Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III SO 2/11
POSTANOWIENIE
Dnia 9 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Bogusław Cudowski (przewodniczący)
SSN Zbigniew Korzeniowski
SSN Andrzej Wróbel (sprawozdawca)
w sprawie z odwołania M. W.
od uchwały Krajowej Rady Sądownictwa Nr […] z dnia 12 stycznia 2006 r. w
sprawie przeniesienia sędziego w stan spoczynku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 9 marca 2011 r.,
skargi odwołującej się o wznowienie postępowania zakończonego wyrokiem Sądu
Najwyższego z dnia 10 maja 2006 r., w sprawie III KRS 3/06
odrzuca skargę.
Uzasadnienie:
Krajowa Rada Sądownictwa uchwałą Nr […] z dnia 12 stycznia 2006 r. na
podstawie art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie
Sądownictwa (Dz.U. Nr 100, poz. 1082 ze zm.) i art. 73 § 2 ustawy z dnia 27 lipca
2001 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.)
przeniosła w stan spoczynku M. W. sędziego Sądu Rejonowego w Ł. Krajowa Rada
Sądownictwa uznała, że stosownie do art. 71 § 2 Prawa o ustroju sądów
powszechnych sędzia może być przeniesiony w stan spoczynku, jeżeli bez
uzasadnionej przyczyny nie poddał się badaniu, o którym mowa w art. 70 § 2 tego
Prawa. Wielomiesięczna absencja chorobowa sędzi uzasadniała skierowanie jej na
badanie przez lekarza-orzecznika ZUS. Konsultacja psychologiczna, którą lekarz
2
ten uznał za nieodzowną, stanowiła jeden z istotnych elementów tego badania.
Stąd też niestawiennictwo na to badanie wypełnia dyspozycję art. 71 § 2 Prawa o
ustroju sądów powszechnych.
Odwołanie od tej uchwały wniosła sędzia M. W., która zarzuciła naruszenie:
1) § 7 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 grudnia 2001
r. w sprawie szczegółowego trybu działania Krajowej Rady Sądownictwa oraz
postępowania przed Radą (Dz.U. Nr 152, poz. 1725), polegające na tym, że na
oryginale uchwały brak pieczęci Rady z wizerunkiem godła Rzeczypospolitej
Polskiej, co powoduje, że nie ma on cech dokumentu urzędowego i nie wywołuje
skutków prawnych; 2) § 25 ust. 2 wskazanego rozporządzenia, polegające na
niewykazaniu dokumentem urzędowym przewinienia służbowego, tj. niepoddania
się badaniu lekarskiemu w trybie art. 70 § 2 Prawa o u.s.p., "w sytuacji gdy
postępowanie dyscyplinarne w tym przedmiocie w stosunku do i uczestniczki nie
było wszczęte"; 3) § 3 ust. 1 rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14
grudnia 2004 r. w sprawie orzekania o niezdolności do pracy (Dz.U. Nr 273, poz.
2711), przez pominięcie, że "wyłącznym podmiotem" uprawnionym do skierowania
na badanie w przedmiocie niezdolności do pracy jest Oddział ZUS, a nie prezes
sądu; 4) art. 328 § 2 w związku z art. 3984
§ 1 pkt 2 k.p.c. przez pominięcie w
uzasadnieniu uchwały wskazania faktów, które Rada uznała za udowodnione oraz
dowodów, na których oparto rozstrzygnięcie; 5) art. 71 § 2 Prawa o ustroju sądów
powszechnych polegające na stwierdzeniu, że uczestniczka nie poddała się
badaniom lekarskim na wniosek kolegium Sądu Okręgowego w Ł., w sytuacji, gdy
nie była wezwana przez Oddział ZUS na dodatkowe badania przez konsultanta
psychologa, a stawiła się na badanie w dniu 28 kwietnia 2005 r., na które została
wezwana przez Oddział ZUS i badaniu się temu poddała.
Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 10 maja 2006 r. sygn.. akt III KRS 3/06
oddalił odwołanie.
Sąd Najwyższy uznał za niezasadny zarzut naruszenia § 7 rozporządzenia
Prezydenta RP z dnia 22 grudnia 2001 r., z którym uczestniczka wiąże skutek w
postaci niewywołania skutków prawnych przez uchwałę o przeniesieniu jej w stan
spoczynku. Uczestniczka uważa, iż uchwała Rady o przeniesieniu sędziego w stan
spoczynku, której oryginał nie został opatrzony pieczęcią urzędową jest nieważna
3
(nie istnieje), gdyż nie jest dokumentem urzędowym wywołującym skutki prawne.
Tymczasem, zdaniem Sądu Najwyższego, przepis ten stanowi tylko tyle, że Rada
używa pieczęci z wizerunkiem godła Rzeczypospolitej Polskiej. Nie określa on więc,
na czym polega "używanie" przez Radę pieczęci, a przede wszystkim nie wskazuje,
jakie są skutki jej "nieużycia". Zgodnie z art. 12 ustawy o KRS, Rada obraduje na
posiedzeniach plenarnych, do ważności jej uchwał potrzebna jest obecność co
najmniej połowy jej składu, a podjęcie uchwały następuje bezwzględną większością
głosów, w głosowaniu jawnym lub tajnym na żądanie członka Rady. Uchwała Rady
w przedmiocie przeniesienia uczestniczki w stan spoczynku została podjęta
zgodnie z tymi warunkami, jest więc ważna i skuteczna.
