Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 33/09
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 26 sierpnia 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marek Sychowicz (przewodniczący)
SSN Gerard Bieniek (sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
w sprawie z powództwa P.S.
przeciwko Skarbowi Państwa reprezentowanemu przez Wojewodę […]
o zadośćuczynienie i rentę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym
w Izbie Cywilnej w dniu 26 sierpnia 2009 r.,
skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 4 września 2008 r., sygn. akt [...],
oddala skargę kasacyjną i nie obciąża powoda kosztami
postępowania kasacyjnego.
2
Uzasadnienie
Sąd Apelacyjny wyrokiem z dnia 4.09.2008 r. oddalił apelację powoda od
wyroku Sądu Okręgowego w O. z dnia 27.11.2007 r. oddalającego powództwo
skierowane przeciwko Skarbowi Państwa – Wojewodzie […] o zadośćuczynienie i
rentę. W sprawie tej ustalono co następuje:
W dniu 27.06.1994 r. P.S. uległ wypadkowi skacząc do płytkiej wody. Doznał
urazu kręgosłupa, odcinka szyjnego, kręgu szyjnego C5. Tego samego dnia został
przewieziony do szpitala w K. Przebywał tam do 9.09.1994 r. Po wypadku poddano
go badaniu inwazyjnemu mielografii oraz wykonano rentgen odcinka szyjnego,
które nie wykazały zmian, uszkodzeń układu kostnego kręgosłupa ani obrzęku bądź
ucisku na odcinek rdzenia kręgowego. Badanie nie wykazało również fizycznego
uszkodzenia samego rdzenia. U powoda stwierdzono zaraz po urazie stan
tetraplegii (brak czucia i władania kończyn górnych i dolnych). Pacjenta
zakwalifikowano do leczenia zachowawczego, a następnie rehabilitacyjnego.
P.S. został wypisany ze szpitala w K. bez wyraźnej poprawy stanu zdrowia.
W okresie od 14.11.1994 r. do 10.12.1994 r. był poddany rehabilitacji
psychoruchowej na oddziale dziecięcym szpitala w O.
Następnie w okresie od 4.01.1995 r. do 16.02.1995 r. kontynuował leczenie
rehabilitacyjne w Szpitalu w B. Ze szpitala został wypisany z poprawą w zakresie
siły mięśniowej i sprawnością manualną kończyn górnych.
W dniu 1.02.2002r. powód wykonał na własny koszt badania metodą
rezonansu magnetycznego odcinka szyjnego kręgosłupa. Wykazało ono
zwichnięcie na poziomie kręgów szyjnych C5 i C6 z objawami niestabilności
i wypukliny dysku, powodujące zwężenie kanału kręgowego i ucisk rdzenia
kręgowego. Wobec nasilenia bólu kręgosłupa i kończyn górnych, stwierdzonych
zmian radiologicznych oraz zachowanego czucia głębokiego w kończynach dolnych
podczas konsultacji w Klinice Neurochirurgii Akademii Medycznej podjęto decyzję o
poddaniu P.S. operacji odbarczenia i stabilizacji kręgosłupa, która miała
3
doprowadzić do dekompresji (odciążenia) rdzenia kręgowego i w efekcie
zmniejszyć ból tym spowodowany.
Operację przeprowadzono 29.04.2002 r. Wykonano dekompresję rdzenia
kręgowego poprzez usunięcie trzonu kręgów szyjnych C4, C5 i C6 oraz
stabilizację kręgosłupa przeszczepem kostnym i tytanową płytką
W dniu wypisu z kliniki nie stwierdzono poprawy w zakresie neurologicznym.
Oddalając powództwo Sąd Okręgowy podniósł w pierwszej kolejności,
przedawnienie roszczenia. Pozew został wniesiony 6.12.2004 r., zaś zdarzenie
wywołujące szkodę najpóźniej zaistniało w ostatnim dniu pobytu w Szpitalu w K., tj.
9.09.1994 r. Upłynął więc termin 10 lat z art. 442 § 1 k.c. Niezależnie od tego Sąd
Okręgowy dokonał merytorycznej oceny dochodzonego roszczenia. Stwierdził, że z
opinii biegłych przedstawionych w sprawie wynika, że przeprowadzone w K. zaraz
po wypadku badanie mielograficzne, polegające na wprowadzeniu do okolicy
badanej środka cieniującego, a następnie uwidocznienie metodą radiologiczną
rdzenia kręgowego wraz z korzeniami rdzeniowymi i workiem oponowym, pozwala
w pełnym zakresie postawić diagnozę, czy na rdzeń kręgowy jest wywierany jakiś
ucisk. Było to badanie w połowie lat dziewięćdziesiątych ogólnie dostępne i
stosowane. Pozwalało na pełną analizę ucisku rdzenia.
