Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III CNP 83/07
POSTANOWIENIE
Dnia 7 marca 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Józef Frąckowiak (przewodniczący)
SSN Jan Górowski (sprawozdawca)
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z wniosku G. P.
przy uczestnictwie M. P.
o zniesienie współwłasności nieruchomości,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 7 marca 2008 r.,
skargi uczestnika
o stwierdzenie niezgodności z prawem
prawomocnego postanowienia Sądu Okręgowego w N. z dnia 15 marca 2007 r., sygn.
akt III WSC (…),
oddala skargę.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 19 grudnia 2006 r. Sąd Rejonowy w N. zniósł
współwłasność lokalu mieszkalnego nr (…) położonego w K. przy ul. S. objętego księgą
wieczystą nr (…) złożonego z 3 pokoi z 3 kuchni korytarza i dwóch piwnic o pow. 104 m2
usytuowanego na parterze i na drugim piętrze budynku w ten sposób, że przyznał go na
wyłączną własność G. P. i zasądził od wnioskodawczyni na rzecz M. P. tytułem spłaty
kwotę 28 000 zł, którą rozłożył na cztery raty po 7000 zł. Niesporne było, że udział we
własności lokalu wnioskodawczyni wynosił 3/4 części, a uczestnika 1/4 część.
Sąd Okręgowy w N. postanowieniem z dnia 15 marca 2007 r. apelację
wnioskodawczyni oddalił.
2
W skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem postanowienia Sądu drugiej
instancji opartej na podstawie naruszenia prawa materialnego, tj. art. 123 § 1 pkt 2 i art.
65 § 1 w zw. z art. 207 k.c., art. 208 k.c., art. 226 § 1 zd. 2 k.c. oraz na naruszeniu
prawa procesowego, a to art. 230 , art. 278, art. 233 § 1, art. 520 § 3 zd. 2, oraz art. 328
§ 2 k.p.c. pełnomocnik wnioskodawczyni wniósł o stwierdzenie, „że zaskarżone wyroki
są niezgodne” z prawem.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
przysługuje od prawomocnego orzeczenia, w zasadzie sądu drugiej instancji,
kończącego postępowanie w sprawie wydanego począwszy od dnia 1 września 2004 r.
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2005 r., I CNP 1/05, OSNC
2006, nr 1, poz. 15 i uchwałę siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 26
października 2005 r., III CZP 1/05, OSNC 2006, nr 5, poz. 78, której nadano moc zasady
prawnej). Oznacza to możliwość wniesienia skargi od prawomocnych wyroków,
nakazów zapłaty, postanowień co do istoty sprawy wydanych w postępowaniu
nieprocesowym oraz od postanowień tzw. formalnych kończących postępowanie w
sprawie. Uwzględnienie skargi i stwierdzenie, że prawomocne orzeczenie jest
niezgodne z prawem, ma charakter prejudykatu, gdyż stwarza możliwość dochodzenia
od państwa odszkodowania za szkodę wyrządzoną przez jego wydanie.
Skarga jest nie tylko środkiem nowym, ale - jak podkreślono w literaturze -
wyjątkowym w skali europejskiej. Zasadą bowiem jest, że prawomocność, tworzy nowy stan
prawny pomiędzy stronami, jak też sanuje wszelkie ewentualne naruszenia prawa, którymi
orzeczenie ewentualnie jest dotknięte. Z tego względu pojęcia niezgodności z prawem
prawomocnego orzeczenia, określonego w 4241
k.p.c., nie można utożsamiać z pojęciem
szeroko rozumianej bezprawności występującym w dziedzinie odpowiedzialności cywilnej.
Definiując tę przesłankę uwzględnić trzeba specyfikę władzy sędziowskiej i sądowego
stosowania prawa. Orzeczeniem niezgodnym z prawem w omawianym sensie jest
orzeczenie niewątpliwie sprzeczne z zasadniczymi i niepodlegającymi różnej wykładni
przepisami, z ogólnie przyjętymi standardami rozstrzygnięć, albo wydane w wyniku
szczególnie rażąco błędnej wykładni lub niewłaściwego stosowania prawa (por. wyrok Sądu
Najwyższego z dnia 7 lipca 2006 r., I CNP 33/06, OSNC 2007, nr 2, poz. 35), co można
stwierdzić „na pierwszy rzut oka” bez wnikania w szczegóły sprawy i bez prowadzenia
głębszej analizy prawniczej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2006 r., I BP
13/06, M.P. P. 2007, nr 5, s. 253).
