Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 123/10
POSTANOWIENIE
Dnia 24 listopada 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Dariusz Zawistowski
SSA Anna Kozłowska
w sprawie z powództwa A. G.
przeciwko Oficynie Wydawniczej „A.(...)” Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z
siedzibą w P. i D. P.
o ochronę praw autorskich i zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 24 listopada 2010 r.,
zażalenia strony pozwanej na postanowienie o kosztach
zawarte w wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 5 maja 2010 r., sygn. akt I ACa (…),
oddala zażalenie; zasądza od pozwanej na rzecz powoda 1.200 (jeden tysiąc
dwieście) zł kosztów postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Wyrokiem z dnia 5 maja 2010 r. Sąd Apelacyjny w P., na skutek apelacji
pozwanych Oficyny Wydawniczej „A.(...)” Sp. z o.o. w P. i D. P., zmienił wyrok Sądu
Okręgowego w P. z dnia 6 marca 2008 r. w ten sposób, że zobowiązał pozwanych
solidarnie do zamieszczenia w formie płatnego ogłoszenia, poza działem ogłoszeń
drobnych, w miesięczniku „J.(...)” oraz dzienniku „G.(…)”, wydanie ogólnopolskie
sobotnio-niedzielne, ogłoszenia o następującej treści: „Oficyna Wydawnicza A.(...) sp. z
o.o. w P. i D. P. oświadczają, że w książce pt. „Encyklopedia Muzyki P.(...)” D. P.
2
dopuścił się plagiatu w stosunku do A. G., autora polskiego przekładu większości haseł
wykorzystanych w powyższej książce w zakresie liter od „A” do „G”, dotyczących
muzyków zagranicznych. W związku z powyższym Oficyna Wydawnicza „A.(...)” spółka
z o.o. w P. i D. P. przepraszają A. G. za dokonanie naruszenia prawa autorskiego” (pkt
1a), nakazał zaniechanie pozwanej oficynie dalszego wprowadzania do sprzedaży
książki „Encyklopedia Muzyki P.(…) zawierającej tłumaczenia dokonane przez powoda
A. G., bez jednoczesnego wskazania go jako autora tych tłumaczeń (pkt 2a), w
pozostałym zakresie powództwo oddalił (pkt 1c). W pozostałej części apelacja podlegała
oddaleniu (pkt 2) Ponadto Sąd zasądził od pozwanych solidarnie na rzecz powoda
kwotę 15.200 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego i kasacyjnego (pkt
3).
Na postanowienie w przedmiocie kosztów pozwani wnieśli zażalenie w części
przekraczającej 2.534 zł, tj. co do kwoty 12.666,00 zł. Wnieśli o jego zmianę poprzez
zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania apelacyjnego i
kasacyjnego w wysokości 2.534 zł. Pozwani zarzucili naruszenie art. 100 zd. 2 k.p.c. w
zw. z art. 391 § 1 zd. 1 k.p.c., polegające, ich zdaniem, na błędnym obciążeniu strony
pozwanej kosztami postępowania kasacyjnego i apelacyjnego w całości. Zarzucono
ponadto naruszenie § 2 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28
września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez
Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu, przez
przyjęcie czterokrotności stawki minimalnej w oparciu o ustalenie, że postępowanie w
przedmiotowej sprawie było szczególnie skomplikowane pod względem faktycznym i
prawnym, wymagało udziału w wielu czynnościach i sporządzenia wielu pism
procesowych oraz wiązało się ze znacznym nakładem pracy pełnomocnika powoda.
Powód w odpowiedzi na zażalenie pozwanych wniósł o jego oddalenie.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie na postanowienie sądu drugiej instancji co do kosztów procesu, które
nie były przedmiotem rozstrzygnięcia sądu pierwszej instancji, podlega aktualnie
rozpoznaniu przez Sąd Najwyższy (art. 3941
pkt 2 k.p.c.).
