Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 331/08
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 5 lutego 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
Protokolant Ewa Krentzel
w sprawie z powództwa B. U. G.
przeciwko Skarbowi Państwa - Ministrowi Finansów
o zapłatę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 5 lutego 2009 r.,
skargi kasacyjnej powódki
od wyroku Sądu Apelacyjnego w […]
z dnia 5 marca 2008 r.,
oddala skargę kasacyjną i nie obciąża powódki kosztami
postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 5 marca 2008 r. oddalił apelację powódki od
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 18 grudnia 2006 r., oddalającego powództwo
o zapłatę kwoty 7 423 339,46 zł, dochodzonej na podstawie art. 354 § 1, art. 471
i 417 k.c. w związku z niewykupieniem obligacji skarbowych emitowanych w okresie
międzywojennym.
Z ustaleń stanowiących podstawę obu wyroków wynika, że powódka jest
właścicielką obligacji 4% pożyczki państwowej o łącznej nominalnej wartości
71 250 zł oraz obligacji 4 ½% pożyczki państwowej o łącznej wartości nominalnej
18 300 zł.
Obligacje 4% pożyczki zostały wyemitowane w dniu 15 maja 1936 r. na
mocy dekretu Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 14 stycznia 1936 r. o konwersji
państwowych pożyczek wewnętrznych (Dz. U. nr 3, poz. 10) oraz rozporządzenia
Ministra Skarbu z dnia 17 lutego 1936 r. o wypuszczeniu 4% pożyczki
konsolidacyjnej i warunkach konwersji państwowych pożyczek wewnętrznych
(Dz. U. nr 12, poz. 114). Podlegały one umorzeniu w drodze losowania w terminie
do dnia 15 maja 1982 r. Ich wykup miał następować w złotych polskich według
równowartości 900/5332 grama czystego złota za jednego złotego z nadpłatą
w wysokości 20% wartości nominalnej w ciągu pierwszych 10 lat okresu umorzenia
i 15% w ciągu następnych lat okresu umorzenia.
Obligacje 4 ½% pożyczki zostały wyemitowane na podstawie ustawy z dnia
7 kwietnia 1937 r. o konwersji i zamianie papierów emisyjnych państwowych,
samorządowych i gwarantowanych przez Skarb Państwa, wypuszczonych
w walutach obcych (Dz. U. nr 28, poz. 207) i na podstawie rozporządzenia Ministra
Skarbu z dnia 15 maja 1937 r. o warunkach konwersji i zamiany papierów
emisyjnych państwowych i samorządowych wypuszczonych w walutach obcych,
oraz o wypuszczeniu 4 ½% wewnętrznej pożyczki państwowej (Dz. U. nr 37, poz.
248). Ich umorzenie miało następować do dnia 1 lutego 1958 r. w drodze losowania
lub skupu z wolnej ręki. Do czasu wylosowania przynosiły one odsetki, 4 ½%
w stosunku rocznym, płatne za zwrotem kuponów odsetkowych.
3
Obligacje będące własnością powódki, podarowane jej przez ojca w 1947 r.,
nie zostały wylosowane do umorzenia, ani wykupione przez Skarb Państwa.
Losowania przewidziane w warunkach emisji obligacji nie odbywały się ani podczas
drugiej wojny światowej, ani po jej zakończeniu.
Sąd Apelacyjny podzielił pogląd Sądu Okręgowego o zasadności
podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu przedawnienia roszczenia o wykup
obligacji, jak też roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej czynem
niedozwolonym strony pozwanej. Poza tym uznał – powołując się m.in. na wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2005 r., III CZP 82/05 (OSNC 2006, nr 9,
poz. 148), że w sprawie nie było podstaw do przyjęcia odpowiedzialności deliktowej
strony pozwanej. Samo niewykonanie zobowiązania nie może stanowić czynu
niedozwolonego, a bezczynność legislacyjna przed wejściem w życie
obowiązującej obecnie Konstytucji nie uzasadniała odpowiedzialności deliktowej
państwa.
Skarżąc w całości wyrok Sądu Apelacyjnego powódka jako podstawy
kasacyjne przytoczyła: - naruszenie art. 277 pkt 4 kodeksu zobowiązań, art. 109
pkt 4 ustawy z dnia 18 lipca 1950 r. – przepisy ogólne prawa cywilnego (Dz. U. nr
34, poz. 311) w związku z art. XXXV p.w.k.c. oraz art. 121 pkt 4 k.c. przez
przyjęcie, że uwarunkowania polityczne lat 1944-1989 nie stanowiły siły wyższej,
powodującej zawieszenie biegu przedawnienia; - naruszenie art. 5 k.c. przez
przyjęcie, że zgłoszenie zarzutu przedawnienia przez stronę pozwaną nie stanowiło
nadużycia prawa podmiotowego; - naruszenie art. 316 w związku z art. 378 § 1
k.p.c. przez nierozpoznanie wszystkich zarzutów apelacji; - naruszenie art. 64 ust. 1
i 2 w związku z art. 21 oraz art. 2 Konstytucji przez uchybienie zasadzie ochrony
prawa własności i praw majątkowych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
W skardze kasacyjnej trafnie podniesiono, że obligacje skarbowe
wyemitowane przed wybuchem drugiej wojny światowej utraciły w wyniku regulacji
dekretu z dnia 27 lipca 1949 r. o zaciąganiu nowych i określaniu wysokości nie
umorzonych zobowiązań pieniężnych (Dz. U. nr 45, poz. 332 ze zm.) oraz regulacji
ustawy z dnia 28 października 1950 r. o zmianie systemu pieniężnego (Dz. U. nr
4
50, poz. 459 ze zm.) realną wartość ekonomiczną. Według art. 15 dekretu,
mającego z mocy art. 17 zastosowanie także do zobowiązań Skarbu Państwa,
wysokość należności wynikającej z obligacji ulegała zmianie: wyznaczały
ją przepisy art. 6, 7 i 8 dekretu. Oznaczało to w szczególności, że obligacje
opiewające na złote będące w obiegu w chwili emisji obligacji wyrażały, zgodnie
z art. 6 ust. 1 w związku z art. 4 dekretu, należność w złotych będących w obiegu
w chwili wejścia w życie dekretu; podobnie w przypadku obligacji opiewających na
złote w złocie jeden złoty w złocie równał się, zgodnie z art. 6 ust. 2 w związku z art.
4 dekretu, jednemu złotemu mającemu obieg w chwili wejścia w życie dekretu.
Z kolei na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy o zmianie systemu pieniężnego wszelkie
zobowiązania pieniężne opiewające na złote dotychczasowe uległy przeliczeniu
z dniem 30 października 1950 r. na nowe złote według stosunku: 100 złotych
dotychczasowych – 1 jeden nowy złoty (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia
8 stycznia 2009 r., I CSK 482/08, niepubl.); tylko wyjątkowo stosowany był
przelicznik: 100 złotych dotychczasowych – 3 złote nowe (por. art. 8 ust. 3 ustawy
oraz wydane na jego podstawie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
28 października 1950 r. w sprawie określenia stosunku przeliczenia niektórych
zobowiązań (Dz. U. nr 50, poz. 461). Kolejne przeliczenie - już jednak wyłącznie
o charakterze „technicznym”, tj. bez przyświecającego mu zamiaru obniżenia
wartości zobowiązań pieniężnych - nastąpiło na podstawie ustawy z dnia 7 lipca
1994 r. o denominacji złotego (Dz. U. nr 84, poz. 386 ze zm.).
Przedstawiona, daleko idąca ingerencja w zobowiązania pieniężne, także
właścicieli obligacji, dokonana na podstawie wskazanych przepisów dekretu oraz
ustawy o zmianie systemu pieniężnego, ma zasadniczy wpływ na ocenę
przytoczonych podstaw kasacyjnych.
Gdyby powódka z upływem 1 lutego 1958 r. – tj. z upływem dnia
zamykającego okres, w którym miało nastąpić umorzenie obligacji 4 ½% pożyczki,
będącego zarazem dniem, od którego w okolicznościach sprawy należało liczyć, jak
trafnie przyjęły sądy orzekające w sprawie (por. także uchwała Sądu Najwyższego
z dnia 24 listopada 2000 r., III CZP 37/00, OSNC 2001, nr 4, poz. 56), bieg
dziesięcioletniego terminu przedawnienia roszczeń wynikających z tych obligacji
(zob. art. 105 przepisów ogólnych prawa cywilnego w związku z art. III i XIX ustawy
5
z dnia 18 lipca 1950 r. – przepisy wprowadzające przepisy ogólne prawa cywilnego,
Dz. U. nr 34, poz. 312, oraz w związku z art. XXXV pkt 2 p.w.k.c. i art. 108
przepisów ogólnych prawa cywilnego) – zażądała zapłaty kwot wynikających
z obligacji po przeliczeniu zgodnie z przepisami powoływanego dekretu oraz
ustawy o zmianie systemu pieniężnego, kwoty te mogłyby zapewne być
dochodzone bez żadnych przeszkód. Podobnie gdyby powódka z upływem 15 maja
1982 r. – będącego ostatnim dniem okresu, w którym miało nastąpić umorzenie
obligacji 4 % pożyczki, i zarazem dniem, od którego w okolicznościach sprawy
należało liczyć, jak zasadnie przyjęły sądy orzekające w sprawie, bieg
dziesięcioletniego terminu przedawnienia roszczeń wynikających z tych obligacji
(art. 118 k.c. w związku z art. III przepisów wprowadzających przepisy ogólne
prawa cywilnego i art. 120 k.c.) – zażądała zapłaty kwot wynikających z obligacji po
przeliczeniu zgodnie z przepisami powoływanego dekretu oraz ustawy o zmianie
systemu pieniężnego, również te kwoty mogłyby zapewne być dochodzone bez
żadnych przeszkód. Zwrócono by co najwyżej uwagę na osobliwość takiego
żądania związaną z nieracjonalnością domagania się zapłaty sumy pieniężnej
pozbawionej realnej wartości. Jeżeliby zatem przy ocenie zarzutów skargi
kasacyjnej podnoszących niemożność dochodzenia przez powódkę roszczeń
wynikających z obligacji w okresie biegu przedawnienia tych roszczeń uwzględniać
treść nadaną tym roszczeniom przez przepisy powoływanego dekretu oraz ustawy
o zmianie systemu pieniężnego, zarzuty te należałoby uznać za nieuzasadnione.
Powódka podnosząc wspomniane zarzuty pomija jednak treść nadaną
rozpatrywanym obligacjom przez przepisy powoływanego dekretu oraz ustawy
o zmianie systemu pieniężnego. Uznając, że przepisy te były niezgodne z art. 64
ust. 1 i 2 w związku z art. 21 oraz art. 2 Konstytucji, uważa, iż nie mogły one
kształtować roszczeń pieniężnych wnikających z obligacji, i zarazem podkreśla,
że w okresie biegu przedawnienia tych roszczeń nie mogła ich dochodzić
w kształcie wolnym od wpływu tych przepisów. Przy tym założeniu wspomniane
zarzuty należałoby uznać za zdecydowanie uzasadnione. Nie wdając się
w szczegółowe rozważania, wystarczy wskazać, że fundamentalnym założeniem
biegu wszelkich terminów, których upływ ogranicza wykonywanie prawa lub
powoduje utratę prawa, jest możność dochodzenia prawa podczas biegu terminu
6
przez osobę uprawnioną przy zastosowaniu środków przymusu państwowego
(por. orzeczenia Sądu Najwyższego: z dnia 31 stycznia 2002 r., III CZP 72/01,
OSNC 2002, nr 9, poz. 107, z dnia 9 maja 2003 r., V CK 24/03, LEX nr 157310,
z dnia 16 stycznia 2004 r., III CZP 101/03, OSNC 2005, nr 4, poz. 58, z dnia
13 października 2005 r., I CK 162/05, OSP 2006, z 9, poz. 107, oraz wyrok
Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 października 2003 r., P 3/03, OTK-A 2003, nr
8, poz. 82), a nie ulega wątpliwości, że w okresach, na które, według sądów
orzekających w sprawie, przypadał bieg terminów przedawnienia roszczeń
wynikających z rozpatrywanych obligacji, roszczeń tych w kształcie wolnym od
wpływu przepisów powoływanego dekretu oraz ustawy o zmianie systemu
pieniężnego nie można było dochodzić na drodze sądowej.
Założenie przyświecające zarzutom powódki nie ma jednak uzasadnionych
podstaw. Kompetencję do kontroli zgodności z Konstytucją norm zawartych
w aktach o mocy ustawy zarówno wydanych po, jak i przed wejściem w życie
Konstytucji, ma – zgodnie z art. 188 w związku z art. 7 Konstytucji – jedynie
Trybunał Konstytucyjny (zob. w szczególności wyroki Sądu Najwyższego z dnia
16 kwietnia 2004 r., I CK 291/03, OSNC 2005, nr 5, poz. 71,oraz z dnia 8 stycznia
2009 r., I CSK 482/08). O ocenę zgodność art. 6, 7 i 8, jak też art. 5 i 11
powoływanego dekretu, oraz art. 8, a także 6, ustawy o zmianie systemu
pieniężnego z art. 2, 21 i 64 ust. 1 i 2 Konstytucji zwrócili się do Trybunału
Konstytucyjnego właściciele przedwojennych obligacji w skargach konstytucyjnych,
na skutek których zapadł wyrok z dnia 24 kwietnia 2007 r. w sprawie o sygnaturze
SK 49/05 (OTK-A 2007, nr 4, poz. 39). W sprawie tej w zakresie dotyczącym
zgodności wymienionych przepisów dekretu oraz ustawy o zmianie systemu
pieniężnego z wskazanymi normami Konstytucji Trybunał Konstytucyjny umorzył
postępowanie na podstawie art. 39 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z dnia 1 sierpnia
1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. nr 102, poz. 643 ze zm.) ze względu na
niedopuszczalność orzekania. Umarzając postępowanie w tym zakresie Trybunał
Konstytucyjny przyjął, nawiązując do koncepcji znajdującej wyraz w wielu innych
jego orzeczeniach, że kwestionowane przepisy nie spełniają warunku
uzależniającego kognicję Trybunału od obowiązywania kontrolowanego aktu
normatywnego w chwili dokonywania kontroli, gdyż ich moc obowiązująca
7
wyczerpała się wraz z jednorazowym uregulowaniem oznaczonych stosunków
prawnych (por. postanowienie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 listopada
2008 r., P 5/07, OTK-A 2008, nr 9, poz. 163, oraz powołane w nim orzeczenia);
stało się to przy tym na długo przed wejściem w życie Konstytucji. Trybunał
Konstytucyjny nie znalazł zarazem, mimo bardzo krytycznej oceny wspomnianych
przepisów, zwłaszcza rozwiązań zawartych w art. 5-8 i 11 dekretu, podstaw do
merytorycznej ich kontroli w drodze wyjątku przewidzianego w art. 39 ust. 3 ustawy
o Trybunale Konstytucyjnym; dozwala on na wydanie przez Trybunał Konstytucyjny
merytorycznego orzeczenia o pozbawionych mocy obowiązującej przepisach ze
względu na konieczność ochrony konstytucyjnych wolności i praw. Odrzucając
zastosowanie tego ostatniego przepisu w sprawie zakończonej wyrokiem z dnia
24 kwietnia 2007 r., SK 49/05, Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że wymienione
przepisy dekretu wywołały nieodwracalne skutki prawne i ekonomiczne. Trybunał
Konstytucyjny nie dysponuje bowiem środkami pozwalającymi mu tak ukształtować
prawa właścicieli przedwojennych obligacji skarbowych, aby z jednej strony, została
zapewniona rzeczywista realizacja praw właścicieli obligacji, a z drugiej - możliwość
miarkowania należnych im świadczeń ze względu na doniosłe racje społeczno-
ekonomiczne.
Konsekwencją stanowiska Trybunału Konstytucyjnego jest konieczność
stosowania przepisów powoływanego dekretu oraz ustawy o zmianie systemu
pieniężnego w sytuacjach objętych hipotezami tych przepisów. Dotyczy to
oczywiście także sprawy wytoczonej przez powódkę, jeżeli bowiem norma zawarta
w akcie o mocy ustawy nie została wyeliminowana z porządku prawnego na
podstawie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego, sąd nie może odmówić
jej stosowania w sytuacjach objętych jej hipotezą z powołaniem się na jej
niezgodność z wzorcami wywiedzionymi z Konstytucji. W związku z tym nie może
być uznany za trafny podniesiony w skardze kasacyjnej zarzut naruszenia art. 64
ust. 1 i 2 w związku z art. 21 oraz art. 2 Konstytucji.
Poza tym - jak już była o tym mowa wyżej - przy założeniu oddziaływania
przepisów powoływanego dekretu oraz ustawy o zmianie systemu pieniężnego
na treść roszczeń wynikających z przedwojennych obligacji skarbowych nie mogą
odnieść zamierzonego skutku także wszystkie te zarzuty skarżącej, które
8
powołując się na naruszenie art. 277 pkt 4 kodeksu zobowiązań, art. 109 pkt 4
przepisów ogólnych prawa cywilnego w związku z art. XXXV p.w.k.c. oraz art. 121
pkt 4 k.c. i art. 5 k.c., zmierzają do wykazania niemożności dochodzenia przez
skarżącą roszczeń wynikających z obligacji w okresie ustalonego biegu ich
przedawnienia. Właściciele przedwojennych obligacji w okresach: 1 lutego 1958 r. –
1 lutego 1968 r. i 15 maja 1982 r. – 15 maja 1992 r., zapewne mogliby dochodzić
roszczeń o treści ukształtowanej przez przepisy powoływanego dekretu oraz
ustawy o zmianie systemu pieniężnego, a jeżeli takich działań nie podejmowali to –
podobnie jak i obecnie – tylko dlatego, że nie miałoby to rzeczywistego znaczenia
ze względu na nieposiadanie przez tak ukształtowane roszczenia realnej wartości
ekonomicznej. Innymi słowy, przyczyną niedochodzenia roszczeń
z przedwojennych obligacji we wskazanych okresach było w istocie
„wywłaszczenie” osób uprawnionych z inkorporowanych w nich roszczeń przez
przepisy powoływanego dekretu i ustawy o zmianie systemu pieniężnego, który to
skutek, zdaniem Trybunału Konstytucyjnego, nie może być w żadnym zakresie
podważony przez orzeczenie niezgodności tych przepisów z Konstytucją, gdyż nie
mogą one podlegać jego kontroli merytorycznej.
W tej sytuacji bezprzedmiotowe byłoby również rozpatrywanie zawartego
w skardze kasacyjnej twierdzenia o naruszeniu art. 316 w związku z art. 378 § 1
k.p.c. przez nierozpoznanie wszystkich zarzutów apelacji, gdyż skarżąca ma tu na
względzie zarzuty, przy formułowaniu których pominięto zastosowania w sprawie
przepisów powoływanego dekretu oraz ustawy o zmianie systemu pieniężnego.
Powyższej oceny skargi kasacyjnej powódki nie podważa orzeczenie przez
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 24 kwietnia 2007 r., SK 49/05, że art. 12
ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1990 r., o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz. U. nr
55, poz. 321 – dalej: „ustawa nowelizująca”) w zakresie, w jakim ogranicza dostęp
do waloryzacji sądowej na podstawie art. 3581
§ 3 k.c. w odniesieniu do
zobowiązań pieniężnych powstałych przed dniem 30 października 1950 r.,
wynikających z obligacji skarbowych, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 2 w związku
z art. 32 ust. 1 Konstytucji.
9
Można by przypuszczać, że orzeczona przez Trybunał Konstytucyjny
niezgodność art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej z Konstytucją, nie powinna
otwierać możliwości sądowej waloryzacji świadczeń pieniężnych w zakresie,
w którym ich wartość uległa obniżeniu na skutek ingerencji przepisów
powoływanego dekretu oraz ustawy o zmianie systemu pieniężnego. Ponieważ
skutki tej ingerencji zostały w omawianym wyroku Trybunału Konstytucyjnego
uznane za nieodwracalne i tym samym niemożliwe do pominięcia przez sądy
w sytuacjach objętych hipotezami wspomnianych przepisów, należałoby
konsekwentnie przyjąć, że wskutek utraty mocy obowiązującej art. 12 ust. 1 ustawy
nowelizującej sądowa waloryzacja powinna być dopuszczona jedynie w takim
zakresie, w jakim wartość świadczenia pieniężnego wynikająca z tych przepisów
uległa następnie dodatkowemu obniżeniu wskutek zjawisk inflacyjnych. Przy takiej
interpretacji wynikła z wyroku Trybunału Konstytucyjnego zmiana art. 12 ust. 1
ustawy nowelizującej nie miałaby jednak żadnej praktycznej doniosłości.
