IV CZ 122/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-06-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
Sygn. akt IV CZ 122/10
POSTANOWIENIE
Dnia 17 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Krzysztof Strzelczyk
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
ze skargi powoda
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 25 kwietnia 2007 r.,
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko Gospodarstwu Rolnemu M. Spółce z o.o., Agencji Nieruchomości
Rolnych w Warszawie, Powszechnej Kasie Oszczędności Banku Polskiego SA w
Warszawie, Skarbowi Państwa - Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi w
Warszawie, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie, Z. i
W. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 lutego 2011 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 8 lutego 2010 r.,
1. oddala zażalenie i nie obciąża J. K. kosztami
postępowania zażaleniowego;
2. przyznaje adwokatowi W. S. od Skarbu Państwa - Sądu
Apelacyjnego kwotę 1500 (tysiąc pięćset) zł kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej J. K. z urzędu
w postępowaniu zażaleniowym, podlegającą
podwyższeniu o należny podatek od towarów i usług.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił skargę o wznowienie
postępowania.
Z uzasadnienia postanowienia wynika, że J. K. wniósł skargę o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia
25 kwietnia 2007 r., wydanym po rozpoznaniu apelacji od wyroku Sądu
Okręgowego […] z dnia 25 lipca 2006 r. I C …/04. W uzasadnieniu skargi zarzucił
nieważność postępowania w sprawie I C …/04 spowodowaną naruszeniem
równości stron zagwarantowanej w Konstytucji, zasad współżycia społecznego i
„kryteriów zwyczaju” oraz przeprowadzeniem postępowania, mimo że w toku
procesu był przed i po operacji serca, był bezrobotnym bez prawa do zasiłku i
całkowicie niezdolnym do pracy. Zarzucił również korumpowanie Sądu przez
pozwanych i stronniczość Sądu. Ponadto podniósł, że na skutek nieustanowienia
dla niego pełnomocnika z urzędu i niepowołania biegłych sądowych został
pozbawiony możności obrony.
Zdaniem Sąd Apelacyjnego nie ma podstaw do wznowienia postępowania
z powodu nieważności postępowania w sprawie I C …/07. Żadna ze wskazanych
przez wnoszącego skargę okoliczności nie odpowiada bowiem określonym w art.
401 k.p.c. przyczynom nieważności postępowania. Wznowienia postępowania nie
uzasadnia zwłaszcza nieustanowienie w postępowaniu przed Sądem pierwszej
instancji pełnomocnika z urzędu. Adwokat z urzędu został bowiem ustanowiony
w postępowaniu międzyinstancyjnym. Zatem nawet, gdyby przyjąć, że brak
adwokata z urzędu w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji oznaczał
pozbawienie J. K. możności działania, to przed uprawomocnieniem się wyroku
Sądu Okręgowego, na skutek oddalenia apelacji, niemożność działania ustała.
Ponadto Sąd podkreślił, że ustanowiony dla J. K. adwokat z urzędu złożył opinię, w
której odmówił wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia
25 kwietnia 2007 r. z powodu braku podstaw do zaskarżenia wyroku.
W zażaleniu pełnomocnik skarżącego zarzucił, że Sąd z naruszeniem art.
401 pkt 2 k.p.c. uznał, iż nie zachodzi nieważność postępowania spowodowana
3
pozbawieniem J. K. możności działania. W konkluzji zażalenia wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Apelacyjny trafnie uznał, że wniesiona przez skarżącego skarga
o wznowienie postępowania nie została oparta na ustawowych podstawach
wznowienie, albowiem w okolicznościach sprawy – wbrew odmiennemu stanowisku
skarżącego – nie ma podstaw do stwierdzenia nieważności postępowania.
Nie zachodzi nieważność postępowania spowodowana pozbawieniem skarżącego
możności działania na skutek nieustanowienia pełnomocnika z urzędu
w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji. Z akt sprawy wynika bowiem,
że do ustanowienia adwokata z urzędu doszło na etapie postępowania
międzyinstancyjnego. Ustanowiony pełnomocnik z urzędu uzupełnił apelację
i w postępowaniu odwoławczym skarżący działał z profesjonalnym
pełnomocnikiem. W tej sytuacji nie można podzielić zarzutu skarżącego,
że zachodziła przewidziana w art. 401 pkt 2 k.p.c. przyczyna nieważności
postępowania w postaci pozbawienia go możności działania na skutek
nieustanowienia mu wcześniej pełnomocnika z urzędu. Zgodnie bowiem z art. 401
pkt 2 in fine k.p.c., jeżeli niemożność działania ustała przed uprawomocnieniem się
wyroku, istniejąca uprzednio niemożność działania nie może być podstawą
wznowienia postępowania.
