Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 27 CZERWCA 2008 R.
SNO 51/08
Przewodniczący: sędzia SN Piotr Hofmański.
Sędziowie SN: Józef Skwierawski, Jerzy Kwaśniewski (sprawozdawca).
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem Zastępcy
Rzecznika Dyscyplinarnego przy Sądzie Okręgowym sędziego Sądu Okręgowego oraz
protokolanta po rozpoznaniu w dniu 27 czerwca 2008 r. sprawy sędziego Sądu
Rejonowego w związku z odwołaniem Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu
Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia 6 lutego 2008 r., sygn. akt (...)
u c h y l i ł zaskarżony w y r o k w części dotyczącej orzeczenia o karze i w tym
zakresie s p r a w ę p r z e k a z a ł Sądowi Apelacyjnemu – Sądowi
Dyscyplinarnemu d o p o n o w n e g o r o z p o z n a n i a .
U z a s a d n i e n i e
Wyrokiem z dnia 6 lutego 2008 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w
ramach zarzuconego przewinienia dyscyplinarnego uznał obwinioną za winną tego, że
w dniu 24 maja 2007 r. w A. jako sędzia tamtejszego Sądu Rejonowego, będąc
sprawozdawcą i przewodniczącą składu orzekającego w sprawie karnej II K 625/05
przeciwko Janowi G. i 15 innym oskarżonym o czyny z art. 286 § 1 k. k. i inne,
obejmującej w zakresie przedmiotowym 323 zawnioskowanych aktem oskarżenia
świadków, a także inne materiały procesowe zebrane w 100 tomach akt – odraczając
rozprawę na pierwszym jej terminie odwołała bezpodstawnie pozostałe wyznaczone
do dnia 29 listopada 2007 r. kolejne terminy rozpraw w tej sprawie, przez co dopuściła
się rażącej i oczywistej obrazy przepisów prawa, tj. art. 2 § 1 pkt 4 k. p. k., art. 366 § 2
k. p. k., art. 34 § 3 k. p. k. oraz art. 401 § 1 k. p. k. i art. 404 § 1 k. p. k., a także
uchybiła godności urzędu sędziowskiego poprzez naruszenie § 8 Zbioru Zasad Etyki
Zawodowej Sędziów wprowadzonego uchwałą Krajowej Rady Sądownictwa nr
16/2003 z dnia 19 lutego 2003 r., czym wypełniła dyspozycję przewinienia
dyscyplinarnego z art. 107 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów
powszechnych i za ten czyn na podstawie art. 109 § 1 pkt 1 u. s. p. wymierzył jej karę
dyscyplinarną upomnienia.
W uzasadnieniu powyższego wyroku Sąd Dyscyplinarny wskazał w
szczególności, że objęte opisem przypisanego obwinionej czynu bezzasadne, z
rażącym naruszeniem wskazanych w zarzucie przepisów postępowania, odroczenie
rozprawy, z jednoczesnym odwołaniem kolejnych wyznaczonych już terminów tej
2
rozprawy spowodowało skutki brzemienne z punktu widzenia reguł obligujących Sąd
do rozpoznania sprawy w rozsądnym terminie.
W uzasadnieniu dotyczącym wymierzonej kary Sąd Dyscyplinarny wskazał na
okoliczności z zakresu organizacji wyznaczania terminów rozpraw nowych i
przerwanych w praktyce Wydziału Karnego Sądu Rejonowego oraz to, że w okresie,
którego dotyczyło postępowanie dyscyplinarne następowały istotne zmiany kadrowe
związane z urlopami macierzyńskimi oraz z delegacją jednej z sędziów do
Ministerstwa Sprawiedliwości, co rzutowało na przekazanie spraw do referatu
obwinionej.
Od powyższego wyroku, w jego części dotyczącej orzeczenia o karze, Minister
Sprawiedliwości wniósł odwołanie na niekorzyść obwinionej; zarzucił rażącą
niewspółmierność orzeczonej kary dyscyplinarnej upomnienia w stosunku do
przypisanego obwinionej przewinienia dyscyplinarnego i wniósł na podstawie art. 427
§ 1 k. p. k. w związku art. 128 u.s.p. o zmianę wyroku w zaskarżonej części przez
zaostrzenie orzeczonej kary i wymierzenie obwinionej za przypisane przewinienie, na
podstawie art. 109 § 1 pkt. 4 u.s.p., kary dyscyplinarnej przeniesienia na inne miejsce
służbowe.
W uzasadnieniu odwołania Minister Sprawiedliwości podniósł, że orzeczona
kara nie odpowiada wadze przypisanego obwinionej przewinienia i jest rażąco
niewspółmierna wobec stopnia zawinienia sędziego. W ocenie skarżącego, Sąd
Dyscyplinarny nie docenił dostatecznie rozmiaru szkody, jaką swoim zachowaniem
obwiniona wyrządziła dobru służby, w sposób ewidentny podważając zaufanie do
nieskazitelności charakteru sędziego; Sąd Dyscyplinarny niewłaściwie ocenił stopień
winy obwinionej w zupełności pomijając fakt, że obwiniona była już dwukrotnie
karana dyscyplinarnie i to na kary surowsze od obecnie wymierzonej. Wyrokiem z
dnia 6 października 2005 r. Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny w sprawie ASD 5/05
uznał obwinioną za winną przewinienia dyscyplinarnego z art. 107 § 1 u.s.p. i za to
wymierzył jej karę nagany oraz wyrokiem z dnia 31 maja 2006 r. w sprawie ASD 3/06
uznając obwinioną za winną dopuszczenia się przewinienia dyscyplinarnego z art. 107
§ 1 u.s.p. również wymierzył jej karę nagany.
