Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt III UZ 6/11
POSTANOWIENIE
Dnia 18 kwietnia 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Zbigniew Myszka (przewodniczący, sprawozdawca)
SSN Jerzy Kwaśniewski
SSN Jolanta Strusińska-Żukowska
w sprawie z odwołania A. H.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych
o wznowienie postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem Sądu
Apelacyjnego […] Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 listopada
2009 roku sygn.,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń
Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 18 kwietnia 2011 r.,
zażalenia odwołującego się na postanowienie Sądu Apelacyjnego […]
z dnia 23 września 2010 r.,
oddala zażalenie i przyznaje radcy prawnemu N. M. od Skarbu
Państwa - Sądu Apelacyjnego kwotę 120 zł (sto dwadzieścia)
powiększoną o podatek od towarów i usług tytułem zwrotu
kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w
postępowaniu zażaleniowym.
Uzasadnienie
Postanowieniem z dnia 23 września 2010 r. Sąd Apelacyjny – Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych odrzucił skargę ubezpieczonego A. H. o wznowienie
postępowania zakończonego prawomocnym wyrokiem tego Sądu z dnia 24
listopada 2009 r., oddalającym apelację ubezpieczonego od wyroku Sądu
2
Okręgowego Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 6 stycznia 2009 r.
oddalającego odwołanie ubezpieczonego od decyzji Zakładu Ubezpieczeń
Społecznych z dnia 7 maja 2008 r. o odmowie objęcia go ubezpieczeniami
społecznymi.
W uzasadnieniu Sąd wskazał, że wprawdzie ubezpieczony wskazał w
skardze ustawowe podstawy do wznowienia postępowania z art. 401 pkt 2 k.p.c. i
art. 403 § 2 k.p.c., ale w rzeczywistości podstawy te nie występują, co ewidentnie
wynika z ich uzasadnienia. Skarżący nie podał na czym dokładnie miałoby polegać
pozbawienie go możliwości występowania w celu obrony swych praw i interesów
(art. 401 pkt 2 k.p.c.), skoro w procesie, którego wznowienia domagał się, był
reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika, który został prawidłowo
zawiadomiony o terminie rozprawy apelacyjnej. Także dowody z dokumentów, na
które powołał się skarżący (art. 403 § 2 k.p.c.), mające potwierdzać podleganie
ubezpieczeniom społecznym, tj. zeznania podatkowe za rok 2008, postanowienie
Prezydenta Miasta K. z dnia 1 czerwca 2007 r., pisma organu rentowego z dnia 18
kwietnia 2008 r. i 26 lutego 2009 r. oraz „pismo procesowe ZUS z dnia 27
listopada” nie były takimi dowodami, z których strona nie mogła skorzystać w
poprzednim postępowaniu. Skarżący nie wyjaśnił, dlaczego nie przedłożył tych
dokumentów przed Sądem pierwszej instancji lub przed rozprawą apelacyjną i to w
takim terminie, aby dotarły przed zamknięciem rozprawy. Tymczasem mając na
uwadze tylko daty sporządzenia dokumentów nie było przeszkód do ich
wcześniejszego powołania. Świadczyło to o tym, że nie istnieje również druga z
powołanych podstaw wznowienia.
Sąd Apelacyjny wskazał na orzecznictwo Sądu Najwyższego, zgodnie z
którym samo sformułowanie podstawy wznowienia postępowania w sposób
odpowiadający ustawie, w sytuacji gdy w rzeczywistości one nie występują,
uzasadnia odrzucenie skargi mocy art. 410 § 1 k.p.c. Żadna z powołanych przez
skarżącego okoliczności nie stanowiła ustawowej podstawy wznowienia
postępowania, co uzasadniało odrzucenie skargi.
