Pełny tekst orzeczenia

WYROK Z DNIA 28 KWIETNIA 2009 R.
SNO 28/09
Przewodniczący: sędzia SN Jadwiga Żywolewska-Ławniczak.
Sędziowie SN: Katarzyna Tyczka-Rote (sprawozdawca), Waldemar
Płóciennik.
S ą d N a j w y ż s z y – S ą d D y s c y p l i n a r n y z udziałem sędziego
Sądu Okręgowego – Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego oraz protokolanta po
rozpoznaniu w dniu 28 kwietnia 2009 r. sprawy asesora sądowego Sądu Rejonowego
w związku z odwołaniem Ministra Sprawiedliwości od wyroku Sądu Apelacyjnego –
Sądu Dyscyplinarnego z dnia 12 stycznia 2009 r., sygn. akt (...)
u t r z y m a ł z a s k a r ż o n y w y r o k w m o c y .
U z a s a d n i e n i e
Sąd Apelacyjny – Sąd Dyscyplinarny wyrokiem z dnia 12 stycznia 2009 r.,
sygn. akt (...), uznał asesora sądowego za winną przewinienia służbowego z art.
107 § 1 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.
U. Nr 98, poz. 1070 ze zm., dalej powoływane jako „u.s.p.”), polegającego na tym, że
w okresie od dnia 20 sierpnia 2007 r. do dnia 23 października 2008 r. w Sądzie
Rejonowym, jako asesor sądowy orzekający w II Wydziale Karnym, będąc sędzią
referentem w sprawach o sygnaturach akt: II K 148/07, II K 103/07, II K 703/06, II K
706/06, II K 144/07, II K 140/07, II K 288/07, II K 168/07 i II K 353/07 przekroczyła
w sposób rażący ustawowy termin do sporządzenia na piśmie uzasadnień:
w sprawie II K 148/07 o 5 miesięcy i 24 dni;
w sprawie II K 103/07 o 8 miesięcy i 6 dni;
w sprawie II K 703/06 o 8 miesięcy i 2 dni;
w sprawie II K 706/06 o 8 miesięcy i 20 dni;
w sprawie II K 144/07 o rok, miesiąc i 6 dni;
w sprawie II K 140/07 o rok, miesiąc i 6 dni;
w sprawie II K 288/07 o 8 miesięcy i 10 dni;
w sprawie II K 168/07 o rok i 7 dni;
w sprawie II K 353/07 o 4 miesiące i 1 dzień,
czym w sposób oczywisty i rażący obraziła przepisy prawa w postaci art. 423 § 1
k.p.k. i na podstawie art. 109 § 1 pkt 2 u.s.p. wymierzył jej karę dyscyplinarną nagany.
Od tego wyroku odwołanie na niekorzyść obwinionej wniósł Minister
Sprawiedliwości, zaskarżając go w części orzekającej o karze. Na podstawie art. 438
2
pkt 4 k.p.k. w zw. z art. 128 u.s.p., zarzucił rażącą niewspółmierność tego orzeczenia,
polegającą na wymierzeniu obwinionej na podstawie art. 109 § 1 pkt 2 u.s.p. kary
dyscyplinarnej nagany, która nie uwzględnia w sposób właściwy stopnia zawinienia
obwinionej oraz wagi popełnionego przez nią przewinienia.
Podnosząc powyższy zarzut, skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku
poprzez wymierzenie obwinionej na podstawie art. 109 § 1 pkt 4 u.s.p. kary
dyscyplinarnej przeniesienia na inne miejsce służbowe.
Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny zważył, co następuje:
Wniesiony środek odwoławczy nie jest uzasadniony.
Minister Sprawiedliwości wiąże swój zarzut z nienależytym, jego zdaniem,
rozważeniem takich okoliczności, obciążających obwinioną, jak sporządzenie z
przekroczeniem terminu 75% uzasadnień, rażące uchybienie terminom w wypadku
uzasadnień objętych zarzutem, poważne konsekwencje procesowe tego uchybienia dla
stron oraz konieczność uwzględnienia oddziaływania prewencyjnego wydanego
orzeczenia na samą obwinioną, będącą jeszcze asesorem sądowym, oraz jego odbioru
społecznego. Jednocześnie podniósł, że nieuzasadnione było poczytanie za
okoliczność łagodzącą braku reakcji ze strony osób nadzorujących obwinioną oraz jej
stanu zdrowia, skoro żadna z nich nie usprawiedliwiała popełnionego przewinienia.
