Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 27 listopada 2007 r.
III SW 55/07
Sąd Najwyższy nie jest uprawniony ani upoważniony do oceny postu-
lowanych przez wnoszącego protest sposobów ulepszenia systemu ustalania
wyników wyborów. Postulaty tego rodzaju nie odpowiadają ustawowemu poję-
ciu zarzutów protestu wyborczego (art. 79 ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. -
Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczy-
pospolitej Polskiej, jednolity tekst: Dz.U. z 2007 Nr 190, poz. 1360).
Przewodniczący SSN Andrzej Wróbel, Sędziowie SN: Zbigniew Hajn (spra-
wozdawca), Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 17 listopa-
da 2007 r. sprawy z protestu wyborczego Wojciecha K. przeciwko ważności wyborów
do Sejmu RP i do Senatu RP, przy udziale: 1) Prokuratora Generalnego, 2) Prze-
wodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej,
p o s t a n o w i ł:
wydać opinię, że protest jest bezzasadny.
U z a s a d n i e n i e
Wojciech K. skierował 1 listopada 2007 r. do Sądu Najwyższego protest prze-
ciwko ważności wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypo-
spolitej Polskiej przeprowadzonych 21 października 2007 r. ze względu na narusze-
nie przez Państwową Komisję Wyborczą przepisów ustawy z dnia 12 kwietnia 2001
r. - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypo-
spolitej Polskiej (jednolity tekst Dz.U. z 2007 r. Nr 190, poz. 1360, powoływanej dalej,
jako „Ordynacja wyborcza” lub „ustawa”), które dotyczą ustalenia wyników głosowa-
nia i wyników wyborów. Wnoszący protest zarzucił Państwowej Komisji Wyborczej: 1)
naruszenie art. 164 ust. 5 Ordynacji wyborczej, polegające na uniemożliwieniu oso-
2
bom zgłaszającym listy kandydatów i mężom zaufania sprawdzenia prawidłowości
zsumowania przez system komputerowy Państwowej Komisji Wyborczej danych o
wynikach wyborów przekazywanych przez poszczególne obwodowe komisje wybor-
cze do okręgowych komisji wyborczych, co nastąpiło przez podjęcie uchwały PKW z
dnia 8 października 2007 r. w sprawie wytycznych dla okręgowych komisji wybor-
czych, dotyczących trybu i sposobu wykonywania zadań związanych z ustalaniem
wyników głosowania i wyników wyborów oraz trybu i zasad powoływania pełnomoc-
ników do sprawdzenia zgodności arytmetycznej wyników głosowania w obwodzie i
ich zadań w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypo-
spolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 21 października 2007 r.; 2) naruszenie art.
46 ust. 1 ustawy, przez przeniesienie z okręgowych komisji wyborczych na zespół
informatyków ustawowych uprawnień do ustalania wyników głosowania; 3) pozba-
wienie przez PKW w drodze „wytycznych” zarówno mężów zaufania, delegowanych
do komisji obwodowych, jak i samych członków komisji, możliwości realnej kontroli
jakości pracy komisji, która sumuje głosy, oddane na poszczególnych kandydatów i
listy. W uzasadnieniu tego zarzutu wnoszący protest wskazał, że w wytycznych Pań-
stwowej Komisji Wyborczej nie został zawarty ani bardzo rygorystyczny zakaz dzie-
lenia się komisji obwodowych na podzespoły, ani rygorystyczny nakaz przeprowa-
dzania przez tę całą komisję co najmniej losowej kontroli sumowań poszczególnych
plików kart do głosowania, przeliczanych przez poszczególne podzespoły. Poza tym
poważnym zaniedbaniem Państwowej Komisji Wyborczej jest niewprowadzenie do
regulaminu obwodowych komisji wyborczych nakazu usunięcia z lokalu komisji dłu-
gopisów bezpośrednio przed otwarciem urny.
Ponadto w swoim proteście Wojciech K. umieścił obszerne rozważania doty-
czące postulowanego przez niego sposobu ustalania wyników wyborów oraz historię
dotąd prowadzonej z Przewodniczącym Państwowej Komisji Wyborczej korespon-
dencji dotyczącej wdrożenia przez Państwową Komisję Wyborczą proponowanych
przez niego racjonalizatorskich rozwiązań technicznych i organizacyjnych.
