Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 23 lutego 2010 r.
II UK 187/09
Decyzja o podleganiu ubezpieczeniu społecznemu rolników, wydana
wskutek błędnej oceny znanych organowi rentowemu faktów, nie może być
zmieniona z mocą wsteczną na podstawie art. 83a ust. 1 ustawy z dnia 13 paź-
dziernika 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U. z
2009 r. Nr 205, poz. 1585 ze zm.).
Przewodniczący SSN Zbigniew Hajn, Sędziowie SN: Bogusław Cudowski
(sprawozdawca), Beata Gudowska.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 23 lutego
2010 r. sprawy z wniosku Marioli B. przeciwko Kasie Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego-Oddziałowi Regionalnemu w Z.G. o podleganie obowiązkowemu ubez-
pieczeniu społecznemu rolników, na skutek skargi kasacyjnej wnioskodawczyni od
wyroku Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 25 lutego 2009 r. [...]
u c h y l i ł zaskarżony wyrok i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania
i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego Sądowi Apelacyjnemu w Po-
znaniu.
U z a s a d n i e n i e
Decyzją z dnia 16 lutego 2005 r. Prezes Kasy Rolniczego Ubezpieczenia
Społecznego-Oddział Regionalny w Z.G. stwierdził ustanie ubezpieczenia społecz-
nego rolników: wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego oraz emerytalno-
rentowego wobec Marioli B. od 1 września 1999 r. z uwagi na niespełnienie warunku
1 roku pozostawania w ubezpieczeniu rolniczym, o którym mowa w art. 5a ustawy z
dnia 29 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (jednolity tekst: Dz.U.
z 1998 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.; dalej: ustawa).
Odwołanie od decyzji wniosła Mariola B., podnosząc, że w chwili składania
wniosku do KRUS nie została poinformowana o jakichkolwiek przeszkodach w obję-
2
ciu jej ubezpieczeniem społecznym rolników. Domagała się zmiany zaskarżonej de-
cyzji i orzeczenia, że od 1 września 1999 r. do 30 kwietnia 2004 r. podlegała ubez-
pieczeniu społecznemu w KRUS.
Wyrokiem z dnia 22 grudnia 2005 r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze oddalił
odwołanie.
Na skutek apelacji Marioli B. Sąd Apelacyjny w Poznaniu uchylił zaskarżony
wyrok, zniósł postępowanie i sprawę przekazał Sądowi Okręgowemu w Zielonej Gó-
rze do ponownego rozpoznania. Sąd Apelacyjny mając na uwadze treść art. 379 pkt
5 k.p.c. w związku z art. 47711
§ 1 k.p.c., stwierdził, że w sprawie zachodzi nieważ-
ność postępowania, bowiem w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji nie
brał udziału - w charakterze zainteresowanego - Grzegorz B., który w ten sposób
został pozbawiony możności obrony swych praw.
Wyrokiem z dnia 14 sierpnia 2008 r. Sąd Okręgowy w Zielonej Górze po po-
nownym rozpoznaniu sprawy zmienił zaskarżoną decyzję z dnia 16 lutego 2005 r. w
ten sposób, że ustalił, iż ustanie ubezpieczenia społecznego rolników w zakresie
ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego, macierzyńskiego, emerytalno-rentowe-
go Marioli B. nastąpiło od 16 lutego 2005 r. (punkt I) i oddalił odwołanie w pozostałym
zakresie (punkt II).
Sąd ustalił następujący stan faktyczny. Mariola B. od 1 grudnia 1991 r. do 31
sierpnia 1999 r. była zatrudniona na podstawie umowy o pracę w Samodzielnym Pu-
blicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Z.G. Z tego tytułu podlegała obowiązkowym
ubezpieczeniom społecznym w ZUS - Oddział w Z.G. Od 1 stycznia 1983 r. mąż od-
wołującej się Grzegorz B. prowadzi działalność rolniczą. Od 14 listopada 1997 r. Ma-
riola B. wraz z mężem Grzegorzem B. prowadzi nieprzerwanie działalność gospo-
darczą na zasadach ogólnych pod nazwą „B. Mariola B. Grzegorz Apteka P.” w Z.G.
Grzegorz B. dokonał zgłoszenia małżonki do ubezpieczenia społecznego rolników.
