Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II CZ 125/10
POSTANOWIENIE
Dnia 24 listopada 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie:
SSN Antoni Górski (przewodniczący)
SSN Dariusz Zawistowski
SSA Anna Kozłowska (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa A. R.
przeciwko Z. W.
o rozwiązanie umowy przekazania gospodarstwa rolnego,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej w dniu 24 listopada 2010 r.,
zażalenia pozwanej
na postanowienie Sądu Apelacyjnego z dnia 24 czerwca 2010 r., sygn. akt I ACa (…),
uchyla zaskarżone postanowienie i przekazuje sprawę Sądowi Apelacyjnemu do
ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach
postępowania zażaleniowego.
Uzasadnienie
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny:
1. oddalił wniosek pozwanej o przywrócenie terminu do złożenia wniosku
o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 4 marca
2010 r.,
2. odrzucił wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia tego wyroku.
W ocenie Sądu Apelacyjnego pozwana nie wykazała, że terminowi do złożenia
wniosku o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia Sądu Apelacyjnego z dnia 4 marca
2
2010 r. uchybiła bez swojej winy. Pozwana została powiadomiona o terminie rozprawy
apelacyjnej zgodnie z art.139 § 1 k.p.c., przy czym na tym etapie postępowania nie była
reprezentowana przez adwokata. Wnioski pozwanej o przesłuchanie doręczyciela i jej
syna w charakterze świadków dla wykazania, że awiza do niej nie dotarły, ocenił Sąd
jako bezzasadne – stąd też ostatecznie nie znalazł podstaw do uwzględnienia wniosku o
przywrócenie terminu. Tym samym wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia
wyroku, jako spóźniony, podlegał odrzuceniu.
Zażalenie na to postanowienie złożyła pozwana domagając się zmiany
zaskarżonego postanowienia przez przywrócenie jej terminu do złożenia wniosku
o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 4 marca
2010 r. ewentualnie uchylenia zaskarżonego postanowienia i przekazania sprawy do
ponownego rozpoznania Sądowi Apelacyjnemu. Z zarzutów zażalenia wynika, że
skarżąca zarzuca naruszenie art. 168 k.p.c. i art. 91 k.p.c. a nadto poczynienie ustaleń
dla niej niekorzystnych przy jednoczesnym pominięciu wszystkich jej wniosków
dowodowych.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie jest oczywiście uzasadnione.
Z akt sprawy wynika, że pozwana w postępowaniu przed Sądem Okręgowym
ustanowiła pełnomocnika w osobie adwokata W. G. W treści udzielonego mu
pełnomocnictwa [k. (…) i k. (…)] stwierdzono, że jest to umocowanie do
reprezentowania skarżącej „w sprawie toczącej się przed Sądem Okręgowym w P.
przeciwko Z. W. o sygn. akt XII C (…)”. Tak określony zakres pełnomocnictwa nie
uzasadniał oceny, że ograniczało się ono jedynie do postępowania przed sądem I
instancji. Jeżeli nadto we wniosku o przywrócenie terminu pozwana twierdziła, że zakres
udzielonego umocowania był szerszy, Sąd Apelacyjny rozstrzygając o tym wniosku nie
mógł poprzestać na innym stwierdzeniu i nie mógł dokonać wykładni treści dokumentu
pełnomocnictwa wbrew oświadczeniu reprezentowanego. Usunięcie istniejących
wątpliwości, jeżeli istotnie pojawiły się, winno było nastąpić co najmniej przez
przesłuchanie skarżącej.
Skarżąca we wniosku domagała się przesłuchania w charakterze świadków
swego syna oraz doręczyciela dla wykazania, że kierowane na jej adres zawiadomienia
o terminie rozprawy apelacyjnej nie zostały jej prawidłowo doręczone. Za błędne uznać
należy wnioskowanie Sądu, że skoro uprzednio pozwanej prawidłowo doręczano pisma
sądowe to również i tym razem nastąpiło takie, prawidłowe, powiadomienie o rozprawie
3
apelacyjnej. Dowody doręczenia mają moc dokumentu urzędowego, strona jest jednak
uprawniona do podważania mocy dowodowej takiego dokumentu i w tym zakresie
obowiązują reguły procesowe z art. 252 k.p.c. Ponadto w przypadkach doręczeń
zastępczych prawidłowość doręczenia nie wyłącza możliwości dowodzenia, że pismo
nie dotarło do rąk adresata. Obalenie domniemania z art. 139 k.p.c. nie prowadzi do
wniosku, że doręczenie nie zostało dokonane, ale do uchylenia ujemnych skutków, jakie
dla strony wiążą się z tym doręczeniem w zakresie biegu terminów (por. orzeczenia
Sądu Najwyższego z dnia 4 września 1970 r. I PZ53/70, OSNC z. 6/1971 r., poz. 100, z
dnia 12 stycznia 1973 r. I CZ 157/72, OSNCP z. 12/1973 r., poz. 215). Jeżeli przeto
pozwana domagała się przeprowadzenia postępowania dowodowego zgłaszając
dowody dla wykazania, że doręczyciel mimo adnotacji uczynionej na zawiadomieniu nie
pozostawił w skrzynce do doręczenia korespondencji zawiadomienia o przesyłce, czy
też, że zawiadomienie takie do niej nie dotarło, należało dowody te przeprowadzić. W
postępowaniu o przywrócenie terminu strona jest bowiem uprawniona do składania
wniosków dowodowych zmierzających do wykazania, że uchybiła terminowi bez swojej
winy, a pominięcie przez Sąd tych wniosków może nastąpić w warunkach określonych w
art. 217 § 2 k.p.c.
W okolicznościach sprawy niniejszej wadliwość rozstrzygnięcia w przedmiocie
wniosku o przywrócenie terminu tym samym czyni wadliwym postanowienie o
odrzuceniu, jako spóźnionego, wniosku o sporządzanie i doręczanie uzasadnienia.
Powyższe skutkuje przeto uchyleniem zaskarżonego postanowienia.
Rzeczą Sądu Apelacyjnego będzie zatem przeprowadzenie dowodów
wskazanych przez pozwaną we wniosku o przywrócenie terminu, przy czym rozważy
Sąd ponownie treść dokumentu pełnomocnictwa, o którym był mowa.
Dodać należy, że aczkolwiek prawidłowość postanowienia w przedmiocie
przywrócenia terminu, z uwagi na jego niezaskarżalność, podlega kontroli tylko
w sposób dopuszczony przepisem art. 380 k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.
w związku z art. 39821
k.p.c., to uchylenie postanowienia z dnia 24 czerwca 2010 r. w
całości przedstawia się jako celowe z uwagi na zapobieżenie możliwości
funkcjonowania w sprawie postanowień wydanych w tym samym przedmiocie lecz
odmiennych w treści (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 maja 2002 r. I CZ
31/02, lex 55094).
Z uwagi na powyższe na podstawie art. 3941
§ 2 i § 3 39815
§ 1 k.p.c. orzeczono
jak w sentencji. Orzeczenie o kosztach postępowania zażaleniowego pozostawiono
4
końcowemu rozstrzygnięciu, a to na podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w związku z art.
39821
, art. 391 § 1 i art. 108 § 2 k.p.c.