Zdaniem skarżącego odpowiednią, istotnie odczuwalną dla obwinionej karą
byłaby określona w art. 109 § 1 pkt 4 kara dyscyplinarna przeniesienia na inne miejsce
służbowe.
Przytoczona argumentacja nie jest jednak przekonująca. Niewątpliwie
przekroczenie przewidzianego w art. 423 § 1 k.p.k. terminu sporządzenia uzasadnień
przez obwinioną było rażące, jednak nie można stracić z pola widzenia, że znaczna
część biegu tego przekroczenia przypadała na okres, w którym asesor sądowy
korzystała z ciągłego zwolnienia lekarskiego, była poddawana zabiegom i
hospitalizowana. O ile można się zgodzić z Ministrem Sprawiedliwości, że w czasie
kiedy obwiniona czynnie pełniła obowiązki sędziowskie zasadny jest wniosek, iż była
w stanie także sporządzać uzasadnienia, o tyle w okresie udokumentowanej
niezdolności do pracy nie można stawiać takiej hipotezy. Obwiniona korzystała ze
zwolnienia przez okres 10 miesięcy (od 5 listopada 2007 r. do 5 września 2008 r.).
Odliczając ten okres, efektywny czas nieznajdującej żadnego usprawiedliwienia
zwłoki w sporządzeniu uzasadnień wynosił od 3 tygodni do 3,5 miesiąca. Te
okoliczności muszą być uwzględnione jako łagodzące przy wyborze odpowiedniej
kary. Rzutują także na ocenę wyroku dokonywaną w kategoriach prewencyjnych.
Zwrócić też należy uwagę, że w żadnej ze spraw nie było wobec oskarżonych
stosowane tymczasowe aresztowanie. Stopień dolegliwości dla stron postępowań
przedłużającego się okresu trwania tych spraw nie był więc drastyczny. Tak też musiał
3
być oceniany przez osoby nadzorujące pracę obwinionej, skoro – pomimo rozważania
takiej możliwości (o czym Prezes Sądu Rejonowego informował obwinioną pisemnie)
– ostatecznie nie doszło do wdrożenia dalszego postępowania bez oczekiwania na
sporządzenie uzasadnień przez obwinioną. Oczywiście skarżący ma rację, że
ewentualne uchybienia w zakresie nadzoru nie mogą usprawiedliwiać obwinionej, ale
pośrednio postawa kierownictwa sądu wskazuje na to, że przedłużający się termin
sporządzania uzasadnień nie powodował zbyt dolegliwych skutków dla stron.
Wreszcie zwrócić należy uwagę na szczególny aspekt wniosku skarżącego.
Zastosowanie w stosunku do osoby cierpiącej na długotrwałe dolegliwości
ortopedyczne kary wiążącej się z koniecznością dojazdów równałoby się potęgowaniu
odczuwanych cierpień fizycznych, a nawet mogłoby prowadzić do pogorszenia stanu
zdrowia. Te konsekwencje ze względów humanitarnych przemawiają przeciwko
możliwości zastosowania wobec obwinionej kary przeniesienia na inne miejsce
służbowe.
Reasumując, stwierdzić należy, że przesłanką zastosowania art. 438 pkt 4 k.p.k.
jest rażąca niewspółmierność kary, co oznacza, że różnica pomiędzy karą wymierzoną
a karą sprawiedliwą powinna być wyraźna i jednoznaczna. Taka sytuacja nie
występuje w rozpatrywanej sprawie. Kara orzeczona wobec obwinionej dobrana
została odpowiednio do jej stopnia zawinienia i należycie uwzględnia cele, jakie
powinna spełniać.
Nie jest jednak przy tym jedyną konsekwencją przewinienia obwinionej. Jak
bowiem wynika z akt osobowych asesora sądowego przewinienie było przedmiotem
oceny w toku procedury związanej z ubieganiem się przez nią o stanowisko sędziego i
kładzie się cieniem na jej merytorycznie dobrej pracy i widokach na przyszłość.
Z tych względów Sąd Najwyższy – Sąd Dyscyplinarny orzekł, jak w wyroku.
O kosztach postępowania rozstrzyga art. 133 u.s.p.
Kontakt: saos_malpka_saos_kropka_org_kropka_pl | Wersja SAOS: 0.9.13