Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 8 stycznia 2009 r.
I PK 166/08
Przejście zakładu pracy na innego pracodawcę w trybie art. 231
k.p. nie
wyklucza dobrowolnych modyfikacji warunków zatrudnienia w drodze porozu-
mienia stron dla osiągnięcia celów korzystnych dla obu stron stosunku pracy.
Przewodniczący SSN Roman Kuczyński, Sędziowie SN: Zbigniew Myszka
(sprawozdawca), Andrzej Wróbel.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 8 stycznia
2009 r. sprawy z powództwa Teresy J. przeciwko „P.-M.” Spółce z o.o. w E. o doda-
tek stażowy, dodatkowe wynagrodzenie roczne, nagrodę jubileuszową, na skutek
skargi kasacyjnej powódki od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń
Społecznych w Olsztynie z dnia 16 maja 2008 r. [...]
o d d a l i ł skargę kasacyjną.
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Olsztynie wyrokiem z
dnia 16 maja 2008 r. oddalił apelację powódki Teresy J. od wyroku Sądu Rejonowego
w Ełku z dnia 30 stycznia 2008 r. oddalającego powództwo w sprawie przeciwko „P.-
M.” Spółce z o.o. w E. o dodatek stażowy, wynagrodzenie roczne, nagrodę jubileuszo-
wą, nie obciążając powódki kosztami procesu za instancję odwoławczą.
W pozwie powódka domagała się od pozwanej zapłaty zaległych świadczeń z
tytułu dodatku stażowego i nagrody rocznej za lata 2000-2005 wraz z należnymi odset-
kami za zwłokę, wskazując, iż Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w E.
(SPZOZ), w którym była zatrudniona, został przejęty przez pozwaną w trybie art. 231
k.p., co uprawnia ją do dochodzenia wymienionych świadczeń. Następnie pismem z
dnia 12 kwietnia 2005 r. powódka rozszerzyła powództwo o zapłatę kwoty 1.400 zł ty-
tułem nagrody jubileuszowej oraz kwoty 3.550 zł tytułem niewypłaconych pochodnych
wynagrodzenia w postaci wynagrodzenia za pracę w godzinach nocnych, świątecznych
2
i nadliczbowych oraz kwoty 14.180 zł wynikającej z obniżenia wynagrodzenia zasadni-
czego oraz dodatkowych składników wynagrodzenia po nawiązaniu stosunku pracy z
pozwaną.
W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości
wskazując, że funkcjonuje u niej regulamin wynagradzania, który do dnia 31 marca
2005 r. nie przewidywał prawa do dodatku stażowego oraz prawa do nagrody jubileu-
szowej oraz „trzynastek". Powódka pracowała w SPZOZ w E. do dnia 31 października
2000 r. i ten stosunek pracy ustał na zasadzie porozumienia stron. Natomiast u pozwa-
nej powódka podjęła pracę w listopadzie 2000 r. i warunki płacowe strony ustaliły w
umowie o pracę. Pozwana nie uznała również argumentu powódki o przejęciu w trybie
art. 231
k.p., natomiast z ostrożności podniosła, że ciągłość uprawnień pracowniczych z
tego tytułu ustała w wyniku podpisania nowej umowy o pracę. Pozwana zaznaczyła
również, iż wszelkie regulaminy w SPZOZ w E. zostały wypowiedziane pismem dyrek-
tora z dnia 29 grudnia 1999 r., które zostało doręczone działającym w zakładzie związ-
kom zawodowym i akty te przestały obowiązywać w byłym zakładzie pracy. Dodatkowo
pozwana podała, że ustawa z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu
rocznym dla pracowników sfery budżetowej (Dz.U. Nr 160, poz. 1080 ze zm.) nie doty-
czy pracowników pozwanej, a zatem roszczenia powódki nie mają podstawy prawnej.
Ponadto pozwana podniosła również zarzut przedawnienia.
Wyrokiem z dnia 7 listopada 2005 r. Sąd Rejonowy w Ełku [...] zasądził od po-
zwanej na rzecz powódki kwoty: 6.686 zł brutto tytułem dodatku stażowego wraz z
ustawowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2005 r. do dnia zapłaty (pkt I); 6.539,17 zł
brutto tytułem dodatkowego wynagrodzenia rocznego za lata 2001- 2004 wraz z usta-
wowymi odsetkami od dnia 11 kwietnia 2005 r. do dnia zapłaty (pkt II); oraz 1.501,56 zł
brutto tytułem nagrody jubileuszowej za 25 lat pracy wraz z ustawowymi odsetkami od
dnia 11 kwietnia 2005 r. do dnia zapłaty (pkt III); natomiast oddalił powództwo w pozo-
stałym zakresie (pkt IV) i odstąpił od obciążania powódki kosztami postępowania (pkt
V). Sąd ten uznał - po pierwsze - że pozwana ma status publicznego zakładu opieki
zdrowotnej, a po drugie, iż w sprawie doszło do przejęcia zakładu pracy w trybie art. 231
k.p., co spowodowało związanie pozwanej warunkami indywidualnych umów o pracę
wynikającymi z zakładowego systemu wynagradzania obowiązującego w przejmowa-
nym zakładzie. Pozwanego wiązał obowiązujący w SPZOZ regulamin zakładowego
funduszu nagród Zespołu Opieki Zdrowotnej w E. oparty na przepisach ustawy z dnia
10 lipca 1985 r. o rocznych nagrodach z zakładowego funduszu nagród w państwo-
3
wych jednostkach organizacyjnych niebędących przedsiębiorstwami państwowymi
(Dz.U. Nr 32, poz. 134 ze zm.), z tym że nie został on zmieniony aneksem nr 3 do re-
gulaminu, ponieważ nie dokonano niezbędnych wypowiedzeń warunków pracy. W
związku z tym Sąd Rejonowy uznał, że powódka spełnia warunki regulaminowe w za-
kresie prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego za lata 2002-2004. Przysługuje
jej również prawo do nagrody jubileuszowej oraz do dodatku stażowego, jednakże od
wynagrodzenia, jakie otrzymała w pozwanej Spółce rozpoczynając u niej pracę. Sąd
Rejonowy uznał również, iż roszczenie powódki uległo przedawnieniu do marca 2002 r.
włącznie.
Rozpoznając apelację pozwanej Spółki Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z
dnia 13 czerwca 2006 r. [...] zmienił punkt I, II i III wyroku Sądu Rejonowego i powódz-
two w tym zakresie oddalił, nie obciążając powódki kosztami procesu. W uzasadnieniu
wyroku Sąd Okręgowy wskazał, że argumentacja Sądu pierwszej instancji nie może się
ostać w świetle uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2006 r., II PZP 10/05, z
której wynika, że zakład opieki zdrowotnej utworzony przez spółkę akcyjną, w której
większość mają jednostki samorządu terytorialnego, nie jest samodzielnym publicznym
zakładem opieki zdrowotnej w rozumieniu art. 4a ustawy z dnia 16 grudnia 1994 r. o ne-
gocjacyjnym systemie kształtowania przyrostu przeciętnych wynagrodzeń u przedsię-
biorców (Dz.U z 1995 r. Nr 1, poz. 2 ze zm.). Sąd Okręgowy podzielił jednak stanowi-
sko Sądu Rejonowego, że w sprawie doszło do przejścia zakładu pracy na nowego
pracodawcę w trybie art. 231
k.p. Mimo to uznał, iż roszczenia powódki nie są zasadne,
ponieważ do obowiązującego w SPZOZ regulaminu wynagradzania nie miał zastoso-
wania przepis art. 2418
k.p., gdyż odnosi się on do układu zbiorowego pracy.
Ponadto w wyniku przejścia zakładu pracy na inną osobę możliwa jest modyfika-
cja zasad wynagradzania w drodze wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy lub w
drodze porozumienia stron. W ocenie Sądu Okręgowego doszło do skutecznej modyfi-
kacji zasad wynagradzania powódek, pracodawca bowiem umową z października 2000
r. zaproponował powódce nowe warunki płacy, a te zostały przez nią zaaprobowane.
Nowe warunki nie przewidywały już świadczeń, których powódka dochodziła w sprawie.
Rozpoznając skargę kasacyjną powódki Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 18
lipca 2007 r., I PK 337/06, uchylił wyrok Sądu Okręgowego w Olsztynie i przekazał
sprawę do ponownego rozpoznania i orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjne-
go. Sąd Najwyższy wskazał, że rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron
ma znaczenie dla oceny, czy doszło do przejęcia w trybie art. 231
k.p. Jeżeli bowiem
4
rozwiązanie stosunku pracy nastąpiło przed przejściem zakładu pracy na nowego pra-
codawcę, to mechanizm określony w tym przepisie nie ma zastosowania, chyba że
pracownik wykaże, iż porozumienie to jest obarczone wadami prawnymi powodującymi
jego nieważność. Wady takie zachodzić będą, jeżeli przyczyną zawarcia porozumienia
rozwiązującego stosunek pracy był transfer zakładu pracy na nowego pracodawca. Ze
względu bowiem na bezwzględnie obowiązujący charakter art. 231
k.p. autonomia woli
stron stosunku pracy w zakresie kształtowania treści stosunku pracy ulega ogranicze-
niu, a pracodawca przejmujący zakład pracy nie może zmienić warunków pracy pra-
cownika na jego niekorzyść z powodu samego przejścia zakładu pracy, bez względu na
to czy pracownik wyraża zgodę na taką zmianę, czy też nie. Sąd Najwyższy wskazał
również, iż nie można wykluczyć, że celem takiego działania było skłonienie powódki i
pozostałych pracowników do akceptacji warunków pracy mniej korzystnych od dotych-
czasowych pod groźbą niezatrudnienia u pozwanej. To z kolei może rodzić wątpliwości
co do pełnej dobrowolności wyrażania zgody przez pracownika na zmianę treści sto-
sunku pracy. Ponadto należy ustalić, czy ewentualna zmiana warunków zatrudnienia u
pozwanej dokonana w trakcie realizacji umowy może być skuteczna, zważywszy że w
wypadku przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę pogorszenie warunków pracy i
płacy nie może być spowodowane samym faktem transferu.
Sąd Okręgowy w Olsztynie ponownie rozpoznał sprawę i wyrokiem z dnia 26
września 2007 r. [...] uchylił wyrok Sądu Rejonowego z dnia 7 listopada 2005 r. i prze-
kazał sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania ze wskazaniem, że rozstrzy-
gnięcie sprawy wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości w celu
udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy pozwany przejął zakład pracy lub jego część, w
którym uprzednio zatrudniona była powódka oraz w razie dojścia do wniosku, że prze-
jęcie zakładu pracy nastąpiło po dacie rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem
stron ze SPZOZ, to również w celu ustalenia, czy zgoda powódki na rozwiązanie do-
tychczasowego stosunku pracy nie była obarczona wadami prawnymi powodującymi
jej nieważność.
Sąd Rejonowy w Ełku, ponownie rozpoznając sprawę, wyrokiem z dnia 30
stycznia 2008 r. [...] ponownie oddalił powództwo oraz zwolnił powódkę od ponosze-
nia kosztów sądowych uznając, że nie doszło do przejęcia przez pozwaną SPZOZ-u
w trybie art. 231
k.p. oraz że pozwana nie jest SPZOZ-em. W ocenie tego Sądu,
wbrew stanowisku powódki, „P.-M." Spółka z o.o. w E. i SPZOZ w likwidacji w E. to
dwa odrębne podmioty, przy czym pozwana „P.-M.” Spółka z o.o. jest spółką komu-
5
nalną utworzoną zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce ko-
munalnej (Dz.U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 ze zm.) oraz art. 12 pkt 8g ustawy z dnia 5
czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz.U. Nr 91, poz. 578 ze zm.), nie zaś
na podstawie ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz.U.
Nr 91, poz. 408 ze zm., zwanej dalej jako ustawa o z.o.z.) i jest organem prowadzą-
cym niepubliczny zakład opieki zdrowotnej utworzony przez tę Spółkę i stanowiący
jej jednostkę organizacyjną. Spółki komunalnej nie można utożsamiać z podmiotem,
jakim jest jednostka samorządu terytorialnego wymieniona w art. 8 ust. 1 pkt 3
ustawy o z.o.z. Zarówno gminna jak i powiatowa jednostka samorządu terytorialnego
ma odrębną osobowość prawną od spółek komunalnych, których działanie regulują
przepisy prawa handlowego. Przepisy art. 35b i art. 35c ustawy o z.o.z. umożliwiają
przekształcenie SPZOZ w spółkę prawa handlowego, a co za tym idzie nie istnieje
prawna możliwość przejęcia SPZOZ-u przez spółkę z o.o. Dlatego pozwana Spółka
na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 7 ustawy o z.o.z. utworzyła M. Centrum Zdrowia jako
niepubliczny zakład opieki zdrowotnej w rozumieniu art. 8 ust. 3 ustawy o z.o.z. Za-
kład ten, zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy, został wpisany do rejestru prowadzonego
przez Wojewodę W.-M. Zakład ten jest jednostką organizacyjną Spółki, a według tre-
ści zawartych z powódką umów o pracę M. Centrum Zdrowia w E. jest miejscem
pracy powódki. Odpowiada to treści art. 3 k.p. w zakresie pojęcia pracodawcy.
Ponadto na podstawie spójnych zeznań świadków Sąd Rejonowy ustalił, że
sytuacja finansowa SPZOZ-u ulegała systematycznemu pogorszeniu od czasu prze-
jęcia jego prowadzenia przez powiat w 1999 r. Próby uratowania sytuacji poprzez
układ z wierzycielami nie mogły zostać zrealizowane, dlatego pojawiła się koncepcja
przekazania świadczeń z zakresu służby zdrowia innemu podmiotowi. Mógł być to
inny SPZOZ z E. - [...] Szpital Wojskowy lub SPZOZ z innego powiatu bądź utworzo-
ny przez powiat nowy podmiot. Zdecydowano się na to ostatnie rozwiązanie, w któ-
rym chodziło o powołanie podmiotu w nowej formule prawnej bez obciążeń związa-
nych ze strukturą i charakterem SPZOZ-u. Jednocześnie chodziło o ponowne za-
trudnienie pracowników SPZOZ-u, który miał być likwidowany, aby zapewnić miesz-
kańcom powiatu miejsca pracy. Gdyby pracownicy SPZOZ-u nie zdecydowali się na
zatrudnienie w nowym podmiocie, to ten nowy podmiot nie powstałby, a wówczas
zadania z zakresu ochrony zdrowia przejąłby inny SPZOZ, natomiast pracownicy
SPZOZ-u w E. poszliby „na bezrobocie” lub szukali pracy w innych ZOZ-ach.
6
W spotkaniach z dyrekcją SPZOZ-u i w posiedzeniach rady powiatu uczestni-
czyli pracownicy zadłużonego SPZOZ-u, którzy zdawali sobie sprawę, że powstanie
nowy podmiot, w którym - jeśli będą chcieli pracować - nie zachowają uprawnień z
SPZOZ-u. Sąd zwrócił uwagę, że powódka nie kwestionowała tego, że zawarła dobro-
wolnie porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę w SPZOZ-ie oraz umowę o pracę w
pozwanej Spółce, wiedząc, iż może odmówić podpisania nowej umowy o pracę i wów-
czas otrzymałaby odprawę z likwidowanego SPZOZ-u, bo tak postąpiła część pracow-
ników likwidowanego SPZOZ-u. W ustalonych okolicznościach sprawy taki subiektywny
przymus ekonomiczny prowadzący do przyjęcia mniej korzystnych warunków zatrud-
nienia u nowego pracodawcy nie mógł być uznany za niezgodne z prawem nakłanianie
pracownika do podpisania nowej umowy o pracę.
Na mocy art. 43 ustawy o z.o.z. pozwana Spółka została wskazana jako pod-
miot, który w zastępstwie postawionego w stan likwidacji SPZOZ w E. miał zapewnić
ciągłość świadczeń zdrowotnych, co było obowiązkiem powiatu, ale - w ocenie Sądu
pierwszej instancji - nie stanowiło to postaci automatycznego przejęcia jednego zakładu
pracy przez drugi, tym bardziej że w E. działał w tym czasie i nadal działa jeszcze jeden
SPZOZ - [...] Szpital Wojskowy z przychodnią, który także mógłby zostać wskazany do
przejęcia zadań i jego sytuacja w zakresie takiego rozumienia art. 231
k.p. mogłaby być
tak samo „nadinterpretowana” jak przejęcie miejskiego SPZOZ-u w związku z przeję-
ciem jego zadań. W ocenie Sądu Rejonowego, pozwana Spółka nie spełnia kryteriów
do zaliczenia jej do samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Decyzja o
utworzeniu spółki prawa handlowego powoduje, że dla jej utworzenia nie jest wystar-
czająca uchwała rady powiatowej, ale niezbędne jest zawarcie umowy spółki w formie
aktu notarialnego. Dla utworzenia publicznego zakładu opieki zdrowotnej wystarczająca
jest natomiast taka uchwała. Uchwała wskazuje formę gospodarki finansowej (art. 38
ust. 1 ustawy o z.o.z.). Tej czynności nie podejmuje się przy utworzeniu spółki prawa
handlowego. Inaczej też wyglądają procedury związane z uchwaleniem statutu SPZOZ,
wyłonieniem kierownictwa, utworzeniem funduszu założycielskiego, jak i rejestracji czy
likwidacji tego typu jednostki. Pozwana Spółka w momencie pierwszej rejestracji w
Sądzie Gospodarczym w Suwałkach figurowała pod nr RHB rejestru handlowego 1336,
a nie jak SPZOZ w E. zarejestrowany pod nr 12 w rejestrze publicznych zakładów
opieki zdrowotnej, w którym zarejestrowany był także skład rady społecznej. Po wejściu
w życie przepisów o krajowym rejestrze sądowym pozwana „P.-M.” została „przereje-
strowana” do rejestru przedsiębiorców jako spółka z o.o. pod nr KRS 0000026179, a
7
SPZOZ w E. do rejestru Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej pod nr KRS
0000042834.
Sąd Rejonowy uznał, że zmiana świadczeniodawcy świadczeń zdrowotnych, od
którego kasa chorych (obecnie: Oddział Narodowego Funduszu Zdrowia) nabywa okre-
ślonego rodzaju świadczenia zdrowotne na podstawie stosownej umowy nie jest prze-
jęciem w trybie art. 231
k.p., a zaprzestanie udzielania tych świadczeń przez jeden pu-
bliczny zakład opieki zdrowotnej i rozpoczęcie ich udzielania przez inny zakład (niepu-
bliczny), nie może być zakwalifikowane jako przejęcie publicznego zakładu opieki zdro-
wotnej przez niepubliczny ZOZ.
Po rozpoznaniu apelacji powódki Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z dnia 16
maja 2008 r. oddalił apelację. W uzasadnieniu Sąd Okręgowy stwierdził, że Sąd Rejo-
nowy nie rozpoznał istoty sprawy, jednak z uwagi na „długą metrykę” sprawy Sąd dru-
giej instancji postanowił kolejny raz nie uchylać wyroku Sądu Rejonowego i nie przeka-
zywać sprawy do ponownego rozpoznania, lecz samodzielnie dokonał własnych usta-
leń faktycznych i ocen prawnych.
W nowych ustaleniach faktycznych, Sąd Okręgowy między innymi przyjął, że
powódka zatrudniona była w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w
E. (SPZOZ) do dnia 31 października 2000 r. w pełnym wymiarze czasu pracy. Na pod-
stawie porozumienia stron powódka i SPZOZ postanowili rozwiązać łączący ich stosu-
nek pracy z dniem 31 października 2000 r. Jako przyczynę zawarcia porozumienia
strony wskazały zaprzestanie przez SPZOZ prowadzenia usług medycznych oraz roz-
poczęcie działalności w tym zakresie przez „P.-M." Spółkę z o.o. W oświadczeniu o
rozwiązaniu umowy o pracę za porozumieniem stron wskazano, że powódka podejmie
pracę w tej Spółce z dniem 1 listopada 2000 r., przy czym tę nową umowę o pracę
strony podpisały już 16 października 2000 r. Czas trwania umowy strony ustaliły jako
nieokreślony, z wynagrodzeniem zasadniczym i dodatkami do wynagrodzenia wynika-
jącymi z Kodeksu pracy i ustawy o z.o.z. Pracodawca zaproponował powódce nowe
warunki płacy w pozwanej jednostce, które to warunki zostały przez nią przyjęte i za-
aprobowane. Były to zmodyfikowane warunki płacy i pracy w stosunku do poprzednio
obowiązujących w SPZOZ. Wynagrodzenie powódki było niższe od otrzymywanego
wcześniej.
W tak ustalonym stanie faktycznym Sąd Okręgowy stwierdził - inaczej niż to
uczynił Sąd Rejonowy - iż doszło do przejęcia zakładu pracy przez pozwaną w trybie
art. 231
k.p. z dniem 1 listopada 2000 r. Powódka w dniu 31 października 2000 r. roz-
8
wiązała za porozumieniem stron umowę o pracę z SPZOZ, a stosunek pracy z pozwa-
ną nawiązała od 1 listopada 2000 r. W związku z tym Sąd Okręgowy uznał, że nie do-
szło do skutecznego rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron z dotychcza-
sowym pracodawcą, gdyż skutek ten nastąpiłby 31 października 2000 r., a jednocze-
śnie z początkiem listopada 2000 r. doszło do przejęcia zakładu pracy przez nowego
pracodawcę. Zbieg tych dwóch zdarzeń prowadził do przyjęcia, iż czynność prawna w
postaci rozwiązania umowy o pracę za porozumieniem stron z ZOZ nie ziściła się z
uwagi na zmianę pracodawcy w trybie art. 231
k.p. W konsekwencji powódka z mocy
prawa stała się pracownikiem pozwanej, przenosząc warunki zatrudnienia obowiązu-
jące poprzednio w ZOZ. Sąd Okręgowy uznał również, iż nie ma wątpliwości, że po-
zwana nie wypowiedziała powódce warunków pracy i płacy po dokonanym transferze.
Równocześnie powódka dobrowolnie zgodziła się na „rozwiązanie umowy o pracę ze
SPZOZ” i nawiązanie nowej umowy o pracę na mniej korzystnych warunkach ze stroną
pozwaną. W ocenie Sądu Okręgowego, oświadczenie powódki w tym przedmiocie było
dobrowolne, a czynność ta nie zmierzała do obejścia prawa, tj. art. 231
k.p. Powódka i
nowy pracodawca mogli dobrowolnie w drodze porozumienia wprowadzić warunki
pracy i płacy mniej korzystne w szczególnych okolicznościach sprawy. Wprawdzie w
takiej sytuacji dochodzi do „sprzeczności dwóch dóbr chronionych prawem”, ale gdy
zlikwidowany ZOZ miał olbrzymie zadłużenie niedające perspektyw na jego „oddłuże-
nie”, to podtrzymanie dalszego funkcjonowania tego pracodawcy przez nowo utwo-
rzony podmiot (pozwaną Spółkę) i dobrowolne przyjęcie mniej korzystnych warunków
płacowych przez przejmowanych pracowników, którzy byli pod „egzystencjalnym”
przymusem wynikającym z zagrożenia istnienia i likwidacji SPZOZ oraz „szukania no-
wego zatrudnienia” nie zmierzało do obejścia art. 231
k.p. Pracownik jest uprawniony do
podejmowania czynności, które nie zmierzały do podcinania jego egzystencji i w tym
złożonym kontekście należało postrzegać zgodę powódki na pogorszenie warunków
płacowych, która była wyrażona „w obliczu realnej możliwości likwidacji” SPZOZ dla
zachowania zatrudnienia w nowo utworzonej jednostce zatrudnienia, tj. pozwanej
Spółce. Przyjętą koncepcję jedynie potwierdzał długotrwały (4,5 roku) brak procesowej
reakcji na niewypłacanie dochodzonych pozwem świadczeń, czego powódka nie potra-
fiła „racjonalnie wyjaśnić”, przez co trudno przyjąć, że od samego początku nie wyraziła
zgody na zmianę warunków płacowych. Przede wszystkim jednak i na gruncie ustalo-
nego stanu faktycznego - zarówno „wykładnia subiektywna i obiektywna” oświadczeń
9
woli stron nie pozostawia wątpliwości, że doszło do zmiany warunków umownych, a
powódka „zaakceptowała gorsze warunki płacowe”.
W skardze kasacyjnej pełnomocnik powódki zarzucił naruszenie przepisów
prawa materialnego, w szczególności: 1) art. 231
§ 1 k.p. i art. 58 § 1 k.c. w związku z
art. 300 k.p., przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na
przyjęciu, że umowa zawarta pomiędzy skarżącą a pozwaną nie zmierzała do obej-
ścia prawa, tj. art. 231
k.p., 2) art. 231
k.p., przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe
zastosowanie polegające na przyjęciu, że zmiana warunków wynagradzania na nie-
korzyść pracownika dokonana przez nowego pracodawcę z powodu złej kondycji
finansowej przejmowanego zakładu pracy, nie stanowi zmiany warunków pracy i
płacy wyłącznie z powodu samego przejścia zakładu pracy, 3) art. 60 k.c. i art. 65
k.c. w związku z art. 300 k.p., przez jego błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowa-
nie polegające na przyjęciu, że dla uznania, iż pracownik zaakceptował w sposób
dorozumiany nowe zasady wynagradzania wystarczy wykazanie, że pracownik przez
odpowiednio długi okres czasu aprobuje zaproponowane mu zasady wynagradzania
i nie wszczyna postępowania sądowego co do oświadczenia woli pracodawcy, 4)
błędną wykładnię oraz spowodowane tym niewłaściwe zastosowanie w sprawie „art.
82 k.c. i art. 58 § k.c. w związku z art. 300 k.p., poprzez przyjęcie, że postawienie
pracownika w świetle wyboru czy wyrazi on zgodę na nowe warunki płacy czy zrezy-
gnuje z zatrudnienia, nie wyłącza dobrowolności oświadczenia woli pracownika i nie
skutkuje nieważnością oświadczenia woli pracownika”. W skardze zarzucono też na-
ruszenie przepisów postępowania, mające istotny wpływ na wynik postępowania, tj.
art. 386 § 4 k.p.c. i art. 176 ust. 1 Konstytucji RP przez rozpoznanie apelacji skarżą-
cej i jej oddalenie, pomimo że Sąd pierwszej instancji nie rozpoznał istoty sprawy, tj.
nie ustalił kiedy nastąpiło przejęcie zakładu pracy przez nowego pracodawcę w trybie
art. 231
k.p., nie wyjaśnił czy porozumienie zawarte przez pozwanego z powódką w
dniu 16 października 2000 r. zmierzało do obejścia prawa oraz czy oświadczenie
powódki w przedmiocie zgody na zawarcie wskazanego porozumienia nie było do-
tknięte wadami prawnymi oraz poprzez naruszenie prawa powódki do rozpoznania
sprawy w dwuinstancyjnym postępowaniu sądowym.
Jako okoliczności przemawiające za przyjęciem skargi kasacyjnej do rozpo-
znania wskazano potrzebę wykładni przepisów budzących wątpliwości, w szczegól-
ności: 1) art. 82 k.c., przez rozstrzygnięcie wątpliwości interpretacyjnych sprowadza-
jących się do pytania, czy przymus ekonomiczny wywarty przez pracodawcę na pra-
10
cowniku, polegający na postawieniu pracownika przed dylematem - akceptacja za-
proponowanych przez pracodawcę warunków pracy i płacy czy też rezygnacja z za-
trudnienia stanowi o wyłączeniu dobrowolności składanego przez pracownika
oświadczenia woli, 2) art. 231
k.p., przez ujednolicenie jego wykładni i wskazanie, co
należy rozumieć pod pojęciem „zmiany warunków pracy pracownika na jego nieko-
rzyść z powodu samego przejścia zakładu pracy" i odpowiedź na pytanie czy zmiana
warunków pracy z powodu przejęcia w trybie tego przepisu zakładu pracy o złej kon-
dycji ekonomicznej, stanowi zmianę warunków pracy z powodu samego przejścia
zakładu pracy. W sprawie występuje także istotne zagadnienie prawne wywołujące
istotne wątpliwości w orzecznictwie, a sprowadzające się do pytania, „czy dla przyję-
cia, w oparciu o przepis art. 60 k.c. i art. 65 k.c. w związku z art. 300 k.p., że pracow-
nik zaakceptował w sposób dorozumiany nowe zasady wynagradzania wystarczy
wykazanie, że pracownik przez odpowiednio długi okres czasu aprobuje zapropono-
wane mu zasady wynagradzania i nie wszczyna postępowania sądowego co do
oświadczenia woli pracodawcy, czy też muszą zaistnieć jeszcze dodatkowe szcze-
gólne okoliczności faktyczne i jakie to muszą być okoliczności”. Skarżąca twierdzi, że
umowa zawarta między nią a pozwaną zmierzała do obejścia prawa - art. 231
k.p.
Pozwana dokonując przejęcia SPZOZ była bowiem w pełni świadoma, że transfer ten
będzie wywierał skutki określone w art. 231
k.p., tyle że zamiarem pozwanej było
przejęcie SPZOZ, jednakże bez konieczności przejmowania „warunków pracy, na
jakich zatrudnieni byli w SPZOZ jego dotychczasowi pracownicy”. Sekwencja zda-
rzeń polegająca na podpisaniu umowy rozwiązującej dotychczasowe stosunki pracy z
SPZOZ i nowych umów o pracę z pozwaną miała na celu - w zamiarze pozwanej -
uniknięcie mechanizmu określonego w art. 231
k.p. Pozwana dążyła do utwierdzenia
skarżącej, jak i pozostałych pracowników, w przekonaniu, iż ich dotychczasowe sto-
sunki pracy wygasły i nie mają oni praw do dodatków z tych stosunków wynikających.
Takie działanie bez wątpienia uznać należy za zmierzające do obejścia prawa, tj. art.
231
k.p. Zdaniem skarżącej, oświadczenie woli złożone w dniu 1 listopada 2000 r. nie
może zostać uznane za propozycję zmiany dotychczasowych warunków wynagra-
dzania, jak to przyjął Sąd Okręgowy. Nowe warunki wynagradzania zostały bowiem
zaoferowane skarżącej w okolicznościach, które wyłączały jej swobodną decyzję w tej
kwestii oraz uniemożliwiały jej wyrażenie sprzeciwu. Gdyby bowiem skarżąca wyraź-
nie oświadczyła, iż warunków tych nie przyjmuje, zostałaby zwolniona i otrzymałaby
odprawę, tak jak część pracowników przejmowanego SPZOZ.