3
Orzeczenie Sądu Okręgowego nie narusza prawa w wyżej zasygnalizowanym
znaczeniu. Przede wszystkim pełnomocnik skarżącej przeoczył, że Sąd Okręgowy nie
uwzględnił zarzutu uczestnika, co do przedawnienia roszczenia o zwrot części nakładów,
których zresztą wartość - według wyliczenia Sądu Rejonowego - wynosiła zaledwie 1560 zł
(¼ z 6241 zł). Ustalił bowiem, i to między innymi na podstawie zeznań córki
wnioskodawczyni, że te nakłady były finansowane także przez J. P. oraz, że częściowo
wymianę okien sfinansował ojciec uczestnika W. P. Bezzasadne były więc zarzuty
dotyczące obrazy art. 123 § 1 i 65 § 1 w zw. z art. 207 k.c., art. 226 § 1 zd. 2 k.c. i art. 5 k.c.
Skoro wnioskodawczyni po śmierci ojca uczestnika sprawowała faktyczny zarząd
lokalem, to rzeczywiście uczestnikowi przysługiwało na podstawie art. 208 k.c. prawo
żądania złożenia przez wnioskodawczynię rachunku z tego zarządu. Nieprzedłożenie go
można było w okolicznościach sprawy potraktować jako brak wykazania wysokości
należności z tego tytułu, skoro skarżąca na poparcie tego roszczenia nie zgłosiła żadnych
dowodów. W związku z tym roszczeniem można zauważyć, że uczestnik nie zgłosił
roszczenia z tytułu wyłącznego posiadania przez wnioskodawczynię przedmiotu sporu
po śmierci W. P. (art. 206 k.c.).
Zarzut obrazy art. 278 k.p.c. miał polegać na przyjęciu wartości spornego lokalu
- za opinią biegłego - na kwotę 140 000 zł gdy tymczasem strony zgodnie wskazywały
jego wartość na kwotę 104 000 zł. Był on chybiony już z tego względu, że biegły, jak
wynika z treści ekspertyzy, zastosował właściwą metodę wyceny znajdującą podstawę
w powołanych przepisach prawnych. Poza tym wskazywana przez strony wartość, była
w zasadzie podawana na użytek wielokrotnie podejmowanych prób ugodowych i
wobec niezawarcia ugody, uczestnik ostatecznie zażądał rozliczenia stron według
wartości nieruchomości lokalowej wynikającej z opinii biegłego.
Chybiony był zarzut obrazy art. 230 k.p.c., gdyż wbrew stanowisku skarżącej od
początku postępowania uczestnik kwestionował dokonanie niektórych nakładów przez
wnioskodawczynię, a zwłaszcza ich wartość. Także nietrafny był zarzut obrazy art. 328
§ 2 k.p.c., albowiem uzasadnienie zaskarżonego orzeczenia nie posiada braków, które
uniemożliwiałyby kontrolę zaskarżonego orzeczenia.
Podstawę skargi nie mogą stanowić zarzuty dotyczące ustalania faktów lub
oceny dowodów. Zarzut więc obrazy art. 233 § 1 k.p.c. był niedopuszczalny i gdyby nie
inne podniesione - zdaniem skarżącej - uchybienia skarga musiałaby ulec odrzuceniu
(por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 23 września 2005 r., III CSK 13 /05,
OSNC 2006, nr 4, poz. 76). Na marginesie można jednak zauważyć, że na rozprawie
4
biegły wyjaśnił, iż wskazany w skardze błąd rachunkowy w oznaczeniu części wspólnej
budynku nie miał znaczenia dla ustalenia wartości rynkowej spornego lokalu.
Skarżąca nie mogła powołać się też skutecznie na zarzut obrazy art. 520 § 3
k.p.c., gdyż na rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów skarga o stwierdzenie
niezgodności z prawem nie przysługuje (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
17 listopada 2005 r., II CNP 15/05, OSNC 2006, nr 9, poz. 153)
Z tych względów orzeczono, jak w sentencji (art. 42411
§ 1 k.p.c.).