Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CSK 612/07
POSTANOWIENIE
Dnia 11 kwietnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Hubert Wrzeszcz (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Marian Kocon
SSN Zbigniew Kwaśniewski
w sprawie z wniosku Gminnej Spółdzielni "S.(...)" w P.
przy uczestnictwie A. L., T. T., A. O., B. L., B. C., R. C., E. K., B. K., B. M., K. O., E. S. i
B. L.
o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 11 kwietnia 2008 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawczyni
od postanowienia Sądu Okręgowego w K. z dnia 29 września 2006 r., sygn. akt II Ca
(…),
oddala skargę kasacyjną i zasądza od wnioskodawczyni na rzecz uczestniczki
postępowania A. L. 300 (trzysta) zł kosztów postępowania kasacyjnego.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 14 lutego 2006 r. Sąd Rejonowy w P. stwierdził, że
Gminna „S.(…)” w P. z dniem 1 maja 2004 r. nabyła przez zasiedzenia własność
nieruchomości położonej w B., składającej się z działek nr (…)/1 i nr (…)/3 o
powierzchniach – odpowiednio – 0,82 ha i 0,18 ha, dla której jest prowadzona w Sądzie
Rejonowym w P. księga wieczysta kw nr (…).
Sąd pierwszej instancji uznał, że wnioskodawca, który był – wbrew odmiennemu
stanowisku uczestników postępowania – samoistnym posiadaczem w złej wierze wyżej
wymienionej nieruchomości od końca kwietnia 1974 r., nabył jej własność przez
2
zasiedzenie po upływie trzydziestu lat nieprzerwanego posiadania. Sąd nie podzielił
zarzutu, że bieg terminu zasiedzenia uległ przerwaniu na skutek złożenia przez
uczestniczkę postępowania A. O. dnia 5 grudnia 2003 r. wniosku o zawezwanie
wnioskodawcy – na podstawie art. 184 k.p.c. – do próby ugodowej w sprawie wydania
nieruchomości, która nie doprowadziła do uregulowania sporu w drodze ugody [sygn.
akt (…)]. Powołując się na wypowiedzi w piśmiennictwie, Sąd uznał, że wymieniony
wniosek nie przerywa biegu terminu do zasiedzenia, ponieważ w rozumieniu art. 123 § 1
pkt 1 k.c. nie stanowi on czynności podjętej bezpośrednio w celu dochodzenia
roszczenia.
Zaskarżonym postanowieniem – na skutek apelacji uczestniczki postępowania A.
L. – Sąd Okręgowy w K. zmienił postanowienie Sądu pierwszej instancji i oddalił
wniosek o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez zasiedzenie.
Sąd odwoławczy podzielił dokonane przez Sąd Rejonowy ustalenia faktyczne i
ocenę charakteru posiadania. Powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 28
czerwca 2006 r., III CZP 42/06 (OSNC 2007, nr 4, poz. 54), uznał jednak, że bieg
terminu do zasiedzenia uległ przerwaniu na skutek złożenia przez A. O. dnia 5 grudnia
2003 r. wniosku o zawezwanie posiadacza nieruchomości do próby ugodowej w sprawie
wydania nieruchomości. W konsekwencji wniosek o stwierdzenie nabycia własności
nieruchomości przez zasiedzenie został oddalony, ponieważ nie upłynął przewidziany w
ustawie termin do zasiedzenia nieruchomości.
W skardze kasacyjnej, opartej na obu podstawach, pełnomocnik wnioskodawcy
zarzucił naruszenie art. 123 § 1 pkt 1 w związku z art. 175 k.c. przez błędną jego
wykładnię i niewłaściwe zastosowanie oraz obrazę art. 378 § 1 w związku z art. 379
k.p.c. i art. 386 § 1 k.p.c. Powołując się na te podstawy, wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Trafnie skarżący podniósł, że w orzecznictwie Sądu Najwyższego zarysowała się
rozbieżność dotycząca kwestii granic (zakresu) ponownego rozpoznania sprawy przez
sąd apelacyjny. Została ona jednak rozstrzygnięta. W myśl podjętej po wniesieniu
rozpoznawanej skargi kasacyjnej uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z
dnia 31 stycznia 2008 r., III CZP 49/07 (Biul. SN 2008/1/13), która ma moc zasady
prawnej, sąd drugiej instancji rozpoznający sprawę na skutek apelacji nie jest związany
przedstawionymi w niej zarzutami dotyczącymi naruszenia prawa materialnego, wiążą
go natomiast zarzuty dotyczące naruszenia prawa procesowego; w granicach
3
zaskarżenia bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. Zgodnie z
przytoczoną uchwałą drugą podstawę skargi kasacyjnej, zawierającą zarzuty obrazy
przepisów postępowania na skutek rozpoznanie przez Sąd Okręgowy w K. kwestii
nieobjętej zarzutami naruszenia prawa materialnego, należało uznać za
nieuzasadnioną.
Nieuzasadniona jest również pierwsza podstawa skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy w składzie rozpoznającym skargę podziela stanowisko Sądu
Najwyższego wyrażone w uchwale III CZP 42/06 z dnia 28 czerwca 2006 r. (OSNC
2007, nr 4, poz. 54), że zawezwanie posiadacza nieruchomości do próby ugodowej na
podstawie art. 184 k.p.c. w sprawie wydania nieruchomości przerywa bieg terminu
zasiedzenia (art. 123 § 1 pkt 1 w zw. z art. 175 k.c.). Niesłuszny jest zarzut skarżącego,
że w okolicznościach sprawy zawezwanie do próby ugodowej na podstawie art. 184
k.p.c. w sprawie wydania spornej nieruchomości nie było czynnością przerywającą bieg
terminu do zasiedzenia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.c. w zw. z art. 175 k.c.,
ponieważ dokonująca go uczestniczka postępowania – wiedząc o tym, że
wnioskodawca nie chce wydać nieruchomości – miała świadomość, iż zawezwanie do
próby ugodowej w sprawie wydania nieruchomości nie może zakończyć się powodzenie
(zawarciem ugody). Uszło uwagi skarżącego, że zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 w zw. z art.
175 k.c. – co podkreślił także Sąd Najwyższy w przytoczonej uchwale III CZP 42/06 – do
przerwania biegu terminu do zasiedzenia nie jest konieczna realizacja roszczenia
najdalej idącego, tj. zaspokojenie uprawnionego przez np. zawarcie ugody, lecz
wystarczy podjęcie czynności przed sądem w celu dochodzenia tego roszczenia.
Zawezwanie do próby ugodowej w sprawie wydania nieruchomości jest niewątpliwie
taką czynnością. Jej podjęcie świadczy ponadto – co ma kluczowe znaczenie z punktu
widzenia biegu terminu do zasiedzenia – o zamanifestowaniu przez właściciela
nieruchomości woli wykonywania prawa własności.
Z przedstawionych powodów Sąd Najwyższy orzekł, jak w sentencji
postanowienia (art. 39814
k.p.c.).