11
Skarżąca wskazała też, że sytuacje, gdy przejście zakładu pracy będzie „stricte
powodem zmiany warunków pracy i płacy będą wyjątkowo rzadkie, jeżeli nie w ogóle
niewystępujące”. Przyczyną taką będą zazwyczaj inne czynniki bezpośrednio powią-
zane z samym przejściem zakładu pracy, tak jak w niniejszej sprawie: zła sytuacja
przejmowanego zakładu oraz okoliczności sprzyjające wywarciu presji na pracowni-
ków, aby zgodzili się na zmianę warunków. Dlatego nie można zgodzić się ze stano-
wiskiem Sądu Okręgowego, że do zmiany warunków wynagradzania doszło z powodu
złej kondycji finansowej przejmowanego SPZOZ, a więc przyczyną zmian nie było wy-
łącznie przejście zakładu pracy.
Odnośnie do zarzutu naruszenia prawa procesowego skarżąca podniosła, że
zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego Sąd drugiej instancji samodzielnie oce-
nia tylko dowody przeprowadzone w postępowaniu odwoławczym, co do pozostałych
dowodów bada jedynie, czy prawidłowo ocenił je sąd pierwszej instancji, a badania
tego dokonuje przez pryzmat zarzutów apelacji. Tymczasem Sąd Okręgowy w całości
dokonał ustaleń faktycznych i samodzielnie ocenił całokształt materiału dowodowego,
przez co pozbawił skarżącą konstytucyjnego prawa do dwuinstancyjnego postępo-
wania sądowego oraz naruszył zasadę bezpośredniości, zasłaniając się przy tym
„długą metryką sprawy”. Zaś dla stron postępowania jak też dla jego celu kluczowe
znaczenie ma nie zasada szybkości, lecz dwuinstancyjności i prawa do sprawiedli-
wego oraz obiektywnego sądu. Sąd Okręgowy nie zwrócił również uwagi na fakt, iż
uzasadnienie wyroku Sądu Rejonowego uchylało się spod kontroli instancyjnej i był
to kolejny powód, poza nierozpoznaniem istoty sprawy, dla przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania.
W konsekwencji skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w
całości oraz poprzedzającego go wyroku Sądu pierwszej instancji i przekazanie
sprawy Sądowi Rejonowemu w Ełku do ponownego rozpoznania wraz z przekaza-
niem mu do rozstrzygnięcia kwestii kosztów procesowych za instancję kasacyjną,
ewentualnie o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i przekazanie sprawy
Sądowi Okręgowemu w Olsztynie wraz z przekazaniem temu Sądowi do rozstrzy-
gnięcia kwestii kosztów procesowych za instancję kasacyjną, ewentualnie - w wy-
padku uznania przez Sąd Najwyższy, że podstawa naruszenia prawa materialnego
jest oczywiście uzasadniona - o uchylenie zaskarżonego orzeczenia w całości i orze-
czenie co do istoty sprawy oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz skarżącej kosz-
tów procesu (za postępowanie przed Sądami obu instancji oraz za postępowanie
12
kasacyjne) z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego według norm prze-
pisanych.
W odpowiedzi na skargę kasacyjną pozwana wniosła o jej oddalenie, ewentu-
alnie o nieprzyjęcie skargi do rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw prawnych. Jej proce-
sowe zarzuty okazały się oczywiście chybione, ponieważ zgodnie z art. 382 k.p.c.
sąd drugiej instancji jest uprawniony do orzekania na podstawie materiału zebranego
w postępowaniu w pierwszej instancji oraz w postępowaniu apelacyjnym. Tak też
zachował się Sąd Okręgowy, który jako Sąd odwoławczy (apelacyjny) rozpoznawał
tę samą sprawę już po raz trzeci, ale niefortunnie i bezpodstawnie uznał, iż Sąd
pierwszej instancji rzekomo nie rozpoznał istoty sprawy. Tymczasem Sąd pierwszej
instancji zawsze orzekał co do istoty sprawy, skoro negatywnie merytorycznie roz-
strzygał o roszczeniach powódki. Ponadto długotrwałość postępowania w rozpozna-
wanej sprawie, która była przedmiotem dwukrotnego procedowania od samego po-
czątku przez Sądy obu instancji, sprawiała, że ustalenia faktyczne zostały w niej wy-
czerpująco dokonane, a sporna pozostawała wyłącznie ocena prawna ustalonych
okoliczności sporu. W sytuacji dwukrotnego rozpoznania tej samej sprawy od same-
go początku przez Sądy obu instancji, z zaangażowaniem najwyższej instancji kasa-
cyjnej, nie mogło być zatem mowy o jakimkolwiek naruszeniu prawa powódki do co
najmniej dwuinstancyjnego postępowania, przez co zarzut naruszenia art. 386 § 4
k.p.c. w związku z art. 176 Konstytucji RP okazał się ewidentnie bezzasadny.
Inne proceduralne zarzuty kasacyjne nie zostały w sprawie wyartykułowane (tj.
nie były nazwane przez wskazanie konkretnych przepisów prawa procesowego), co
sprawiało, że przy kasacyjnym rozpoznaniu sprawy wiążące były ustalenia faktyczne
stanowiące podstawę zaskarżonego wyroku. Ustalenia te nie były zresztą sporne, bo
kwestie kasacyjne dotyczyły ocen prawnych ustalonych okoliczności sporu. Z doko-
nanych w sprawie ustaleń wynikało, że sytuacja finansowa poprzednika prawnego
pozwanej Spółki, tj. SPZOZ-u, była zła i dalej ulegała systematycznemu pogorszeniu
od czasu przejęcia prowadzenia tego poprzedniego pracodawcy powódki przez Po-
wiat E. w 1999 r. Ponieważ próby uzdrowienia tej sytuacji przez postępowanie ukła-
dowe z wierzycielami nie przyniosły efektu, brano pod rozwagę przekazanie realizo-
13
wania świadczeń z zakresu służby zdrowia innemu podmiotowi. Mógł być to inny
SPZOZ z E. (Szpital Wojskowy) lub SPZOZ z innego powiatu bądź utworzony przez
powiat nowy podmiot. Zdecydowano się na to ostatnie rozwiązanie i powołano w no-
wej formule prawnej podmiot, którego nie obciążały długi poprzednika prawnego po-
zwanej Spółki, tj. SPZOZ-u w E. Tak doszło do utworzenia nowego pracodawcy (po-
zwanej Spółki). W zakresie tej zrealizowanej koncepcji w spotkaniach z dyrekcją
SPZOZ-u i w posiedzeniach rady powiatu uczestniczyli pracownicy zadłużonego
SPZOZ-u, którzy zdawali sobie sprawę, że powstanie nowy podmiot zatrudniający, w
którym będą mogli pracować pod warunkiem ograniczenia (obniżenia) dotychczaso-
wych uprawnień płacowych obowiązujących w SPZOZ-ie. Gdyby bowiem pracownicy
SPZOZ-u nie zdecydowali się na podjęcie zatrudnienia i obniżki wynagrodzeń w no-
wym podmiocie, to ten nowy pracodawca w ogóle nie zostałby utworzony, a wów-
czas zadania zadłużonego SPZOZ-u z zakresu ochrony zdrowia przejąłby inny pod-
miot (SPZOZ), natomiast pracownicy jednostki, która podlegałaby „likwidacji” poszli-
by w większości „na bezrobocie lub szukali pracy w innych ZOZ-ach”.