Zgodnie z art. 98 § 1 k.p.c., strona przegrywająca sprawę obowiązana jest
zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia
praw i celowej obrony. Niezależnie od tej zasady, w myśl art. 100 k.p.c., w razie
częściowego tylko uwzględnienia żądań koszty mogą być wzajemnie zniesione lub
stosunkowo rozdzielone. Sąd może jednak włożyć na jedną ze stron obowiązek zwrotu
3
wszystkich kosztów, jeżeli jej przeciwnik uległ tylko co do nieznacznej części swego
żądania albo gdy określenie należnej mu sumy zależało od wzajemnego obrachunku lub
oceny sądu. Skarżący odwołują się do treści art. 100 k.p.c., który to przepis daje sądowi
szerokie możliwości orzecznicze w postaci rozdzielenia kosztów procesu według wyniku
sporu, ich zniesienia – gdy koszty się „równoważą” oraz zasądzenie całych
poniesionych kosztów od przeciwnika, gdy ten uległ w przeważającym rozmiarze. Przy
orzekaniu na podstawie art. 100 k.p.c. istotne znaczenie ma wynik sprawy oraz rozmiar
wydatków poniesionych przez strony. Bez tych danych nie da się miarodajnie uzasadnić
decyzji orzeczniczej.
Zdaniem strony skarżącej zarówno apelacja i skarga kasacyjna w istotny sposób
doprowadziły do zmiany wyroku Sądu Okręgowego. Tylko jedno z roszczeń zgłoszonych
w pozwie i uwzględnionych w wyroku Sądu Okręgowego zostało uwzględnione w
kształcie w pełni zgodnym z żądaniem powoda. Skarżący uznał, że wprawdzie wyrok
sądu odwoławczego jest w dalszym ciągu zasądzający, lecz różni się od wyroku sądu
pierwszej instancji na korzyść pozwanych.
Sąd Najwyższy podziela wyrażony w sprawie pogląd, że postępowanie w
przedmiotowej sprawie, prowadzone prawie 8 lat, miało skomplikowany pod względem
prawnym i faktycznym charakter. Sprawa toczyła się przed wszystkimi instancjami
sądowymi, w tym także przed Sądem Najwyższym. Powód wytoczył i popierał
powództwo o ochronę autorskich praw osobistych w związku z popełnieniem plagiatu w
książce pt. „Encyklopedia Muzyki P.(...)”. Żądania strony powodowej dotyczyły zarówno
ochrony praw niemajątkowych, tj. roszczenia o zaniechanie naruszeń czy zniwelowania
skutków naruszenia przez złożenie stosownego oświadczenia w prasie, jak i środków
majątkowych, tj. roszczenia o zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę. Z
punktu widzenia interesów strony powodowej oraz zakresu sformułowanych żądań nie
ulega wątpliwości, że organy wymiaru sprawiedliwości w zdecydowanej większości
pozytywnie odniosły się do powództwa A. G. Okoliczność naruszenia praw autorskich
strony powodowej została wykazana, a oddalenie jej roszczeń nastąpiło w stosunkowo
niewielkim zakresie. Podstawową sprawą było bowiem przypisanie stronie pozwanej
dopuszczenia się plagiatu na szkodę powoda. Tym samym zastosowanie art. 100
zdanie 2 k.p.c. było prawidłowe.
O tym, w jakim stopniu strona wygrała lub przegrała sprawę decyduje rezultat
przeprowadzonego porównania roszczeń dochodzonych z roszczeniami ostatecznie
uwzględnionymi, przy czym porównania tego dokonuje się mając na względzie
4
ostateczny wynik procesu. Żadnego znaczenia, dla oceny stopnia w jakim strona
wygrała lub przegrała sprawę, nie ma natomiast to, czy sąd rozstrzygając sprawę
podzielił argumentację prawną przedstawioną przez stronę oraz czy uwzględnił, a jeśli
tak to w jakim zakresie, podniesione przez stronę zarzuty (por. postanowienie SN z dnia
12 stycznia 2010 r., III CZ 65/09, niepubl.)
W tym stanie rzeczy należy uznać, że Sąd Apelacyjny wydał trafne
rozstrzygnięcie, mając na uwadze skomplikowany charakter przedmiotowej sprawy.
Koszty postępowania kasacyjnego, jak również apelacyjnego, powinni ponieść pozwani
w całości, w tym powinni zwrócić powodowi koszty zastępstwa procesowego w
wysokości czterokrotności stawki minimalnej.
Wobec powyższego zażalenie podlega oddaleniu (art. 39814
k.p.c. w zw. z art.
3941
§ 3 k.p.c.), z zasądzeniem od pozwanego na rzecz powoda kosztów postępowania
zażaleniowego (art. 98 § 1 k.p.c.).