Uczestnik postępowania - Przewodniczący Państwowej Komisji Wyborczej w
piśmie z 19 listopada 2007 r., zawierającym stanowisko Państwowej Komisji Wybor-
czej, stwierdził między innymi, że zarzuty zawarte w proteście są merytorycznie nie-
uzasadnione i wyraził opinię, iż protest powinien zostać oddalony. Zdaniem Pań-
stwowej Komisji Wyborczej zarzuty stawiane przez wnoszącego protest są niepraw-
dziwe. Do Komisji nie wpłynęły żadne skargi osób pełniących funkcje mężów zaufa-
3
nia w okręgowych komisjach wyborczych na brak możliwości uzyskania jakichkolwiek
danych. Ponadto autor protestu, zarówno w swych wcześniejszych wystąpieniach do
Państwowej Komisji Wyborczej, jak i w obecnym proteście, nie wskazał na żadne
przykłady nieprawidłowego ustalenia wyników wyborów z powodu przyjętych zasad
wsparcia informatycznego organów wyborczych.
Uczestnik postępowania - Prokurator Generalny w piśmie z 20 listopada 2007
r. wniósł o wyrażenie przez Sąd Najwyższy opinii, że protest jest bezzasadny, ponie-
waż zarzuty podnoszone przez Wojciecha K. są niezasadne.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 101 Konstytucji wyborcy przysługuje prawo zgłoszenia do Sądu
Najwyższego protestu przeciwko ważności wyborów do Sejmu i Senatu na zasadach
określonych w ustawie. Ordynacja wyborcza stanowi, że wnoszący protest powinien
sformułować w nim zarzuty oraz przedstawić lub wskazać dowody, na których opiera
swoje zarzuty (art. 79 ust. 3). Przedmiotem zarzutów może być dopuszczenie się
przestępstwa przeciwko wyborom lub naruszenie przepisów Ordynacji wyborczej
dotyczących głosowania, ustalenia wyników glosowania lub wyników wyborów (art.
78 ust. 1).
Zarzuty protestu wniesionego przez Wojciecha K. nie są zasadne. Odnośnie
do zarzutu pierwszego należy wskazać, że zgodnie z art. 164 ust. 5 Ordynacji wybor-
czej, przy ustalaniu wyników głosowania i sporządzaniu protokołu mogą być obecne
osoby zgłaszające listę, którym przysługuje prawo wniesienia do protokołu uwag z
wymienieniem konkretnych zarzutów. Przepis ten ustanawia w stosunku do osób
zgłaszających listę jedynie uprawnienie do obecności przy ustalaniu wyników głoso-
wania i sporządzaniu protokołu. Nie daje im natomiast uprawnienia do samodzielne-
go obliczania wyników wyborów w okręgu i weryfikowania w ten sposób poprawności
zsumowania przez system komputerowy Państwowej Komisji Wyborczej wyników
uzyskanych z obwodowych komisji wyborczych. Wobec tego nie można uznać traf-
ności zarzutu naruszenia rozważanego przepisu przez uniemożliwienie osobom
zgłaszającym listy kandydatów weryfikacji prawidłowości zsumowania przez system
komputerowy Państwowej Komisji Wyborczej danych o wynikach wyborów przeka-
zywanych przez poszczególne obwodowe komisje wyborcze do okręgowych komisji
wyborczych. Co więcej, kwestionowana przez autora protestu uchwała Państwowej
4
Komisji Wyborczej z dnia 8 października 2007 r. w sprawie wytycznych dla okręgo-
wych komisji wyborczych, dotyczących trybu i sposobu wykonywania zadań związa-
nych z ustalaniem wyników głosowania i wyników wyborów oraz trybu i zasad powo-
ływania pełnomocników do sprawdzenia zgodności arytmetycznej wyników głosowa-
nia w obwodzie i ich zadań w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Se-
natu Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 21 października 2007 r. roz-
szerzyła, przez zapewnienie osobom zgłaszającym listę niewymaganego ustawą do-
stęp do wydruków kontrolnych z kilku wskazanych przez nich obwodów głosowania
w celu porównania danych z protokołami przekazanymi z obwodowych komisji
wyborczych. Rozważany przepis nie dotyczy natomiast w ogóle mężów zaufania. Tej
kategorii uczestników procesu wyborczego dotyczy natomiast niepowołany przez
Wojciecha K. art. 164 ust. 6 ustawy, stanowiący że mają oni prawo uczestniczyć przy
przekazywaniu danych z protokołu wyników głosowania w okręgu wyborczym do
Państwowej Komisji Wyborczej w sposób ustalony przez Państwową Komisję Wy-
borczą za pośrednictwem sieci telekomunikacyjnej użytku publicznego lub elektro-
nicznego przesyłania danych. Także ten przepis nie mógł być naruszony w sposób
wskazany przez wnoszącego protest. Należy też dodać, że autor protestu nie wska-
zuje na konkretne przypadki nieprawidłowości potwierdzające jego zarzuty. W tej
sytuacji rozpatrywany zarzut należy uznać za nieuzasadniony.
