Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 20 października 2008 r.
I UK 73/08
Przepis art. 98 ust. 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i
rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r.
Nr 39, poz. 353 ze zm.; aktualnie jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz.
1227) nie stanowi podstawy żądania zwrotu różnicy między już wypłaconym
wyższym świadczeniem a niższym świadczeniem wybranym przez ubezpieczo-
nego oraz do potrącania tej różnicy z bieżących świadczeń.
Przewodniczący SSN Andrzej Wróbel, Sędziowie SN: Józef Iwulski, Romualda
Spyt (sprawozdawca).
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 20 paź-
dziernika 2008 r. sprawy z odwołania Wiesława H. przeciwko Zakładowi Ubezpie-
czeń Społecznych-Oddziałowi w C. o zwrot nienależnie pobranego świadczenia, na
skutek skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w Krako-
wie z dnia 10 lipca 2007 r. [...]
o d d a l i ł skargę kasacyjną.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Krakowie wyrokiem z
dnia 16 marca 2006 r. oddalił odwołanie Wiesława H. od decyzji Zakładu Ubezpie-
czeń Społecznych-Oddziału w C. z dnia 20 lipca 2005 r., którą to decyzją, między
innymi, zaliczono część wypłaconej ubezpieczonemu renty szkoleniowej na poczet
przyznanej renty z tytułu niezdolności do pracy i jednocześnie ustalono, że pozostała
kwota renty szkoleniowej w kwocie 34.203,96 zł - jako nienależnie pobrana - będzie
podlegała potrąceniu po 1.136,25 zł miesięcznie. Wyrok ten zapadł w następujących
okolicznościach faktycznych.
Ubezpieczony pobierał do dnia 31 października 2002 r. rentę w związku z cho-
robą zawodową. Decyzją z dnia 24 października 2002 r. organ rentowy odmówił
2
ubezpieczonemu prawa do tej renty za dalszy okres i przyznał rentę szkoleniową od
1 listopada 2002 r., która została wstrzymana z dniem 1 października 2004 r. - wobec
negatywnego orzeczenia lekarza medycyny przemysłowej, stanowiącego warunek
odbycia szkolenia w celu przekwalifikowania zawodowego. Orzeczeniem lekarza
orzecznika z dnia 4 listopada 2004 r. ustalono okresową, częściową niezdolność
ubezpieczonego do pracy od wyczerpania poprzednich świadczeń do listopada 2006
r. Wyrokiem z dnia 4 listopada 2004 r. Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Krakowie zmienił decyzję pozwanego z dnia 24 października 2002 r.
przyznając ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do
pracy w związku z chorobą zawodową na okres od 1 listopada 2002 r. do 31 grudnia
2004 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonał rozliczenia renty szkoleniowej i
renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i stwierdził, że nadpłata (różnica mię-
dzy wypłaconą rentą szkoleniową a przysługującą rentą z tytułu częściowej niezdol-
ności do pracy) w kwocie 34.203,96 zł - jako nienależnie pobrana - będzie podlegała
potrąceniu po 1.136,25 zł miesięcznie. Mając tak ustalony stan faktyczny, Sąd Okrę-
gowy stwierdził, że prawidłowo pozwany zaliczył część renty szkoleniowej na poczet
renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i zasadnie uznał, że pozostała do za-
płaty różnica między tymi dwoma świadczeniami, z których pierwsze jest wyższe od
drugiego. Podstawę żądania zwrotu tej różnicy stanowi przepis art. 98 ust. 3 oraz art.
139 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Fundu-
szu Ubezpieczeń Społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze
zm.), który zdaniem Sądu pozwala na dokonywanie potrąceń w sytuacji, kiedy rozli-
czenie świadczeń wykaże nadpłatę. Ponadto Sąd podkreślił, że ubezpieczony był
pouczony o okolicznościach powodujących utratę lub zawieszenie prawa do świad-
czenia i składając odwołanie od decyzji przyznającej prawo do renty szkoleniowej
powinien się liczyć z tym, że po jego uwzględnieniu powstanie nadpłata wynikająca z
różnej wysokości obu tych świadczeń.
W wyniku apelacji ubezpieczonego Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Krakowie wyrokiem z dnia 10 lipca 2007 r. zmienił zaskarżony wyrok i
poprzedzającą go decyzję organu rentowego i stwierdził brak podstaw do zwrotu po-
branego przez ubezpieczonego świadczenia i do jego potrącania z wypłacanych
świadczeń.
