Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III UK 46/07
POSTANOWIENIE
Dnia 2 sierpnia 2007 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Romualda Spyt
w sprawie z odwołania J. S. - Przedsiębiorstwa Budowlano - Usługowego "S. - P."
spółki jawnej w S.
i K. I. – F.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
o podleganie ubezpieczeniu społecznemu,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 2 sierpnia 2007 r.,
na skutek skargi kasacyjnej ubezpieczonego J. S. - Przedsiębiorstwa Budowlano
Usługowego "S. P." spółki jawnej w S.
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 10 stycznia 2007 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
UZASADNIENIE
Odwołujący się J. S. wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 10 stycznia 2007 r. Wyrokiem tym Sąd Apelacyjny oddalił jego apelację oraz
apelację K. I.-F. od wyroku Sądu Okręgowego – Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w P. oddalającego ich odwołania od decyzji Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych, stwierdzającej, że K. I.-F. nie podlega ubezpieczeniu społecznemu z
tytułu zatrudnienia w Przedsiębiorstwie Budowlano-Usługowym „S.-P.” s.j.
2
Skarżący wniósł o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania wskazując, że
istnieje potrzeba wykładni przepisu art. 83 § 1 k.c. w zw. z art. 2 i 300 k.p. „z uwagi
na cel zawartej umowy o pracę, przy przyjęciu motywacji, że podstawą takiego
ustalenia jest wynagrodzenie za pracę ustalone w umowie o pracę na poziomie
2.900zł (brutto) miesięcznie i jest to wystarczającą podstawą do unieważnienia
takiej umowy o pracę,” a także czy cel, jakim jest uzyskanie ubezpieczenia
społecznego w wyniku zawarcia umowy o pracę, jest celem, którego osiągnięcie
jest sprzeczne z prawem oraz sprzeczne z zasadami współżycia społecznego.
Skarżący stwierdził także, ze potrzeba wykładni tych przepisów wynika z
rozbieżności w orzecznictwie Sądu Apelacyjnego oraz podkreślił, że w
szczególności rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy art. 59 ustawy o świadczeniach
pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U.
Nr 60, poz. 636 ze zm.) stanowi właściwy tryb podważania zaświadczeń lekarskich,
czy też bez wyczerpania tego trybu sąd może dokonywać własnych ustaleń w
zakresie istnienia ochrony ubezpieczeniowej i ważności zaświadczeń lekarskich
przez ich podważanie. W ramach potrzeby wykładni przepisu art. 83 § 1 k.c. w zw.
z art. 2 i 300 k.p. skarżący wywiódł także, iż rozstrzygnięcia wymaga kwestia, czy
zatrudnienie pracownika na krótko przed przejściem na zasiłek z ubezpieczenia
społecznego jest obejściem przepisów ubezpieczeniowych oraz czy zatrudnienie
kobiety w ciąży i jej szybkie przejście na zwolnienie lekarskie dyskwalifikuje taką
umowę o pracę, jako zawartą dla pozoru, celem obejścia przepisów prawa i
pozbawia prawa do zasiłku. Dodatkowo skarżący wywiódł, że powstała potrzeba
udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy nadal aktualne są wyroki Sądu Najwyższego:
w sprawie II UKN 439/98, z którego wynika, że nieprzeprowadzenie
wyczerpującego postępowania dowodowego na sporne między stronami
okoliczności, uzasadnia zarzut naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. i pozwala na przyjęcie,
że powyższe uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 3931
pkt 2
k.p.c.) oraz w sprawie II UKN 295/07, w którym stwierdza się, że dokonanie przez
sąd drugiej instancji odmiennych ustaleń faktycznych, bez przeprowadzenia
postępowania dowodowego, podlega zasadom z art. 233 § 1 k.p.c., a ich
naruszenie może stanowić usprawiedliwioną podstawę kasacji.
3
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Z uwagi na treść art. 3989
§ 1 k.p.c. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę
kasacyjną do rozpoznania, jeżeli: (1) w sprawie występuje istotne zagadnienie
prawne, (2) istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne
wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, (3) zachodzi
nieważność postępowania lub (4) skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona.
W myśl natomiast art. 3984
§ 1 k.p.c. skarga kasacyjna powinna zawierać: (1)
oznaczenie orzeczenia, od którego jest wniesiona, ze wskazaniem, czy jest ono
zaskarżone w całości czy w części, (2) przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich
uzasadnienie, (3) wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania i jego
uzasadnienie oraz (4) wniosek o uchylenie lub uchylenie i zmianę orzeczenia z
oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia i zmiany. Formułując zagadnienie
prawne wskazać należy za pomocą wywodu jurydycznego na możliwość odmiennej
interpretacji określonych przepisów. Również takiego wywodu wymaga powołanie
się na konieczność dokonania wykładni przepisów prawnych budzących poważne
wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów prawa.
