Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt I CSK 61/10
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 3 grudnia 2010 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Jan Górowski (przewodniczący)
SSN Marta Romańska (sprawozdawca)
SSN Bogumiła Ustjanicz
w sprawie z powództwa C. F.
przeciwko Telewizji Polskiej S.A. w W.
o zadośćuczynienie, odszkodowanie i rentę,
po rozpoznaniu na rozprawie w Izbie Cywilnej w dniu 3 grudnia 2010 r.,
skargi kasacyjnej powoda
od wyroku Sądu Apelacyjnego
z dnia 14 maja 2009 r.,
1) uchyla zaskarżony wyrok w pkt. II w części oddalającej
apelację powoda od wyroku Sądu Okręgowego z dnia 23
kwietnia 2008 r., w zakresie rozstrzygnięcia w pkt. II
o oddaleniu powództwa o zadośćuczynienie ponad
zasądzoną z tego tytułu kwotę i wymienioną w pkt. I
wyroku Sądu Okręgowego z dnia 23 kwietnia 2008 r.,
kwotę 80.000,- zł (osiemdziesiąt tysięcy) zł podwyższa
do kwoty 160.000,- zł (sto sześćdziesiąt tysięcy) zł;
2) w pozostałym zakresie skargę kasacyjną oddala;
2
3) zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 7.200,- zł
(siedem tysięcy dwieście) zł wraz z należnym podatkiem
od towarów i usług tytułem zwrotu kosztów
postępowania kasacyjnego;
4) nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu
Państwa (Sąd Apelacyjny) kwotę 4.000,- zł (cztery
tysiące) zł tytułem opłaty od skargi kasacyjnej, od
uiszczenia której powód był zwolniony i odstępuje od
obciążania powoda pozostałą częścią tej opłaty.
Uzasadnienie
3
Powód – C. F. w ostatecznie sprecyzowanym żądaniu pozwu wniósł o
zasądzenie od Telewizji Polskiej S.A. w W. kwot: - 1.000.000 zł tytułem
odszkodowania za naruszenie jego praw autorskich majątkowych i osobistych; -
1.000.000 zł tytułem zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych, takich
jak: cześć, praca, rodzina, wizerunek, nazwisko; - renty w wysokości 5.000 zł
miesięcznie. Kwot tych powód dochodził w związku tym, że pozwany złamał zakaz
publikowania informacji dotyczących powoda, orzeczony przez Sąd Wojewódzki
wyrokiem z 23 czerwca 1997 r., w sprawie o sygn. Akt [...]. Powód twierdził, że w
okresie od 28 marca 1997 r. pozwany wielokrotnie naruszył ten zakaz,
rozpowszechniając w emitowanych przez siebie programach informacyjnych i
audycjach materiały zawierające dane osobowe powoda, ujawniające jego postać i
głos. Pozwany sprzedał też te materiały TVN S.A. w W.
Pozwany – Telewizja Polska S.A. w W. wniósł o oddalenie powództwa i
zaprzeczył temu, żeby powodowi przysługiwały jakieś prawa autorskie do
materiałów wykorzystanych w programach emitowanych przez pozwanego oraz
temu, żeby jego działania mogły naruszyć dobra osobiste powoda.
Wyrokiem z 23 kwietnia 2008 r. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na
rzecz powoda kwotę 80.000 zł z ustawowymi odsetkami od 28 września 2005 r. i
oddalił powództwo w pozostałym zakresie. Sąd Okręgowy ustalił, że powód był
głównym świadkiem w postępowaniu karnym w sprawie śmierci G. P. Pozwany
wielokrotnie naruszał dobra osobiste powoda poprzez to, że emitował bez zgody
powoda materiały zawierające jego wizerunek oraz dane dotyczące prywatnej sfery
jego życia. W kwietniu 1997 r. doszło do pobicia powoda przez nieznanych
sprawców oraz próby zamachu na życie jego żony i dzieci. Wyrokiem z 23 czerwca
1997 r. Sąd Okręgowy zakazał Telewizji Polskiej S.A. w W. publikowania
jakichkolwiek informacji dotyczących C. F. Pozwany kilkakrotnie złamał ten zakaz.
