Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III UK 95/10
POSTANOWIENIE
Dnia 21 września 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Romualda Spyt
w sprawie z odwołania P. W.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy,
na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw
Publicznych w dniu 21 września 2010 r.,
na skutek skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego -
Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
z dnia 10 lutego 2010 r.,
odmawia przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Uzasadnienie
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł skargę kasacyjną od wyroku Sądu
Okręgowego - Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 10 lutego 2010 r.,
oddalającego jego apelację od wyroku Sądu Rejonowego – Sądu Pracy i
Ubezpieczeń Społecznych. Wyrokiem tym Sąd Rejonowy zmienił decyzję organu
rentowego z dnia 18 grudnia 2008 r. i zasądził od niego na rzecz P. W. kwotę
12.912 zł tytułem jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono rażące naruszenie prawa procesowego,
tj.: art. 328 § 2 k.p.c. - poprzez brak wyjaśnienia w uzasadnieniu zaskarżonego
wyroku, dlaczego Sąd Okręgowy odmówił racji zarzutom apelacji dotyczącym
naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 233 k.p.c. oraz naruszenie prawa
materialnego, tj. art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu
2
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, polegające na
jego błędnym zastosowaniu i przyznaniu prawa do jednorazowego odszkodowania
z tytułu wypadku przy pracy wnioskodawcy, który uległ wypadkowi niemającemu
związku z pracą.
Skarżący wniósł o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania “bowiem w
sprawie występuje istotne zagadnienie prawne w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1
k.p.c., związane z wykładnią art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z
tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, a mianowicie, czy za wypadek
przy pracy w rozumieniu powołanego przepisu można uznać zdarzenie, które
jedynie w subiektywnym przekonaniu pracownika miało związek z pracą, w tym w
przypadku, kiedy to subiektywne przekonanie pracownika zostało spowodowane
działaniem osoby trzeciej, która nie miała uprawnień do reprezentowania
pracodawcy”. Wskazał także, że przyjęcie niniejszej skargi kasacyjnej do
rozpoznania uzasadnia okoliczność, że jest ona „oczywiście zasadna”, co zdaniem
skarżącego wynika z wyraźnego brzmienia art. 3 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniu
społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zgodnie z którym
związek wypadku z pracą powinien mieć charakter obiektywny, a nie istnieć
wyłącznie w subiektywnej ocenie pracownika, jak to ma miejsce w niniejszej
sprawie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedstawienie przez stronę wnoszącą skargę kasacyjną okoliczności
uzasadniających jej rozpoznanie nie oznacza, że Sąd Najwyższy przyjmie skargę
kasacyjną do rozpoznania. Przyjęcie skargi kasacyjnej zależy bowiem od
stwierdzenia przez Sąd Najwyższy wystąpienia w sprawie szczególnych
okoliczności wymienionych w art. 3989
§ 1 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem Sąd
Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną do rozpoznania, jeżeli w sprawie występuje
istotne zagadnienie prawne, istnieje potrzeba wykładni przepisów prawnych
budzących poważne wątpliwości lub wywołujących rozbieżności w orzecznictwie
sądów, zachodzi nieważność postępowania lub skarga kasacyjna jest oczywiście
uzasadniona. Jeżeli te okoliczności nie zachodzą, Sąd Najwyższy, zgodnie z art.
3
3989
§ 2 k.p.c., uprawniony jest do wydania postanowienia o odmowie przyjęcia
skargi kasacyjnej do rozpoznania.
Skarżący, uzasadniając wniosek o przyjęcie skargi kasacyjnej do
rozpoznania, wskazał na dwie z wymienionych w art. 3989
§ 1 k.p.c. przesłanek, a
mianowicie: występowanie w sprawie istotnego zagadnienia prawnego oraz
oczywistą zasadność skargi.
Odnosząc się do pierwszej przesłanki, tj. występowania w sprawie istotnego
zagadnienia prawnego, należy wskazać, że w istocie nie zostało ono w skardze
kasacyjnej sformułowane. Skarżącemu chodzi bowiem o to, czy w odniesieniu do
przedstawionych przez niego okoliczności faktycznych, niewynikających zresztą z
podstawy faktycznej zaskarżonego wyroku, można zastosować art. 3 ust. 1 ustawy
z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy
pracy i chorób zawodowych (jednolity tekst: Dz.U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322).
Podkreślić przy tym należy, że w uzasadnieniu skargi skupiono się wyłącznie
kwestionowaniu ustaleń faktycznych Sądów meriti, z których wynikało, że do
wypadku komunikacyjnego (wypadku przy pracy) doszło w czasie wykonywania
polecenia pracodawcy. Zarzucono także błąd w subsumpcji stanu faktycznego pod
określoną normę prawną. Trzeba zwrócić w tym kontekście uwagę na dwie kwestie.
Po pierwsze, kwestia subsumpcji ustalonego stanu faktycznego pod
określoną normę prawną nie stanowi istotnego zagadnienia prawnego.
