Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 48/08
POSTANOWIENIE
Dnia 3 lipca 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Mirosława Wysocka (przewodniczący)
SSN Mirosław Bączyk (sprawozdawca)
SSN Krzysztof Strzelczyk
w sprawie z powództwa J. M.
przeciwko Gminnej Spółce Wodnej w A.
o ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 3 lipca 2008 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie Sądu Okręgowego w S. z dnia 21 kwietnia
2008 r., sygn. akt I WSC (…),
oddala zażalenie;
zasądza od strony pozwanej na rzecz strony powodowej kwotę 120 (sto
dwadzieścia) zł tytułem zwrotu kosztów w postępowaniu zażaleniowym.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 21 kwietnia 2008 r. Sąd Okręgowy odrzucił skargę
kasacyjną wniesioną przez pozwaną od wyroku tego Sądu z dnia 19 grudnia 2008 r.
Sąd Okręgowy uznał bowiem, że zgłoszone przez powoda żądanie o ustalenie
wygaśnięcia członkostwa w spółce wodnej stanowi sprawę o prawa majątkowe. Strona
pozwana, reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, nie kwestionowała
majątkowego charakteru roszczenia i nie wskazała na niewłaściwość sądu rejonowego
jako sądu pierwszej instancji. Wezwana do oznaczenia przedmiotu sporu, podnosiła ,że
przedmiotem tym jest roszczenie niemajątkowe, ale jednoczenie określiła wartość
2
zaskarżenia na kwotę 85,80 zł. Powołując się na treść art. 3982
§ 1 k.p.c., Sąd
Okręgowy odrzucił skargę kasacyjną strony pozwanej jako niedopuszczalną.
W zażaleniu strony pozwanej na postanowienie w z dnia 21 kwietnia 2008 r.,
skarżący kwestionował stanowisko Sądu drugiej instancji i wywodził, że sprawa o
ustalenie wygaśnięcia członkostwa w spółce wodnej ma charakter sprawy o prawa
niemajątkowe, co oznacza ogólną dopuszczalność skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 3982
§ 1 k.p.c., skarga kasacyjna jest dopuszczalna w sprawach o
prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest nie niższa niż
pięćdziesiąt tysięcy złotych. W orzecznictwie Sądu Najwyższego kategoria „sprawy o
prawa majątkowe” w rozumieniu tego przepisu jest rozumiana szeroko. Do spraw tych
mogą należeć także sprawy o ustalenie, w tym - ustalenie istnienia określonego
stosunku członkowskiego (korporacyjnego) w określonej strukturze organizacyjnej.
Prawami majątkowymi są prawa wywodzące się bezpośrednio ze stosunków prawnych
obejmujących ekonomiczne interesy stron (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z
dnia 5 października 2006 r., IV CZ 74/06, nieopubl.). Sprawą majątkową jest zatem
sprawa, w której zgłoszone przez powoda żądanie zmierza bezpośrednio do ochrony
takich, ekonomicznych interesów strony i uczynienie zadość takiemu żądaniu ma
bezpośredni wpływ na ukształtowanie stosunków majątkowych pomiędzy stronami (por.
np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 października 2006 r., V CZ 67/06,
nieopubl.; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2006 r., V CSK 53/05,
nieopubl.).
Spółka wodna jest formą organizacyjną zrzeszającą m.in. osoby fizyczne, mającą
na celu zaspokojenie potrzeb w dziedzinie gospodarowania wodami (art. 164 ust. 1
ustawy z dnia 18 stycznia 2001 r. - Prawo wodne, Dz. U z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 ze
zm.). W art. 165 tej ustawy przewidziano sposób utworzenia spółki i uzyskania przez nią
osobowości prawnej(chwila uprawomocnienie się decyzji starosty o zatwierdzeniu
statutu spółki). Treść przepisów prawa wodnego oraz statut spółki wodnej przekonują o
tym, że ze stosunkiem osobistym członkostwa w spółce wodnej wiążą się niewątpliwie
także określone obowiązki i uprawnienia członka spółki o charakterze majątkowym [np.
obowiązek wnoszenia składek i ponoszenia na rzecz spółki innych świadczeń
określonych w statucie; art. 170 prawa wodnego; § 10 pkt 2 i 15 Statutu Gminnej Spółki
Wodnej w A., k. (…) akt sprawy]. Możliwe postacie wspomnianych, innych świadczeń
członka na rzecz pozwanej Spółki określono w § 7 pkt 4 Statutu. W § 15 Statutu
3
przewidziano reguły ustalania wysokości składek i innych świadczeń członków,
możliwość ich powiększania, wykonywania zastępczego(na koszt członka) i sposób
egzekwowania(według przepisów o egzekucji należności podatkowych, por. też art. 170
ust. 5 prawa wodnego). W orzecznictwie Sądu Najwyższego trafnie uznano, że składka
członka na rzecz spółki wodnej ma charakter świadczenia o charakterze
cywilnoprawnym (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 11 sierpnia 2004 r., II CK
481/03, nieopubl.). Tak samo należy ocenić charakter prawny także innych świadczeń
nakładanych na członka w statucie spółki wodnej.
Jeżeli zatem strona powodowa zmierza do ustalenia tego, że w związku
ze wskazanym przez nią zdarzeniem prawnym doszło do definitywnego wygaśnięcia
stosunku członkostwa w pozwanej Spółce Wodnej, to niewątpliwie takie żądanie
zmierza do bezpośredniego ukształtowania także stosunków majątkowych pomiędzy
stroną powodową i pozwaną Spółką (m.in. w postaci wygaśnięcia wspomnianych
obciążeń majątkowych członka spółki). Oznacza to, że sprawa o ustalenia istnienia
członkostwa w spółce wodnej, działającej na podstawie przepisów w prawa wodnego z
2001 r. ,jest sprawą o prawa majątkowe rozumieniu art. 3982
§ 1 k.p.c. Określenie
wartości przedmiotu zaskarżenia we wniesionej skardze kasacyjnej w kwocie niższej niż
wskazana w tym przepisie, powoduje konieczność odrzucenia tej skargi jako
niedopuszczalnej (art. 3986
§ 2 k.p.c.).
W tej sytuacji Sąd Najwyższy oddalił zażalenie jako nieuzasadnione (art. 3941
§ 3
k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c.). O kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnięto
stosownie do postanowień art. 98 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c.

IV CZ 48/08

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia