IV CZ 129/10
-
Data orzeczenia:
-
Organ orzekający:
-
Izby:
-
Jednostka obsługująca sprawę:
-
Forma orzeczenia:
-
Typ składu:
-
Skład sędziowski:
Powołane przepisy:
Informacje o źródle orzeczenia:
- Link do źródła orzeczenia
-
Data publikacji:12-06-2013
Dodatkowe informacje:
-
Sprawy przywołane w treści orzeczenia:
Pełny tekst orzeczenia
.Sygn. akt IV CZ 129/10
POSTANOWIENIE
Dnia 17 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Antoni Górski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Syndyka masy upadłości „R. T.”
Zakładów Mięsnych Spółki z o.o. w upadłości w W.
przeciwko „R. – C. w W.” Spółce z o.o. z siedzibą
w W.
o uznanie czynności prawnych za bezskuteczne i ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 marca 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie 2 postanowienia
Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 maja 2010 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z 26 maja 2010 r. Sąd Apelacyjny uchylił wyrok sądu
pierwszej instancji i umorzył postępowanie w sprawie z powodu cofnięcia pozwu, w
punkcie 2. postanawiając o odstąpieniu od obciążania powoda kosztami
postępowania na podstawie art. 102 k.p.c. Jako uzasadnienie tego rozstrzygnięcia
wskazano złą sytuację majątkową powoda, znajdującego się w stanie upadłości
i nieposiadającego środków wystarczających do zaspokojenia wszystkich
wierzycieli. Sąd Apelacyjny wskazał ponadto na szczególne okoliczności, w jakich
doszło do cofnięcia powództwa. Nastąpiło ono bowiem w związku z dokonaniem
przez pozwanego potrącenia wierzytelności z umów, których uznania za
bezskuteczne żądał powód. Zażaleniem z 16 czerwca 2010 r. pozwany zaskarżył to
postanowienie w zakresie punktu 2., wskazując, że w sprawie nie zachodzi
„wypadek szczególnie uzasadniony” w rozumieniu art. 102 k.p.c. Spór sądowy
został bowiem wszczęty przez powoda, a ze względu na znaczny stopień
skomplikowania sprawy, postępowanie wymagało poniesienia przez pozwanego
poważnych kosztów, związanych m.in. z obsługą prawną. Podnoszony przez
powoda braku możliwości pokrycia roszczeń z masy upadłości nie zasługuje,
zdaniem skarżącego, na uwzględnienie. W związku z toczącym się postępowaniem
powinien on bowiem zachować rezerwy finansowe na pokrycie jego kosztów.
Z uwagi na to skarżący wniósł o uchylenie postanowienia w zaskarżonej części
i zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 102 k.p.c. sąd może odstąpić od zasądzenia kosztów
postępowania, „w wypadkach szczególnie uzasadnionych”. Możliwość ta jest
suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu, dokonującego oceny
dopuszczalności stosowania tego przepisu w okolicznościach faktycznych sprawy
(por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 lutego 2010 r., II PK 192/09, niepubl.; wyrok
Sądu Najwyższego z 27 maja 2010 r., II PK 359/09, niepubl.). Z tego powodu
sposób stosowania art. 102 k.p.c. podlega dyskrecjonalnej ocenie sędziowskiej
i w zasadzie wymyka się spod kontroli sprawowanej przez Sąd Najwyższy
(por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z 13 października 2010 r., I CZ
3
100/10, niepubl.), chyba że zaskarżone orzeczenie zostało wydane z rażącym
naruszeniem reguł wprowadzonych w tym przepisie.
Sąd Apelacyjny starannie i wyczerpująco umotywował przesłanki odstąpienia
od obciążania powoda kosztami postępowania. Argumentacja ta jest spójna
i przekonująca. W szczególności, dla trafności zaskarżonego rozstrzygnięcia
istotne znaczenie ma fakt, że powództwo o uznanie czynności prawnych za
bezskuteczne zostało wytoczone w związku z upadłością likwidacyjną, której
zasadniczym celem jest możliwie szybkie zaspokojenie należności wierzycieli.
Gromadzenie przez syndyka rezerwy finansowej w celu ewentualnego zwrotu
kosztów postępowania stronie przeciwnej byłoby z tej perspektywy działaniem
nieracjonalnym. Z uwagi na stopień skomplikowania postępowania w sprawie oraz
rozbieżność orzeczeń wydawanych w jego toku, nie można także uznać, by powód
mógł z góry przewidzieć jego wynik i zabezpieczyć w związku z tym środki na
pokrycie kosztów należnych stronie przeciwnej.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c. orzeczono jak na wstępie.