Od /…/ 1997 r. pozwany przygotowywał i emitował materiały zawierające wizerunek
powoda, ujawniające jego pełne nazwisko, a także wypowiedzi członków jego
najbliższej rodziny, a nadto informacje o jego roli w sprawie śmierci G. P. i
składanych w jej toku zeznaniach. Były to: wyprodukowany w 1998 r. film „Ś.”, w
przygotowaniu którego powód współpracował, ale film nie został mu przedstawiony
4
do autoryzacji przed emisją, audycja „B.”, audycja „O.”, program „E.” oraz programy
publicystyczne: „W.”, a 19 czerwca 2000 r. pozwana zawarła z TVN S.A. w W.
umowę licencyjną, na podstawie której udostępniła tej Spółce materiały operacyjne
ze śledztwa zawierające wizerunek C. F. Materiały te zostały wyemitowane w
programie „F.” /…/r. i /…/ r.
Sąd Okręgowy uznał, że pozwany złamał zakaz naruszania dóbr osobistych
powoda, emitując programy „Ś.”, „B.”, „E.”, „O.” oraz programy informacyjne z /…/
1997 r., /…/ 1997 r., /…/ 2000 r. oraz /…/ 2004 r., a także sprzedając materiał
dotyczący powoda TVN S.A. w W. Stwierdzone przez Sąd działania pozwanego
polegające na ujawnianiu wizerunku, sylwetki, danych osobowych powoda z
materiałów operacyjnych, w których występował on jako świadek stanowiły o
naruszeniu art. 13 ust. 2 ustawy z 26 stycznia 1984 r., prawo prasowe (Dz. U. Nr
5, poz. 124), a pozostałe, przypisane pozwanemu działania o naruszeniu art. 81
ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U.
2006, nr 90, poz. 631) i art. 23 k.c., bowiem powód nie jest znany powszechnie, nie
godził się na rozpowszechnianie swojego wizerunku i nie otrzymał za to
wynagrodzenia. W ocenie Sądu, stwierdzona ilość naruszeń uzasadniała
przyznanie powodowi zadośćuczynienia w kwocie 80.000 zł (po 10.000 zł za każdy
materiał sprzeczny z zakazem) z odsetkami ustawowymi od następnego dnia po
doręczeniu pozwanemu pisma precyzującego żądanie, i w efekcie wyrokiem z 23
kwietnia 2008 r. Sąd Okręgowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda 80.000 zł
z ustawowymi odsetkami od 28 września 2005 r. (pkt I), w pozostałym zakresie
oddalił powództwo (pkt II) i stosowanie do wyniku postępowania rozstrzygnął o jego
kosztach (pkt III i IV). Orzeczenie to zostało zmienione przez Sąd Apelacyjny
wyrokiem z 14 maja 2009 r. wydanym w wyniku rozpoznania apelacji powoda, w
ten sposób, że data naliczania odsetek od zasądzonego zadośćuczynienia
oznaczona została przez Sąd Apelacyjny na 25 lutego 2002 r., a w pozostałym
zakresie Sąd Apelacyjny oddalił apelację powoda.
Sąd Apelacyjny zaakceptował wszystkie ustalenia faktyczne Sądu
Okręgowego i do nich odniósł ocenę prawną sprawy. Sąd stwierdził, że zasądzona
suma zadośćuczynienia odpowiada rodzajowi i zakresowi naruszeń dóbr
osobistych powoda, bowiem materiały emitowane przez pozwanego nie zawierały
5
treści o wydźwięku pejoratywnym wobec powoda. Sąd nie znalazł przy tym
podstaw do zasądzenia na rzecz powoda renty pieniężnej ani zasądzenia żądanej
przez niego kwoty z tytułu naruszenia jego praw autorskich, bowiem prawa takie do
wyemitowanych przez pozwaną materiałów nie przysługiwały powodowi.
Powód zaskarżył wyrok Sądu Apelacyjnego z 14 maja 2009 r. w części co do
kwoty 980.000 zł, która - jak sprecyzował - odnosiła się do oddalonego żądania
zasądzenia na jego rzecz zadośćuczynienia za naruszenie jego dóbr osobistych,
a nadto wniósł o zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego. W skardze
kasacyjnej zarzucił, że wyrok Sądu Apelacyjnego wydany został z naruszeniem art.