Należy także przypomnieć, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem
odmowa ustanowienia adwokata z urzędu w zasadzie nie pozbawia strony
możności obrony swych praw uzasadniającej zarzut nieważności postępowania
(por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 2 marca 2005 r., III CK 533/04, z dnia
12 września 2007 r., I CSK 199/07, niepubl., i z dnia 16 lutego 1999 r., II UKN
418/98, OSNP 2000, nr 9, poz. 359).
Zaskarżonego postanowienia nie podważają zarzuty dotyczące – zdaniem
skarżącego – nienależytego wykonywania obowiązków przez adwokata z urzędu.
Nienależyte wykonywanie obowiązków procesowych przez adwokata
ustanowionego z urzędu nie może bowiem stanowić podstawy do wznowienia
postępowania, polegającej – w rozumieniu art. 401 pkt 2 k.p.c. – na pozbawieniu
4
strony możności działania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca
2003 r., II CZ 26/03, OSNC 2004, nr 6, poz. 95).
Z przedstawionych powodów zażalenie podlegało oddaleniu jako
nieuzasadnione (art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.). Orzeczenie o kosztach
postępowania zażaleniowego jest oparte na art. 102 k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3
k.p.c. Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej skarżącemu z urzędu w postępowaniu zażaleniowym stanowią § 19, 20
i 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.
1348 ze zm.).
jz
POSTANOWIENIE
Dnia 17 lutego 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Krzysztof Strzelczyk
SSN Hubert Wrzeszcz (sprawozdawca)
ze skargi powoda
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym
wyrokiem Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 25 kwietnia 2007 r.,
w sprawie z powództwa J. K.
przeciwko Gospodarstwu Rolnemu M. Spółce z o.o., Agencji Nieruchomości
Rolnych w Warszawie, Powszechnej Kasie Oszczędności Banku Polskiego SA w
Warszawie, Skarbowi Państwa - Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi w
Warszawie, Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w Warszawie, Z. i
W. G.
o zapłatę,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 lutego 2011 r.,
zażalenia powoda
na postanowienie Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 8 lutego 2010 r.,
1. oddala zażalenie i nie obciąża J. K. kosztami
postępowania zażaleniowego;
2. przyznaje adwokatowi W. S. od Skarbu Państwa - Sądu
Apelacyjnego kwotę 1500 (tysiąc pięćset) zł kosztów
nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej J. K. z urzędu
w postępowaniu zażaleniowym, podlegającą
podwyższeniu o należny podatek od towarów i usług.
Uzasadnienie
2
Zaskarżonym postanowieniem Sąd Apelacyjny odrzucił skargę o wznowienie
postępowania.
Z uzasadnienia postanowienia wynika, że J. K. wniósł skargę o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia
25 kwietnia 2007 r., wydanym po rozpoznaniu apelacji od wyroku Sądu
Okręgowego […] z dnia 25 lipca 2006 r. I C …/04. W uzasadnieniu skargi zarzucił
nieważność postępowania w sprawie I C …/04 spowodowaną naruszeniem
równości stron zagwarantowanej w Konstytucji, zasad współżycia społecznego i
„kryteriów zwyczaju” oraz przeprowadzeniem postępowania, mimo że w toku
procesu był przed i po operacji serca, był bezrobotnym bez prawa do zasiłku i
całkowicie niezdolnym do pracy. Zarzucił również korumpowanie Sądu przez
pozwanych i stronniczość Sądu. Ponadto podniósł, że na skutek nieustanowienia
dla niego pełnomocnika z urzędu i niepowołania biegłych sądowych został
pozbawiony możności obrony.
Zdaniem Sąd Apelacyjnego nie ma podstaw do wznowienia postępowania
z powodu nieważności postępowania w sprawie I C …/07. Żadna ze wskazanych
przez wnoszącego skargę okoliczności nie odpowiada bowiem określonym w art.
401 k.p.c. przyczynom nieważności postępowania. Wznowienia postępowania nie
uzasadnia zwłaszcza nieustanowienie w postępowaniu przed Sądem pierwszej
instancji pełnomocnika z urzędu. Adwokat z urzędu został bowiem ustanowiony
w postępowaniu międzyinstancyjnym. Zatem nawet, gdyby przyjąć, że brak
adwokata z urzędu w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji oznaczał
pozbawienie J. K. możności działania, to przed uprawomocnieniem się wyroku
Sądu Okręgowego, na skutek oddalenia apelacji, niemożność działania ustała.
Ponadto Sąd podkreślił, że ustanowiony dla J. K. adwokat z urzędu złożył opinię, w
której odmówił wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia
25 kwietnia 2007 r. z powodu braku podstaw do zaskarżenia wyroku.
W zażaleniu pełnomocnik skarżącego zarzucił, że Sąd z naruszeniem art.
401 pkt 2 k.p.c. uznał, iż nie zachodzi nieważność postępowania spowodowana
3
pozbawieniem J. K. możności działania. W konkluzji zażalenia wniósł o uchylenie
zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Sąd Apelacyjny trafnie uznał, że wniesiona przez skarżącego skarga
o wznowienie postępowania nie została oparta na ustawowych podstawach
wznowienie, albowiem w okolicznościach sprawy – wbrew odmiennemu stanowisku
skarżącego – nie ma podstaw do stwierdzenia nieważności postępowania.
Nie zachodzi nieważność postępowania spowodowana pozbawieniem skarżącego
możności działania na skutek nieustanowienia pełnomocnika z urzędu
w postępowaniu przed Sądem pierwszej instancji. Z akt sprawy wynika bowiem,
że do ustanowienia adwokata z urzędu doszło na etapie postępowania
międzyinstancyjnego. Ustanowiony pełnomocnik z urzędu uzupełnił apelację
i w postępowaniu odwoławczym skarżący działał z profesjonalnym
pełnomocnikiem. W tej sytuacji nie można podzielić zarzutu skarżącego,
że zachodziła przewidziana w art. 401 pkt 2 k.p.c. przyczyna nieważności
postępowania w postaci pozbawienia go możności działania na skutek
nieustanowienia mu wcześniej pełnomocnika z urzędu. Zgodnie bowiem z art. 401
pkt 2 in fine k.p.c., jeżeli niemożność działania ustała przed uprawomocnieniem się
wyroku, istniejąca uprzednio niemożność działania nie może być podstawą
wznowienia postępowania.
Należy także przypomnieć, że zgodnie z ugruntowanym orzecznictwem
odmowa ustanowienia adwokata z urzędu w zasadzie nie pozbawia strony
możności obrony swych praw uzasadniającej zarzut nieważności postępowania
(por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 2 marca 2005 r., III CK 533/04, z dnia
12 września 2007 r., I CSK 199/07, niepubl., i z dnia 16 lutego 1999 r., II UKN
418/98, OSNP 2000, nr 9, poz. 359).
Zaskarżonego postanowienia nie podważają zarzuty dotyczące – zdaniem
skarżącego – nienależytego wykonywania obowiązków przez adwokata z urzędu.
Nienależyte wykonywanie obowiązków procesowych przez adwokata
ustanowionego z urzędu nie może bowiem stanowić podstawy do wznowienia
postępowania, polegającej – w rozumieniu art. 401 pkt 2 k.p.c. – na pozbawieniu
4
strony możności działania (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 26 marca
2003 r., II CZ 26/03, OSNC 2004, nr 6, poz. 95).
Z przedstawionych powodów zażalenie podlegało oddaleniu jako
nieuzasadnione (art. 39814
w związku z art. 3941
§ 3 k.p.c.). Orzeczenie o kosztach
postępowania zażaleniowego jest oparte na art. 102 k.p.c. w związku z art. 3941
§ 3
k.p.c. Podstawę rozstrzygnięcia o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej
udzielonej skarżącemu z urzędu w postępowaniu zażaleniowym stanowią § 19, 20
i 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz.
1348 ze zm.).
jz