Ponadto, uchwała (jej odpis) została też uczestniczce skutecznie doręczona..
Zgodnie z § 15 ust. 1 rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 22 grudnia 2001 r.,
pisma w sprawach rozpatrywanych przez Radę doręcza się uczestnikom
postępowania za zwrotnym poświadczeniem odbioru, przy czym pisma adresowane
do sędziów doręcza się za pośrednictwem prezesów właściwych sądów. Prezes
sądu jest zwierzchnikiem służbowym sędziów danego sądu (art. 22 § 1 pkt 4 Prawa
o u.s.p.) i przy dokonywaniu czynności w stosunku do sędziów może posługiwać
się podległymi mu służbami. Odpis uchwały Rady był prawidłowo doręczony
uczestniczce, a odmowa przyjęcia przez nią korespondencji była bezpodstawna.
Sąd Najwyższy uznał, że nietrafny jest zarzut naruszenia art. 328 § 2 w
związku z art. 3984
§ 1 pkt 2 k.p.c. przez pominięcie w uzasadnieniu uchwały
wskazania faktów, które Rada uznała za udowodnione oraz dowodów, na których
oparto rozstrzygnięcie. Przede wszystkim do postępowania przed Radą stosuje się
przepisy ustawy o KRS i rozporządzenia wykonawczego, a nie stosuje się
przepisów Kodeksu postępowania cywilnego. Kodeks ten ma tylko odpowiednie
zastosowanie w zakresie przepisów o skardze kasacyjnej do postępowania przed
Sądem Najwyższym z odwołania od uchwał Rady (art. 13 ust. 6 ustawy o KRS).
Według art. 13 ust. 1 ustawy o KRS, w sprawach indywidualnych, w których
przysługuje odwołanie, uchwały Rady wymagają uzasadnienia i doręczenia
zainteresowanemu. Żaden przepis ustawy ani rozporządzenia wykonawczego nie
precyzuje wymagań, jakie powinno spełniać uzasadnienie uchwały Rady.
Przyjmując w tym zakresie konieczność spełnienia ustalonych standardów
4
proceduralnych można uznać, że uzasadnienie zaskarżalnej uchwały Rady
powinno wskazywać jej podstawę faktyczną i prawną. Taki warunek uzasadnienie
zaskarżonej uchwały spełnia.
Za bezzasadny uznał Sąd Najwyższy zarzut naruszenia § 25 ust. 2
rozporządzenia Prezydenta RP z dnia 22 grudnia 2001 r., polegającego na
niewykazaniu dokumentem urzędowym przewinienia służbowego, tj. niepoddania
się badaniu lekarskiemu w trybie art. 70 § 2 Prawa o ustroju sądów powszechnych
"w sytuacji gdy postępowanie dyscyplinarne w tym przedmiocie w stosunku do i
uczestniczki nie było wszczęte". Rozpoznawana sprawa nie dotyczy przewinienia
służbowego i wszelkie odwołania do postępowania dyscyplinarnego są
bezprzedmiotowe.
Sąd Najwyższy uznał za niezasadny zarzut naruszenia § 3 ust. 1
rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie
orzekania o niezdolności do pracy (Dz.U. Nr 273, poz. 2711), przez pominięcie, że
"wyłącznym podmiotem" uprawnionym do skierowania na badanie w przedmiocie
niezdolności do pracy jest Oddział ZUS, a nie prezes sądu. W ocenie Sądu
Najwyższego, do kierowania sędziego na badania i wydania orzeczenia o zdolności
do pełnienia obowiązków sędziego w ogóle nie stosuje się przepisów
rozporządzenia Ministra Polityki Społecznej z dnia 14 grudnia 2004 r. w sprawie
orzekania o niezdolności do pracy, gdyż dotyczy ono postępowania w sprawach o
świadczenia z ubezpieczenia społecznego.
Sąd Najwyższy zważył, że według art. 71 § 2 Prawa o ustroju sądów
powszechnych sędzia może być przeniesiony w stan spoczynku, jeżeli bez
uzasadnionej przyczyny nie poddał się badaniu, o którym mowa w art. 70 § 2 tego
Prawa, jeżeli z żądaniem badania wystąpiło kolegium sądu albo Minister
Sprawiedliwości. Przez "badanie, o którym mowa w art. 70 § 2 Prawa o u.s.p."
należy rozumieć wszystkie rodzaje badań, niezbędnych do oceny niezdolności do
pełnienia obowiązków przez sędziego i wydania orzeczenia w tym przedmiocie, w
tym także konsultacje z różnych dziedzin, które lekarz orzecznik ZUS uzna za
konieczne. Uczestniczka bez uzasadnionej przyczyny nie poddała się
dodatkowemu badaniu przez psychologa, które lekarz orzecznik ZUS uznał za
konieczne dla wydania orzeczenia co do jej niezdolności do pełnienia obowiązków
5
sędziego. W ten sposób uczestniczka uniemożliwiła wydanie orzeczenia w tym
przedmiocie. Sąd Najwyższy stwierdził w konkluzji, że trafnie więc Krajowa Rada
Sądownictwa oceniła, że zostały spełnione przesłanki art. 71 § 2 Prawa o u.s.p., a
zarzut naruszenia tego przepisu jest bezzasadny.