Z dokumentacji medycznej, będącej w dyspozycji biegłych jednoznacznie
wynika, że badanie to nie wykazało ucisku na rdzeń, wskutek czego powoda
poddano wyłącznie leczeniu zachowawczo – rehabilitacyjnemu. W ocenie biegłych
jest to zachowanie zgodne z zasadami sztuki lekarskiej i nie dopatrzyli się w nim
błędów. Wprawdzie jak wskazano, badanie mielografii nie pozwala na
uwidocznienie uszkodzeń samego rdzenia (tkanki miękkiej), to jest ono
wystarczające na podjęcia decyzji o ewentualnej operacji dekompresyjnej. Skoro
brak było przesłanek ku temu – brak ucisku – to postępowanie lekarzy było jak
najbardziej prawidłowe. Powód uszkodził rdzeń kręgowy już w trakcie upadku.
Współczesna medycyna nie zna sposobów na jego naprawę metodą chirurgiczną.
Jedynie w przypadku, gdyby zaraz po wypadku uszkodzone elementy kręgosłupa
uciskały rdzeń zachodzą przesłanki do przeprowadzenia operacji polegającej na
usunięciu tego ucisku. W przypadku powoda nie było takiej potrzeby, gdyż tego
4
ucisku nie było. Poddanie powoda w tym stanie jakiejkolwiek operacji nie miało
sensu, a mogło go tylko narazić na dalsze powikłania.
Ocenę tę podzielił Sąd Apelacyjny. Wyrok tego Sądu powód zaskarżył
wnosząc skargę kasacyjną. W skardze tej zarzucono naruszenie art. 442 § 1 k.c.
przez błędną wykładnie oraz niezastosowanie art. 5 k.c. Wskazując na te zarzuty
powód domagał się uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu względnie uchylenia zaskarżonego
wyroku i wyroku poprzedzającego Sądu Okręgowego w O. i przekazanie sprawy
temu Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie. Wstępnie należy zwrócić
uwagę na to, że zarzuty skargi kasacyjnej ograniczają się do kwestionowania
stanowiska Sądów orzekających odnośnie przedawnienia roszczenia. Skarga
kasacyjna w ogóle nie zawiera zarzutów odnośnie merytorycznej oceny roszczenia
powoda dokonanej przez Sąd Apelacyjny w kwestionowanym wyroku. Tymczasem
Sąd ten – szczegółowo analizując opinie biegłych, dokumentację lekarską
i zeznania świadków - konkluduje, że brak podstaw do przyjęcia, iż między
obecnym stanem zdrowia powoda a brakiem przeprowadzenia badania
rezonansem magnetycznym bezpośrednio po wypadku i niedokonaniem wówczas
operacji, zachodzi związek przyczynowy oraz że gdyby podjęto leczenie operacyjne
bezpośrednio po doznaniu urazu przez powoda, to jego stan zdrowia byłby lepszy.
Ta konkluzja sama przez się uzasadniała oddalenie powództwa, nawet przy
przyjęciu, że roszczenie powoda nie uległo przedawnieniu. Jeśli więc w skardze
kasacyjnej nie formułuje się w tym względzie jakichkolwiek zarzutów, to oznacza,
że wskazana wyżej merytoryczna ocena roszczenia powoda dokonana przez Sąd
Apelacyjny nie jest kwestionowana. Już to konstatacja prowadzi do wniosku,
że skarga kasacyjna nie może być uwzględniona.
Niezależnie od powyższego stwierdzić należy, że nie można podzielić
zasadności zarzutów odnośnie naruszenia art. 442 i art. 5 k.c. Odnośnie
naruszenia art. 442 § 1 k.c. należy zwrócić uwagę, że wbrew stanowisku powoda
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 1.09.2006 r. SK 14/05 nie uchylił art. 442
5
k.c. Rzecz w tym, że Trybunał odroczył termin utraty mocy obowiązującej tego
przepisu, a ustawodawca uchylił ten przepis ustawą z dnia 16.02.2007 r.
i wprowadził art. 4421
k.c. Uchylenie art. 442 k.c. nastąpiło więc przed wejściem
w życie powołanego wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Oznacza to, że nie
wywołał on skutku z art. 190 Konstytucji RP i w tym sensie stał się on
bezprzedmiotowy. W tej sytuacji Sąd Apelacyjny był zobowiązany stosować ustawę
z dnia 16.02.2007 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 80, poz. 538),
w tym art. 2 tej ustawy, który jednoznacznie wskazuje, że art. 4421
k.c. stosuje się
jedynie do roszczeń nieprzedawnionych w dniu wejścia w życie ustawy tj. w dniu
10.08.2007 r. Tak też postąpił Sąd Apelacyjny. W tych okolicznościach
niezrozumiały jest zarzut, że Sąd Apelacyjny zastosował nieobowiązujący przepis.
Do art. 442 § 1 k.c. odnosi się natomiast uchwała Pełnego Składu Izby Cywilnej
z dnia 17.07.2006 r. III CZP 84/05, którą prawidłowo też zastosowano.
Nie można tez podzielić zarzutu, że Sąd Apelacyjny nie odwołał się do art. 5
k.c. przy ocenie zarzutu pozwanego Skarbu Państwa w zakresie przedawnienia.
Okoliczności wskazane w skardze kasacyjnej, tj. nieprzeprowadzenie wszelkich
możliwych badań, nie mogą być uznane za wyjątkowe.
Z tych względów skargę kasacyjną oddalono (art. 39814
k.p.c.).