Natomiast wymierzona w zaskarżonym wyroku kara upomnienia nie
odzwierciedla w sposób właściwy wysokiego stopnia winy sędziego, na co wskazuje
to, że przewinienia dyscyplinarnego, będącego przedmiotem obecnego postępowania,
obwiniona dopuściła się kilka dni przed wydaniem wyroku w sprawie dyscyplinarnej
ASD 3/06, będąc już wówczas wcześniej karaną za przewinienie służbowe o
podobnym charakterze. Wynika z tego wniosek, że kolejne postępowania
dyscyplinarne nie wywołały pozytywnego skutku w postaci zmiany podejścia
obwinionej do obowiązków służbowych, nie wpłynęły wychowawczo na jej postawę.
Z tego względu uzasadnioną jest teza, że jedynie odpowiednio surowa kara może
3
skłonić obwinioną do refleksji i zmiany postępowania, będzie odzwierciedlać istotną
okoliczność obciążającą w postaci uprzedniej karalności oraz odpowiadać utraconemu
autorytetowi orzeczniczemu obwinionej na terenie Sądu Rejonowego w A. Według
Ministra Sprawiedliwości postępowanie obwinionej ewidentnie świadczy o braku
rzetelności w wykonywaniu obowiązków sędziego, lekceważeniu powinności
określonych w przepisach. Powyższe nakazuje oceniać stopień zawinienia obwinionej
oraz szkodliwości społecznej przypisanego jej czynu jako bardzo wysoki.
Postępowanie obwinionej godzi bowiem w dobro wymiaru sprawiedliwości.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
W uzasadnieniu wniosku o rozpoznanie sprawy dyscyplinarnej powołane zostały
fakty dotyczące uprzedniego ukarania sędziego Sądu Rejonowego karami
dyscyplinarnymi nagany w 2005 oraz w 2006 roku.
Fakty ukarania dyscyplinarnego zostały przez obwinioną przyznane na rozprawie
poprzedzającej zaskarżony wyrok Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego z dnia
6 lutego 2008 r. Na rozprawie tej zaliczony został do materiału dowodowego wyrok
Sądu Dyscyplinarnego z dnia 6 października 2005 r., sygn. akt ASD 5/05 (k. 196 –
198) oraz wyrok Sądu Dyscyplinarnego z dnia 31 maja 2006 r., sygn. akt ASD 3/06 (k.
189 – 195).
Natomiast w zaskarżonym wyroku Sądu Apelacyjnego – Sądu Dyscyplinarnego,
nie ma jakiegokolwiek ustalenia i odniesienia przez Sąd Dyscyplinarny do
poprzednich wyroków – ukarania sędziego Sądu Rejonowego karami dyscyplinarnymi
nagany. Wskazuje to na nieodpowiedniość orzeczonej najłagodniejszej z kar
dyscyplinarnych do okoliczności, które przy wymiarze kary powinny być wzięte pod
uwagę; potrzebne zwłaszcza było wyjaśnienie czy – jak twierdzi Minister
Sprawiedliwości – obwiniona popełniła osądzone w niniejszej sprawie przewinienie
dyscyplinarne, chociaż już wcześniej dopuściła się już podobnych przewinień, za które
została ukarana karą surowszą. Zaskarżony odwołaniem wyrok Sądu Dyscyplinarnego
pierwszej instancji, nie ujawniając oceny powyższych kwestii, uniemożliwia
weryfikację orzeczonej kary, według jej przesłanek podmiotowych, których
zauważona w odwołaniu Ministra Sprawiedliwości istotność nie może być
kwestionowana. W tym braku uzasadnienia zaskarżonego wyroku, w tym pominięciu
rozważenia okoliczności dotyczących obwinionej, tego jak przypisane w sprawie
niniejszej przewinienia sytuują się na tle poprzednich orzeczeń dyscyplinarnych,
zwłaszcza konsekwencji orzeczonych kar – wyraża się wadliwość zaskarżonego
wyroku. Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny został w ten sposób pozbawiony
rzeczowej i realnej możliwości rozpoznania powodów wymierzenia obwinionej kary
upomnienia.
4
W tej sytuacji, uznając, że ze względu na wskazane uchybienie niemożliwe było
dokonanie oceny wymierzonej kary na zasadach kontroli instancyjnej Sąd Najwyższy
– Sąd Dyscyplinarny orzekł na podstawie art. 438 pkt 1 i pkt 4 k.p.k. w związku z art.
128 u.s.p.