Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 63/08
POSTANOWIENIE
Dnia 21 sierpnia 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Barbara Myszka (przewodniczący)
SSN Jan Górowski (sprawozdawca)
SSN Antoni Górski
w sprawie z powództwa D. J.
przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej w B.
o zobowiązanie do złożenia oświadczenia woli,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 21 sierpnia 2008 r.,
zażalenia powódki na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 9 maja 2008 r., sygn.
akt I ACa (…),
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił apelację powódki
sporządzoną przez jej pełnomocnika będącego radcą prawnym ze względu na
nieuiszczenie od niej opłaty. Podniósł, że skoro powódka wywodziła swoje roszczenie z
art. 491
ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (jednolity
tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116) i w związku z tym korzystała jedynie z
ustawowego zwolnienia od opłaty od pozwu, to miała obowiązek opłacenia tego środka
odwoławczego. Skoro wniósł go radca prawny bez spełnienia tego obowiązku
fiskalnego, to podlegał on odrzuceniu a limine na podstawie art. 1302
§ 3 k.p.c.
W zażaleniu opartym na naruszeniu art. 2 ust. 2 i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 28
lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398,
dalej „u.k.s.c.") w zw. z art. 49 i art. 491
ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych i art.
2
1302
§ 3 k.p.c., a także art. 45 ust. 1 w zw. z art. 176 Konstytucji i art. 75 Konstytucji
pełnomocnik powódki wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie
sprawy Sądowi Apelacyjnemu do rozpoznania apelacji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Wynikające z art. 49 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych roszczenie
o przeniesienie na rzecz uprawnionego własności lokalu spółdzielczego jest
rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym według przepisów o zniesieniu
współwłasności i jego „koszty sądowe postępowania ponosi spółdzielnia".
Rozpoznawane natomiast roszczenie o ustanowienie prawa odrębnej własności lokalu
jest rozpoznawane w procesie. Pozew w tym wypadku wolny jest od opłaty sądowej, zaś
koszty postępowania sądowego pokrywa spółdzielnia (art. 491
in fine tej ustawy). Już z
tego względu art. 49 ustawy o spółdzielniach nie mógł mieć w sprawie zastosowania i w
związku z tym zarzut dotyczący jego obrazy był oczywiście bezpodstawny.
Niewątpliwie zdanie drugie art. 491
ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych nie
jest zharmonizowanie z przepisami ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych,
w której pojęcie kosztów sądowych obejmuje zarówno opłaty sądowe, jak i wydatki.
Każda jednak wykładnia musi być racjonalna, tj. nie może prowadzić do absurdalnych
wyników. Skoro zatem w analizowanym przepisie opłacie sądowej od pozwu
przeciwstawione są koszty postępowania sądowego, to należy dojść do wniosku, że to
ostatnie wyrażenie obejmuje tylko wydatki. Jak trafnie wskazał Sąd Apelacyjny powódka
w sprawie była więc zwolniona wyłącznie od uiszczenia opłaty sądowej od konkretnej
czynności procesowej, tj. od pozwu i powinna była uiścić opłatę sądową od apelacji.
Obowiązek ten wynika z art. 3 ust. 1 i 2 pkt 2 w zw. z art. 18 ust. 2 u.k.s.c.
Wskazany wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 maja 2008 r., P 18/07
dotyczy innej kwestii, tj. możliwości odrzucenia a limine apelacji wniesionej przez
profesjonalnego pełnomocnika dotkniętej brakami określonymi w art. 368 § 1 pkt 1, 2, 3 i
5 k.p.c., a nie istotnego w sprawie braku fiskalnego. Należy zauważyć, że podobne
rozwiązanie legislacyjne jak zawarte w art. 1302
§ 3 k.p.c. zawierał już art. 17 ustawy z
dnia 13 czerwca 1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tekst jednolity,
Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.). Nałożenie na profesjonalnego pełnomocnika
zwiększonych wymagań procesowych samo przez się nie narusza wskazanych norm
konstytucyjnych i podyktowane jest koniecznością zapewnienia sprawności
postępowania. Na marginesie można zauważyć, że Sąd Najwyższy już wyjaśnił, że
jeżeli strona korzysta nieprawidłowo z przysługującego jej prawa do zaskarżenia
3
orzeczenia sądowego i wskutek tego spotyka się z uzasadnionym odrzuceniem środka
odwoławczego nie może skutecznie odwoływać się do art. 45 Konstytucji, ani nawet do
art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dla wykazania, że
została pozbawiona możliwości sprawiedliwego rozpatrzenia jej sprawy (por.
postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2000 r., II CKN 713/00, LEX 51983).
Skoro Spółdzielnia Mieszkaniowa podjęła już uchwałę nr (…)/2007 w sprawie
określenia przedmiotu odrębnej własności lokali, to nieuprawnione jest stanowisko,
jakoby powódka została wywłaszczona z lokalu mieszkalnego stanowiącego jej
własność.
Z tych względów Sąd Najwyższy orzekł jak w sentencji (art. 39814
w zw. z art.
3941
§ 3 k.p.c.).

IV CZ 63/08

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia