Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 94/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 13 listopada 2008 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jerzy Kuźniar (przewodniczący)
SSN Roman Kuczyński
SSN Małgorzata Wrębiakowska-Marzec (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Syndyka Masy Upadłości "S." Przedsiębiorstwa
Wielobranżowo-Usługowego
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanego K. S.
o ubezpieczenie społeczne,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 13 listopada 2008 r.,
skargi kasacyjnej zainteresowany od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 4 grudnia 2007 r.,
oddala skargę kasacyjną.
U z a s a d n i e n i e
2
Wyrokiem z dnia 2 czerwca 2004 r. Sąd Okręgowy – Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych zmienił decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z
dnia 25 sierpnia 2003 r. w ten sposób, że obciążył syndyka masy upadłości „S."
Przedsiębiorstwa Wielobranżowo-Usługowego obowiązkiem opłacenia składek na
obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i zdrowotne za zainteresowanego K. S. za
okres od 4 grudnia 2002 r. do 30 czerwca 2003 r. i oddalił dalej idące odwołalnie.
Podstawę rozstrzygnięcia stanowiły następujące ustalenia.
Postanowieniem z dnia 4 grudnia 2002 r. Sądu Rejonowego-Sądu
Gospodarczego ogłoszono upadłość K. S. prowadzącego działalność gospodarczą
pod nazwą "S." - Przedsiębiorstwo Wielobranżowo-Usługowe. Wyznaczony
syndykiem masy upadłości K. K., zgodnie z pozwoleniem wydanym przez Sąd
Rejonowy, prowadził działalność gospodarczą do dnia 30 czerwca 2003 r. W tym
czasie nie zatrudniał K. S. i nie opłacał składek na jego ubezpieczenie społeczne.
Od 1 lipca 2003 r. zakład pogrzebowy został zamknięty a lokal wydany gminie W.
Proces upadłości nie został jeszcze zakończony, a zainteresowany czyni starania o
umorzenie postępowania upadłościowego. Zakład Ubezpieczeń Społecznych
(zwany dalej Zakładem) i Gmina W. to najwięksi wierzyciele zainteresowanego,
który nie uregulował zaległości z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, nie
podjął innej działalności gospodarczej ani pracy zarobkowej i utrzymuje się z
pomocy przyjaciół. Zainteresowany nie otrzymał świadczeń z ubezpieczenia
chorobowego, mimo że pozostawał na zwolnieniu lekarskim. W dniu 25 sierpnia
2003 r. Zakład wydał decyzję zobowiązującą syndyka masy upadłości do obliczenia
i opłacenia składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i zdrowotne
zainteresowanego.
W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy przyjął, że skutki
ogłoszenia upadłości oznaczają, iż zgodnie z art. 18 i 20 prawa upadłościowego,
upadły traci zarząd oraz możność korzystania z rozporządzenia majątkiem
należącym do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości i obowiązany jest wskazać i
wydać syndykowi cały swój majątek wraz z księgami handlowymi, korespondencją i
innymi dokumentami. Konsekwencją tego jest objęcie z mocy samego prawa
majątku upadłego przez syndyka, który tym majątkiem ma zarządzać i
przeprowadzić jego likwidację. Tak więc upadły, nie przestając być właścicielem
3
przedsiębiorstwa, traci prawną i faktyczną możliwość prowadzenia działalności
gospodarczej. Czasowe ramy prowadzenia przedsiębiorstwa upadłego dłużej niż w
ciągu 3 miesięcy od ogłoszenia upadłości wyznacza – zgodnie z art. 114 prawa
upadłościowego – sąd. W niniejszej sprawie takie zezwolenie syndyk uzyskał do
dnia 30 czerwca 2003 r. i w tym czasie prowadził działalność gospodarczą jako
przedsiębiorstwo pogrzebowe. Sąd Okręgowy stanął na stanowisku, że z art. 13 pkt
4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych
wynika, że obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu i
wypadkowemu osoby prowadzące działalność gospodarczą podlegają od dnia
rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania jej wykonywania, a
zatem obowiązek ubezpieczenia z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej
pozostaje w związku z faktycznym prowadzeniem tej działalności. W tym zakresie
Sąd pierwszej instancji powołał się na poglądy wyrażone w wyrokach Sądu
Najwyższego z dnia 10 grudnia 1997 r., II UKN 392/97, z dnia 14 kwietnia 1999 r., II
UKN 570/98, z dnia 23 czerwca 1999 r., II UKN 14/99 oraz z dnia 12 stycznia 2000,
II UKN 302/99.
Wyrokiem z dnia 4 grudnia 2007 r., Sąd Apelacyjny-Sąd Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych oddalił apelację zainteresowanego, podzielając
poczynione ustalenia i ocenę prawną dokonaną przez Sąd Okręgowy. Sąd drugiej
instancji wskazał, że stosownie do art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych, osoby prowadzące pozarolniczą działalność
gospodarczą podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu, rentowemu
i wypadkowemu, a w myśl art. 11 ust. 2 tej ustawy – dobrowolnemu ubezpieczeniu
chorobowemu. Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy, obowiązek ubezpieczenia
społecznego trwa od dnia rozpoczęcia do dnia zaprzestania wykonywania
działalności. Ta ostatnia przesłanka determinuje istnienie ubezpieczenia
społecznego w powyższych granicach. Do dnia 31 grudnia 2000 r. zasady
prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej regulowała ustawa z dnia 23
grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, przewidująca w art. 15 obowiązek
wpisu do ewidencji działalności gospodarczej. Obowiązujący od 1 stycznia 2001 r.
przepis art. 7 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo o działalności
gospodarczej, przewiduje wpis do rejestru przedsiębiorców. Samo wypełnienie
4
wymogów formalno-technicznych w postaci wpisu do ewidencji czy wymaganego
rejestru nie jest jednoznaczne ze spełnieniem warunku z art. 13 ust. 4 (prawidłowo
pkt 4) ustawy systemowej. Sam wpis do ewidencji działalności gospodarczej,
rejestru przedsiębiorców lub krajowego rejestru sądowego nie jest tożsamy z
rzeczywistym prowadzeniem owej działalności. Tylko ten ostatni aspekt w okresie
jego trwania i wykonywania działalności wyczerpującej znamiona definicji
ustawowej z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej w związku z art. 2 ust. 1-3
ustawy - Prawo działalności gospodarczej, powoduje objęcie ubezpieczeniami
społecznymi. Powołane przepisy stanowią, że działalnością gospodarczą w
rozumieniu ustawy jest zarobkowa działalność wytwórcza, handlowa, budowlana,
usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatacja zasobów naturalnych,
wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Przedsiębiorcą w rozumieniu
ustawy jest osoba fizyczna, osoba prawna oraz nie mająca osobowości prawnej
spółka prawa handlowego, która zawodowo, we własnym imieniu podejmuje i
wykonuje działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1. Przytoczona definicja
ustawowa zakłada własną aktywność przedsiębiorcy działającego we własnym
imieniu. Powołując się na pogląd wyrażony przez Sąd Najwyższy w uzasadnieniu
wyroku z dnia 5 maja 2005 r., III UK 244/04, zgodnie z którym w kontekście trwania
ubezpieczenia społecznego prowadzenie działalności gospodarczej czy też jej
„zawieszenie" winno być oceniane w konkretnych okolicznościach jako
zaprzestanie owej działalności w rozumieniu art. 3 ustawy - Prawo działalności
gospodarczej, powodujące ustanie stosunku ubezpieczenia społecznego lub jako
działanie niepowodujące takiego skutku, jeżeli nie jest równoznaczne z
zaprzestaniem jej prowadzenia, Sąd drugiej instancji zastosował je do
rozpoznawanej sprawy. W ocenie tego Sądu, o istnieniu obowiązku ubezpieczenia
nie decydują generalne zasady wykluczające nieprowadzenie działalności, a
jedynie konkretne okoliczności sprawy, w świetle których dokonywana jest ocena
czy w danym okresie działalność faktycznie była prowadzona. W okresie od
ogłoszenia upadłości, to jest od 4 grudnia 2002 r. zainteresowany faktycznie nie
prowadzi tak rozumianej działalności gospodarczej, zachowując się wyłącznie
biernie. Była ona natomiast prowadzona przez syndyka do dnia 30 czerwca 2003 r.,
która to okoliczność znalazła odzwierciedlenie w wyroku Sądu pierwszej instancji.
5
W tych okolicznościach nie ma podstaw do przypisania działaniom syndyka,
zwłaszcza po zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej, że są to
działania własne zainteresowanego rodzące obowiązek opłacania składek. Syndyk
jest podmiotem trzecim, który tylko z mocy ustawy i w granicach przez nią
wyznaczonych podejmuje działania mające na celu zaspokojenie długów
pozostałych po działalności zainteresowanego. Z mocy prawa obejmuje on tylko
majątek upadłego, zarządza nim oraz przeprowadza likwidację wyłącznie w celu
zaspokojenia wierzycieli upadłego. Wynika to z art. 90 rozporządzenia Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 października 1934 r. - Prawo upadłościowe,
obowiązującego w dacie ogłoszenia upadłości zainteresowanego. W konsekwencji,
syndyk wykonuje czynności wynikające z ustawy i tylko w celu realizacji
zobowiązań, w możliwy sposób poprzez zarządzanie majątkiem upadłego, co w
tym okresie (po ogłoszeniu upadłości, przy całkowitej bierności zainteresowanego i
faktycznym nieprowadzeniu jakiejkolwiek działalności gospodarczej po 30 czerwca
2003 r.), nie uzasadnia objęcia zainteresowanego ubezpieczeniem społecznym z
tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Uwzględnienie stanowiska
zainteresowanego byłoby równoznaczne z utożsamieniem istnienia wpisu o
prowadzeniu owej działalności z obowiązkiem ubezpieczenia społecznego. Taka
interpretacja jest rażąco sprzeczna z brzmieniem art. 13 pkt 4 ustawy o systemie
ubezpieczeń społecznych jako regulacji szczególnej w zakresie skutków w
odniesieniu do istnienia ubezpieczenia społecznego. Zainteresowany
bezpodstawnie utożsamia działania syndyka z własnym prowadzeniem
działalności, wiążąc je z obowiązkiem opłacania składek na jego ubezpieczenie
społeczne przez syndyka.
W skardze kasacyjnej od powyższego wyroku zainteresowany zarzucił
naruszenie prawa materialnego, przez błędną wykładnię art. 13 pkt 4 ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U.
2007 r. Nr 11, poz. 74 ze zm., zwanej dalej ustawą systemową), polegającą na
przyjęciu, że tylko rzeczywiste, faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej, a
nie wpis do ewidencji czy wymaganego rejestru, powoduje – wynikający z tego
przepisu – obowiązek ubezpieczenia społecznego.
6
Wskazując na powyższy zarzut skarżący wniósł o uchylenie wyroku Sądu
Apelacyjnego w części oddalającej apelację i orzeczenie co do istoty sprawy,
ewentualnie uchylenie tego wyroku w zaskarżonym zakresie oraz poprzedzającego
go wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie sprawy temu Sądowi do
ponownego rozpoznania.
W uzasadnieniu skargi kasacyjnej podniesiono, że w świetle brzmienia art. 7
ust. 1, art. 7e ust. 1 pkt 1, art. 14 ust. 1 oraz art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy – Prawo
działalności gospodarczej, dla określenia okresu objęcia obowiązkiem
ubezpieczenia społecznego z tytułu wykonywania działalności pozarolniczej
znaczenie prawne ma wpis do ewidencji działalności gospodarczej oraz jego
wykreślenie z tej ewidencji. Dlatego nie sposób zgodzić się z argumentacją Sądu
drugiej instancji, że faktyczne nieprowadzenie działalności gospodarczej nie
skutkuje obowiązkiem objęcia zainteresowanego ubezpieczeniem społecznym. W
tym zakresie skarżący powołał się na wyrok Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 listopada 2007 r., VII SA/Wa 1291/06, w
którym stwierdzono, że pojęcie „wykonywania” działalności gospodarczej należy
pojmować formalnie – okresy podlegające obowiązkowi ubezpieczenia wyznaczone
zostały przez przepisy, a nie faktyczne wykonywanie działalności, która stanowi
tytuł ubezpieczenia. Tak więc okresowe zaprzestanie prowadzenia działalności z
przyczyn różnych, np. urlop czy choroba, winno być zgłoszone i wpisane do
ewidencji.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę, że zarzucając Sądowi drugiej
instancji błędną wykładnię art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, skarżący powołuje się
na treść art. 7 ust. 1 (przy czym z zaprezentowanych wywodów wynika, że chodzi
mu o ust. 2 wskazanego artykułu), art. 7e ust. 1 pkt 1, art. 14 ust. 1 i art. 33 ust. 1
pkt 2 ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej (Dz.U.
Nr 101, poz. 1178 ze zm., zwanej dalej Prawem działalności gospodarczej), które
mają wskazywać, że „znaczenie prawne dla określenia okresu objęcia obowiązkiem
ubezpieczenia społecznego z tytułu wykonywania działalności pozarolniczej ma
wpis do ewidencji działalności gospodarczej oraz jego wykreślenie z tej ewidencji”.
Tymczasem art. 14 ust. 1 i art. 33 ust. 1 pkt 2 Prawa działalności gospodarczej,
7
które utraciły moc z dniem 21 sierpnia 2004 r., odnosiły się odpowiednio do
uzyskiwania koncesji oraz wydawania zezwoleń na wykonywanie działalności
objętej zezwoleniem i w ogóle nie miały zastosowania w sprawie, w której
wniesiona została rozpoznawana skarga kasacyjna. Skarżącemu chodzi być może
o art. 14 ust. 1 i art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie
działalności gospodarczej (jednolity tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 155, poz. 1095 ze
zm.), jednakże rzeczą Sądu Najwyższego nie jest domyślanie się, jaki przepis
prawa i zawarty w jakim akcie normatywnym skarżący ma na myśli.
Obowiązujące nadal z mocy art. 66 pkt 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. –
Przepisy wprowadzające ustawę o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. Nr
173, poz. 1808 ze zm.) art. 7 ust. 2 oraz art. 7e ust. 1 pkt 1 Prawa działalności
gospodarczej stanowią odpowiednio, że przedsiębiorca będący osobą fizyczną
może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do ewidencji działalności
gospodarczej, oraz że wpis do ewidencji działalności gospodarczej podlega
wykreśleniu w przypadku zawiadomienia o zaprzestaniu wykonywania działalności
gospodarczej. Z kolei w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 i w
związku z art. 13 pkt 4 ustawy systemowej w brzmieniu obowiązującym przed
dniem 20 września 2008 r., osoba prowadząca pozarolniczą działalność
gospodarczą na podstawie przepisów o działalności gospodarczej podlega
obowiązkowi ubezpieczeń społecznych od dnia rozpoczęcia wykonywania
działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności. Skarżący
prezentuje pogląd, że uzyskanie wpisu do ewidencji działalności gospodarczej oraz
wykreślenie tego wpisu na podstawie przepisów Prawa działalności gospodarczej
są równoznaczne z rozpoczęciem i zaprzestaniem wykonywania działalności
gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, a w konsekwencji
wyznaczają przedział czasowy podlegania obowiązkowi ubezpieczenia
społecznego z mocy art. 6 ust. 1 pkt 5 tej ustawy, niezależnie od tego czy
działalność ta jest faktycznie prowadzona. Pogląd ten jest błędny już tylko z uwagi
na brzmienie art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, który jednoznacznie kładzie nacisk
na rozpoczęcie wykonywania pozarolniczej działalności i zaprzestanie
wykonywania tej działalności, a nie na moment dokonania w ewidencji działalności
gospodarczej stosownego wpisu o zarejestrowaniu działalności oraz chwilę jego
8
wykreślenia. W konsekwencji obowiązkowi ubezpieczeń społecznych podlega
osoba faktycznie prowadząca działalność gospodarczą (a więc wykonująca tę
działalność), a nie osoba jedynie figurująca w ewidencji działalności gospodarczej
na podstawie uzyskanego wpisu, która działalności tej nie prowadzi (nie wykonuje).
Jest to wniosek logiczny, gdy weźmie się pod uwagę, że – z mocy art. 7 ust. 2
Prawa działalności gospodarczej – podjęcie działalności może nastąpić po
uzyskaniu wpisu do ewidencji, a – w myśl art. 7e ust. 1 pkt 1 tego Prawa –
wykreślenie wpisu następuje dopiero po zawiadomieniu o zaprzestaniu
wykonywania działalności. Tym samym okres pomiędzy uzyskaniem wpisu a jego
wykreśleniem nie musi odpowiadać i w konkretnych przypadkach nie odpowiada
okresowi wykonywania działalności gospodarczej. Skoro więc podleganie
obowiązkowi ubezpieczenia społecznego jest pochodną prowadzenia
(wykonywania) działalności gospodarczej, a nie wpisu w ewidencji, to nie podlega
przymusowi ubezpieczenia zarówno osoba, która pomimo zgłoszenia działalności
gospodarczej do ewidencji i uzyskania stosownego wpisu nie podjęła jej z różnych
przyczyn, jak i osoba, która – mimo faktycznego niewykonywania działalności
gospodarczej po jej podjęciu – jest wpisana do ewidencji, gdyż nie zgłoszono
zawiadomienia o zaprzestaniu prowadzenia tej działalności. Inne rozumienie art. 13
pkt 4 ustawy systemowej mogłoby prowadzić do przypadków legalizacji fikcyjnego
rejestrowania działalności gospodarczej wyłącznie w celu uzyskania ochrony
ubezpieczeniowej.
Również w dotychczasowym orzecznictwie Sądu Najwyższego ukształtowało
się stanowisko, że w art. 13 pkt 4 ustawy systemowej chodzi o faktyczne
wykonywanie działalności pozarolniczej, w tym działalności gospodarczej,
natomiast jej formalne zarejestrowanie lub wyrejestrowanie nie przesądzają same
w sobie o podleganiu obowiązkowi ubezpieczeń społecznych. Pojęcie wykonywania
działalności gospodarczej musi być bowiem rozumiane w sposób przyjęty w
znajdującym zastosowanie w sprawie, w której wniesiona została rozpoznawana
skarga kasacyjna, Prawie działalności gospodarczej. Zatem wykonywanie
działalności pozarolniczej (gospodarczej) w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy
systemowej to rzeczywista działalność o cechach określonych w art. 2 ust. 1 Prawa
działalności gospodarczej, a więc działalność zarobkowa, wykonywana w sposób
9
zorganizowany i ciągły. Przyjmuje się, że cechami działalności gospodarczej jest: 1)
zawodowy (a więc stały) charakter, 2) związana z nią powtarzalność
podejmowanych działań, 3) podporządkowanie zasadzie racjonalnego
gospodarowania i 4) uczestnictwo w obrocie gospodarczym (por. uchwałę składu
siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 6 grudnia 1991 r., III CZP 117/91,
OSNCP 1992 nr 5, poz. 65). Ocena, czy wykonywana jest działalność gospodarcza
należy więc przede wszystkim do sfery ustaleń faktycznych, a dopiero następnie do
ich kwalifikacji prawnej. Również wpis w ewidencji działalności gospodarczej
(zarejestrowanie i wyrejestrowanie) ma przede wszystkim znaczenie w sferze
ustaleń faktycznych, gdyż ma on charakter deklaratoryjny, a rozpoczęcie i
prowadzenie działalności gospodarczej polega na podjęciu i wykonywaniu w celu
zarobkowym działań określonych we wpisie do ewidencji (por. między innymi
wyroki Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2001 r., II UKN 428/00, OSNAPiUS
2003 nr 6, poz. 158; z dnia 11 stycznia 2005 r., I UK 105/04, OSNP 2005 nr 13,
poz. 198; z dnia 25 listopada 2005 r., I UK 80/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 309; z
dnia 30 listopada 2005 r., I UK 95/05, OSNP 2006 nr 19-20, poz. 311; z dnia 19
marca 2007 r, III UK 133/06, OSNP 2008 nr 7-8, poz. 114; z dnia 14 września 2007
r., III UK 35/07, niepublikowany; z dnia 12 listopada 2007 r., I UK 147/07,
niepublikowany; z dnia 4 kwietnia 2008 r., I UK 293/07, niepublikowany).