Na tej podstawie decyzją z dnia 30 września 1999 r. Prezes KRUS - Oddział Regio-
nalny w Z.G. stwierdził podleganie odwołującej się ubezpieczeniu społecznemu rolni-
ków i ustalił obowiązek opłacania składki na ubezpieczenie wypadkowe, chorobowe,
macierzyńskie i emerytalno-rentowe od 1 września 1999 r.
Decyzją z dnia 16 lutego 2005 r. Prezes KRUS (Oddział Regionalny w Z.G.)
stwierdził ustanie ubezpieczenia społecznego rolników odwołującej się w zakresie
ubezpieczenia emerytalno-rentowego, wypadkowego, chorobowego i macierzyńskie-
go od 1 września 1999 r.
3
W dniu 17 sierpnia 2006 r. Mariola B. zwróciła się do pozwanego, powołując
się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 18 lipca 2006 r., P 6/05 (Dz.U. Nr 134,
poz. 947) o wznowienie postępowania i uchylenie decyzji z dnia 16 lutego 2005 r. o
ustaniu ubezpieczenia społecznego rolników. Decyzją z dnia 10 października 2006 r.
odmówiono ponownego ustalenia obowiązku ubezpieczenia społecznego rolników.
Sąd Okręgowy, analizując treść art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym
rolników, stwierdził, że odwołująca się została objęta społecznym ubezpieczeniem
rolniczym bezpodstawnie. Organ rentowy nie wznowił postępowania, nie uchylił de-
cyzji z dnia 30 września 1999 r., ani nie uznał jej za nieważną. Dlatego też nie mógł
stwierdzić z datą wsteczną ustania tytułu ubezpieczenia społecznego wobec odwo-
łującej się. W opinii Sądu Okręgowego, skutki wadliwości decyzji z dnia 30 września
1999 r. nie mogą obciążać odwołującej się. Ewentualna decyzja w przedmiocie usta-
nia stosunku ubezpieczenia społecznego mogłaby zostać wydana ze skutkiem ex
nunc, tj. od 16 lutego 2005 r.
Apelację od wyroku wniósł pozwany organ rentowy, zaskarżając wyrok w ca-
łości i domagając się jego uchylenia wyroku i oddalenia odwołania. W apelacji zarzu-
cono naruszenie prawa materialnego, tj. art. 5a ustawy o ubezpieczeniu społecznym
rolników (w brzmieniu „na 30 września 1999 r.”), poprzez jego niezastosowanie i
sprzeczność ustaleń Sądu z rozstrzygnięciem sprawy poprzez przyjęcie, że organ
rentowy nie miał możliwości zmiany zaskarżonej decyzji.
Sąd Apelacyjny w Poznaniu wyrokiem z dnia 25 lutego 2009 r. zmienił zaskar-
żony wyrok i oddalił odwołanie. W uzasadnieniu wyroku podniesiono, że spór dotyczy
ustalenia, czy organ rentowy prawidłowo orzekł w decyzji z dnia 16 lutego 2005 r. o
ustaniu rolniczego ubezpieczenia społecznego wobec Marioli B. z datą wsteczną, tj.