24 k.c., art. 448 k.c. oraz art. 233 k.p.c. przez nieuwzględnienie okoliczności, że
naruszenie dóbr osobistych powoda zostało dokonane w warunkach „winy
kwalifikowanej” pozwanego, polegającej na złamaniu wcześniejszego sądowego
zakazu publikacji materiałów na temat powoda. Powód podkreślał, że Sąd
Apelacyjny nie uwzględnił tej okoliczności, że naruszenie dóbr osobistych powoda
miało negatywny wpływ na stan jego zdrowia,
Pozwany wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
1. Jedyny zarzut skarżącego zmierzający do zakwestionowania czynności
procesowych podjętych w sprawie przez Sąd drugiej instancji dotyczy naruszenia
art. 233 k.p.c., ale skarga kasacyjna w istocie koncentruje się na zakwestionowaniu
sposobu ustalenia przez Sąd Apelacyjny wysokości zadośćuczynienia należnego
skarżącemu (art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c.), w związku z dokonaniem przez
Sąd nieprawidłowej oceny materiału dowodowego (art. 233 k.p.c.). Ze względu na
nadzwyczajny charakter środka odwoławczego, jakim jest skarga kasacyjna,
mającego na celu kontrolę poprawności stosowania prawa przez sąd drugiej
instancji, Sąd Najwyższy nie bada sposobu oceny dowodów dokonanej
w dotychczasowym toku postępowania. Tym samym, w związku z treścią art. 3983
§ 3 k.p.c., zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. nie może zostać skutecznie podniesiony
w postępowaniu kasacyjnym w celu zakwestionowania ustaleń faktycznych
dokonanych przez sąd drugiej instancji (por. wyrok Sądu Najwyższego z 18 lutego
2010 r., III SK 24/09, niepubl.).
6
Ocena zarzutów mieszczących się w zakresie pierwszej z podstaw
kasacyjnych (art. 3983
§ 1 pkt 1 k.p.c.) musi być zatem odniesiona do tych faktów,
które Sądy obu instancji przyjęły za podstawę subsumcji, a w ramach rozpoznania
skargi kasacyjnej oceniony zostać może jedynie sposób ustalenia przez sąd
wysokości zadośćuczynienia należnego skarżącemu na podstawie art. 448 k.c.
w zw. z art. 24 § 1 k.c.).
2. Zadośćuczynienie przewidziane w przepisach art. 24 k.c. i art. 448 k.c. ma
wypełnić przede wszystkim funkcję kompensacyjną, a jej zrealizowanie wymaga, by
wysokość zadośćuczynienia nie była symboliczna lecz satysfakcjonująca dla
poszkodowanego, a więc ekonomicznie odczuwalna. Wysokość zadośćuczynienia
nie może też być nadmierna, tak by nie stało się ono źródłem wzbogacenia się
poszkodowanego na tle dotychczasowego jego statusu materialnego. Zgodnie
z art. 448 k.c. w zw. 24 k.c. wysokość zadośćuczynienia z tytułu naruszenia dóbr
osobistych jest kwestią ocenną, zależną od uznania sądu w kontekście okoliczności
faktycznych sprawy. Z tego powodu zarzut naruszenia art. 448 k.c. w zw. 24 k.c.
poprzez zaniżenie zadośćuczynienia należnego pokrzywdzonemu może zostać
skutecznie podniesiony w skardze kasacyjnej jedynie w razie wyraźnej lub rażącej
niewspółmierności przyznanego mu zadośćuczynienia do wyrządzonej mu krzywdy
(por. np. wyrok Sądu Najwyższego z 15 października 2009 r., I CSK 83/09, niepubl.
i z 8 sierpnia 2007 r., I CSK 165/07, OSN ZD 2008, nr 3, poz. 66). O wysokości
zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych – co do zasady – decyduje rodzaj
naruszonego dobra osobistego pokrzywdzonego, skala naruszenia, okoliczności
w jakich doszło do naruszenia i charakter działania sprawcy, w tym jednorazowość
lub wielokrotność tego działania oraz zakres krzywdy wyrządzonej
pokrzywdzonemu, długotrwałość jej odczuwania.
