Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 42/08
POSTANOWIENIE
Dnia 28 marca 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z powództwa „E.(...)” Spółki Akcyjnej w G.
przeciwko „W.(...)” Spółce Akcyjnej w P.
o zapłatę,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 28 marca 2008 r.,
na skutek skargi kasacyjnej strony powodowej
od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 12 września 2007 r., sygn. akt I ACa (…),
odrzuca skargę kasacyjną i oddala wniosek pozwanej o zasądzenie kosztów
postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Zaskarżony skargą kasacyjną wyrok wydany został w dniu 12 września 2007 r., a
zatem wniesiona od niego skarga kasacyjna spełniać powinna wszelkie wymogi
formalne, wynikające z treści przepisów art. 3984
§ 1 i § 2 k.p.c.
W paragrafie pierwszym art. 3984
k.p.c. ustawodawca skatalogował odrębnie w
czterech punktach konstrukcyjne elementy każdej skargi kasacyjnej, a więc cechy
istotne (kreatywne) tego tylko szczególnego środka odwoławczego, podkreślające
zarazem w ten sposób rangę tychże elementów. Natomiast w zdaniu pierwszym § 2 art.
3984
k.p.c. wskazano na pozostałe wymagania tej skargi, które stawiane są każdemu
pismu procesowemu (art. 126 k.p.c. – 128 k.p.c.) z rygorem przewidzianym w art. 130
k.p.c.
Już wcześniej przyjęto w orzecznictwie, że brak któregokolwiek z kreatywnych
elementów kasacji, a określonych w którymkolwiek z punktów nieobowiązującego już
2
art. 3933
§ 1 k.p.c. nie podlega naprawieniu w trybie art. 130 § 1 k.p.c., a kasacja
dotknięta takim nieusuwalnym brakiem podlegała odrzuceniu a limine (postanowienie
SN z dnia 9 listopada 2000 r., II CKN 1385/00, OSNC 2001 r., z 3, poz. 51;
postanowienie SN z dnia 12 grudnia 2000 r. V CKN 1780/00, OSNC 2001 r., z. 3, poz.
52).
Obowiązek przedstawienia przez skarżącego m.in. uzasadnienia wniosku
o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, a wynikający z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.,
wiąże się z instytucją tzw. „przedsądu”, polegającego m.in. na możliwości Sądu
Najwyższego odmowy przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania (art. 3989
§ 2 k.p.c.).
Ten możliwy sposób zakończenia postępowania kasacyjnego, a kolidujący niewątpliwie
z intencją strony wnoszącej skargę kasacyjną dowodzi zrównania rangą obowiązku
przytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia (art. 3984
§ 1 pkt 2 k.p.c.) z
obowiązkiem odrębnego przedstawienia oraz uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania (art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.). Odrębne wyartykułowanie przez
ustawodawcę obu kategorii obowiązków dowodzi tego, że nie są one tożsame.
W konsekwencji za spełnienie wymogu z art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c. nie można uznać
jedynie odwołania się przez skarżącego do uzasadnienia podstaw kasacyjnych
i sformułowanych w ich ramach zarzutów, z pominięciem wyraźnego, odrębnego i
ścisłego przytoczenia co najmniej jednej z spośród okoliczności wymienionych w art.
3989
§ 1 k.p.c., wraz z jej stosownym uzasadnieniem przy pomocy argumentów
jurydycznych (por. postanowienie SN z dnia 22 marca 2001 r., V CZ 131/00, OSNC
2001, z. 10, poz. 156; postanowienie SN z dnia 5 czerwca 2001 r., IV CZ 45/01, OSNC
2001, z. 10, poz. 157). W odniesieniu do skargi kasacyjnej zachowuje aktualność
utrwalone orzecznictwo Sądu Najwyższego, zgodnie z którym wymagania z art. 3984
§ 1
k.p.c. mają samodzielny byt i nie mogą być traktowane zamiennie (postanowienie SN z
dnia 29 czerwca 2005 r. V CSK 5/05, niepubl.; postanowienie SN z dnia 14 lipca 2005 r.
III CZ 61/05 niepubl.; postanowienie SN z dnia 21 lipca 2005 r., V CSK 18/05, niepubl.).
Spełniając formalny wymóg skargi kasacyjnej, określony w art. 3984
§ 1 pkt 3
k.p.c., skarżący powinien zawrzeć w niej wniosek o przyjęcie skargi do rozpoznania i
wniosek ten odrębnie uzasadnić, wskazując na występowanie w sprawie przynajmniej
jednej z okoliczności stanowiących przesłanki tzw. przedsądu, określone w art. 3989
§ 1
k.p.c. i przedstawić odpowiednie argumenty prawne, uzasadniające występowanie ściśle
określonej w ustawie przesłanki. Potrzeba przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania
powinna być zatem uzasadniona przez skarżącego przy pomocy argumentów
3
jurydycznych uzasadniających wystąpienie którejkolwiek z przesłanek precyzyjnie
określonych w art. 3989
§ 1 k.p.c. (por. postanowienie SN z dnia 21 lipca 2005 r. sygn.
akt V CSK 18/05). Spełnienie tego wymogu nie jest tożsame z werbalnym jedynie
powołaniem się na przesłanki wymienione w art. 3989
§ 1 pkt 1, 2 i 4 k.p.c., z
pominięciem jurydycznego uzasadnienia, mającego przekonywać o ich wystąpieniu.
Ponieważ skarga kasacyjna powódki pozbawiona jest właściwie rozumianego
uzasadnienia wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania przeto podlega ona
odrzuceniu (por. postanowienie SN z dnia 22 września 2005 r. sygn. akt II CSK 7/05).
Uwzględniając więc odrębność obu przedmiotów regulacji w pkt 2 i 3 art. 3984
§ 1
k.p.c. stwierdzić należy, że choć argumentacja skarżącego może się niekiedy w obu
tych kwestiach nawet częściowo pokrywać, to jednak orzeczenie w przedmiocie
przyjęcia kasacji do rozpoznania zapada tylko po uprzednim dokonaniu oceny przyczyn
kwalifikowanych przez ustawodawcę, a określonych w art. 3989
§ 1 k.p.c., gdyż tylko
one i ich uzasadnienie mogą być przedmiotem tzw. „przedsądu” i decydują o jego
wyniku.
Skoro więc skarga kasacyjna powódki pozbawiona jest adekwatnego
uzasadnienia wniosku o przyjęcie jej do rozpoznania, a więc tego niezbędnego
elementu konstrukcyjnego, współkreującego istotę tego środka zaskarżenia, to Sąd
Najwyższy orzekł jak w sentencji postanowienia, działając na podstawie art. 3986
§ 3
k.p.c. w zw. z art. 3986
§ 2 k.p.c. i art. 3984
§ 1 pkt 3 k.p.c.
Sąd Najwyższy oddalił wniosek pozwanej o zasądzenie kosztów postępowania
kasacyjnego, ponieważ pozwana w odpowiedzi na skargę kasacyjną domagała się
nieprzyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania, ewentualnie jej oddalenia, natomiast nie
wnioskowała o odrzucenie skargi. Tymczasem w orzecznictwie od dawna utrwalone jest
stanowisko, że nie należy się zwrot kosztów postępowania kasacyjnego stronie, która w
odpowiedzi na skargę kasacyjną nie podniosła zarzutu, że skarga powinna być
odrzucona pomimo istnienia ku temu podstaw (postanowienie SN z dnia 11 stycznia
2002 r., III CKN 563/01, niepubl.; orzeczenie SN z dnia 15 listopada 1934 r., C.II
1677/34, Zb. Urz. 1935, poz. 204).