie okoliczności faktyczne
będące podstawą prawomocnego rozstrzygnięcia, przy czym zmiana może
dotyczyć jakiejkolwiek okoliczności, jeśli tylko ta właśnie okoliczność była przyczyną
rozstrzygnięcia w pierwszej sprawie. (...)
Sąd Najwyższy zważył, co następuje: (...)
Po zakończeniu drugiej wojny światowej, mimo trudności z zapewnieniem
społeczeństwu dostatecznej liczby mieszkań, obowiązywały przepisy zakazujące
eksmisji bez wskazania innego lokalu, do którego osoba eksmitowana może się
przenieść, niezależnie od przyczyn orzeczenia eksmisji. Opiekuńczy stosunek do
eksmitowanych dłużników zmieniła radykalnie ustawa z dnia 2 lipca 1994 r. o
najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (jedn. tekst: Dz.U. z 1998 r.
Nr 120, poz. 787 – dalej: "u.n.l."), która umożliwiała orzeczenie eksmisji bez
przyznania mieszkania zastępczego (tzw. eksmisję „na bruk”). Artykuł 36 ust. 1 tej
ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 30 grudnia 2001 r. upoważniał
wprawdzie sąd do orzeczenia w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu o
uprawnieniu najemcy do otrzymania lokalu socjalnego, nie przewidywał jednak
konkretnych kategorii osób, którym przysługuje taka ochrona. Krytyka, z jaką
spotkała się omawiana regulacja, doprowadziła do jej zmiany wprowadzonej ustawą
z dnia 15 grudnia 2000 r. o zmianie ustawy o najmie lokali mieszkalnych i
dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 122, poz. 1317). Znowelizowany art. 36, który
wszedł w życie dnia 31 grudnia 2000 r., zobowiązywał sąd do orzekania w każdej
sprawie eksmisyjnej o istnieniu albo o braku uprawnienia osoby eksmitowanej do
lokalu socjalnego, a ponadto wymieniał kategorie osób, którym uprawnienie to
przysługiwało ze względów humanitarnych. Takie uregulowanie okazało się jednak
niedostateczne.
Wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2001 r., K 11/00 (OTK Zb.Urz. 2001, nr 3, poz. 54)
Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przepis zmieniający ustawę o najmie lokali
mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych w zakresie, w jakim umożliwia
wszczęcie lub prowadzenie egzekucji wobec osób, o których mowa w art. 36 ust. 4
tej ustawy, a których eksmisję orzeczono przed wejściem w życie zmian, jest
niezgodny z art. 30 i art. 71 ust. 1 Konstytucji. Ponadto w postanowieniu z dnia 4
kwietnia 2001 r., S 2/01 (OTK Zb.Urz. 2001, nr 3, poz. 58) Trybunał Konstytucyjny
zasygnalizował Sejmowi potrzebę rozszerzenia ochrony przewidzianej w art. 36 ust.
4 u.n.l. na lokatorów, co do których orzeczono eksmisję, a którzy – ze względu na
podstawę prawną zajmowania lokalu – nie podlegają regulacji zawartej w ustawie o
najmie lokali i dodatkach mieszkaniowych. Trybunał Konstytucyjny uznał, że
poszanowanie godności ludzkiej wymaga, by w razie orzeczenia eksmisji udzielano
ochrony, przynajmniej pewnym kategoriom podmiotów, ze względu na ich
szczególną sytuację.
To zalecenie miała zrealizować obowiązująca ustawa z dnia 21 czerwca
2001 r. o ochronie praw lokatorów, która weszła w życie dnia 10 lipca 2001 r.
Uprawnienie do lokalu socjalnego i jego zakres normuje art. 14 tej ustawy; krąg
osób, do których przepis ten ma zastosowanie, jest szerszy niż określony w art. 36
u.n.l. Przede wszystkim poszerzono zakres przedmiotowy, ze względu na treść art.
2 ust. 1 pkt 1 u.o.p.l. Ochronę rozciągnięto na wszystkie stosunki prawne, z których
wynika prawo używania lokalu, a więc objęła ona także osoby zajmujące
mieszkania spółdzielcze. W nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 17 grudnia 2004 r.
o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o
zmianie Kodeksu cywilnego oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. Nr 281, poz.