Skarżący podnosi, że na wysokości zadośćuczynienia zasądzonego na jego
rzecz powinna zaważyć także okoliczność, że pozwany dopuścił się naruszenia
dóbr osobistych powoda, łamiąc zakaz ujawniania wizerunku powoda i danych
dotyczących prywatnej sfery jego życia, ustanowiony wyrokiem Sądu
Wojewódzkiego z 23 czerwca 1997 r., do sygn.[...]. Należy zauważyć, że
podstawowym sposobem, za pomocą którego pokrzywdzony może wymusić
respektowanie orzeczonego na jego korzyść zakazu naruszania dóbr osobistych,
7
jest wniosek o zasądzenie grzywny na podstawie art. 1051 i art. 1052 k.p.c. (tak
Sąd Najwyższy w wyroku z 30 kwietnia 1970 r., II CRN 103/70, OSP 1971, nr 4, s.
83). Nie zmienia to faktu, że jeśli pozwany w sprawie o naruszenie dóbr osobistych,
przeciwko któremu zapadł wyrok uwzględniający powództwo, złamie ustanowione
tym wyrokiem zakazy podejmowania działań godzących w dobra osobiste powoda,
to takie zachowanie pozwanego stanowi o dalszym naruszaniu dóbr osobistych
pokrzywdzonego. Zadośćuczynienia za krzywdę kompensującego skutki kolejnych
naruszeń powód może dochodzić tylko w kolejnym procesie, a przed łamaniem
zakazu na przyszłość może się bronić poprzez wszczęcie postępowania
egzekucyjnego co do orzeczonego obowiązku zaniechania czynności. Grzywna,
jako środek przymusu stosowany w egzekucji obowiązku zaniechania czynności
(art. 1051 k.p.c.) jest należnością budżetową, a zatem nie sposób uznać, że jej
zastosowanie może usunąć skutki dokonanego już naruszenia dóbr osobistych
wierzyciela obowiązku określonego orzeczeniem sądowym. W stosunku do
dłużnika grzywna spełnia funkcje represyjne i prewencyjne, ale nie zwalnia go z
powinności naprawienia krzywdy, jaką swoim działaniem wyrządził
pokrzywdzonemu. Zastosowanie przez sąd w konkretnym postępowaniu
egzekucyjnym grzywien jako środka egzekucji obowiązku zaprzestania czynności
musi mieścić się w granicach wyznaczonych przez art. 1052 k.p.c. Dłużnicy,
których kondycja finansowa jest lepsza, w mniejszym stopniu odczuwają
dolegliwości związane z koniecznością uregulowania grzywny. Oznacza to, że
wzmocnienie oddziaływania represyjnego i prewencyjnego w stosunku do tych
działających wbrew orzeczonemu zakazowi dłużników może być osiągnięte także w
postępowaniu o naprawienie krzywdy wywołanej kolejnymi naruszeniami dóbr
osobistych, a to przez zasądzenie odpowiednio wyższego zadośćuczynienia.
Okoliczności przytoczone wyżej nie mogą mieć jednak decydującego
znaczenia przy ocenie wysokości zadośćuczynienia należnego powodowi, bo
chociaż powód w skardze kasacyjnej akcentuje potrzebę wypełnienia przez
zadośćuczynienie funkcji „represyjno-prewencyjnej”, to pomija tę okoliczność, że
nie doprowadził do wszczęcia i przeprowadzenia przeciwko pozwanemu egzekucji
zakazu naruszania obowiązku, a prewencyjne i represyjne oddziaływanie na
dłużnika powinno być osiągnięte przede wszystkim w ramach postępowania
8
egzekucyjnego. Pisma powoda złożone do akt sprawy w pierwszych latach
prowadzenia postępowania świadczą o tym, że nie potrafił on wykorzystać tych
środków ochrony, które gwarantowała mu ustawa, ale konsekwencji tego stanu
rzeczy nie można przenosić wyłącznie na pozwanego. Trzeba jednak odnotować,
że samo wszczęcie postępowania w niniejszej sprawie i zarzuty zgłaszane
przeciwko działaniom pozwanego powinny powstrzymać pozwanego od działań
polegających na łamaniu orzeczonego zakazu. Tymczasem, z ustaleń Sądów obu
instancji wynika, że niektóre z przypisanych pozwanemu naruszeń miały miejsce
już w toku postępowania w niniejszej sprawie, a to powinno być uwzględnione przy
określaniu wysokości należnego powodowi zadośćuczynienia. Z uzasadnień
orzeczeń Sądów obu instancji nie wynika przy tym, by ten czynnik został wzięty pod
uwagę przy orzekaniu o zadośćuczynieniu.