W motywach swojego rozstrzygnięcia Sąd Apelacyjny, nie zmieniając ustaleń
Sądu Okręgowego, dokonał ich odmiennej oceny prawnej. Stwierdził, że przepis art.
3
98 ust. 3 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie ma zastosowania w niniejszej
sprawie, ponieważ dotyczy zbiegu prawa do świadczeń (na co wskazuje cała treść
tego przepisu wraz z ust. 1 i 2), a prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do
pracy w związku z chorobą zawodową nie podlega zbiegowi z prawem do renty
szkoleniowej. Oba te świadczenia wzajemnie się wykluczają. Renta z tytułu niezdol-
ności do pracy (także w związku z chorobą zawodową) przysługuje osobom, które
utraciły zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i
które nie rokują odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. (art. 12
ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Natomiast renta szkoleniowa przyznawana
jest osobom, które utraciły zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia
sprawności organizmu i wobec których orzeczono celowość przekwalifikowania za-
wodowego, a które rokują odzyskanie zdolności do pracy po przekwalifikowaniu (art.
60 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS). Dalej Sąd Apelacyjny wywiódł, że
nie ma również podstaw do zastosowania art. 139 ust. 1 pkt 2 ustawy o emeryturach
i rentach z FUS, gdyż renta szkoleniowa pobrana przez ubezpieczonego nie była
świadczeniem nienależnym w rozumieniu art. 138 ust. 2 tej ustawy. Z ostatecznej
konstatacji Sądu Apelacyjnego wynika, że pozwany mógł dokonać wzajemnego
rozliczenia świadczenia już wypłaconego (renty szkoleniowej) ze świadczeniem
przyznanym na mocy wyroku sądu (rentą z tytułu częściowej niezdolności do pracy w
związku chorobą zawodową), jednakże, jeśli w wyniku takiego rozliczenia pozosta-
wała jeszcze jakaś nierozliczona kwota z uwagi na to, iż pierwsze świadczenie prze-
wyższało świadczenie drugie, nie było podstaw do żądania zwrotu tej nadpłaty na
podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Sąd podkreślił, że
świadczenie to nie było świadczeniem nienależnie pobranym w rozumieniu art. 138
tej ustawy, ale świadczeniem nienależnym w rozumieniu art. 405 k.c.
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku organ rentowy zarzucił naru-
szenie prawa materialnego - art. 98 ust. 3 w związku z art. 139 ust. 1 pkt 2 ustawy o
emeryturach i rentach z FUS i wniósł o jego uchylenie i przekazanie sprawy Sądowi
Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego
wyroku i orzeczenie co do istoty sprawy.
Uzasadniając wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania skarżący
wskazał na konieczność dokonania wykładni przepisu art. 98 ust. 3 ustawy o emery-
turach i rentach z FUS i wyjaśnienia, czy znajduje on zastosowanie w sytuacji, w któ-
4
rej istnieje potrzeba rozliczenia wyższej renty szkoleniowej z niższą rentą z tytułu
niezdolności do pracy przyznaną za ten sam okres wyrokiem sądu.
W uzasadnieniu skargi organ rentowy, nie zgadzając się ze stanowiskiem
Sądu Apelacyjnego, stwierdził, że powołane w podstawie kasacyjnej przepisy dają
możliwość rozliczenia także kwoty nadpłaty (różnicy) wynikającej z faktu, że wypła-
cone świadczenie było wyższe niż to, które ostatecznie przysługiwało za ten sam
okres na podstawie wyroku. Wynika to z ogólnej zasady niełączenia dwóch świad-
czeń za ten sam okres. Przepisy art. 98 ust. 3 i art. 139 ust. 1 pkt 1 stanowią samo-
dzielną podstawę do dochodzenia spornej kwoty. Ponadto wskazał, że przy iden-
tycznym stanie faktycznym w sprawie III AUa 1040/03 Sąd Apelacyjny w Katowicach
wyrokiem z dnia 5 października 2004 r. orzekł o obowiązku zwrotu różnicy między
wypłaconą rentą szkoleniową a należną rentą z tytułu niezdolności do pracy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw. W przedmiotowej
sprawie ubezpieczony na mocy decyzji pozwanego uzyskał prawo do renty szkole-
niowej, która była mu wypłacana od 1 października 2002 r. do 30 września 2004 r.
