Pełny tekst orzeczenia

Postanowienie z dnia 13 grudnia 2007 r.
III SW 118/07
Paszport nie jest jedynym dokumentem pozwalającym na potwierdzenie
prawa do głosowania za granicą w wyborach do Sejmu RP i do Senatu RP, je-
żeli wyborca legitymuje się ważnym dowodem osobistym, a paszport złożył we
właściwym organie celem przedłużenia pobytu w państwie, w którym prze-
bywa.
Przewodniczący SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca), Sędziowie SN:
Zbigniew Hajn, Małgorzata Wrębiakowska-Marzec.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 13 grudnia
2007 r. sprawy z protestu wyborczego Doroty Ilony M. przeciwko ważności wyborów
do Sejmu RP i Senatu RP przy udziale: 1) Przewodniczącego Okręgowej Komisji
Wyborczej w Warszawie, 2) Prokuratora Generalnego,
p o s t a n o w i ł:
wyrazić opinię, że zarzuty protestu są zasadne, jednakże naruszenie przepi-
sów ustawy nie miało wpływu na wynik wyborów.
U z a s a d n i e n i e
Dorota Ilona M. wniosła protest przeciwko ważności wyborów wskazując na
naruszenie przez Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej w Pekinie, przepisów art. 6
ustawy z dnia 12 kwietnia 2001 r. - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej
Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (jednolity tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 190,
poz. 1360, zwana dalej Ordynacją wyborczą) oraz art. 62 w związku z art. 31 ust. 2 i
3 Konstytucji RP, poprzez niewydanie kart do głosowania i niedopuszczenie składa-
jącej protest to udziału w wyborach do Sejmu RP i Senatu RP przeprowadzonych w
dniu 21 października 2001 r.
2
Przewodniczący Okręgowej Komisji Wyborczej w Warszawie wniósł o oddale-
nie protestu powołując się na jednoznaczną treść art. 68 ust. 3 Ordynacji wyborczej.
Prokurator Generalny wniósł o wyrażenie opinii, iż protest jest uzasadniony, jednakże
pozostaje bez wpływu na wynik wyborów.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sprawę głosowania obywateli polskich za granicą regulują przepisy ustawy
Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospo-
litej Polskiej, rozporządzenie Ministra Spraw Zagranicznych z 9 sierpnia 2001 r. w
sprawie trybu i terminu powoływania obwodowych komisji wyborczych w obwodach
głosowania utworzonych za granicą w wyborach do Sejmu i do Senatu (Dz.U. Nr 85,
poz. 935); rozporządzenie Ministra Spraw Zagranicznych z 11 sierpnia 2005 r. w
sprawie utworzenie obwodów głosowania dla obywateli polskich przebywających za
granicą w wyborach do Sejmu i do Senatu (Dz.U. Nr 157, poz. 1324) oraz rozporzą-
dzenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 17 sierpnia 2001 r. w sprawie spisu wy-
borców dla obwodu głosowania utworzonego za granicą w wyborach do Sejmu i do
Senatu (Dz.U. Nr 89, poz. 988), a także uchwała Państwowej Komisji Wyborczej z 24
września 2007 r. w sprawie wytycznych dla obwodowych komisji wyborczych, do-
tyczących zadań i trybu pracy w przygotowaniu i przeprowadzeniu głosowania w wy-
borach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej,
zarządzonych na dzień 21 października 2007 r. (M.P. Nr 67, poz. 741).
Przepis art. 68 ust. 1 Ordynacji wyborczej stanowi, że wyborca okazuje obwo-
dowej komisji wyborczej dokument umożliwiający stwierdzenie jego tożsamości, na-
tomiast według art. 68 ust. 3 tej Ordynacji, wyborca głosujący za granicą otrzymuje
kartę do głosowania wyłącznie po okazaniu obwodowej komisji wyborczej ważnego
polskiego paszportu. Na podstawie tych przepisów można by więc wnosić, że okaza-
nie ważnego polskiego paszportu jest warunkiem otrzymania karty do głosowania i
wzięcia udziału w głosowaniu. Jednakże zdaniem Sądu Najwyższego przepis art. 68
ust. 3 Ordynacji wyborczej nie może być interpretowany i stosowany z pominięciem
zasad konstytucyjnych wyrażonych w art. 31 ust. 2 i 3 oraz w art. 62 Konstytucji.
Przepis art. 62 ust. 1 Konstytucji stanowi, że obywatel polski ma prawo do udziału w
referendum oraz prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów
i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego, jeżeli najpóźniej w dniu gło-
sowania kończy 18 lat. W myśl natomiast art. 62 ust. 2 Konstytucji, prawo udziału w
3
referendum oraz prawo wybierania nie przysługuje osobom, które prawomocnym
orzeczeniem sądowym są ubezwłasnowolnione lub pozbawione praw publicznych
albo wyborczych. Przepis ten został ulokowany w rozdziale II Konstytucji w części
pod nazwą: „Wolności i prawa polityczne" i wymaga interpretowania łącznie z jej art.
31. Z powyższego przepisu wynika zaś, że każdy jest obowiązany szanować wolno-
ści i prawa innych (ust. 2) oraz że ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyj-
nych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są
konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku pu-
blicznego bądź dla ochrony innych wartości (ust. 3 zdanie pierwsze). Ograniczenia te
nie mogą naruszać istoty wolności i praw (ust. 3 zdanie drugie).
Wymóg przedstawienia dokumentu pozwalającego ustalić tożsamość wyborcy
i w ten sposób potwierdzić przysługiwanie mu czynnego prawa wyborczego należy
uznać za uzasadniony. Jednakże, zdaniem Sądu Najwyższego brak podstaw do
przyjęcia, iż uzależnienie możliwości skorzystania z czynnego prawa wyborczego
przez wyborcę znajdującego się za granicą od przedstawienia paszportu, w sytuacji
gdy wyborca legitymuje się ważnym dowodem osobistym, zaś paszport złożył we
właściwym dla państwa przebywania organie celem przedłużenia pobytu, na co
przedstawił odpowiednie zaświadczenie, może być uzasadnione ochroną interesu
publicznego w rozumieniu art. 31 Konstytucji RP, tym bardziej, iż uchwała Państwo-
wej Komisji Wyborczej z 24 września 2007 r. precyzuje, iż wyborca głosujący w ob-
wodach utworzonych na obszarze Unii Europejskiej może zamiast paszportu okazać
komisji dowód osobisty. Wskazuje to, iż paszport nie jest jedynym dokumentem po-
zwalającym potwierdzić prawo do czynnego wzięcia udziału w wyborach do Sejmu
RP i do Senatu RP.
Z tych względów Sąd Najwyższy na podstawie art. 80 ust. 2 Ordynacji wybor-
czej wyraził opinię przedstawioną w sentencji uchwały, mając na względzie, iż
stwierdzone naruszenie przepisów było przypadkiem jednostkowym.
========================================