3. Trafnie przyjął Sąd Apelacyjny, że materiały wyemitowane przez
pozwanego naruszają jedynie prawo skarżącego do wizerunku oraz prawo do
prywatności (art. 81 ust. 1 zd. 1 prawa w zw. z art. 23 k.c. i art. 24 §1 k.c.) i nie
godzą w inne jego dobra osobiste (w szczególności w jego cześć). W materiałach
tych powód przedstawiony jest w sposób neutralny, powstały one bowiem
z zamiarem przekazania informacji o roli powoda jako świadka w sprawie
zabójstwa G. P. Sposób ujęcia tematu, ale także - w niektórych przynajmniej
materiałach - wskazanie na tragiczne przeżycia powoda w związku z rolą
procesową, w jakiej występował, budują wizerunek powoda raczej jako ofiary
represji. W niniejszej sprawie, z uwagi na jej specyfikę, szczególnie istotna jest
jednak kwestia doznań powoda w związku ze stwierdzanymi systematycznie
przypadkami łamania zakazu orzeczonego przez Sąd. Powód wystąpił o udzielenie
mu ochrony dóbr osobistych po wszczęciu postępowania w sprawie karnej
i 23 czerwca 1997 r. uzyskał wyrok zakazujący pozwanemu ujawniania jego
wizerunku i danych na temat prywatnej sfery jego życia w materiałach
informacyjnych dotyczących sprawy śmierci G. P. Przyczyną wystąpienia z
żądaniem i jego uwzględnienia było to, że powód doświadczył szeregu przykrości w
kampanii propagandowej mającej zniszczyć jego wizerunek bezpośrednio po
śmiertelnym pobiciu G. P. i w związku z informacjami na temat sprawców, jakie był
w stanie przekazać. W toku postępowania zmierzającego do ustalenia sprawców i
9
ich ukarania, stał się znowu ofiarą działań stanowiących realne zagrożenie dla
zdrowia i życia jego oraz członków jego rodziny. Wyczulenie powoda na sytuacje, w
których opinii publicznej ujawniany jest jego wizerunek, dane osobowe i informacje
o prywatnej sferze jego życia jest szczególne. Powód spodziewa się, że w związku
z przekazywanymi informacjami na powrót stanie się ofiarą represji. Niezależnie od
tego, czy obawy powoda są obiektywnie uzasadnione, samo ich występowanie - w
świetle wcześniejszych doświadczeń powoda - tłumaczy jego kategoryczny
sprzeciw w stosunku do wszelkich działań pozwanego niezgodnych z orzeczonym
23 czerwca 1997 r. zakazem. Pozwanemu wszystkie te okoliczności były znane
z poprzednio prowadzonego postępowania, a poza tym – miał obowiązek
podporządkowania się wydanemu w sprawie orzeczeniu. Fakt złamania przez
pozwanego wcześniejszego sądowego zakazu naruszania dóbr osobistych powoda
w okolicznościach sprawy stanowi bezwzględną podstawę dla podwyższenia kwoty
zadośćuczynienia zasądzanego z powodu tych naruszeń, które miały miejsce już
po wydaniu poprzedniego wyroku. Okoliczność ta, z punktu widzenia dochodzenia
roszczeń z tytułu naruszenia dóbr osobistych, stanowi nie tylko dowód
bezprawności zachowań pozwanego, ale także podstawę dla stwierdzenia ich
umyślności. Dodatkowo należy przy tym wziąć pod uwagę, że powód odbiera
działania pozwanego ze świadomością szczególnego zagrożenia dla niego samego
i rodziny, jakie mogą stwarzać czy to sprawcy pobicia G. P., czy inne, sprzyjające
im osoby. Skoro kwota zadośćuczynienia przyznana powodowi w 1997 r.w celu
skompensowania krzywdy wyrządzonej mu wówczas działaniami pozwanego
wynosiła 50.000 zł, a bezpośrednio po wydaniu tego wyroku pozwany kilkakrotnie
naruszył wydany mu zakaz przez emisję programów oraz przez sprzedanie licencji
TVN SA, to uznać trzeba, że zasądzona na rzecz powoda w 2008 r. kwota
zadośćuczynienia 80.000 zł jest w istocie niższa niż konieczna dla wyrównania
doznanej przez powoda krzywdy, zwłaszcza, że działania pozwanego sprzeczne z
orzeczonym zakazem nie polegały tylko na przygotowaniu materiałów, w których
posługiwał się wizerunkiem i danymi powoda, ale i na emisji tych programów oraz
sprzedaży licencji na korzystanie z niektórych materiałów.