Decyzja ta następnie zmieniona została prawomocnym wyrokiem sądu, który w miej-
sce renty szkoleniowej przyznał ubezpieczonemu rentę z tytułu niezdolności do
pracy. Obie te renty pozostawały w związku z chorobą zawodową, a uszczerbek na
zdrowiu z nią związany stwierdzony został przed dniem 1 stycznia 2003 r. W związku
z powyższym zastosowanie znajdują - poprzez art. 49a ust. 2 ustawy z dnia 30 paź-
dziernika 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób
zawodowych (Dz.U. Nr 199, poz. 1673 ze zm.) - przepisy ustawy z dnia 12 czerwca
1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jedno-
lity tekst: Dz.U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.). Zgodnie z jej art. 2 pkt 4 i 41
świad-
czenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych obejmują między innymi
rentę inwalidzką (obecnie rentę z tytułu niezdolności do pracy ) i rentę szkoleniową. Z
kolei art. 25 pkt 3 i 4 tej ustawy stanowi, że w sprawach renty inwalidzkiej, nieuregu-
lowanych niniejszą ustawą, stosuje się odpowiednio przepisy o zaopatrzeniu emery-
talnym pracowników i ich rodzin dotyczące zasad wypłaty rent oraz zwrotu niepraw-
nie pobranych rent i potrąceń. Przepis ten odsyła do obecnie obowiązującej ustawy o
emeryturach i rentach z FUS, która zastąpiła ustawę z dnia 14 grudnia 1982 r. o za-
5
opatrzeniu emerytalnym pracowników i ich rodzin (Dz.U. Nr 40, poz. 267 ze zm.). W
ostateczności zatem - w zakresie zasad wypłaty rent oraz potrąceń - a także zwrotu
nienależnie pobranych świadczeń - stosuje się przepisy tej pierwszej ustawy.
Skarżący nie kwestionuje stanowiska Sądu Apelacyjnego, iż różnica między
rentą szkoleniową pobraną przez ubezpieczonego a należną mu następnie rentą z
tytułu niezdolności do pracy za ten sam okres nie stanowi świadczenia nienależnie
pobranego w rozumieniu art. 138 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W
istocie bowiem stan faktyczny niniejszej sprawy nie odpowiada dyspozycji ani pkt 1,
ani pkt 2 tego przepisu, zgodnie z którymi za nienależnie pobrane świadczenia
uważa się świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących
ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w
całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku
prawa do ich pobierania oraz świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie
fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wpro-
wadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia. Natomiast wedle poglądu
organu rentowego przepis art. 98 ust. 3 ustawy w związku z art. 139 ust. 1 pkt 1
ustawy o emeryturach rentach z FUS stanowi samodzielną podstawę nie tylko do
zaliczenia na poczet świadczenia wypłacanego jako drugie, świadczenia wypłaco-
nego wcześniej, ponieważ oba obejmują ten sam okres, ale także do potrącenia
nadpłaty (różnicy między już wypłaconym wyższym świadczeniem a wypłacanym
aktualnie świadczeniem niższym) z bieżącego świadczenia.
W pierwszej kolejności stwierdzić należy, że sytuacja, w której ubezpieczony
najpierw nabył prawo do renty szkoleniowej, a następnie za ten sam okres przyznano
mu prawomocnym wyrokiem rentę z tytułu niezdolności do pracy, w istocie nie wy-
nika z klasycznego zbiegu uprawnień, kiedy to ubezpieczony spełnia równocześnie
przesłanki do dwóch lub więcej świadczeń i w zakresie wypłaty tych świadczeń do-
konuje wyboru jednego z nich, zgodnie z regułą wyrażoną w art. 95 ust. 1 ustawy o
emeryturach i rentach z FUS. Rację ma Sąd Apelacyjny, że nie jest możliwe speł-
nienie przesłanek do obu tych świadczeń równocześnie. Ubezpieczonemu, który jest
niezdolny o pracy, ale rokuje odzyskanie zdolności do pracy po przekwalifikowaniu
przysługuje renta szkoleniowa (art. 60 ust. 1), natomiast brak takich rokowań uza-
sadnia przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy (art. 12 ust. 1). Zatem przy-
znanie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy jest równoznaczne z brakiem