Wprawdzie w sytuacji przejęcia SPZOZ-u przez pozwaną Spółkę w trybie art.
231
k.p. czynność prawna w postaci rozwiązania umowy o pracę z powódką za poro-
zumieniem stron ze SPZOZ-em istotnie „nie ziściła się z uwagi na zmianę pracodawcy
w trybie art. 231
k.p.”, co sprawiało, iż z mocy prawa powódka stała się pracownikiem
pozwanej Spółki. Równocześnie jednak - według miarodajnych ustaleń Sądu drugiej
instancji oraz dokonanej wykładni oświadczeń woli stron towarzyszących podmiotowym
przekształceniom po stronie pracodawczej - powódka dobrowolnie zgodziła się na
„rozwiązanie umowy o pracę ze SPZOZ” i nawiązanie ze stroną pozwaną nowej umowy
o pracę na mniej korzystnych warunkach już 16 października 2000 r., tj. przed podmio-
tową zmianą strony pracodawczej, która miała miejsce 1 listopada 2000 r. W ocenie
Sądu Najwyższego, nie było żadnych podstaw prawnych do uznania, że oświadczenie
powódki o przyjęciu mniej korzystnych warunków płacowych dla zachowania zatrudnie-
nia w pozwanej Spółce było nieważne na podstawie wskazanych w skardze kasacyjnej
podstaw, tj. art. 58 § 1 lub art. 82 k.c. w związku z art. 300 k.p. Nieważna, bo sprzeczna
z art. 231
k.p., była bowiem tylko umowa rozwiązująca stosunek pracy ze SPZOZ-em.
Natomiast zawarcie nowej umowy o pracę z pozwaną Spółką zostało prawidłowo oce-
nione i zinterpretowane przez Sąd drugiej instancji jako zawierające dopuszczalne po-
rozumienie zmieniające (pogarszające) warunki płacowe powódki oraz innych przeję-
tych pracowników, którzy w szczególnych okolicznościach sprawy byli świadomi, iż
14
przejmowany na warunkach wynikających z art. 231
k.p. SPZOZ miał olbrzymie zadłu-
żenie, bez perspektyw na jego oddłużenie, a także, iż - bez przejęcia tego pracodawcy
przez pozwaną Spółkę - wszyscy pracownicy utraciliby zatrudnienie, na co przystała
część pracowników, zadowalając się świadczeniami przysługującymi osobom zwalnia-
nym z pracy z przyczyn ekonomicznych. W takich szczególnych okolicznościach
sprawy wykluczone było uznanie, że dobrowolne przyjęcie mniej korzystnych warunków
płacowych przez przejmowanych pracowników - którzy byli pod „egzystencjalnym”
przymusem wynikającym z zagrożenia istnienia i z realnej likwidacji SPZOZ - co wyma-
gałoby konieczności szukania nowego zatrudnienia, zmierzało do obejścia art. 231
k.p.
lub było sprzeczne z ustawą w rozumieniu art. 58 § 1 k.c. w związku z art. 300 k.p.
Skarżąca, godząc się na pogorszenie warunków płacowych dla utrzymania za-
trudnienia, w sposób oczywisty nie znajdowała się w stanie wyłączającym świadome i
swobodne podjęcie decyzji i wyrażenie woli, co przecież dotyczy w szczególności cho-
roby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby przemijającego,
zaburzenia czynności psychicznych w rozumieniu art. 82 k.c. w związku z art. 300 k.p.
W każdym razie stanu psychicznego powódki, który mógłby uzasadnić twierdzenie o
wyłączeniu jej zdolności do świadomego i swobodnego podejmowania decyzji oraz wy-
rażenia woli kontynuacji zatrudnienia u nowo utworzonego pracodawcy, skarżąca nie
wykazała. Przeciwnie w pełni świadomie i swobodnie zgodziła się ona na pogorszenie
warunków płacowych określonych w umowie o pracę zawartej z nowym pracodawcą
(pozwaną Spółką), bo tę dobrowolną decyzję podjęła w obliczu realnego zagrożenia
likwidacją SPZOZ-u dla zachowania zatrudnienia w nowo utworzonej jednostce zatrud-
nienia, tj. pozwanej Spółce, która nie zostałaby utworzona, gdyby przejęci pracownicy
nie zgodzili się na obniżenie warunków płacowych. Taką koncepcję potwierdziła doko-
nana i zweryfikowana przez Sąd drugiej instancji wykładnia oświadczeń woli towarzy-
szących przejęciu powódki oraz innych pracowników przez nowego pracodawcę (po-
zwaną Spółkę) w trybie art. 231
k.p., które nie zostały dokonane wyłącznie z powodu
„samego przejścia zakładu pracy” na innego pracodawcę, ale w celu uchronienia całej
załogi SPZOZ-u przed utratą zatrudnienia wynikającego z potencjalnej likwidacji tego
podmiotu, od czego ochroniło przejętych pracowników, w tym skarżącą, utworzenie
nowego podmiotu zatrudniającego, który nie został obarczony długami poprzednika i
mógł dalej funkcjonować pod warunkiem wyrażenia zgody przez przejętych pracowni-
ków na mniej korzystne finansowe warunki dalszego zatrudnienia.
15
Taka też była zastosowana koncepcja przez Sąd Okręgowy, który dla potwier-
dzenia trafności dokonanej wykładni zachowania się stron, które zawarły porozumie-
nie zmieniające pogarszające warunki płacowe przejętych pracowników, argumento-
wał jedynie incydentalnie (dodatkowo), że skarżąca przez długi okres (4,5 roku) nie
reagowała na obniżenie składników wynagrodzenia, co wyłącznie dodatkowo uspra-
wiedliwiało koncepcję tego Sądu, iż taka „późniejsza postawa strony” potwierdzała
to, że skarżąca od samego początku przystała na zmianę warunków płacowych.