POSTANOWIENIE
Dnia 17 marca 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Marian Kocon (przewodniczący)
SSN Teresa Bielska-Sobkowicz
SSN Antoni Górski (sprawozdawca)
w sprawie z powództwa Syndyka masy upadłości „R. T.”
Zakładów Mięsnych Spółki z o.o. w upadłości w W.
przeciwko „R. – C. w W.” Spółce z o.o. z siedzibą
w W.
o uznanie czynności prawnych za bezskuteczne i ustalenie,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 17 marca 2011 r.,
zażalenia strony pozwanej
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie 2 postanowienia
Sądu Apelacyjnego
z dnia 26 maja 2010 r.,
oddala zażalenie.
Uzasadnienie
2
Postanowieniem z 26 maja 2010 r. Sąd Apelacyjny uchylił wyrok sądu
pierwszej instancji i umorzył postępowanie w sprawie z powodu cofnięcia pozwu, w
punkcie 2. postanawiając o odstąpieniu od obciążania powoda kosztami
postępowania na podstawie art. 102 k.p.c. Jako uzasadnienie tego rozstrzygnięcia
wskazano złą sytuację majątkową powoda, znajdującego się w stanie upadłości
i nieposiadającego środków wystarczających do zaspokojenia wszystkich
wierzycieli. Sąd Apelacyjny wskazał ponadto na szczególne okoliczności, w jakich
doszło do cofnięcia powództwa. Nastąpiło ono bowiem w związku z dokonaniem
przez pozwanego potrącenia wierzytelności z umów, których uznania za
bezskuteczne żądał powód. Zażaleniem z 16 czerwca 2010 r. pozwany zaskarżył to
postanowienie w zakresie punktu 2., wskazując, że w sprawie nie zachodzi
„wypadek szczególnie uzasadniony” w rozumieniu art. 102 k.p.c. Spór sądowy
został bowiem wszczęty przez powoda, a ze względu na znaczny stopień
skomplikowania sprawy, postępowanie wymagało poniesienia przez pozwanego
poważnych kosztów, związanych m.in. z obsługą prawną. Podnoszony przez
powoda braku możliwości pokrycia roszczeń z masy upadłości nie zasługuje,
zdaniem skarżącego, na uwzględnienie. W związku z toczącym się postępowaniem
powinien on bowiem zachować rezerwy finansowe na pokrycie jego kosztów.
Z uwagi na to skarżący wniósł o uchylenie postanowienia w zaskarżonej części
i zasądzenie kosztów postępowania.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 102 k.p.c. sąd może odstąpić od zasądzenia kosztów
postępowania, „w wypadkach szczególnie uzasadnionych”. Możliwość ta jest
suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym sądu, dokonującego oceny
dopuszczalności stosowania tego przepisu w okolicznościach faktycznych sprawy
(por. wyrok Sądu Najwyższego z 3 lutego 2010 r., II PK 192/09, niepubl.; wyrok
Sądu Najwyższego z 27 maja 2010 r., II PK 359/09, niepubl.). Z tego powodu
sposób stosowania art. 102 k.p.c. podlega dyskrecjonalnej ocenie sędziowskiej
i w zasadzie wymyka się spod kontroli sprawowanej przez Sąd Najwyższy
(por. m.in. postanowienie Sądu Najwyższego z 13 października 2010 r., I CZ
3
100/10, niepubl.), chyba że zaskarżone orzeczenie zostało wydane z rażącym
naruszeniem reguł wprowadzonych w tym przepisie.
Sąd Apelacyjny starannie i wyczerpująco umotywował przesłanki odstąpienia
od obciążania powoda kosztami postępowania. Argumentacja ta jest spójna
i przekonująca. W szczególności, dla trafności zaskarżonego rozstrzygnięcia
istotne znaczenie ma fakt, że powództwo o uznanie czynności prawnych za
bezskuteczne zostało wytoczone w związku z upadłością likwidacyjną, której
zasadniczym celem jest możliwie szybkie zaspokojenie należności wierzycieli.
Gromadzenie przez syndyka rezerwy finansowej w celu ewentualnego zwrotu
kosztów postępowania stronie przeciwnej byłoby z tej perspektywy działaniem
nieracjonalnym. Z uwagi na stopień skomplikowania postępowania w sprawie oraz
rozbieżność orzeczeń wydawanych w jego toku, nie można także uznać, by powód
mógł z góry przewidzieć jego wynik i zabezpieczyć w związku z tym środki na
pokrycie kosztów należnych stronie przeciwnej.
Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 3941
§ 3 k.p.c. w zw. z art. 39814
k.p.c. orzeczono jak na wstępie.