prawa do renty szkoleniowej i odwrotnie. Nie stoi to jednakże na przeszkodzie, aby
6
uznać, że i w takiej sytuacji obowiązuje generalna zasada wypłaty jednego świad-
czenia za ten sam okres i w związku z tym mają zastosowanie przepisy gwarantu-
jące zachowanie tej zasady. W myśl art. 95 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach
FUS w razie zbiegu u jednej osoby prawa do kilku świadczeń przewidzianych w
ustawie wypłaca się jedno z tych świadczeń - wyższe lub wybrane przez zaintereso-
wanego. Z tej właśnie normy wynika uniwersalna reguła prawa emerytalno-rentowe-
go wypłacania jednego świadczenia, a wyjątki od niej wskazane są w jednoznacz-
nych, konkretnych przepisach prawa, przykładowo, w art. 24 ust. 1 ustawy z dnia 12
czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodo-
wych, w art. 26 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu spo-
łecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, art. 54 ust. 1 ustawy z
dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich ro-
dzin (jednolity tekst: Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 87 ze zm.). Dalszy przepis tej ustawy -
art. 98 ust. 3 - określa wyłącznie sposób realizacji zasady wypłaty jednego świadcze-
nia w sytuacji, w której istnieje prawo do dwóch świadczeń za ten sam okres, a
ubezpieczony wybiera świadczenie inne niż to, które zostało już wypłacone. Zgodnie
ze zdaniem pierwszym tego przepisu kwoty świadczeń wypłaconych za okres, za
który przysługuje prawo do wypłaty świadczenia wyższego lub wybranego przez za-
interesowanego albo więcej niż jednego świadczenia, podlegają rozliczeniu przez
zaliczenie na poczet tego świadczenia lub świadczeń. Wbrew stanowisku skarżące-
go norma ta nie stanowi odrębnej podstawy do żądania zwrotu kwoty pobranego
świadczenia (różnicy) - obok przepisu art. 138 ustawy o emeryturach i rentach z
FUS. Zawarte w art. 98 ust. 3 zdanie drugie ustawy odwołanie do odpowiedniego
stosowania art. 139 ust. 1 pkt 1 nie otwiera drogi do zwrotu nadpłaconego świadcze-
nia. Wprawdzie z brzmienia tego ostatniego przepisu wynika, że ze świadczeń pie-
niężnych określonych w ustawie - po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne
oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych -
podlegają potrąceniu, między innymi kwoty świadczenia lub świadczeń podlegające
rozliczeniu w trybie określonym w art. 98 ust. 3, jednakże nie można w tym wypadku
poprzestać jedynie na wykładni językowej tej normy prawnej i na jej podstawie twier-
dzić, że stanowi on samodzielną podstawę do zwrotu świadczenia. Generalną za-
sadą funkcjonującą w systemie ubezpieczeń społecznych jest obowiązek zwrotu po-
branego świadczenia tylko wtedy, kiedy jest ono nienależnie pobrane, tak jak wynika
to z art. 138 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Identycznej treści uregu-
7
lowanie znajduje się w art. 84 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie
ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm.), w
art. 48 ustawy z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawo-
dowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66 ze zm.), w art. 49 ustawy z dnia
18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bez-
pieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego,
Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicz-
nej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich
rodzin (jednolity tekst: Dz.U. z 2004 r. Nr 8, poz. 67 ze zm.). Do art. 84 ustawy o
systemie ubezpieczeń społecznych odsyła art. 52 ust. 2 ustawy z dnia 20 grudnia
1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst: Dz.U. z 2008 r. Nr 50,
poz. 291 ze zm.). Podobne rozwiązanie znajduje się w art. 66 ust. 2 ustawy z dnia 25
czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie
choroby i macierzyństwa (jednolity tekst: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 267 ze zm.).