od 1 stycznia 1999 r. Z powołaniem się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja
2004 r., II UK 395/03 (OSNP 2005 nr 3, poz. 43) stwierdzono, że postępowanie są-
dowe w sprawach dotyczących ubezpieczenia rentowego wszczynane jest w rezulta-
cie odwołania wniesionego przez ubezpieczonego od decyzji ZUS. Ma ono charakter
odwoławczy. Jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem - w aspekcie for-
malnym i materialnym - decyzji wydanej przez organ rentowy na wniosek ubezpie-
czonego lub z urzędu. Jest postępowaniem kontrolnym. Badanie legalności decyzji i
orzekanie o niej jest możliwe tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego
istniejącego w chwili wydawania decyzji. Postępowanie dowodowe przed sądem jest
postępowaniem sprawdzającym, weryfikującym ustalenia dokonane przez organ
4
rentowy. Podkreślono, że odwołująca się Mariola B. w momencie objęcia jej ubezpie-
czeniem społecznym rolników decyzją z dnia 30 września 1999 r. nie dysponowała
możliwością wyboru tytułu ubezpieczenia. Podejmowała bowiem rolniczą działalność
gospodarczą, pozostając dotychczas ubezpieczoną z tytułu umowy o pracę i prowa-
dząc od ponad roku działalność pozarolniczą. Decyzja Prezesa Kasy Rolniczego
Ubezpieczenia Społecznego była zatem błędna. Mogła być zmieniona ze skutkiem
wstecznym. Z powołaniem się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 września 2007
r., III UK 39/07 (OSNP 2008 nr 21- 22, poz. 330) podkreślono, że nowa decyzja w
niniejszej sprawie nie została wydana na skutek zmiany w stanie faktycznym lub
prawnym. Zaskarżona decyzja została wydana, ponieważ ujawniono nowe okolicz-
ności istniejące przed wydaniem wcześniejszej decyzji, które od początku stanowiły
przeszkodę do objęcia Marioli B. tytułem ubezpieczenia. Dlatego ponownie wydana
decyzja deklaratoryjna o niepodleganiu rolniczemu ubezpieczeniu społecznemu
wywołuje skutek z mocą wsteczną. Odwołująca się nigdy nie spełniła ustawowych
warunków do objęcia jej rolniczym tytułem ubezpieczenia społecznego. Decyzja z
dnia 30 września 1999 r. była zatem decyzją obejmującą odwołującą się ubezpie-
czeniem społecznym rolników bez podstawy prawnej. W zgłoszeniu do ubezpiecze-
nia Grzegorz B. nie wskazał, że odwołująca się podlegała innemu ubezpieczeniu do
końca sierpnia 1999 r. Sąd Apelacyjny zaznaczył jednocześnie, że nie podziela sta-
nowiska Sądu Najwyższego z wyroku z dnia 11 maja 2005 r., III UK 28/05 (OSNP
2005 nr 23, poz. 380).
Skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego wniosła Mariola B. Wyrok
zaskarżono w całości, zarzucając naruszenie prawa materialnego poprzez: 1) nieza-
stosowanie art. 52 ust. 1 ustawy w związku z art. 83a ust. 2 ustawy o systemie ubez-
pieczeń społecznych w związku z art. 155 k.p.a.; 2) niezastosowanie art. 52 ust. 1
ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników w związku z art. 123 ustawy o syste-
mie ubezpieczeń społecznych w związku z art. 8 k.p.a.
Wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i orzeczenie o zmianie
decyzji KRUS z dnia 16 lutego 2005 r., poprzez ustalenie, że ustanie ubezpieczenia
społecznego rolników w zakresie ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego, ma-
cierzyńskiego, emerytalno-rentowego Marioli B. nastąpiło od 16 lutego 2005 r.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania uzasadniono istnieniem
istotnego zagadnienia prawnego. Przedstawiono je w formie trzech pytań: 1) czy sąd
powszechny, rozpoznając odwołanie od decyzji organu rentowego jest obowiązany
5
kontrolować zgodność decyzji organu rentowego z przepisami Kodeksy postępowa-
nia administracyjnego?; 2) czy wydając decyzję o ustaniu ubezpieczenia rolniczego,
organ rentowy ma obowiązek pozbawienia mocy prawnej decyzji stwierdzającej
podleganie ubezpieczeniu społecznemu rolników?; 3) czy w braku podstaw stosowa-
nia art. 39 ust. 4 ustawy, KRUS ma prawo wydać nową decyzję na podstawie art. 36
i art. 3 tej ustawy stwierdzającą ustanie wobec tej samej osoby ubezpieczenia spo-
łecznego rolników od tej samej daty, w którym objęto ją ubezpieczeniem?
W skardze podkreślono, że bezsporne jest, iż decyzja KRUS z dnia 30 wrześ-
nia 1999 r. wydana została z naruszeniem obowiązującego wówczas art. 5a ustawy
o ubezpieczeniu społecznym rolników. Mariola B. podjęła działalność gospodarczą
przed powstaniem tytułu ubezpieczenia rolniczego, nie przysługiwało jej więc prawo
wyboru tytułu ubezpieczenia i na mocy art. 16 ust. 3 ustawy o ubezpieczeniu spo-
łecznym rolników podlegać powinna wyłącznie ubezpieczeniu z tytułu prowadzonej
działalności. Z tego powodu organ rentowy wydał w dniu 16 lutego 2005 r. nową de-
cyzję stwierdzającą ustanie ubezpieczenia społecznego rolników Marioli B. od tej
samej daty, od której pierwotnie stwierdzono, że podlega ona temu ubezpieczeniu.
Zgodnie z art. 39 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników nową decyzję
wydaje się w razie zmiany stanu faktycznego lub stanu prawnego, na podstawie któ-
rego wydano decyzję o ustaleniu podlegania ubezpieczeniu. Przesłankę dopuszczal-
ności wydania nowej decyzji stanowi więc zmiana stanu faktycznego (ewentualnie
zmiana stanu prawnego). KRUS miała prawo wydać nową decyzję, jeżeli stan fak-
tyczny 16 lutego 2005 r. był inny niż stan faktyczny z 30 września 1999 r. W sprawie
bezsporne jest jednak, że organ rentowy miał wiedzę na temat prowadzenia przez
małżonków B. od 1997 r. apteki P. w Z.G. W dokumentach organu rentowego znaj-
dowały się bowiem dokumenty z numerem REGON apteki. Organ zarzucał wówczas
Grzegorzowi B., że prowadzona przez niego działalność nie jest wpisana do ewiden-
cji działalności gospodarczej. W drugiej połowie lat 90-tych warunkiem prowadzenia
apteki było jedynie posiadanie numeru REGON oraz koncesji na prowadzenie apteki.
Wpis do ewidencji działalności gospodarczej nie był wymagany.
Zdaniem skarżącej, w takim przypadku o ustaniu ubezpieczenia rolniczego w
stosunku do Marioli B. czy to ze skutkiem ex tunc, czy też ze skutkiem ex nunc po-
winno decydować jedynie to, czy Mariola i Grzegorz B. świadomie zataili przed orga-
nem rentowym okoliczności mające znaczenie dla sprawy. O dobrej wierze małżon-
ków B. w postępowaniu przed KRUS świadczy również to, że rozpoczynając działal-
6
ność Grzegorz B., zwrócił się do KRUS z zapytaniem, czy z racji rozpoczęcia działal-
ności pozarolniczej ma obowiązek wystąpienia do ZUS z wnioskiem o objęcie ubez-
pieczeniem społecznym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. Odpowiedź
była negatywna. Z kolei, kiedy Mariola B. w 1999 r. ukończyła technikum farmaceu-
tyczne, Grzegorz B. zwrócił się do KRUS z zapytaniem, czy jego żona może zostać
objęta społecznym ubezpieczeniem rolników. Pracownik KRUS nie tylko potwierdził
istnienie takiej możliwości, lecz osobiście wypełnił stosowny formularz zgłoszenia do
społecznego ubezpieczenia rolników (co znajduje swoje potwierdzenie w aktach or-
ganu rentowego).
W związku z powyższym, art. 39 ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym
rolników nie znajduje zastosowania w sprawie. Z tych też względów KRUS wydając
decyzję z dnia 16 lutego 2005 r., powołała się na art. 36 i art. 3 ustawy o ubezpie-
czeniu społecznym rolników. Ani z art. 36, ani z art. 3 ustawy o ubezpieczeniu spo-
łecznym rolników wskazanych jako podstawa prawna decyzji z dnia 16 lutego 2005 r.
nie wynika, aby decyzje w przedmiocie podlegania ubezpieczeniu mogły być dowol-
nie zmieniane. W razie braku podstaw do wydania nowej decyzji na podstawie art. 39
ust. 4 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników zgodnie z art. 52 tej ustawy or-
gan powinien był zastosować art. 83a ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń spo-
łecznych. Przepis stanowi, że decyzje ostateczne Zakładu (Kasy), od których nie zo-
stało wniesione odwołanie do właściwego sądu, mogą być z urzędu przez Zakład
(Kasę) uchylone, zmienione lub unieważnione, na zasadach określonych w Kodeksie
postępowania administracyjnego.
Brak jakiegokolwiek odniesienia do ostatecznej decyzji KRUS z dnia 30 wrze-
śnia 1999 r. w decyzji tego samego organu z dnia 16 lutego 2005 r. powoduje, że w
obrocie prawnym funkcjonują dwie sprzeczne decyzje dotyczące tego samego sto-
sunku prawnego.
W skardze podniesiono też, że Kodeks postępowania admnistracyjnego
uwzględnia słuszny interes strony (art. 154 i art. 155). Powołano się również na art. 8
k.p.a. w związku z art. 52 ustawy w związku z art. 123 ustawy o systemie ubezpie-
czeń społecznych. Z powołaniem się na wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 maja
2005 r., III UK 28/05 (OSNP 2005 nr 23, poz. 380) stwierdzono, że skutki wadliwości
decyzji organu rentowego nie mogą obciążać skarżącej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
7
Skarga kasacyjna okazała się mieć uzasadnione podstawy. Zasadnicze zna-
czenie w niniejszej sprawie ma rozstrzygnięcie o tym, czy organ rentowy był upraw-
niony do zmiany swojej decyzji o podleganiu ubezpieczeniu społecznemu rolników z
mocą wsteczną. Nie było w sprawie sporne, że wnioskodawczyni nie spełniała wa-
runków do objęcia ubezpieczeniem społecznym rolników. Decyzja Prezesa KRUS
była więc niewątpliwie błędna. Podstawowe znaczenie dla rozstrzygnięcia ma fakt,
że organ rentowy dysponował wiedzą na temat prowadzenia przez małżonków B.
działalności gospodarczej. W każdym razie Sąd Apelacyjny powinien to w sposób
jednoznaczny wyjaśnić. Sąd Apelacyjny uzasadnił swoje rozstrzygnięcie stanowi-
skiem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 19 września 2007 r., III UK
39/07 (OSNP 2008 nr 21-22, poz. 330). Natomiast Sąd ten stwierdził, że nie podziela
odosobnionego stanowiska Sądu Najwyższego z wyroku z dnia 11 maja 2005 r., III
UK 28/05 (OSNP 2005 nr 23, poz. 380).
Przed przejściem do analizy prawnej problemu konieczne jest ustalenie prze-
pisów, które mają zastosowanie w sprawie, czego nie uczynił Sąd drugiej instancji.
Wydając decyzję z dnia 16 lutego 2005 r. organ rentowy powołał się na art. 36 i art. 3
ustawy. Przepisy te regulują ogólne kwestie związane z podmiotem uprawnionym do
wydawania decyzji (art. 36) i podleganiem ubezpieczeniu rolniczemu. Z przepisów
tych w żaden sposób nie wynika dopuszczalność dokonywania dowolnych zmian
decyzji przez organ rentowy (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 2004 r.,
II UK 359/03, OSNP 2004 nr 24, poz. 425). W stanie faktycznym sprawy nie znajduje
też zastosowania art. 39 ust. 4 ustawy. Stanowi on bowiem, że w razie zmiany stanu
faktycznego lub stanu prawnego, na podstawie którego wydano decyzję o podlega-
niu ubezpieczeniu, wydaje się nową decyzję w tej sprawie. Nowa decyzja organu
rentowego nie była spowodowana zmianą stanu faktycznego lub prawnego. Przepis
ten nie mógł więc stanowić podstawy prawnej decyzji z 2005 r. W związku z powyż-
szym należy, zgodnie z odesłaniem art. 52 ust. 1 ustawy, zastosować art. 83a
ustawy systemowej. Artykuł 83a tej ustawy zawiera regulację dotyczącą ponownego
ustalenia prawa lub zobowiązania stwierdzonego decyzją ostateczną, jeżeli po upra-
womocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawniono okolicz-
ności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na to prawo lub zobowią-
zanie (ust.1), jak i regulację dotyczącą uchylania, zmiany lub unieważniania osta-
tecznych decyzji w drodze wznowienia postępowania na zasadach określonych w
8
Kodeksie postępowania administracyjnego (ust. 2). Ponieważ decyzja nie została
wydana w oparciu o przepisy Kodesku postępowania administracyjnego należy
przyjąć, że przepisem regulującym możliwość ponownego ustalenia podlegania (nie-
podlegania) ubezpieczeniu rolniczemu jest art. 83a ust. 1 ustawy systemowej.