Sformułowanie istotnego zagadnienia prawnego w rozumieniu art. 3989
§ 1 pkt 1
k.p.c. powinno przybrać postać porównywalną z formułowaniem zagadnienia
prawnego budzącego poważne wątpliwości, o którym stanowi na przykład art. 390
§ 1 k.p.c. Chodzi więc o przedstawienie wyraźnych wątpliwości co do określonego
przepisu (normy) lub zespołu przepisów (norm), albo szerzej i bardziej ogólnie –
wątpliwości co do pewnego uregulowania prawnego (instytucji prawnej). Z
przedstawionego przez wnoszącego skargę istotnego zagadnienia prawnego musi
jednak wynikać, jaki jest konkretny problem prawny, na czym polegają istotne
wątpliwości (na przykład interpretacyjne). Sformułowane zagadnienie winno zatem
odwoływać się w sposób generalny i abstrakcyjny do treści przepisu, który nie
podlega jednoznacznej wykładni, a którego wyjaśnienie przez Sąd Najwyższy
przyczyni się do rozwoju jurysprudencji i prawa pozytywnego. Rolą Sądu
4
Najwyższego, jako najwyższego organu sądowego w Rzeczypospolitej Polskiej, nie
jest bowiem działanie w interesie indywidualnym, lecz powszechnym, poprzez
ochronę obowiązującego porządku prawnego przed dowolnością orzekania i
ujednolicanie praktyki stosowania prawa pozytywnego (por. postanowienia Sądu
Najwyższego: z dnia 4 lutego 2000 r., sygn. akt II CZ 178/99, OSNC 2000, nr 7-8,
poz. 147, z dnia 16 kwietnia 2008 r., I CZ 11/08, LEX nr 393883). Po drugie, należy
wskazać, że zagadnienie prawne, mając charakter abstrakcyjny, musi jednak
odnosić się do podstawy faktycznej zaskarżonego wyroku, nie zaś do sprzecznych
z nią „własnych ustaleń” skarżącego.
Odnosząc się do drugiej ze wskazanych przesłanek, tj. „oczywistej
zasadności skargi kasacyjnej” trzeba zauważyć, że przesłanka ta występuje
wtedy, gdy bez pogłębionej analizy zastosowanych przez sąd przepisów prawa
materialnego i bez wnikania w szczegóły postępowania dowodowego - dla oceny
naruszenia przepisów prawa procesowego, można stwierdzić zasadność
przytoczonych podstaw kasacyjnych. Innymi słowy, oczywista zasadność skargi
kasacyjnej zwykle wynika z oczywistego, widocznego prima facie naruszenia
przepisów prawa polegającego na sprzeczności wykładni lub stosowania prawa z
jego brzmieniem lub powszechnie przyjętymi regułami interpretacji. Nie chodzi
zatem o takie naruszenie prawa, które może stanowić podstawę skargi w
rozumieniu art. 3984
k.p.c., lecz o naruszenie kwalifikowane (por. postanowienia
Sądu Najwyższego: z dnia 26 lutego 2008 r., II UK 317/07, LEX nr 453107, z dnia
25 lutego 2008 r., I UK 339/07, LEX nr 453109, z dnia 26 lutego 2001 r., I PKN
15/01, OSNAPiUS 2002 nr 20 poz. 494, z dnia 17 października 2001 r., I PKN
157/01, OSNAPiUS 2003 nr 18, poz. 437, z dnia 8 marca 2002 r., I PKN 341/01,
OSNP 2004 nr 6, poz. 100, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 stycznia 2008 r., I
UK 218/07, LEX nr 375616). Jeżeli zatem przesłanką wniosku o przyjęcie skargi
kasacyjnej do rozpoznania jest twierdzenie, iż skarga jest oczywiście uzasadniona,
skarżący powinien w uzasadnieniu wniosku zawrzeć wywód prawny wskazujący,
w czym wyraża się ta "oczywistość" i przedstawić argumenty na poparcie tego
twierdzenia.
Tymczasem skarżący - pod pozorem oczywistej zasadność skargi kasacyjnej
i wskazując na naruszenie prawa materialnego - art. 3 ust. 1 ustawy o
5
ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych – w
istocie kwestionuje ustalenia faktyczne dokonane przez sądy meriti. Ustrojową
funkcją Sądu Najwyższego jest sprawowanie nadzoru judykacyjnego, w tym
zapewnianie jednolitości orzecznictwa sądów powszechnych. Z tego punktu
widzenia każdy zarzut skargi kasacyjnej, który ma na celu polemikę z ustaleniami
faktycznymi sądu drugiej instancji, chociażby pod pozorem błędnej wykładni lub
niewłaściwego zastosowania określonych przepisów prawa materialnego, z uwagi
na jego sprzeczność z art. 3983
§ 3 k.p.c. jest a limine niedopuszczalny (por. wyrok
Sądu Najwyższego z dnia 4 stycznia 2007 r. V CSK 364/06, LEX nr 238975).
Oznacza to, że zarzut naruszenia prawa materialnego – uzasadniający jej
oczywistą zasadność - nie może odnieść zamierzonego skutku, a oparta na nim
skarga kasacyjna jest tym samym oczywiście bezzasadna.
Z powyższych względów, na podstawie art. 3989
§ 2 k.p.c., orzeczono jak w
sentencji postanowienia.