Odnośnie do zarzutu drugiego należy wskazać, że zgodnie z 46 ust. 1 pkt 3
ustawy do zadań okręgowej komisji wyborczej należy ustalanie i ogłaszanie wyników
głosowania i wyników wyborów w okręgu wyborczym w zakresie określonym przepi-
sami szczególnymi ustawy. Warto jednocześnie zauważyć, że art. 41 ust. 1 Ordynacji
wyborczej zawiera upoważnienie dla Państwowej Komisji Wyborczej do ustalenia
zasad i sposobu wykorzystywania elektronicznego systemu przesyłania i przetwa-
rzania danych o wynikach głosowania i wynikach wyborów. Realizując powyższą
kompetencję Państwowa Komisja Wyborcza podjęła uchwałę z 17 września 2007 r.
w sprawie zasad i sposobu wykorzystania elektronicznego systemu przesyłania i
przetwarzania danych o wynikach głosowania i wynikach wyborów do Sejmu Rze-
czypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej zarządzonych na dzień
21 października 2007 r., w której w § 3 ust. 1 pkt 10 określiła, że system informa-
tyczny wspomagający organy wyborcze w pracach przygotowawczych przed dniem
wyborów oraz przy ustalaniu wyników głosowania i wyników wyborów umożliwia
ustalenie wyników głosowania i wyników wyborów w okręgach wyborczych. Przyjęty
5
przez Państwową Komisję Wyborczą zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy elektroniczny
system przesyłania i przetwarzania danych o wynikach głosowania i wynikach wybo-
rów stanowił w praktyce podstawowe narzędzie z jakiego korzystały okręgowe komi-
sje wyborcze przy ustalaniu wyników wyborów. Nie było to jednak narzędzie jedyne,
bowiem w pkt 6 zdanie 3 powołanych wyżej wytycznych dla okręgowych komisji wy-
borczych wskazano, że okręgowa komisja wyborcza może sprawdzić dane zawarte
w wydruku uzyskanym z systemu informatycznego z wyliczeniami dokonanymi inną
metodą. Okręgowe Komisje Wyborcze mogły zatem korzystać z innych instrumentów
ustalania wyników głosowania. Wskazuje to w oczywisty sposób na niezasadność
rozważanego zarzutu naruszenia art. 46 ust. 1 pkt 3 Ordynacji wyborczej, przez
przeniesienie z okręgowych komisji wyborczych na zespół informatyków ustawowych
uprawnień do ustalania wyników głosowania.
Odnośnie do zarzutu trzeciego należy stwierdzić, że Wojciech K. nie sformu-
łował i nie skonkretyzował zarzutów naruszenia konkretnych przepisów Ordynacji
wyborczej, jak również nie wskazał dowodów, na których opiera swoje zarzuty, ogra-
niczając się jedynie do zasugerowania potencjalnych możliwości zaistnienia niepra-
widłowości przy ustalaniu wyników wyborów w obwodowych komisjach wyborczych.
Zarzut ten nie spełnia zatem wskazanych wyżej wymogów dotyczących protestu wy-
borczego, określonych zwłaszcza w art. 78 ust. 1 i art. 79 ust. 3 ustawy.
Na koniec należy wskazać, że Sąd Najwyższy nie jest uprawniony ani upo-
ważniony do oceny postulowanych przez wnoszącego protest sposobów ulepszenia
systemu ustalania wyników wyborów, których obszerna prezentacja i uzasadnienie
stanowią pozostałą cześć rozpatrywanego protestu. Postulaty tego rodzaju nie od-
powiadają ustawowemu pojęciu zarzutów protestu wyborczego, do którego rozpo-
znania upoważniony jest Sąd Najwyższy na podstawie art. 79 Ordynacji wyborczej
Wobec powyższego Sąd Najwyższy na podstawie art. 80 ust. 1 i 2 Ordynacji
wyborczej wyraził opinię jak w sentencji.
========================================