Niewątpliwie, skoro w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 i art. 12 ust. 1 ustawy
systemowej odczytywanych w związku z jej art. 8 ust. 6 pkt 1, obowiązkowi
ubezpieczenia podlegają osoby prowadzące działalność na podstawie przepisów o
działalności gospodarczej, przeto czasowe granice prowadzenia tej działalności
oraz podlegania z tego tytułu obowiązkowi ubezpieczenia społecznego wyznacza
wpis do ewidencji działalności gospodarczej, dokonywany i wykreślany na
zasadach przewidzianych w przepisach Prawa działalności gospodarczej.
Jednakże, co już wyżej zostało wywiedzione, samo istnienie wpisu nie przesądza o
faktycznym prowadzeniu (wykonywaniu) działalności gospodarczej, a prowadzi
jedynie do domniemania, że osoba wpisana do ewidencji działalności gospodarczej
działalność tę faktycznie prowadzi i w związku z tym podlega przymusowi
ubezpieczeń społecznych. Domniemanie to może być obalone wykazaniem
wystąpienia przesłanek uzasadniających ustanie obowiązku ubezpieczenia
10
społecznego, do których należy rzeczywiste zaprzestanie wykonywania działalności
gospodarczej lub zaistnienie rzeczywistej przerwy w jej prowadzeniu. Skarżący nie
kwestionuje poczynionych w sprawie ustaleń, że w spornym okresie nastąpiło
faktyczne zaprzestanie wykonywania działalności gospodarczej.
Przedstawionej wykładni art. 13 pkt 4 ustawy systemowej nie podważa
przytoczona w skardze kasacyjnej teza wyroku Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 listopada 2006 r., VII Sa/Wa 1291/06 (Lex
nr 306097). Po pierwsze, została ona w całości sformułowana z fragmentów
uzasadnienia wyroku Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2005 r., I UK 105/04
(OSNP 2005 nr 19, poz. 198), w tezie którego stwierdzono, że „wykreślenie wpisu
pozarolniczej działalności gospodarczej z ewidencji lub odnotowanie przerw w jej
prowadzeniu powoduje - na stałe lub okresowo - ustanie obowiązku ubezpieczenia;
zgłoszenie faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej tylko
w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych może prowadzić do ustania obowiązku
ubezpieczenia w przypadku rzeczywistego zaistnienia przerwy w prowadzeniu tej
działalności”. Sąd Najwyższy wskazał przy tym, że ustanie przymusu
ubezpieczenia zależy od wyniku kontroli, w trakcie której zgłoszenie
„wyrejestrowania z ubezpieczenia” poddawane jest weryfikacji. Dla oceny
zasadności podniesionego w skardze kasacyjnej zarzutu oznacza to tyle, że
domniemanie wykonywania działalności gospodarczej, a w konsekwencji
podlegania obowiązkowi ubezpieczenia społecznego osoby figurującej w ewidencji
działalności gospodarczej może być obalone poprzez wykazanie okoliczności, że
działalność ta faktycznie nie jest prowadzona (wykonywana). Po drugie, obydwa
wskazane wyżej wyroki zapadły w sprawach, których przedmiotu nie stanowiło
ustanie obowiązku ubezpieczenia społecznego wskutek zaprzestania wykonywania
działalności gospodarczej, ale czasowych „przerw” w jej prowadzeniu
spowodowanych „sezonowym charakterem” działalności lub okresową
niezdolnością do pracy przedsiębiorcy.
Z tych względów skarga kasacyjna podlega oddaleniu z mocy art. 39814
k.p.c.
11