Ale zawarta w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 kwietnia 2007 r., SK 49/05,
motywacja niezgodności art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej z Konstytucją wyraźnie
sugeruje możliwość waloryzacji świadczeń pieniężnych także z powodu utraty ich
wartości wskutek oddziaływania przepisów powoływanego dekretu oraz ustawy
o zmianie systemu pieniężnego. Dokonywanie waloryzacji w tym zakresie
pozostawałoby jednak, jak już wspomniano, w zdecydowanej sprzeczności
z zajętym w omawianym wyroku stanowiskiem o nieodwracalności skutków
oddziaływania wspomnianych przepisów, a ta, tkwiąca w tym wyroku sprzeczność,
mogłaby być źródłem bardzo poważnych trudności przy rozstrzyganiu przez sądy
o waloryzacji świadczeń pieniężnych na żądanie właścicieli przedwojennych
obligacji. W pewnym wszelako stopniu sprzeczność tę łagodzi i ogranicza
wynikające z niej niekorzystne konsekwencje adresowanie przez Trybunał
Konstytucyjny orzeczenia o niezgodności art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej
z Konstytucją przede wszystkim do ustawodawcy. Odraczając częściową utratę
mocy obowiązującej art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej do dnia 11 maja 2008 r.,
Trybunał Konstytucyjny zmierzał w pierwszej kolejności do stworzenia
ustawodawcy możliwości ustanowienia przepisów normujących we właściwy
sposób sytuację prawną właścicieli przedwojennych obligacji skarbowych.
10
Jeszcze silniej Trybunał Konstytucyjny podkreślił, z jednej strony, definitywność
skutków wejścia w życie przepisów powoływanego dekretu oraz ustawy o zmianie
systemu pieniężnego, a z drugiej to właśnie, że jedynym w zasadzie właściwym
sposobom złagodzenia tych skutków i przywrócenia stanu pożądanego z punktu
widzenia obecnych standardów konstytucyjnych jest – z czym należy się w pełni
zgodzić – odpowiednie ustawodawstwo, w postanowieniu z dnia 6 listopada
2008 r., P 5/07.
Bez względu jednak na to, jakie stanowisko zajmie się co do zakresu
możliwej waloryzacji sądowej na skutek orzeczenia o częściowej
niekonstytucyjności art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej, utrata przez ten przepis
mocy obowiązującej w zakresie oznaczonym w wyroku Trybunału Konstytucyjnego
z dnia 24 kwietnia 2007 r., SK 49/05, nie dawała podstaw do uznania, choćby
częściowo tylko, zasadności rozpatrywanej skargi kasacyjnej. W chwili orzekania
przez Sąd Apelacyjny wyrok Trybunału w części dotyczącej art. 12 ust. 1 ustawy
nowelizującej nie wywarł jeszcze skutku (w związku z tym por. np. uzasadnienie
uchwały Sądu Najwyższego z dnia 28 lutego 2008 r., III CZP 151/07, OSNC-ZD
2008, nr D, poz. 121). Wywołana wyrokiem Trybunału zmiana w stanie prawnym
nie podlegała także uwzględnieniu przez Sąd Najwyższy, pomimo iż orzekał on już
po wejściu w życie tej zmiany (co do kwestii konieczności uwzględnienia przez Sąd
Najwyższy zmian w stanie prawnym wynikających z orzeczeń Trybunału
Konstytucyjnego por. np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2004 r.,
III CK 266/02, LEX nr 163999), ponieważ Sąd Najwyższy rozpoznaje sprawę
w wyniku zaskarżenia kasacyjnego w granicach podstaw kasacyjnych (art. 39813
§ 1 k.p.c.), a skarżąca nie zarzuciła naruszenia art. 12 ust. 1 ustawy nowelizującej,
ani art. 3581
§ 3 k.c.
Z tych przyczyn Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną na podstawie art.
39814
k.p.c., a o kosztach postępowania kasacyjnego orzekł zgodnie z art. 102
k.p.c.
(eb)