I CZ 4/09
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
-
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16 poz. 93 - art. 123 pkt 2)
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:27-08-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt I CZ 4/09
POSTANOWIENIE
Dnia 5 lutego 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi G.P. i M.A.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego z dnia 12 września 2007 r.,
sygn. akt [...],
w sprawie z powództwa G.P. i M.A.
przeciwko "K." Spółce z o.o.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 lutego 2009 r.,
zażalenia skarżącego na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 9 września 2008 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie, pozostawiając Sądowi
Apelacyjnemu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 9 września 2008 r. odrzucił skargę
G.P. i M.A. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego z dnia 12 września 2007 r. W uzasadnieniu postanowienia
wyjaśnił, że skarga powodów nie została oparta na ustawowej podstawie
wznowienia. Przedstawione przez skarżących – wcześniej powodów – dowody
uzyskane w wyniku kontroli skarbowej, przeprowadzonej w dniach 14 i 18 marca
2008 r., wskazujące na zaliczenie przez stronę pozwaną oznaczonych faktur do
dokumentów wykazujących koszty prowadzenia działalności gospodarczej oraz
rozliczenie podatku VAT, nie świadczyły o uznaniu długu przez stronę pozwaną.
Przedstawione przez skarżących dokumenty dowodziły jedynie naruszenia przez
stronę pozwaną prawa podatkowego: zaniżenia wysokości danin należnych
Skarbowi Państwa. Wyniki kontroli skarbowej nie dostarczyły więc dowodów w
rozumieniu art. 403 §2 k.p.c. W rezultacie skarga nie opierała się na ustawowych
przesłankach wznowienia i podlegała odrzuceniu (art. 410 §1 k.p.c.).
W zażaleniu skarżący, kwestionując odrzucenie skargi, w szczególności
podnieśli, że nie można tego samego zdarzenia oceniać całkowicie odmiennie
w zależności od tego czy jest ono rozpatrywane w płaszczyźnie prawa
podatkowego, czy też prawa cywilnego, jak również, iż wykryte dzięki kontroli
skarbowej dokumenty powinny być ocenione w kontekście materiału dowodowego
zgromadzonego w toku prawomocnie zakończonego postępowania.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, samo sformułowanie podstawy
wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401-404 k.p.c. nie oznacza
oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli z jej uzasadnienia
wynika, że przytoczona podstawa nie występuje (por. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/99, OSNP 2001, nr 4,
poz. 123, z dnia 15 czerwca 2005 r., IV CZ 50/05, niepubl., z dnia 15 września
2005 r., II CZ 78/05, niepubl., z dnia 18 maja 2006 r., IV CZ 36/06, niepubl.).
3
Należy jednak zaznaczyć, że odrzucenie skargi dlatego, że już z samego jej
uzasadnienia wynika, iż przytoczona podstawa wznowienia nie występuje, jest
możliwe jedynie wtedy, gdy nie zachodzą żadne w tym względzie wątpliwości
(art. 410 §2 k.p.c.) .
Brak przytoczonej podstawy wznowienia w świetle skargi można by przyjąć
w związku z wykrytymi w wyniku kontroli skarbowej dowodami - mającymi, zdaniem
skarżących, wskazywać na to, że wystawione przez nich w maju 2006 r. faktury
strona pozwana od razu uznała przy rozliczeniu podatku - gdyby dowody te mogły
według skargi stanowić jedynie wyraz tzw. uznania właściwego lub uznania
niewłaściwego.
