Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II UK 400/09
POSTANOWIENIE
Dnia 12 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Romualda Spyt
w sprawie z wniosku Z. L. S.A.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych
z udziałem zainteresowanych : M. N. /.../,
o składki na ubezpieczenie społeczne,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 12 marca 2010 r.,
skargi kasacyjnej wnioskodawcy od wyroku Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 18 czerwca 2009 r.,
1. odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania;
2. zasądza od Z. L. S.A. na rzecz Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych kwotę 120 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania
wywołanych wniesieniem skargi kasacyjnej.
Uzasadnienie
Wnioskodawca wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu Apelacyjnego -
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 18 czerwca 2009 r.
W skardze kasacyjnej zarzucono naruszenie prawa materialnego: art. 750 k.c.
w związku z art. 65 § 1 i 2 k.c. - przez ich błędną wykładnię dotyczącą
zakwalifikowania kontraktu o profesjonalne uprawianie piłki nożnej jako
jednorodnej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z art. 750 k.c. stosuje
się przepisy o zleceniu, oraz art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998
r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz. U. z 2009 r. Nr 205,
2
poz. 1585) - przez jego niewłaściwe zastosowanie poprzez wliczenie do podstawy
wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne
dochodów z tytułu premii meczowych, nagród za osiągnięcia sportowe,
wejściówek, kwot kontraktowych, nagród / rat kontraktowych, nagród i premii
regulaminowych.
Wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do ponownego rozpoznania
uzasadniony został występowaniem w sprawie istotnego zagadnienia prawnego w
zakresie zagadnienia kwalifikacji prawnej kontraktu o profesjonalne uprawianie piłki
nożnej z punktu widzenia art. 750 k.c. i art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13
października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, w zakresie, w jakim w
ramach tego złożonego stosunku prawnego klub sportowy zobowiązany jest
jednostronnie do spełnienia na rzecz zawodników profesjonalnych świadczeń
pieniężnych na wypadek uzyskania przez zawodnika lub drużynę piłkarską
określonego wyniku sportowego, niezależnie od zobowiązania do wypłaty
wynagrodzenia za usługę sportową świadczona na rzecz klubu przez zawodnika
profesjonalnego. Skarżący wskazał, że co prawda w wyroku z dnia 16 lutego 2006
r., IV CK 380/05 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że kontrakt o profesjonalne
uprawianie piłki nożnej jest umową o świadczenie usług, do której zgodnie z art.
750 k.c. stosuje się odpowiednio przepisy o zleceniu, jednakże odnosi się to do
standardowego, podstawowego świadczenia zawodnika profesjonalnego. W ocenie
skarżącego, analiza stosunku prawnego łączącego klub sportowy i zawodnika w
sprawie, w której wniesiona została niniejsza skarga kasacyjna, prowadzi do
wniosku, że jest to umowa nienazwana o charakterze mieszanym, zawierająca
elementy umowy o świadczenie usług w zakresie, w jakim za wynagrodzeniem
zawodnik zobowiązuje się do reprezentowania barw klubowych oraz nienazwanej
umowy losowej w zakresie, w jakim zawodnik może uzyskać dodatkowe
wynagrodzenie w przypadku uzyskania określonego wyniku sportowego w
wymiarze indywidualnym lub drużynowym. Zdaniem skarżącego, te ostatnie kwoty
nie są wynagrodzeniem za usługi świadczone na rzecz klubu, a stanowią skuteczny
środek motywujący zawodników profesjonalnych do osiągnięcia sukcesów
sportowych.
3
W odpowiedzi na skargę pozwany organ rentowy wniósł o jej oddalenie i
zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa
procesowego, według norm przepisanych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedstawienie przez stronę wnoszącą skargę kasacyjną okoliczności
uzasadniających jej rozpoznanie nie gwarantuje, że Sąd Najwyższy przyjmie
skargę do rozpoznania. Zależy to bowiem od stwierdzenia przez Sąd Najwyższy
wystąpienia w sprawie szczególnych okoliczności wymienionych w art. 3989
§ 1
k.p.c. Zgodnie z tym przepisem Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do
rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, istnieje
potrzeba wykładni przepisów prawnych budzących poważne wątpliwości lub
wywołujących rozbieżności w orzecznictwie sądów, zachodzi nieważność
postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. Jeżeli te
okoliczności nie zachodzą Sąd Najwyższy, zgodnie z art. 3989
§ 2 k.p.c.,
uprawniony jest do wydania postanowienia o odmowie przyjęcia kasacji do
rozpoznania.
Skarżący, uzasadniając wniosek o przyjęcie skarg kasacyjnej do
rozpoznania, wskazuje, że w sprawie występuje „istotne zagadnienie prawne”, tj.
przesłanka wskazana w art. 3989
§ 1 pkt 1 k.p.c. Zgodnie z utrwalonym
stanowiskiem Sądu Najwyższego oraz doktryny istotność zagadnienia prawnego
konkretyzuje się w tym, że w danej sprawie występuje zagadnienie prawne mające
znaczenie dla rozwoju prawa lub znaczenie precedensowe dla rozstrzygnięcia
innych podobnych spraw. Podkreślić przy tym należy, że twierdzenie o
występowaniu istotnego zagadnienia prawnego jest uzasadnione tylko wtedy, kiedy
przedstawiony problem prawny nie został jeszcze rozstrzygnięty przez Sąd
Najwyższy lub kiedy istnieją rozbieżne poglądy w tym zakresie, wynikające z
odmiennej wykładni przepisów konstruujących to zagadnienie.