2783) zasięg ten został ograniczony, jednak nie ma to wpływu na sytuację powódki.
Ponadto w art. 14 ust. 4 u.o.p.l., poza osobami uznawanymi za obligatoryjnie
uprawnione do lokalu socjalnego przez dotychczasowe przepisy, wymieniono nowe
ich grupy – obłożnie chorych, emerytów i rencistów spełniających kryteria do
otrzymania świadczenia z pomocy społecznej oraz bezrobotnych. Ponieważ jednak
art. 14 miał zastosowanie na przyszłość, a zatem od dnia 10 lipca 2001 r.,
wskazaną przez Trybunał Konstytucyjny potrzebę zapewnienia stosownej ochrony
również osobom eksmitowanym wcześniej realizować miał przepis przejściowy, tj.
art. 35 u.o.p.l. Przepis ten w pierwotnym brzmieniu został jednak zakwestionowany
przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 2 października 2002 r. (OTK-A
Zb.Urz. 2002, nr 5, poz. 62) w takim zakresie, w jakim wyłączał uprawnienie do
lokalu socjalnego osób, o których mowa w art. 14 ust. 4 u.o.p.l., jeżeli zostały one
objęte orzeczeniem sądowym nakazującym opróżnienie lokalu, wydanym w okresie
od dnia 31 grudnia 2000 r. do dnia wejścia w życie ustawy o ochronie praw
lokatorów, a orzeczenie nie zostało wykonane do tego dnia.
Po korekcie wprowadzonej ustawą z dnia 9 maja 2003 r. o zmianie ustawy o
ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu
cywilnego (Dz.U. Nr 113, poz. 1069) uprawnienie do lokalu socjalnego przyznano
wszystkim osobom, o których mowa w art. 14 ust. 4 u.o.p.l., jeżeli przed dniem
wejścia w życie ustawy zostały objęte orzeczeniem sądowym, chociażby
nieprawomocnym, nakazującym opróżnienie lokalu, lub ostateczną decyzją
administracyjną, o której mowa w art. 34, a orzeczenie to lub decyzja nie zostały
wykonane przed dniem wejścia w życie ustawy. Artykuł 35 u.o.p.l. – ustanawiając
dla osób, których eksmisję orzeczono przed wejściem w życie tej ustawy, prawo do
korzystania z ochrony analogicznej, jaka przysługuje tym, wobec których wyroki
eksmisyjne zapadły już w czasie obowiązywania ustawy – jednocześnie określił
granice tego prawa i tryb, w jakim może być realizowane. Było to konieczne,
ponieważ stosowanie w tym zakresie reguł przewidzianych w art. 14 nie jest
możliwe.
Artykuł 14 ust. 1 u.o.p.l. przewiduje obowiązek zamieszczenia rozstrzygnięcia
o uprawnieniu do lokalu socjalnego w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu, a
użyte sformułowania nie różnią się od brzmienia wcześniej obowiązującego,
znowelizowanego art. 36 u.n.l. Z tego względu interpretując art. 14 ust. 1 można się
odwołać do wykładni art. 36 ust. 1 u.n.l. dokonanej w uchwale Sądu Najwyższego z
dnia 4 grudnia 2001 r., III CZP 8/01 (OSNC 2001, nr 10, poz. 146). Sąd Najwyższy
rozstrzygając zagadnienie, czy możliwe jest dochodzenie tego uprawnienia
odrębnie, jeżeli przesłanki uzasadniające przyznanie lokalu socjalnego powstały po
wydaniu wyroku eksmisyjnego, wyraził pogląd, że o uprawnieniu najemcy do
otrzymania takiego lokalu sąd może orzec tylko w wyroku nakazującym opróżnienie
lokalu. Nawiązując do wcześniejszego orzecznictwa (uchwały z dnia 15 marca
1995 r., III CZP 23/95, OSNC 1995, nr 7-8, poz. 105 i z dnia 8 grudnia 1995 r.,
III CZP 171/95, OSNC 1996, nr 5, poz. 64), Sąd Najwyższy wyjaśnił, że art. 36 u.n.l.
jest przepisem szczególnym, a jego wykładnia powinna być ścisła, wykluczająca
interpretację zmierzającą do udzielenia ochrony prawnej poza wypadkami wyraźnie
w ustawie przewidzianymi. Zasadę tę należy stosować także w wypadku orzekania
o uprawnieniu do lokalu socjalnego pod rządami art. 14 u.o.p.l., a ponieważ art. 35
u.o.p.l. spełnia tę sama rolę, co art. 14 w odniesieniu do eksmisji już orzeczonych,
nie może być wykładany według innych reguł.
