Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 59/09
POSTANOWIENIE
Dnia 25 listopada 2009 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marek Sychowicz (przewodniczący)
SSN Wojciech Jan Katner (sprawozdawca)
SSA Barbara Trębska
w sprawie z powództwa J.S., K.S.
oraz R.P.
przeciwko A.K.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 25 listopada 2009 r.,
zażalenia powodów
na postanowienie Sądu Okręgowego w P.
z dnia 25 maja 2009 r., sygn. akt [...],
uchyla zaskarżone postanowienie.
2
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 25 maja 2009 r. Sąd Okręgowy w P. odrzucił skargę
kasacyjną powodów J.S., K.S. i R.P. od wyroku Sądu Okręgowego w P. z dnia 16
stycznia 2009 r. w sprawie przeciwko A.K. o zapłatę. Powodem odrzucenia skargi
była wartość przedmiotu zaskarżenia, wynosząca w przypadku J.S. kwotę
13.678,68 złotych, K.S. – 12.349,30 złotych, a R.P. – 14.311,54 złotych. Z art. 3982
§ 1 zd. 1 k.p.c. wynika, że niedopuszczalna jest skarga kasacyjna w sprawach o
prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż
pięćdziesiąt tysięcy złotych, a w sprawach gospodarczych – niższa niż
siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych, w sprawach zaś z zakresu prawa pracy i
ubezpieczeń społecznych – niższa niż dziesięć tysięcy złotych.
W zażaleniu powodów wniesiono o uchylenie zaskarżonego postanowienia
ze zwolnieniem powodów od ponoszenia kosztów postępowania kasacyjnego
i z zasądzeniem kosztów. W uzasadnieniu powołano się na to, że sprawa dotyczy
roszczeń majątkowych z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, z tytułu
spółdzielczego stosunku pracy.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarżący mają rację, że Sąd Okręgowy nie uzasadnił w zaskarżonym
postanowieniu, dlaczego uznał roszczenia powodów, jako nie związane ze
stosunkiem pracy. Jednym z powodów mogło być rozpoznawanie powództw
skarżących w obu instancjach przed sądem powszechnym właściwym dla
stosunków cywilnoprawnych, nie związanych z roszczeniami właściwymi dla prawa
pracy.
Z art. 476 § 1 k.p.c., mieszczącego się wśród przepisów o postępowaniach
odrębnych wynika, jakie sprawy są uważane w postępowaniu cywilnym za należące
do zakresu prawa pracy. Wśród umieszczonych tam kilku typów spraw, na
pierwszym miejscu znajduje się, podnoszony w zażaleniu jako argument za jego
uwzględnieniem, pkt 1 w art. 476 § 1 k.p.c. Stanowi on, że sprawą z zakresu prawa
pracy jest sprawa o roszczenia ze stosunku pracy lub z nim związane. Należało
3
zatem odpowiedzieć na pytanie, czy roszczenia powodów mieszczą się w tym
zakresie. W zażaleniu nic się o tym nie mówi, odsyłając do odrzuconej skargi.
Tymczasem z akt sprawy wynika, że w sprawie chodzi powodom
o wypłacenie im przez likwidatora Spółdzielni Pracy udziału w funduszu
rezerwowym, na który wpłacane były środki finansowe pochodzące z nadwyżki
bilansowej oraz wypłacenie przez pozwaną jako likwidatora tej Spółdzielni
odszkodowania za niedopełnienie obowiązków, które miały powodom wyrządzić
szkodę w związku z nie wypłaceniem im środków z nadwyżki bilansowej. Skarżący
wiążą te roszczenia ze stosunkiem pracy, który łączył powodów ze zlikwidowaną
Spółdzielnią, a to ze względu na ich członkostwo w tej Spółdzielni, powiązane
z obligatoryjnym stosunkiem pracy (art. 182 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r.
Prawo spółdzielcze, jedn. tekst: Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 ze zm.).
Należy jednak uznać, że ze stosunkiem pracy można łączyć tylko elementy
wynagrodzenia lub im pochodne. W orzecznictwie Sądu Najwyższego jest
reprezentowany pogląd, że jeżeli nadwyżka bilansowa stanowi element
wynagrodzenia, to roszczenia członków spółdzielni o jej wypłatę są roszczeniami ze
stosunku pracy (uchwała SN z dnia 23 lutego 1987 r. III PZP 83/86, OSNC 1988,
nr 5, poz. 58; także postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia
26 lipca 1996 r. III APz 9/96, OSA 1998, nr 10, poz. 34). Powinno się zatem
rozważyć wraz z innymi okolicznościami sprawy i przepisami obowiązującymi
w zlikwidowanej Spółdzielni (statutem), czy roszczenia powodów nie należą do
takiej właśnie kategorii spraw z zakresu prawa pracy.
Charakterystyczną cechą spółdzielni pracy, wynikającą z Prawa
spółdzielczego jest powiązanie członkostwa w spółdzielni z obowiązkiem
pozostawania w stosunku pracy ze spółdzielnią. Obowiązkowi świadczenia pracy
odpowiada uprawnienie członka spółdzielni – pracownika do wynagrodzenia,
a oprócz tego do świadczeń przewidzianych statutem i uchwałami spółdzielni,
wynikających ze stosunku członkostwa w tej spółdzielni. Jeśli te świadczenia łączą
się z wynagrodzeniem, jako jego uzupełniające elementy, to spełnione są
przesłanki wskazane w art. 476 § 1 pkt 1 k.p.c. w części, którą ten przepis określa
w słowach „lub z nim związane” i sprawa należy do kręgu spraw z zakresu prawa
4
pracy. Jeśli by tak się okazało, to również zostałaby spełniona przesłanka z art. 398
§ 1 k.p.c. w odniesieniu do wielkości roszczeń majątkowych, od których
dopuszczalne jest wniesienie skargi kasacyjnej przez każdego z powodów.
Niestety, kwestie te nie zostały zbadane wystarczająco przez Sąd Okręgowy
i dlatego zażalenie należy uwzględnić.
Mając powyższe na uwadze, rozstrzygnięto jak na wstępie na podstawie
art. 39815
k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c. O kosztach postępowania
orzeczono na podstawie art. 108 § 2 w związku z art. 39821
k.p.c.