Przez uznanie właściwe rozumie się umowę o określonych cechach
(por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 23 czerwca 1972 r., I CR 142/72, OSNC
1973, nr 4, poz. 61, i z dnia 24 maja 2007 r., V CSK 23/07, OSNC 2008, nr 7-8,
poz. 89), a przez uznanie niewłaściwe - powodujące przerwanie biegu
przedawnienia (art. 123 pkt 2 k.c.) - zachowanie będące wyrazem świadomości
zobowiązanego lub osób, których postępowanie można przypisać zobowiązanemu,
przysługiwania uprawnionemu względem zobowiązanego określonego roszczenia,
mogące uzasadniać przekonanie uprawnionego, że zobowiązany uczyni zadość
roszczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 r., II CKN
1312/00, OSNC 2003, nr 12, poz. 168). Uwzględniając twierdzenie skarżących
o powzięciu wiadomości o powoływanych dowodach dopiero w dniu 22 kwietnia
2008 r., sama skarga wskazywałaby więc już na niemożność wywodzenia z tych
dowodów wniosku o dojściu do skutku między stroną pozwaną a skarżącymi
uznania właściwego lub uznania niewłaściwego w chwili dokonywania przez stronę
pozwaną rozliczeń podatkowych.
Termin „uznanie” ma jednak w zakresie szeroko rozumianego prawa
cywilnego jeszcze inne znaczenie. Terminu tego używa się również na oznaczenie
dokumentu potwierdzającego w określonych celach dług osoby wystawiającej
dokument. W świetle treści skargi nie można wykluczyć przypisywania
powoływanym w niej dokumentom nazwy uznania w tym właśnie, ostatnio
wskazanym sensie, a tak one rozumiane, mogą wespół z pozostałym materiałem
4
dowodowym - na równi na przykład z zeznaniami świadków lub wszelkimi innymi
dowodami co do spełnienia świadczenia - stanowić podstawę ustaleń co do
przesłanek warunkujących istnienie dochodzonego roszczenia o zapłatę. Z tego
względu nie było w sprawie podstaw do zastosowania art. 410 § 1 k.p.c.
Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w sentencji (art. 39815
§ 1
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
POSTANOWIENIE
Dnia 5 lutego 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Barbara Myszka
SSN Kazimierz Zawada (sprawozdawca)
w sprawie ze skargi G.P. i M.A.
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego z dnia 12 września 2007 r.,
sygn. akt [...],
w sprawie z powództwa G.P. i M.A.
przeciwko "K." Spółce z o.o.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 5 lutego 2009 r.,
zażalenia skarżącego na postanowienie Sądu Apelacyjnego
z dnia 9 września 2008 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie, pozostawiając Sądowi
Apelacyjnemu rozstrzygnięcie o kosztach postępowania
zażaleniowego.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny postanowieniem z dnia 9 września 2008 r. odrzucił skargę
G.P. i M.A. o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem
Sądu Apelacyjnego z dnia 12 września 2007 r. W uzasadnieniu postanowienia
wyjaśnił, że skarga powodów nie została oparta na ustawowej podstawie
wznowienia. Przedstawione przez skarżących – wcześniej powodów – dowody
uzyskane w wyniku kontroli skarbowej, przeprowadzonej w dniach 14 i 18 marca
2008 r., wskazujące na zaliczenie przez stronę pozwaną oznaczonych faktur do
dokumentów wykazujących koszty prowadzenia działalności gospodarczej oraz
rozliczenie podatku VAT, nie świadczyły o uznaniu długu przez stronę pozwaną.
Przedstawione przez skarżących dokumenty dowodziły jedynie naruszenia przez
stronę pozwaną prawa podatkowego: zaniżenia wysokości danin należnych
Skarbowi Państwa. Wyniki kontroli skarbowej nie dostarczyły więc dowodów w
rozumieniu art. 403 §2 k.p.c. W rezultacie skarga nie opierała się na ustawowych
przesłankach wznowienia i podlegała odrzuceniu (art. 410 §1 k.p.c.).
W zażaleniu skarżący, kwestionując odrzucenie skargi, w szczególności
podnieśli, że nie można tego samego zdarzenia oceniać całkowicie odmiennie
w zależności od tego czy jest ono rozpatrywane w płaszczyźnie prawa
podatkowego, czy też prawa cywilnego, jak również, iż wykryte dzięki kontroli
skarbowej dokumenty powinny być ocenione w kontekście materiału dowodowego
zgromadzonego w toku prawomocnie zakończonego postępowania.