Ponadto podkreślić należy, że art. 139 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z
FUS jest przepisem wtórnym w stosunku do innych przepisów, stanowiących pod-
stawę prawną do zwrotu świadczeń bądź stanowiących podstawę prawną zobowią-
zania. Mianowicie, kwoty nienależnie pobranych świadczeń (pkt 2) podlegają zwro-
towi na podstawie przepisów dotyczących tej kwestii, w tym przepisów wyżej przy-
wołanych. Należności wynikające z tytułów egzekucyjnych (pkt 3 - 5) egzekwowane
są na podstawie tych tytułów. Podstawę prawną zwrotu kwot nienależnie pobranych
zasiłków rodzinnych lub pielęgnacyjnych oraz świadczeń rodzinnych (pkt 6) stanowi
art. 30 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (jednolity test:
Dz.U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 ze zm.). W przypadkach objętych pkt 8, tj. zasiłków
wypłaconych z tytułu pomocy społecznej, jeżeli przy wypłacie zastrzeżono ich potrą-
canie, samodzielną podstawę zwrotu stanowi przykładowo art. 61 ust. 3 ustawy z
dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (jednolity tekst: Dz.U. z 2006 r. Nr 97,
poz. 674 ze zm.), oraz w przypadku zasiłku stałego lub zasiłku okresowego wypłaco-
nych na podstawie przepisów o pomocy społecznej za okres, za który przyznano
emeryturę lub rentę, obowiązek ich zwrotu wynika z art. 99 ustawy z dnia 12 marca
2004 r. o pomocy społecznej (jednolity tekst: Dz.U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 ze
zm.). Natomiast zasiłki i świadczenia wypłacone na podstawie przepisów o zatrud-
nieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu za okres, za który przyznano prawo do emerytu-
ry lub renty (pkt 9) podlegają zwrotowi na podstawie art. 76 ustawy z dnia 20 kwietnia
8
2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (jednolity tekst: Dz.U. z
2008 r. Nr 69, poz. 415 ze zm.). Wreszcie - co do pkt 10 - możliwość potrącenia na-
leżności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach
pomocy społecznej wynika z przepisu art. 62 o pomocy społecznej, a podstawę
prawną obciążenia pensjonariuszy zakładów opiekuńczo-leczniczych lub zakładów
pielęgnacyjno-opiekuńczych kosztami wyżywienia i zakwaterowania stanowi art. 18
ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych (jednolity tekst: Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.).
Inaczej rzecz ujmując, w pierwszej kolejności istnieje podstawa prawna, okre-
ślona w innych przepisach, regulująca zwrot określonego świadczenia czy też okre-
ślająca przesłanki powstania zobowiązania lub istnieje tytuł prawny do egzekwowa-
nia określonych należności, a dopiero potem dokonuje się potrącenia na podstawie
art. 139 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. W zakresie świadczeń podlegających
rozliczeniu w trybie określonym w art. 98 ust. 3 (pkt 1 ust. 1 art. 139) nie istnieje - tak
jak w pozostałych przypadkach - inny, odrębny przepis, stanowiący podstawę
prawną do żądania zwrotu nadpłaty. Przepis art. 98 ust. 3 stanowi wyłącznie o zali-
czeniu kwoty świadczenia wypłaconego za konkretny okres na poczet świadczenia,
które ma zostać wypłacone za ten sam okres, co oznacza, że rozliczenie to nie może
obejmować innego okresu, a tak byłoby w przypadku dalszego rozliczania nadpłaty.
Zatem odwołanie się do przepisu art. 139 ust 1 pkt 1 oznacza tylko tyle, że zaliczenie
wypłaconego świadczenia powoduje jego potrącenie, a więc w przypadku, kiedy wy-
płacone (pierwsze) świadczenie jest niższe od tego, które ma być wypłacone, do wy-
płaty pozostaje różnica za pokrywający się okres, natomiast w przypadku odwrotnym
zaliczenie to spowoduje, że organ rentowy nie będzie zobowiązany do wypłaty
świadczenia - ale tylko za pokrywający się okres.
Dalszym argumentem przemawiającym za przedstawionym wyżej stanowiskiem jest
odwołanie się do zasady równego traktowania ubezpieczonych wynikającej z art. 2a
ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Pogląd prezentowany przez skarżące-
go godziłby w tę zasadę. Najlepiej ilustruje to następujący przykład: ubezpieczony,
który uzyskał prawo do renty szkoleniowej, a następnie przyznano mu prawo do
renty z tytułu niezdolności do pracy, ale wyłącznie za okres pokrywający się z tym
pierwszym świadczeniem, nie byłby zobowiązany do zwrotu nadpłaty, natomiast
przyznanie renty z tytułu niezdolności do pracy za okres dłuższy niż okres pobierania
renty szkoleniowej rodziłoby obowiązek zwrotu różnicy. Żaden usprawiedliwiony inte-
9
res nie przemawia za takim różnicowaniem sytuacji ubezpieczonych charakteryzują-
cych się tą samą cechą.
Powyższe prowadzi do wniosku, że przepis art. 98 ust. 3 ustawy o emerytu-
rach i rentach z FUS nie stanowi podstawy do żądania zwrotu różnicy między wyż-
szym świadczeniem, już wypłaconym, a niższym świadczeniem wybranym przez
ubezpieczonego i do potrącania tej różnicy z bieżących świadczeń.
Mając na uwadze powyższe Sąd Najwyższy na mocy art. 39814
k.p.c. orzekł
jak w sentencji.
========================================