Uprawnienia osób eksmitowanych, których dotyczy art. 35 ust. 1 u.o.p.l.,
powstały z chwilą wejścia w życie tej ustawy; mogą się one ubiegać o ustalenie tych
uprawnień w drodze procesu do czasu ich wygaśnięcia. Chwilę, w której roszczenie
wygasa, wyznacza art. 35 ust. 2 zdanie drugie u.o.p.l. Określony w tym przepisie
termin z jednej strony ma zapewnić ochronę osobie eksmitowanej, z drugiej
natomiast jest wyrazem dążenia do zachowania sprawności postępowania
egzekucyjnego. Artykuł 35 ust. 2 nawiązuje do ust. 4 tego przepisu, stwarzając
czytelną konstrukcję sposobu realizacji ochrony należnej osobom wymagającym jej
ze względów humanitarnych.
Po wszczęciu egzekucji na podstawie tytułu określonego w art. 35 ust. 1
u.o.p.l. organ prowadzący egzekucję ma obowiązek ustalić, czy osoby, których
eksmisję ma przeprowadzić nie należą do kategorii osób wymienionych w art. 14
ust. 4 u.o.p.l., a jeśli stwierdzi taki stan, zobowiązany jest zawiadomić te osoby, że
mogą wystąpić z powództwem o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego w
terminie sześciu miesięcy od otrzymania tego zawiadomienia. Jednocześnie
zawiesza postępowanie egzekucyjne, o czym zawiadamia prokuratora. W ten
sposób przepis ustanawia dodatkową gwarancję realizacji uprawnień, ze względu
na przysługujące prokuratorowi na podstawie art. 55 k.p.c. prawo wytoczenia
powództwa na rzecz takiej osoby.
Skutkiem nieskorzystania przez uprawnionego z przysługującego mu
uprawnienia w wyznaczonym terminie jest wygaśnięcie tego uprawnienia. Zawarte
w art. 35 ust. 1 i 2 normy dotyczące istnienia i wygaśnięcia uprawnienia do lokalu
socjalnego mają charakter materialnoprawny, prawo, które wygasło nie podlega
więc reaktywowaniu. Nie może też nastąpić przywrócenie terminu do jego realizacji.
Jeżeli zatem postępowanie egzekucyjne nie zakończy się wykonaniem
orzeczenia, lecz – jak w rozpatrywanej sprawie – ulegnie umorzeniu, po czym
zostanie wszczęte kolejne postępowanie w celu wykonania tego samego tytułu,
dłużnik, który uzyskał w czasie wcześniej prowadzonej egzekucji orzeczenie
przewidziane w art. 35 ust. 2 u.o.p.l., może skutecznie przedstawić to orzeczenie w
nowym postępowaniu. Osoba, która w poprzednim postępowaniu, pomimo
otrzymania zawiadomienia od organu egzekucyjnego, nie podjęła skutecznych
kroków, by swoje uprawnienie potwierdzić orzeczeniem sądu (a więc wcale nie
wystąpiła na drogę sądową, lub jak powódka – wytoczyła powództwo po
wygaśnięciu roszczenia) i jej prawo wygasło, nie będzie natomiast mogła dochodzić
tego uprawnienia po wszczęciu kolejnego postępowania egzekucyjnego,
prowadzonego na podstawie tego samego tytułu wykonawczego.
Obowiązek zawiadomienia osoby eksmitowanej o przysługującym jej
uprawnieniu przewidzianym w art. 35 ust. 1 u.o.p.l., realizowany przez organ
egzekucyjny, nie jest czynnością egzekucyjną w rozumieniu art. 759 k.p.c. Jest
obowiązkiem o charakterze informacyjnym, wynikającym ze szczególnego przepisu
i rodzącym konkretne skutki w zakresie biegu terminu prekluzyjnego. Umorzenie
postępowania egzekucyjnego nie powoduje zatem „uchylenia” tej czynności na
podstawie art. 826 k.p.c. i nie pozbawia jej skutków.