W piśmie z dnia 20 stycznia 2011 r. uczestniczka wniosła o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia
10 maja 2006 r. sygn.. akt III KRS 3/06, uchylenie tego wyroku i uchwały Krajowej
Rady Sądownictwa z dnia 12 stycznia 2006 r. z powodu niekonstytucyjności aktu
prawnego będącego podstawą orzeczenia ( art. 401 1
k.p.c.) oraz umorzenie
„całego postępowania.” W uzasadnieniu skargi podniosła między innymi, że
Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z dnia 19 listopada 2009 r. sygn.. akt KK 62/07
stwierdził, że art. 12 ust. 6 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie
Sądownictwa (w zakresie, w jakim zawiera zwrot "i postępowania przed Radą,", jest
niezgodny z art. 187 ust. 4 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Wyrok został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z 2009 r. Nr 202, poz. 1567 r., a
przepis art. 12 ust. 6 we wskazanym zakresie utracił moc obowiązującą z dniem 2
grudnia 2010 r. Zdaniem uczestniczki, w tych okolicznościach tryb postępowania
Krajowej rady Sądownictwa w sprawach indywidualnych, uregulowany
rozporządzeniem Prezydenta RP z dnia 22 grudnia 2001 r. w sprawie
szczegółowego trybu działania Krajowej rady Sądownictwa oraz postępowania
przed Radą (Dz.U. Nr 152, poz. 1725), obecnie rozporządzeniem Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego
trybu działania Krajowej rady Sądownictwa oraz postępowania przed Radą,
przestał obowiązywać. Wobec powyższego, postępowanie prowadzone przez
Krajową Radę Sądownictwa w sprawie przeniesienia uczestniczki w stan
spoczynku było prowadzone bez regulacji prawnej dotyczącej postępowania przed
Radą. W tej sytuacji, zdaniem uczestniczki, „organ odwoławczy nie miał możliwości
prawnych, by ocenić postępowanie organu pierwszej instancji i zasadności jego
rozstrzygnięcia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
6
Stosownie do art. 410 § 1 k.p.c. Sąd odrzuca skargę wniesioną po upływie
przepisanego terminu, niedopuszczalną lub nieopartą na ustawowej podstawie.
Podstawy skargi o wznowienie postępowania wyczerpująco określają przepisy art.
401, 4011
i 403 k.p.c.
W utrwalonym orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjęto, że przepisy
normujące podstawy wznowienia prawomocnie zakończonego postępowania
należy interpretować ściśle i niedopuszczalna jest ich wykładnia rozszerzająca
(postanowienie SN z 6 listopada 2009 r., sygn. akt I CO 17/09). Zasada ta odnosi
się również do art. 4011
k.p.c., tj. do podstawy wydania prawomocnego orzeczenia
z zastosowaniem przepisu prawnego, który później przez Trybunał Konstytucyjny
został zakwestionowany w części lub w całości (postanowienie SN z 6 listopada
2009 r., sygn. akt I CO 17/09).
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 19 listopada 2009 r., K 62/07 orzekł,
że art. 12 ust. 6 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o Krajowej Radzie Sądownictwa (Dz.
U. Nr 100, poz. 1082, ze zm.), w zakresie w jakim zawiera zwrot „i postępowania
przed Radą” jest niezgodny z art. 187 ust. 4 w związku z art. 2 Konstytucji RP.
Wyrok Sądu Najwyższego z 10 maja 2006 r., sygn. akt III KRS 3/06 nie został
wydany na podstawie tego przepisu. Tymczasem z utrwalonego orzecznictwa Sądu
Najwyższego wynika, że określona w art. 4011
k.p.c. podstawa wznowienia
występuje jedynie wtedy, gdy Trybunał Konstytucyjny uznał za niezgodny z
Konstytucją przepis, który był podstawą wydania zaskarżonego prawomocnego
orzeczenia (postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 11 października 2007 r., III
PO 3/07, OSNP 2008, nr 21-22, poz. 340, z dnia 20 czerwca 2007 r., V CNP
45/07; z dnia 14 stycznia 2009 r., IV CZ 103/08 niepubl.; z dnia 6 listopada 2009 r.,
sygn. akt I CO 17/09, niepubl.; z dnia 21 listopada 2007 r., sygn. akt I CO 22/07,
niepubl.; z dnia 31 sierpnia 2007 r., III CO 8/07, niepubl.; z dnia 18 października
2007 r. III CO 14/07, niepubl.).
Oznacza to, że skarga o wznowienie nie została oparta na ustawowej
podstawie, a w konsekwencji podlegała odrzuceniu (art. 410 § 1 k.p.c.).