Pełny tekst orzeczenia

Uchwała z dnia 17 kwietnia 2009 r., III CZP 14/09
Sędzia SN Stanisław Dąbrowski (przewodniczący, sprawozdawca)
Sędzia SN Wojciech Katner
Sędzia SN Henryk Pietrzkowski
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Cecylii B. przeciwko Spółdzielni
Mieszkaniowej "R.K." w B. o stwierdzenie nieważności uchwały, po rozstrzygnięciu
na posiedzeniu jawnym w Izbie Cywilnej w dniu 17 kwietnia 2009 r. zagadnienia
prawnego przedstawionego przez Sąd Apelacyjny w Białymstoku postanowieniem z
dnia 18 grudnia 2008 r.:
„Czy uchwała zarządu spółdzielni, nie zaliczająca piwnicy jako pomieszczenia
przynależnego do lokalu mieszkalnego, w sytuacji gdy piwnica przyporządkowana
jest do tego lokalu i pozostaje w użytkowaniu osoby której przysługuje spółdzielcze
własnościowe prawo do lokalu, jest dotknięta nieważnością ze względu na treść art.
42 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych
(jedn. tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.)?
w razie odpowiedzi negatywnej:
Czy osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu
mieszkalnego, do którego to lokalu przyporządkowana jest faktycznie piwnica i jest
ona użytkowana przez tę osobę, może wnosić na podstawie art. 43 ust. 5 ustawy z
dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych powództwo o uchylenie
uchwały zarządu spółdzielni, mocą której nie zaliczono piwnicy jako pomieszczenia
przynależnego do lokalu mieszkalnego, z powodu naruszania jej interesu prawnego
lub uprawnienia (art. 42 ust. 3 pkt 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o
spółdzielniach mieszkaniowych)?”
podjął uchwałę:
Nieważna jest uchwała zarządu spółdzielni, niezaliczająca piwnicy jako
pomieszczenia przynależnego do lokalu mieszkalnego w sytuacji, gdy piwnica
przyporządkowana jest do tego lokalu i pozostaje w użytkowaniu osoby,
której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu.
Uzasadnienie
Na podstawie umowy z dnia 16 grudnia 1997 r. zawartej pomiędzy
Spółdzielnią Mieszkaniową „R.K.” w B. i Cecylią B. Spółdzielnia zobowiązała się
wybudować mieszkanie nr 25 o pow. użytkowej 44,5 m2
, zlokalizowane na parterze
budynku przy ul. Ś. nr 21. W dniu 30 kwietnia 1998 r. Zarząd Spółdzielni przydzielił
powódce Cecylii B. mieszkanie na warunkach własnościowego prawa do lokalu w
budynku przy ul. Ś. nr 21 m. 25, składające się z trzech izb o łącznej powierzchni
użytkowej 44,5 m2
.
W budynku przy ul. Ś. nr 21 znajdują się piwnice w liczbie odpowiadającej
liczbie lokali mieszkalnych, o powierzchni od 2 do 5,30 m2
. Przyjęto zasadę, że
numer piwnicy odpowiada numerowi lokalu mieszkalnego i przekazano je osobom,
którym przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego.
Powódka użytkuje pomieszczenie piwniczne oznaczone numerem jej lokalu
mieszkalnego od początku zamieszkiwania w należącym do niej lokalu.
Cecylia B. w dniu 11 czerwca 2001 r. złożyła wniosek o zawarcie z nią umowy
przeniesienia prawa własności zajmowanego przez nią lokalu w ten sposób, że
przysługiwać jej będzie prawo odrębnej własności tego lokalu, związane z prawem
własności do nieruchomości obejmującej budynek, w którym ustanawia się prawo
odrębnej własności lokalu mieszkalnego z prawem własności pomieszczeń
przynależnych do tego lokalu oraz udziałów we współwłasności nieruchomości
wspólnej, związanych z odrębną własnością uwłaszczonego lokalu.
W dniu 11 marca 2004 r. zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej „R.K.” podjął, na
podstawie art. 42 ust. 7 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach
mieszkaniowych (jedn. tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm. – dalej:
"u.s.m."), uchwałę o nieuznawaniu komórek piwnicznych za pomieszczenia
przynależne do lokali mieszkalnych. W dniu 21 maja 2008 r. zarząd podjął uchwałę
w sprawie określenia przedmiotu odrębnej własności lokali w nieruchomości, w
której nie zaliczono piwnic jako pomieszczeń przynależnych do lokali mieszkalnych.
W okresie wyłożenia projektu uchwały do wglądu wpłynęły do zarządu trzy wnioski
o zaliczenie piwnic jako części składowych lokali mieszkalnych, jednak nie zostały
one uwzględnione.
