Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CSK 341/09
POSTANOWIENIE
Dnia 11 marca 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Marian Kocon (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Dończyk
SSN Barbara Myszka
w sprawie z wniosku T. M., E. M., P. M., A. M., N. G., S. M., M. M. i K. M. - następców
prawnych R. M.
przy uczestnictwie W. M. i N. M.-S.
o wpis,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 11 marca 2010 r.,
skargi kasacyjnej uczestniczki postępowania W. M.
od postanowienia Sądu Okręgowego w G.
z dnia 3 marca 2005 r., sygn. akt III Ca (…),
oddala skargę kasacyjną.
Uzasadnienie
W. i A. małż. S., właściciele nieruchomości, dla której prowadzona jest w Sądzie
Rejonowym w K. księga wieczysta Kw nr (...), oświadczeniem złożonym w dniu 7
kwietnia 2000 r. w formie aktu notarialnego, ustanowili „na rzecz każdorazowego
właściciela lokalu nr 2 – położonego na działce nr 425 (małżonków M.) – bezpłatną
służebność korzystania z pokoju na piętrze”. Na podstawie tego oświadczenia wpisano
tej treści służebność w dziale III wymienionej księgi wieczystej.
2
W dniu 13 kwietnia 2000 r. W. i A. małż. S. sprzedali tę nieruchomość Z. i W.
małż. M. W § 4 umowy nabywcy oświadczyli, że znana jest im treść oświadczenia
sprzedających z dnia 7 kwietnia 2000 r.
Protokołem z dnia 26 lutego 2003 r. notariusz sprostował niedokładności aktu
notarialnego z dnia 7 kwietnia 2000 r. w ten sposób, że w miejsce słów „lokalu nr (...) w -
położonego na działce 425” wpisano słowa „(dawniej lokalu nr 2) - nieruchomości objętej
księgą wieczystą Kw nr (...)” i dopisano „położonego na działce nr 424 [Kw nr (...)]” oraz
„(dawniej lokalu nr 2) położonego na działce nr 425 [Kw (…)]”.
Referendarz sądowy Sądu Rejonowego w K. na podstawie tego protokołu
dokonał w dniu 21 marca 2003 r. sprostowania niedokładności wpisu służebności.
Sąd Okręgowy w G. postanowieniem z dnia 3 marca 2005 r. oddalił apelację
uczestników postępowania od postanowienia Sądu Rejonowego w K. z dnia 20 lipca
2004 r., którym ten Sąd utrzymał w mocy sprostowanie dokonane przez referendarza
sądowego w dniu 21 marca 2003 r. U podłoża tego rozstrzygnięcia legło stanowisko, że
referendarz sądowy na podstawie protokołu z dnia 26 lutego 2003 r. jedynie sprostował
niedokładności już wpisanej w księdze wieczystej służebności.
Skarga kasacyjna uczestników postępowania W. i Z. małż. M. od postanowienia
Sądu Okręgowego w G. – oparta na obu podstawach z art. 3983
k.p.c. – zawiera zarzut
naruszenia art. 10 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, art. 248 k.c.,328 § 2, 6268
§ 2 k.p.c. oraz art. 80 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie (tekst jedn.:
Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 369 ze zm.; dalej: „prawo o notariacie”), i zmierza do
uchylenia tego postanowienia oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Istota zarzutów skargi kasacyjnej sprowadza się do twierdzenia, że Sądy niższej
instancji błędnie przyjęły, iż w wyniku dokonanego wpisu doszło do sprostowania
niedokładności istniejącego w księdze wieczystej wpisu służebności, a nie do zmiany
treści tego prawa. Przy tym dokonały wykładni z naruszeniem art. 80 § 4 prawa o
notariacie umożliwiającej skuteczne sprostowanie wadliwej czynności notarialnej z dnia
7 kwietnia 2000 r.
Zgodnie z art. 80 § 4 prawa o notariacie notariusz może sprostować protokołem
niedokładności, błędy pisarskie, rachunkowe lub inne oczywiste omyłki. Z treści tego
przepisu wynika, że możliwość sprostowania czynności notarialnej w formie protokołu
ogranicza się tylko do niedokładności, błędów pisarskich, rachunkowych lub innych
oczywistych pomyłek. Niedokładność, będąca podstawą sprostowania czynności
3
notarialnych oznacza usterkę lub drobną nieścisłość. Przeciwieństwem jest dokładność
polegająca na staranności dbałości o szczegóły w wykonywaniu czynności, ścisłość
precyzyjność i skrupulatność. Skala niedokładności może być różna. Niemniej jednak
sprostowanie może dotyczyć tylko niedokładności nie godzącej w osnowę i istotne
postanowienia czynności.
W świetle tych zasad, wbrew odmiennemu stanowisku skarżących, Sądy
niższych instancji trafnie uznały, że sprostowane protokołem z dnia 26 lutego 2003 r.
wady czynności prawnej z dnia 7 kwietnia 2000 r. o ustanowieniu służebności stanowiły
niedokładności w rozumieniu art. 80 § 4 prawa o notariacie. Dokonane przez notariusza
sprostowania nie wykraczały bowiem poza ramy wpisanej już służebności. Inaczej
mówiąc, nie wpłynęły na jej treść.
Skarżący bezzasadnie zarzucają, że Sądy niższej instancji błędnie uznały,
iż protokół z dnia 26 lutego 2003 r., sporządzony w formie aktu notarialnego, stanowi
podstawę do sprostowania treści istniejącego w księdze wieczystej wpisu służebności.
W art. 31 ust. 1 u.k.w.h. określono minimalne wymagania niezbędne do podstawy
wpisu. Podstawą tą jest dokument z podpisem notarialnie poświadczonym, chyba że
przepisy szczególne przewidują inna formę dokumentu. W myśl art. 6268
§ 2 k.p.c. sąd
rozpoznając wniosek o wpis bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do
wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej. Przytoczony przepis zawiera pełną
regulację przebiegu postępowania wieczystoksięgowego, i to nie tylko postępowania
dowodowego, ale i podstaw orzekania. Protokół z dnia 26 lutego 2003 r. został
sporządzony w formie aktu notarialnego w ściśle określonym celu i dla wywołania
określonych skutków prawnych, prostujących ułomną czynność prawną. Oznacza to, że
ten protokół mógł stanowić podstawę wpisu dokonanego w księdze wieczystej.
Z tych przyczyn orzeczono, jak w postanowieniu.