Problem ponownego ustalenia przez organ rentowy niepodlegania ubezpie-
czeniu rolniczemu był rozstrzygany w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Należy w
tym miejscu wyraźnie podkreślić, że zasadnicze znaczenie ma to, czy zachodziła
okoliczność (przesłanka) z art. 83a ust. 1 ustawy systemowej. Sąd Najwyższy przyj-
mował możliwość ponownego ustalenia z urzędu tytułu niepodlegania ubezpieczeniu
społecznemu. Chodziło w tych przypadkach o ujawnienie istotnych okoliczności ist-
niejących przed wydaniem wcześniejszej decyzji, które zostały zatajone przez ubez-
pieczonego. Na tej podstawie Sąd Najwyższy stwierdzał, że ponownie wydana decy-
zja wywołuje skutek z mocą wsteczną (ex tunc). Stanowisko takie zostało zajęte
przez Sąd Najwyższy w wyrokach z dnia 11 marca 2008 r., I UK 256/07 (OSNP 2009
nr 11-12, poz. 159), z dnia 19 września 2007 r., III UK 39/07 (OSNP 2008 nr 21-22,
poz. 330) i z dnia 9 czerwca 2008 r., II UK 312/07. We wszystkich powyżej powoła-
nych wyrokach występowała okoliczność zatajenia przez wnioskodawców faktu pro-
wadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Natomiast w niniejszej sprawie
mamy do czynienia z całkowicie odmiennymi okolicznościami faktycznymi. Wynika z
nich, że KRUS dysponował dostateczną wiedzą o tych okolicznościach. Małżonkowie
B. niczego bowiem nie ukrywali, a wręcz przeciwnie zwracali się do organu rentowe-
go o zajęcie stanowiska w sprawie możliwości objęcia ubezpieczeniem rolniczym.
Nie ulega więc wątpliwości, że wydanie pierwszej decyzji nastąpiło wskutek błędu
organu rentowego. Ta odmienna okoliczność faktyczna sprawia, że nie mogą być
zastosowane powyżej przywołane orzeczenia Sądu Najwyższego.
Zastosowanie znajduje natomiast rozstrzygnięcie z wyroku Sądu Najwyższego
z dnia 11 maja 2005 r., III UK 28/05 (OSNP 2005 nr 23, poz. 380). W sprawie tej cho-
dziło o wydanie decyzji, obejmującej ubezpieczeniem społecznym rolników, na sku-
tek błędu organu rentowego. Sąd Najwyższy stwierdził, że decyzja wydana na skutek
błędu organu rentowego ma prawnokształtujący charakter i nie może być zmieniona
ze skutkiem wstecznym. Sąd Najwyższy trafnie przyjął, że skutki tej wadliwości nie
mogą obciążać osoby zainteresowanej.
Decyzje organu rentowego mogą być oczywiście zmieniane lub uchylane w
przypadku spełnienia stosownych przesłanek. W sprawie niniejszej przesłanki z art.
9
83a ust. 1 ustawy systemowej nie zostały spełnione. Nie zostały przedłożone nowe
dowody i nie ujawniono okoliczności istniejących przed wydaniem decyzji. Wszelkie
okoliczności były bowiem znane organowi rentowemu przed wydaniem decyzji. Tak
więc jeżeli organ rentowy nie wznowił postępowania i nie stwierdził nieważności
wcześniejszej decyzji, a wydał decyzję o ustaniu stosunku ubezpieczenia społeczne-
go, to należy przyjąć, że mogło to nastąpić najwcześniej w dacie jej wydania. Stano-
wisko o możliwości wydania takiej decyzji ze skutkiem ex nunc jest też prezentowane
w doktrynie (zob. K. Ślebzak: Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego, III AUa 307/04,
OSP 2005 nr 10, poz. 122).
Można też stwierdzić, że w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy
przyjęcie dopuszczalności wywołania skutku niepodlegania ubezpieczeniu z datą
wsteczną naruszałoby zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa,
która jest wyrażona w art. 8 k.p.a., i która miałaby w tym przypadku odpowiednie za-
stosowanie na podstawie art. 52 ust. 1 ustawy w związku z art. 123 ustawy systemo-
wej.
Z tych względów, na podstawie art. 39815
§ 1 k.p.c. orzeczono jak w sentencji
wyroku.
========================================