Obowiązek przekonania Sądu Najwyższego o istnieniu okoliczności
uzasadniających rozpoznanie skargi kasacyjnej ciąży na stronie, która ją wnosi.
Sąd Najwyższy nie ma obowiązku domyślać się, czy też poszukiwać za stronę
argumentów przemawiających za tym stanowiskiem.
Skarżący powołał się na potrzebę dokonania wykładni przepisów art. 83 § 1
k.c. w zw. z art. 2 i 300 k.p., jednakże znaczna część wywodów, dotycząca tej
kwestii, nie stanowi w istocie zagadnienia prawnego lecz polemikę z wnioskami
Sądu, wywiedzionymi z ustalonego stanu faktycznego, uzasadniającymi tezę o
pozorności umowy o pracę. Takie okoliczności, jak wysokość wynagrodzenia za
pracę ustalonego w tej umowie na kwotę 2.900 zł (brutto) oraz fakt zatrudnienia
pracownika, kobiety w ciąży, krótko przed tym, jak zaczęła ona korzystać ze
zwolnienia lekarskiego, to element ustalonego przez Sąd stanu faktycznego
sprawy, który stanowił podstawę do wyciągnięcia przez ten Sąd wniosków
prowadzących do uznania pozorności umowy o pracę. Zatem to, co skarżący
nazywa zagadnieniem prawnym, sprowadza się do kwestionowania takiego
4
wnioskowania i wkracza w istotę przepisu art. 233 § 1 k.p.c. Nie zachodzi również
w niniejszej sprawie konieczność rozważenia kwestii, czy art. 59 ustawy z dnia 25
czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa
stanowi właściwy tryb podważania zaświadczeń lekarskich i czy bez wyczerpania
tego trybu sąd może dokonywać własnych ustaleń w zakresie ochrony
ubezpieczeniowej i ważności zaświadczenia lekarskiego, ponieważ rozstrzygnięcie
Sądu w ogóle nie dotyka tej materii. Sąd nie podważył przecież ważności
zaświadczenia lekarskiego o niezdolności do pracy, ani też niniejsza sprawa nie
dotyczy prawa do zasiłku chorobowego, czy macierzyńskiego. Istotą
rozstrzygnięcia jest niepodleganie pracowniczemu ubezpieczeniu społecznemu z
uwagi na pozorność umowy o pracę. Natomiast zagadnienie prawne dotyczące
potrzeby wykładni przywołanych na wstępie przepisów, które miałoby polegać na
udzieleniu odpowiedzi, czy cel, jakim jest osiągnięcie ubezpieczenia społecznego w
wyniku zawarcia umowy o pracę, jest celem sprzecznym z zasadami współżycia
społecznego, nie występuje w niniejszej sprawie, ponieważ Sąd zastosowanie
przepisu art. 83 § 1 k.c. uzasadnił nie zasadami współżycia społecznego lecz tym,
że strony w rzeczywistości nie podjęły wykonywania umowy o pracę w zakresie
ustalonym jej pisemnym brzmieniem.
Co zaś do dwóch ostatnich pytań zawartych w skardze kasacyjnej i
dotyczących przepisu art. 233 § 1 k.p.c., to przepis ten nie został wskazany w
podstawach kasacyjnych, a co ważniejsze przepis art. 3983
k.p.c. stanowi, iż
podstawą skargi kasacyjnej nie mogą być zarzuty dotyczące ustalenia faktów lub
oceny dowodów. Przyjęcie przez ustawodawcę takiego rozwiązania podyktowane
było potrzebą zharmonizowania podstaw kasacyjnych z charakterem postępowania
kasacyjnego i zakresem rozpoznania skargi, oznaczonym w art. 39813
§ 2 k.p.c., a
także jednoznacznego określenia funkcji Sądu Najwyższego jako sądu prawa,
sprawującego nadzór nad działalnością sądów powszechnych w zakresie orzekania
(por. uzasadnienie postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2005 r., III
CSK 13/05, OSNC 2006/4/76). Art. 3983
§ 3 k.p.c. wprawdzie nie wskazuje
expressis verbis konkretnych przepisów, których naruszenie, w związku z
ustalaniem faktów i przeprowadzaniem oceny dowodów, nie może być
przedmiotem zarzutów wypełniających drugą podstawę kasacyjną, nie ulega jednak
5
wątpliwości, że obejmuje on art. 233 k.p.c. Wszakże ten właśnie przepis określa
kryteria oceny wiarygodności i mocy dowodów ( por. wyrok SN z dnia 26 kwietnia
2006 r. V CSK 11/06 LEX nr 230204). Z tego względu zagadnienie prawne
sformułowane na podstawie zarzutu niedopuszczalnego w postępowaniu
kasacyjnym nie wypełnia przesłanek ustawowych, wskazanych w przepisie art.
3989
§ 1 pkt 1 k.p.c.
Mając na uwadze powyższe Sąd Najwyższy na mocy art. 3989
§ 1 pkt 1
k.p.c. a contrario orzekł jak w sentencji postanowienia.