Pełny tekst orzeczenia

UCHWAŁA Z DNIA 9 KWIETNIA 2008 R.
SNO 17/08
Przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe bez jego zgody na podstawie
art. 75 § 2 pkt 3 u.s.p. nie może być wiązane z jakimikolwiek nagannymi
zachowaniami sędziego i następuje w wyniku stwierdzenia okoliczności o
charakterze obiektywnym, których zaistnienie prowadzi do przyjęcia, że jest to
niezbędne przez wzgląd na powagę stanowiska sędziego.
Przewodniczący: sędzia SN Piotr Hofmański (sprawozdawca).
Sędziowie SN: Iwona Koper, Zbigniew Hajn.
S ą d N a j w y ż s z y  S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem sędziego
Sądu Okręgowego Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego oraz
protokolanta w sprawie sędziego Sądu Rejonowego po rozpoznaniu w dniu 9 kwietnia
2008 r. w związku z zażaleniem Kolegium Sądu Okręgowego na uchwałę Sądu
Apelacyjnego  Sądu Dyscyplinarnego z dnia 5 października 2007 r., sygn. akt (...), w
przedmiocie przeniesienia sędziego na inne miejsce służbowe bez jego zgody
u c h w a l i ł : u c h y l i ć zaskarżoną u c h w a ł ę i s p r a w ę p r z e k a z a ć
S ą d o w i A p e l a c y j n e m u – S ą d o w i D y s c y p l i n a r n e m u d o
p o n o w n e g o r o z p o z n a n i a .
U z a s a d n i e n i e
Uchwałą z dnia 5 października 2007 r., sygn. akt (...), Sąd Apelacyjny – Sąd
Dyscyplinarny nie uwzględnił wniosku Kolegium Sądu Okręgowego o przeniesienie
sędziego Sądu Rejonowego na inne miejsce służbowe w trybie określonym w art. 75 §
2 pkt 3 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. W uzasadnieniu uchwały Sad
Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wskazał, że podstawą orzeczenia we wskazanym
trybie nie mogą być nie poparte dowodami przypuszczenia, iż sędzia Sądu
Rejonowego korzystała z nierzetelnych zwolnień lekarskich. Nie wykazano natomiast,
zdaniem Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego, iżby w jednym choćby
wypadku rzetelność zwolnienia lekarskiego przedłożonego przez sędziego Sądu
Rejonowego została zakwestionowana. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny przyznał,
że długotrwałe korzystanie przez sędziego ze zwolnień lekarskich może prowadzić do
dezorganizacji pracy sądu, niemniej sam fakt korzystania z tych zwolnień nie może
samoistnie przemawiać za przyjęciem, że wzgląd na powagę stanowiska uzasadnia
2
przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe bez jego zgody w trybie określonym
w art. 75 § 2 pkt 3 u.s.p.
Powyższa uchwała Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego zaskarżona
została na podstawie art. 131 § 2 u.s.p. przez Kolegium Sądu Okręgowego. W
zażaleniu podniesiono zarzut obrazy przepisów postępowania, która mogła mieć
wpływ na treść orzeczenia, w tym przede wszystkim art. 7 k.p.k., polegającej na:
- całkowitym pominięciu przy ocenie zasadności wniosku Kolegium, pisma
Wojewódzkiego Ośrodka Medycyny Pracy z dnia 13 grudnia 2006 r. oraz pism
Prezesa Sądu Rejonowego z dnia 13 czerwca 2007 r. i z dnia 15 czerwca 2007
r.,
- odstąpieniu od oceny okoliczności wskazanych w treści protokołu z
posiedzenia Kolegium Sądu Okręgowego z dnia 18 czerwca 2007 r., w
przedmiocie przedkładania przez sędziego Sądu Rejonowego zwolnień