Sąd Najwyższy zważył co następuje:
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem, samo sformułowanie podstawy
wznowienia w sposób odpowiadający przepisom art. 401-404 k.p.c. nie oznacza
oparcia skargi na ustawowej podstawie wznowienia, jeżeli z jej uzasadnienia
wynika, że przytoczona podstawa nie występuje (por. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 28 października 1999 r., II UKN 174/99, OSNP 2001, nr 4,
poz. 123, z dnia 15 czerwca 2005 r., IV CZ 50/05, niepubl., z dnia 15 września
2005 r., II CZ 78/05, niepubl., z dnia 18 maja 2006 r., IV CZ 36/06, niepubl.).
3
Należy jednak zaznaczyć, że odrzucenie skargi dlatego, że już z samego jej
uzasadnienia wynika, iż przytoczona podstawa wznowienia nie występuje, jest
możliwe jedynie wtedy, gdy nie zachodzą żadne w tym względzie wątpliwości
(art. 410 §2 k.p.c.) .
Brak przytoczonej podstawy wznowienia w świetle skargi można by przyjąć
w związku z wykrytymi w wyniku kontroli skarbowej dowodami - mającymi, zdaniem
skarżących, wskazywać na to, że wystawione przez nich w maju 2006 r. faktury
strona pozwana od razu uznała przy rozliczeniu podatku - gdyby dowody te mogły
według skargi stanowić jedynie wyraz tzw. uznania właściwego lub uznania
niewłaściwego.
Przez uznanie właściwe rozumie się umowę o określonych cechach
(por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 23 czerwca 1972 r., I CR 142/72, OSNC
1973, nr 4, poz. 61, i z dnia 24 maja 2007 r., V CSK 23/07, OSNC 2008, nr 7-8,
poz. 89), a przez uznanie niewłaściwe - powodujące przerwanie biegu
przedawnienia (art. 123 pkt 2 k.c.) - zachowanie będące wyrazem świadomości
zobowiązanego lub osób, których postępowanie można przypisać zobowiązanemu,
przysługiwania uprawnionemu względem zobowiązanego określonego roszczenia,
mogące uzasadniać przekonanie uprawnionego, że zobowiązany uczyni zadość
roszczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2002 r., II CKN
1312/00, OSNC 2003, nr 12, poz. 168). Uwzględniając twierdzenie skarżących
o powzięciu wiadomości o powoływanych dowodach dopiero w dniu 22 kwietnia
2008 r., sama skarga wskazywałaby więc już na niemożność wywodzenia z tych
dowodów wniosku o dojściu do skutku między stroną pozwaną a skarżącymi
uznania właściwego lub uznania niewłaściwego w chwili dokonywania przez stronę
pozwaną rozliczeń podatkowych.
Termin „uznanie” ma jednak w zakresie szeroko rozumianego prawa
cywilnego jeszcze inne znaczenie. Terminu tego używa się również na oznaczenie
dokumentu potwierdzającego w określonych celach dług osoby wystawiającej
dokument. W świetle treści skargi nie można wykluczyć przypisywania
powoływanym w niej dokumentom nazwy uznania w tym właśnie, ostatnio
wskazanym sensie, a tak one rozumiane, mogą wespół z pozostałym materiałem
4
dowodowym - na równi na przykład z zeznaniami świadków lub wszelkimi innymi
dowodami co do spełnienia świadczenia - stanowić podstawę ustaleń co do
przesłanek warunkujących istnienie dochodzonego roszczenia o zapłatę. Z tego
względu nie było w sprawie podstaw do zastosowania art. 410 § 1 k.p.c.
Mając powyższe na względzie, orzeczono jak w sentencji (art. 39815
§ 1
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.