Kwestia kwalifikacji prawnej kontraktu o profesjonalne uprawianie piłki nożnej
z punktu widzenia art. 750 k.c. była już przedmiotem wypowiedzi Sądu
Najwyższego, który w wyroku z dnia 24 stycznia 2000 r., III CKN 531/98 (OSP 2000
4
nr 10, poz. 146) wyraził pogląd, że umowy o uprawianie sportu za wynagrodzeniem
są umowami o świadczenie usług natury faktycznej, do których zastosowanie ma
art. 750 k.c. (por. także wyrok z dnia 16 lutego 2006 r., IV CK 380/05 -
niepublikowany). Wbrew zaprezentowanemu przez skarżącego stanowisku,
dokonana przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16 lutego 2006 r., IV CK 380/06
(LEX nr 179977) analiza kwalifikacji prawnej umowy zawieranej przez
profesjonalnego sportowca z klubem sportowym nie odnosi się wyłącznie do
„standardowego, podstawowego świadczenia zawodnika profesjonalnego” (jakim
jest - zdaniem skarżącego - zobowiązanie starannego działania polegające
wyłącznie na udziale w rozgrywkach, zajęciach treningowych, zgrupowaniach,
utrzymywaniu pod kierunkiem trenera i sztabu medycznego należytej dyspozycji
sportowej, higienicznego trybu życia i postawy sportowej), za które otrzymuje on
stałe wynagrodzenie (stypendium sportowe), ale generalnie do umowy o
świadczenie usług sportowych. Dokonując oceny charakteru takiej umowy Sąd
Najwyższy stwierdził, że ma ona charakter umowy należytej staranności, gdyż
zawodnik zobowiązuje się w jej ramach świadczyć usługi w taki sposób, aby
maksymalizować swoje wyniki sportowe, a przez to także swojego klubu
sportowego. Ta niekwestionowana przez skarżącego wykładnia wprost musi
prowadzić do wniosku, że dodatkowe wynagrodzenie przysługujące zawodnikom w
razie uzyskania określonego wyniku sportowego, które sam skarżący trafnie
określa jako „środek motywujący do osiągania sukcesów sportowych” nie wynika z
odrębnej „nienazwanej umowy losowej”, ale wprost z umowy o świadczenie usług
sportowych zobowiązującej zawodnika do reprezentowania barw klubowych, w tym
podejmowania działań mających na celu uzyskanie jak najlepszych wyników.
Świadczenie to jest bowiem składnikiem wynagrodzenia przysługującego w
przypadku realizacji przez zawodnika profesjonalnego jego podstawowych
zobowiązań (zadań) wynikających z umowy, przejawiającej się w uzyskaniu
odpowiedniego poziomu (formy) oraz wyniku sportowego w wymiarze
indywidualnym i drużynowym. Również przy przyjęciu, że zawodowy kontrakt na
profesjonalne uprawianie piłki nożnej, któremu skarżący nie odmawia w
podstawowej części charakteru prawnego umowy zlecenia, we wskazanym przez
niego zakresie stanowi „nienazwaną umowę losową”, to nie jest ona pozaumownym
5
stosunkiem prawnym, ale nienazwaną umową o świadczenie konkretnych usług, do
której bez wątpienia stosuje się przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.).
Należy także zauważyć, co podniesiono w postanowieniu Sądu Najwyższego
z dnia 24 lutego 2010 r., II UK 348/09 - niepublikowanym, że zarzut naruszenia art.
6 ust. 1 pkt 4 ustawy systemowej w związku z art. 750, 3531
i art. 65 k.c. jest
oczywiście chybiony, ponieważ zawodowy kontrakt na profesjonalne uprawianie
piłki nożnej, któremu skarżący nie odmawia w podstawowej części charakteru
prawnego umowy zlecenia, nawet gdyby w pozostałej części przyjąć
zaproponowaną przez skarżącego formułę „nienazwanej umowy losowej”,
pozostaje nienazwaną umową o świadczenie konkretnych usług, do której bez
wątpienia stosuje się przepisy o zleceniu (art. 750 k.c.).
Odmawiając przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania na podstawie art.
3989
k.p.c. Sąd Najwyższy miał na uwadze także, że merytorycznie rozpoznawane
skargi kasacyjne organu rentowego w podobnych sprawach zostały uwzględnione
na korzyść tego organu (np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2009 r., II
UK 189/08 lub z dnia 28 stycznia 2010 r., II UK 198/09 oraz tego samego dnia II UK
199/09 - dotychczas niepublikowane).
O kosztach postępowania wywołanych wniesieniem skargi kasacyjnej
orzeczono na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 391 § 1 k.p.c. w związku z
art. 39821
k.p.c. związku z 12 ust. 4 pkt 2 i § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra
Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców
prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy
prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze
zm.) oraz przy zastosowaniu zasady wynikającej z art. 102 k.p.c. – w uwzględnieniu
w niniejszej sprawie nakładu pracy pełnomocnika pozwanego organu rentowego
przy sporządzaniu odpowiedzi na skargę kasacyjną .