lekarskich pochodzących od lekarzy najróżniejszych specjalności,
zatrudnionych w Zakładzie Opieki Zdrowotnej, w którym przez szereg lat
sędzia ta pracowała jako radca prawny, korzystania ze zwolnień w sytuacji
spiętrzenia obowiązków zawodowych, narastania zaległości, nieakceptowania
zarządzeń nadzorczych Prezesa Sądu, odmowy udzielenia urlopu, jak również
zaprzestania korzystania ze zwolnienia lekarskiego na kilka dni przed upływem
okresu uprawniającego do wystąpienia z wnioskiem o przeniesienie sędziego w
stan spoczynku (art. 71 § 1 u.s.p.),
- zaniechaniu ustaleń co do zależności pomiędzy okolicznościami korzystania ze
zwolnień lekarskich, a ewentualnością mogących powstać w takiej sytuacji
przypuszczeń co do ich nadużywania, a w konsekwencji tego także naruszenia
powagi stanowiska sędziego, tym bardziej iż Sąd Dyscyplinarny, podzielając
stanowisko Kolegium Sądu Okręgowego, ostatecznie przyznał, że absencje
chorobowe sędziego Sądu Rejonowego mogą być przejawem nadużywania
zwolnień lekarskich, co znajduje oddźwięk w dość powszechnym odczuciu
osób mających wiedzę na temat sytuacji w Sądzie Rejonowym w A.,
- ograniczeniu postępowania dowodowego do ustalenia braku podstaw do
przypisania sędziemu Sądu Rejonowego faktu nadużywania zwolnień
lekarskich oraz ich nierzetelności, w sytuacji gdy nie to było przesłanką
wniosku Kolegium Sądu Okręgowego o przeniesienie na inne miejsce
służbowe, w oparciu o przepis art. 75 § 2 pkt 3 u.s.p.
Ponadto, zaskarżonemu orzeczeniu zarzucono błąd w ustaleniach faktycznych,
polegający na przyjęciu braku podstaw do przeniesienia sędziego Sądu Rejonowego na
inne miejsce służbowe z uwagi na powagę stanowiska, z powodu nie wykazania
nadużywania przez nią zwolnień lekarskich, podczas gdy udowodnienie takiego stanu
rzeczy nie jest warunkiem zastosowania przepisu art. 75 § 2 pkt 3 u.s.p., zaś
3
prawidłowa ocena okoliczności korzystania z tych zwolnień w istocie dowodzi
obiektywnego stanu zagrożenia dla powagi stanowiska sędziego.
Opierając się na tak skonstruowanych zarzutach Kolegium Sądu Okręgowego
domagało się zamiany zaskarżonej uchwały poprzez uwzględnienie wniosku o
przeniesienie sędziego Sądu Rejonowego na inne miejsce służbowe na podstawie art.
75 § 2 pkt 3 u.s.p., względnie uchylenia zaskarżonej uchwały i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Dyscyplinarnemu pierwszej instancji.
W uzasadnieniu zażalenia wskazano, iż Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny
całkowicie rozminął się z intencjami wnioskodawcy, albowiem uznał za wymagające
dowodu okoliczności, które nie były podstawą wniosku o przeniesienie sędziego Sądu
Rejonowego na inne miejsce służbowe. Czyniąc osią konstrukcji uzasadnienia
zażalenia to właśnie twierdzenie, Kolegium Sądu Okręgowego podejmuje jednak
próbę wykazania, iż z punktu widzenia wykazania przesłanek przeniesienia sędziego
na inne miejsce służbowe na podstawie art. 75 § 2 pkt 3 u.s.p. wystarczające jest
wskazanie, iż zachodzi podejrzenie korzystania przez sędziego z nierzetelnych
zwolnień lekarskich (ich nadużywania), albowiem to właśnie podejrzenie powoduje
obiektywny stan naruszenia powagi stanowiska sędziego.