Wbrew zarzutom skargi kasacyjnej, Sąd drugiej instancji wcale zatem nie uznał, co
bezpodstawnie imputuje mu skarżąca, iż skarżąca jakoby jedynie „w sposób doro-
zumiany” wyraziła zgodę na zaproponowane przez nowego pracodawcę „gorsze”
warunki płacowe wskutek długotrwałego zaniechania dochodzenia swych roszczeń
na drodze sądowej, bo Sąd przede wszystkim argumentował, że zarówno „wykładnia
subiektywna i obiektywna” oświadczeń woli stron nie pozostawiała wątpliwości, iż
doszło do dobrowolnej zmiany warunków płacowych. Taka ocena prawna zachowa-
nia się stron porozumień zmieniających, w tym powódki, która zaakceptowała zmie-
nione warunki płacowe dla utrzymania zatrudnienia w nowo utworzonym podmiocie
zatrudniającym (pozwanej Spółce), została dokonana na podstawie uprawnionej in-
terpretacji oświadczeń woli i zachowania się stron stosunku pracy, której nie można
zarzucić naruszenia reguł wykładni ustanowionych w art. 60 lub 65 k.c. w związku z
art. 300 k.p. Sąd drugiej instancji uznał bowiem, iż powódka nie kwestionowała tego, że
zawarła dobrowolnie nową umowę o pracę, która w szczególnych okolicznościach roz-
poznawanej sprawy miała bez wątpienia charakter prawny porozumienia zmieniającego
dotychczas obowiązujące warunki płacowe, skoro skarżąca wiedziała, iż w razie od-
mowy podpisania nowej umowy o pracę nie doszłoby do utworzenia nowego praco-
dawcy, a jej dalsze zatrudnienie byłoby rzeczywiście zagrożone. Wywołany takimi oko-
licznościami sprawy niewątpliwy przymus ekonomiczny, prowadzący do przyjęcia mniej
korzystnych warunków zatrudnienia u nowego pracodawcy w zamian za gwarancję
utrzymania zatrudnienia, nie mógł być uznany za niezgodne z prawem nakłanianie pra-
cownika do zawarcia porozumienia zmieniającego pogarszającego warunki płacowe,
których przyjęcie warunkowało utworzenie i byt prawny nowego pracodawcy, co zagwa-
rantowało skarżącej dalsze nieprzerwane pozostanie w zatrudnieniu.
W rozpoznawanej sprawie brak było wystarczających argumentów, które mogły-
by podważyć uznanie skuteczności zawartego w umowie o pracę porozumienia zmie-
niającego w zakresie ustalenia nowych mniej korzystnych warunków wynagradzania
16
za pracę, skoro przeprowadzone zmiany organizacyjno-prawne podmiotu zatrudnia-
jącego były wymuszonym sposobem rozwiązania trudnej sytuacji ekonomicznej po-
przednika prawnego pozwanej Spółki (SPZOZ-u), z czego zdawała sobie sprawę
powódka, która nie otrzymywała terminowo wynagrodzeń za pracę w SPZOZ. Te
wszystkie złożone okoliczności sprawy oceniane łącznie doprowadziły Sąd Okręgo-
wy do wyrażenia uzasadnionego przekonania, że sporne porozumienia pogarszające
warunki płacowe pracowników przejętych przez pozwaną Spółkę nie zmierzały do
obejścia art. 231
§ 1 k.p. (por. wyroki Sądu Najwyższego z: dnia 7 czerwca 1994 r., I
PRN 29/94, OSNAPiUS 1994 nr 12, poz. 189; oraz z dnia 29 marca 2001 r., I PKN
324/00, OSNP 2003 nr 1, poz. 7). Wprawdzie istotnie bezwzględnie obowiązująca
natura norm prawnych wynikających z art. 231
k.p. wyłącza modyfikowanie treści sto-
sunków pracy, ale z wykładni spornych porozumień, a w szczególności z wyraźnej
zgodnej woli obu stron stosunku pracy wynikało, iż nie zmierzały one do obejścia
standardów ochrony pracownika określonych w art. 231
k.p., ale do nowego dobro-
wolnego ukształtowania ich sytuacji prawnej w celu zachowania nie tylko nieprze-
rwanego zatrudnienia przez przejętych pracowników, ale także zapewniania ekono-
micznych i finansowych podstaw funkcjonowania nowo utworzonego podmiotu za-
trudniającego (pozwanego pracodawcy). Warto też podkreślić, że aktualnie z art. 231
§ 6 k.p. wynika, iż przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę nie
może stanowić jedynie przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie przez pracodawcę
stosunku pracy. W konsekwencji należy przyjąć, że usprawiedliwione okoliczności i
przyczyny dokonywania zmian organizacyjnych po stronie pracodawczej podejmo-
wane w celu rozwiązania znanej pracownikom trudnej sytuacji ekonomicznej dotych-
czasowego pracodawcy (SPZOZ-u) nie stwarzały przeszkód w takim uzgodnionym
ukształtowaniu - w drodze porozumień zmieniających zawieranych z nowym praco-
dawcą - mniej korzystnych warunków płacowych dalszego zatrudnienia, na które
strony przystały świadomie i dobrowolnie dla osiągnięcia celów korzystnych dla nich
obu. Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy uznał, że przejście zakładu pracy
na innego pracodawcę w trybie art. 231
k.p. nie wyklucza dobrowolnych modyfikacji
warunków zatrudnienia w drodze zgodnego porozumienia stron dla osiągnięcia celów
korzystnych dla każdej strony stosunku pracy. Jeżeli bowiem doszło do podjęcia wy-
muszonych ekonomicznie działań restrukturyzacyjnych w celu zapobieżenia likwida-
cji lub upadłości pracodawcy, to legalne zmiany (także pogorszenie) dotychczaso-
wych warunków płacy w drodze porozumień zmieniających, które towarzyszyły pod-
17
miotowym przekształceniom organizacyjnym po stronie pracodawczej, należało
uznać za prawnie dopuszczalne, racjonalne i społecznie usprawiedliwione.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy wyrokował jak w sentencji na
podstawie art. 39814
k.p.c.
========================================