Sąd Okręgowy w Białymstoku wyrokiem z dnia 25 sierpnia 2008 r. oddalił
powództwo Cecylii B. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej „R.K.”. Przyjmując, że
powódka domaga się stwierdzenia nieważności uchwały zarządu Spółdzielni z dnia
21 maja 2008 r., wskazał, iż powódka błędnie odczytuje zmianę art. 42 ust. 3 pkt 3
u.s.m., która nastąpiła z dniem 31 lipca 2007 r. po wejściu w życie ustawy z dnia 14
czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie
niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 125, poz. 873). W ocenie Sądu Okręgowego,
zmiana ta miała charakter czysto redakcyjny i nie powodowała powstania żadnych
nowych uprawnień ani nie nakładała żadnych nowych obowiązków na zarząd
Spółdzielni. Sąd Okręgowy zauważył też, że do czasu nowelizacji nie istniał spór co
do tego, iż na podstawie art. 42 ust. 7 u.s.m. zarząd był władny podjąć decyzję o
przynależności do lokalu, jako jego części składowych, pomieszczeń
przynależnych, w rozumieniu art. 2 ust. 4 ustawy z dnia 24 czerwca 1994 r. o
własności lokali (jedn. tekst: Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm. – dalej: "u.w.l."),
lub stwierdzić, że te pomieszczenia nie będą przynależeć do lokali jako ich części
składowe. Wskazał przy tym, że zarząd Spółdzielni w uchwale z dnia 11 marca
2004 r., która nie została zaskarżona i tym samym korzysta z przymiotu zgodności z
prawem, podjął decyzję o nieuznawaniu komórek piwnicznych za pomieszczenia
przynależne do lokali mieszkalnych.
Sąd Apelacyjny w Białymstoku, rozpoznając apelację powódki, przedstawił do
rozstrzygnięcia Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne przytoczone na wstępie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Stosownie do art. 42 ust. 7 u.s.m., decyzję o przynależności do lokalu
pomieszczeń przynależnych, jako jego części składowych, podejmuje zarząd
spółdzielni, jednakże swoboda decydowania zarządu ograniczona jest przepisami
prawa. Pierwsze ograniczenie wprowadza art. 42 ust. 7 przez odwołanie się do art.
2 ust. 4 u.w.l., a drugie wprowadzone zostało przez ustawę z dnia 14 czerwca 2007
r., nowelizującą m.in. art. 42 ust. 3 pkt 2 u.s.m. Z art. 42 po nowelizacji wynika, że
uchwała zarządu spółdzielni określająca przedmiot odrębnej własności lokali
powinna także określać rodzaj, położenie i powierzchnię lokali oraz pomieszczeń
przynależnych, w tym piwnic lub pomieszczeń gospodarczych, o ile piwnica lub
pomieszczenie gospodarcze jest w tym budynku przyporządkowane lokalowi, a
władający lokalem faktycznie piwnice lub pomieszczenie gospodarcze użytkuje.
Gdy zatem piwnica przyporządkowana jest do lokalu mieszkalnego i jest
użytkowana przez osobę, której przysługuje spółdzielcze własnościowe prawo do
lokalu, zarząd spółdzielni w uchwale określającej przedmiot odrębnej własności
lokali powinien także określić położenie i powierzchnię piwnicy. Pominięcie w
uchwale piwnicy przyporządkowanej do lokalu powoduje sprzeczność uchwały z art.
42 ust. 3 pkt 2 u.s.m., a w konsekwencji jej nieważność.
Trafny jest pogląd, że o przyporządkowaniu w rozumieniu art. 42 ust. 3 pkt 2
piwnicy do lokalu mieszkalnego można mówić zarówno w sytuacji, w której w
przydziale lokalu mieszkalnego wskazano, że do tego lokalu przynależna jest
określona piwnica, jak i wtedy, gdy został sporządzony protokół przekazania
piwnicy określonej osobie, ale także jeżeli przyporządkowanie nastąpiło przez
czynności faktyczne, tj. oznaczenie konkretnej piwnicy numerem konkretnemu
lokalu mieszkalnego i wydanie jej osobie, która otrzymała przydział tego lokalu.
W konkretnej sprawie istotne jest, że zgłoszone przez powódkę roszczenie
pozostało niezrealizowane do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 14 czerwca
2007 r., zgodnie bowiem z art. 7 ust. 5 tej ustawy zgłoszone na piśmie roszczenia
określone w przepisach wymienionych w tym ustępie, niezrealizowane do dnia
wejścia w życie ustawy są rozpoznawane na jej podstawie. Wynika z tego, że do
wniosku powódki zgłoszonego w 2001 r. należało stosować art. 42 ust. 3 pkt 2
u.s.m. w brzmieniu nadanym temu przepisowi ustawą z dnia 14 czerwca 2007 r.
Z tych względów Sąd Najwyższy rozstrzygnął przedstawione zagadnienie
prawne, jak w uchwale (art. 390 § 1 k.p.c.).