Sąd Okręgowy podniósł, że art. 35 ust. 4 u.o.p.l. nie przewiduje możliwości
odstąpienia przez organ egzekucyjny od obowiązku zawiadomienia osoby
spełniającej wymogi art. 14 ust. 4 u.o.p.l. o możliwości wystąpienia ze stosownym
powództwem. Z tego faktu wysnuł wniosek, że roszczenie przewidziane art. 35 ust.
1 i 2 połączone jest z postępowaniem wykonawczym w ten sposób, iż każdorazowe
jego wszczęcie powoduje konieczność badania przesłanek wymienionych w art. 14
ust. 4 i otwiera nowy termin dla dochodzenia uprawnień do lokalu socjalnego.
Stanowisko to nie jest trafne, gdyż art. 35 ust. 4 nakazuje organowi egzekucyjnemu
zawiadomienie osoby określonej w tym przepisie, że może wystąpić z powództwem
o ustalenie uprawnienia do lokalu socjalnego. Prawo to jednak musi istnieć
obiektywnie, przepisy bowiem nie łączą jego powstania z działaniem organu
egzekucyjnego; zakładają związek odwrotny – organ egzekucyjny zawiadamia o
przysługującym prawie, zatem powinien to czynić jedynie w sytuacji, w której osoba
zawiadamiana może wystąpić z powództwem. Jeśli uczynić tego nie może,
komornik nie udziela takiego pouczenia.
W rezultacie należy uznać, że wynikające z art. 35 ust. 1 uprawnienie do
lokalu socjalnego ma charakter „jednorazowy” w toku realizacji określonego tytułu
wykonawczego. Nieskorzystanie z niego w wyznaczonym terminie powoduje jego
wygaśnięcie i powstałe później nowe okoliczności dodatkowo uzasadniające
uprawnienie do takiego lokalu nie powodują powstania „następnego” uprawnienia
dla osoby eksmitowanej, podobnie jak nie może go spowodować udzielenie
nieprawidłowej informacji o istnieniu tego uprawnienia przez organ egzekucyjny.
Prawomocny wyrok orzekający o tym uprawnieniu ma powagę rzeczy osądzonej co
do zawartego w nim rozstrzygnięcia niezależnie od zmiany na korzyść dłużnika
okoliczności faktycznych i dalszego przebiegu postępowania egzekucyjnego,
prowadzonego na podstawie tego samego tytułu wykonawczego.
Należy pamiętać, że brak uprawnień do lokalu socjalnego nie oznacza
możliwości wykonania eksmisji „na bruk”. Nowelizacja art. 1046 k.p.c.
przeprowadzona ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o zmianie ustawy – Kodeks
postępowania cywilnego i niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 172, poz. 1804) i
mająca z mocy jej art. 7 zastosowanie do postępowań egzekucyjnych wszczętych
od dnia jej wejścia w życie, tj. od dnia 5 lutego 2005 r., uzależniła wykonanie przez
komornika obowiązku opróżnienia lokalu służącego zaspokojeniu potrzeb
mieszkaniowych dłużnika na podstawie tytułu wykonawczego, z którego nie wynika
prawo dłużnika do lokalu socjalnego lub zamiennego, od wskazania przez gminę
ewentualnie wierzyciela pomieszczenia tymczasowego lub od znalezienia takiego
pomieszczenia przez dłużnika (art. 1046 § 4 i 5 k.p.c.). Pomieszczenie tymczasowe
musi nadawać się do zamieszkania, zapewniać co najmniej 5 m2
powierzchni
mieszkalnej na jedną osobę i znajdować się w tej samej miejscowości lub pobliskiej,
jeżeli zamieszkanie w tej miejscowości nie pogorszy nadmiernie warunków życia
osób przekwaterowywanych (art. 1046 § 6 k.p.c.). Nawet zatem utrata uprawnień
do lokalu socjalnego nie pozbawia eksmitowanego dłużnika daleko idącej ochrony i
nie stwarza obaw, że wykonanie eksmisji naruszy zasady humanitaryzmu.
Z tych względów Sąd Najwyższy rozstrzygnął zagadnienie prawne, jak w
uchwale.