Także wystąpienia Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sądu Okręgowego na
posiedzeniu Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego skoncentrowane były na
próbie wykazania, iż istnienie podejrzenia nadużywania zwolnień lekarskich jest
wystarczające z punktu widzenia wyczerpania dyspozycji przepisu art. 75 § 2 pkt 3
u.s.p.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Zażalenie jest zasadne, niemniej Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny nie w całej
rozciągłości podziela argumentację w nim przytoczoną. Przede wszystkim nie sposób
zgodzić się z twierdzeniem Kolegium Sądu Okręgowego, iżby przypuszczenia, iż
zwolnienia lekarskie, z których korzystała sędzia Sądu Rejonowego, mogą być
wystarczającą przesłanką dla przyjęcia, iż zachodzi stan, o którym mowa w art. 75 § 2
pkt 3 u.s.p. W ocenie Sądu Najwyższego – Sądu Dyscyplinarnego, tryb przeniesienia
sędziego bez jego zgody określony w tym przepisie w ogóle nie może być wiązany z
nagannością zachowania sędziego. Przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe
bez jego zgody nie ma natomiast charakteru sankcji; w ustawie przewidziano
możliwość podjęcia takiej decyzji jako możliwą reakcję na powstanie okoliczności,
które czysto obiektywnie prowadzą do zagrożenia powagi stanowiska sędziego.
Okoliczności te nie mogą być natomiast wiązane z jakimikolwiek podejrzeniami
nagannych zachowań sędziego.
Trafnie podkreśla zatem zarówno Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w
uzasadnieniu zaskarżonej uchwały, jak i Kolegium Sądu Okręgowego w złożonym
4
zażaleniu, iż w sytuacji zaistnienia i udowodnienia takich okoliczności, zasadnym
mogłoby być pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności dyscyplinarnej. Wnioski
wypływające z tego założenia przyjęte przez Sąd i przez Kolegium są jednak
odmienne. O ile Kolegium Sądu Okręgowego wywodzi, że w sytuacji braku
możliwości udowodnienia tych podejrzeń możliwe jest skorzystanie z instytucji
przewidzianej w art. 75 § 2 pkt 3 u.s.p., to Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny
zajmuje stanowisko, iż także w wypadku przeniesienia sędziego na inne miejsce
służbowe bez jego zgody, konieczne jest przeprowadzenie dowodu, iż owe naganne
zachowania sędziego w istocie miały miejsce.
Sąd Najwyższy – Sad Dyscyplinarny nie podziela żadnego z tych zapatrywań.
Przeniesienie sędziego na inne miejsce służbowe bez jego zgody na podstawie art. 75
§ 2 pkt 3 u.s.p. nie może być wiązane z jakimikolwiek nagannymi zachowaniami
sędziego i następuje w wyniku stwierdzenia okoliczności o charakterze obiektywnym,
których zaistnienie prowadzi do przyjęcia, że jest to niezbędne przez wzgląd na
powagę stanowiska sędziego. Zajęcie takiego stanowiska pozornie prowadzić mogłoby
do utrzymania w mocy zaskarżonej uchwały Sądu Apelacyjnego – Sądu
Dyscyplinarnego, jako prawidłowej pod względem prawnym. Nie sposób jednak nie
zauważyć, że w uzasadnieniu tej uchwały w ogóle brak jest rozważań na temat
zaistnienia takiego stanu w niniejszej sprawie. Słusznie zatem podnosi w zażaleniu
skarżący, iż Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny niezasadnie ograniczył swoje
rozważania do braku dowodów potwierdzających ciążące na osobie sędziego zarzuty
nadużywania zwolnień lekarskich. Nie jest bowiem wystarczające – nota bene słuszne
 stwierdzenie zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej uchwały, iż sam fakt korzystania
przez sędziego ze zwolnień lekarskich, choć dezorganizuje pracę sądu, nie jest samo w
sobie niczym nagannym. Wymaga bowiem rozważania sygnalizowane w zażaleniu,
zagadnienie sprowadzające się do pytania, czy zewnętrzny negatywny odbiór
zaistniałej sytuacji, analizowany przy uwzględnieniu specyfiki środowiska małego
miasta, jakim jest A., nie stanowi jednak okoliczności obiektywnej, której zaistnienie
może prowadzić do konieczności podjęcia przewidzianych w art. 75 § 2 pkt 3 u.s.p.
działań sanujących powagę stanowiska sędziego.
W przekonaniu o konieczności przeprowadzenia rozważań w tym właśnie
kierunku, Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny uchwalił jak wyżej.