Podsumowując powyższe wywody stwierdzić trzeba, że Sąd Apelacyjny
pominął pewne okoliczności, które powinny zadecydować o wysokości należnego
10
powodowi zadośćuczynienia i tym samym dopuścił się naruszenia art. 448 k.c.
w zw. z art. 24 § 1 k.c. zasądzając na rzecz powoda kwotę niewspółmierną do skali
naruszenia dóbr osobistych powoda i funkcji, jaką zadośćuczynienie powinno
spełnić z uwagi na okoliczności sprawy oraz wolę samego skarżącego. Sąd
Najwyższy uznał, że kwota należnego powodowi zadośćuczynienia winna być
dwukrotnie wyższa niż przyjął Sąd Apelacyjny, ale dalej idące żądania powoda nie
mogły być uwzględnione, bo powód pomija waloryzacyjną funkcję odsetek, które
zostały zasądzone przez Sąd Apelacyjny od przyznanego powodowi
zadośćuczynienia od 25 lutego 2002 r. Pozwany tego rozstrzygnięcia nie
kwestionował.
4. Trafnie natomiast Sąd Apelacyjny przyjął, że na wysokość zasądzonego
zadośćuczynienia nie mogą wpływać inne okoliczności wskazane przez powoda.
Po pierwsze, w świetle twierdzeń i dowodów przedstawionych przez powoda nie
można stwierdzić, by naruszenie jego prawa do wizerunku pozostawało w związku
ze szkodą majątkową w postaci utraty możliwości wykonywania pracy zarobkowej
wywołanej rozstrojem nerwowym. Po drugie, bez znaczenia dla wysokości
należnego skarżącemu zadośćuczynienia pozostaje także, powoływane przez
skarżącego, manipulowanie przez pozwaną dokumentacją audycji przedstawioną
w toku postępowania. Na marginesie zauważyć jednak należy, że nieuzasadnione
jest stanowisko Sądu Apelacyjnego, wywodzące brak naruszenia dobra osobistego
z faktu zawarcia w umowach licencyjnych klauzuli o wyłączeniu odpowiedzialności
licencjodawcy za naruszenia praw i dóbr osobistych osób trzecich. Postanowienie
tego rodzaju nie może bowiem modyfikować zasad odpowiedzialności
uregulowanych w przepisach bezwzględnie obowiązujących, a określać może
jedynie zakres stosunków wewnętrznych między stronami umowy, stanowiąc
podstawę dla ewentualnych rozliczeń regresowych.
5. Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 39816
k.p.c., Sąd Najwyższy
uchylił zaskarżony wyrok w pkt II w części, w której Sąd Apelacyjny oddalił apelację
powoda od wyroku Sądu Okręgowego z 23 kwietnia 2008 r., w zakresie
rozstrzygnięcia w pkt II o oddaleniu powództwa o zadośćuczynienie ponad
zasądzoną z tego tytułu kwotę i wymienioną w pkt I wyroku Sądu Okręgowego z 23
kwietnia 2008 r., kwotę 80.000 zł podwyższył do kwoty 160.000 zł. W pozostałym
11
zakresie, na podstawie art. 39814
k.p.c. Sąd Najwyższy skargę kasacyjną oddalił.
Nadto, na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. w zw. § z 6 pkt 7 i § 13
ust. 4 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 28 września 2002 r. w
sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.
1348 ze zm.), Sąd Najwyższy zasądził na rzecz powoda koszty wynagrodzenia
pełnomocnika z urzędu oraz – na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. nakazał pobrać
od pozwanego opłatę od skargi kasacyjnej w kwocie 4.000 zł, od uiszczenia której
powód był zwolniony, obliczoną od uwzględnionej części roszczenia.