W zażaleniu ubezpieczony domagał się uchylenia kontestowanego
postanowienia, zarzucając mu naruszenie: 1/ art. 403 § 2 k.p.c. przez jego
niewłaściwe zastosowanie i przyjęcie, że wnoszący zażalenie „miał możliwość
3
skorzystania z powołanych w skardze środków dowodowych już na etapie
postępowania w sprawie 555/09, co Sąd ustalił wyłącznie w oparciu o daty
zamieszczone na przedłożonych wraz ze skargą dokumentach, podczas gdy
powyższe nie wynikało z okoliczności przedstawionych w skardze”, 2/ art. 410 § 2
k.p.c. przez jego niezastosowanie „wobec odrzucenia skargi o wznowienie
postępowania bez uzyskania stanowiska skarżącego odnośnie istnienia podstaw
wznowienia, mających uprawdopodobnić dopuszczalność wniesionej skargi,
pomimo powziętych w tym zakresie przez Sąd wątpliwości”.
Zdaniem wnoszącego zażalenie, Sąd Apelacyjny ograniczył badanie
okoliczności ujawnienia wskazywanych dowodów jedynie do odniesienia się do dat
widniejących na każdym z dokumentów, pomijając „najistotniejszą dla sprawy
okoliczność, kiedy to ubezpieczony dowiedział się o istnieniu wskazanych
dokumentów i kiedy stało się możliwe ujawnienie ich”. Tymczasem Sąd ten
powinien był w oparciu o art. 410 § 2 k.p.c. zażądać stosownych wyjaśnień celem
uprawdopodobnienia okoliczności stwierdzających dopuszczalność wznowienia i
ustalenia „czy ubezpieczony wiedział o istnieniu ww. dokumentów już w trakcie
trwania postępowania w sprawie objętej skargą o wznowienie postępowania, a jeśli
tak to dlaczego potrzeba ich powołania powstała dopiero po prawomocnym
zakończeniu postępowania”. Pomimo ewidentnych wątpliwości w tym zakresie Sąd
nie podjął żadnych działań celem ich wyjaśnienia, niejako automatycznie
odrzucając skargę, czym naruszył art. 410 § 2 k.p.c.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Zażalenie nie zawiera usprawiedliwionych podstaw, ponieważ gdy wskazana
podstawa żądania wznowienia postępowania została sformułowana w sposób
odpowiadający ustawie, ale w rzeczywistości nie występuje, skarga podlega
odrzuceniu z mocy art. 410 § 1 k.p.c. (por. postanowienia: Sądu Najwyższego z
dnia 29 stycznia 1968 r., I CZ 122/67, OSNC 1968, nr 8-9, poz. 154; z dnia 7 lipca
2005 r., IV CO 6/05, Biuletyn Sądu Najwyższego 2005, nr 9, poz. 14; z dnia 24
stycznia 2007 r., III CZ 1/07, niepublikowane; z dnia 9 maja 2008 r., II PZ 65/07,
OSNP 17-18, poz. 233; z dnia 1 marca 2009 r., II UZ 2/09, LEX nr 527081, II PZ
5/10 z dnia 19 marca 2010 r. Lex nr 583798 oraz wyrok z dnia 16 maja 2007 r., III
CSK 56/07, Lex nr 334985,). W rozpoznawanej sprawie skarżący wprawdzie
4
wskazał podstawy wznowienia postępowania, powołując się na przesłankę
wymienioną w art. 403 § 2 k.p.c., tj. „wykrycie takich okoliczności faktycznych lub
środków dowodowych, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, a z których
strona nie mogła skorzystać w poprzednim postępowaniu”, jednak podstawa ta była
pozorna i dlatego prawidłowe było odrzucenie przez Sąd Apelacyjny skargi bez jej
merytorycznego badania i prowadzenia postępowania dowodowego w celu
uprawdopodobnienia okoliczności wskazanych przez jej autora. Z utrwalonego
orzecznictwa Sądu Najwyższego wynika, że nie stanowi podstawy wznowienia
zarówno środek dowodowy powstały już po wydaniu zaskarżonego orzeczenia, jak i
istniejący przed jego wydaniem i znany stronie, którego jednak nie powołała w
poprzednim postępowaniu, choć istniała taka możliwość i obiektywna potrzeba
(postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 19 marca 2010 r., II PZ 5/10, Lex nr
583798). Badając istnienie wskazanych podstaw skargi o wznowienie
postępowania Sąd Apelacyjny trafnie uznał, że wskazane przez skarżącego
okoliczności i środki dowodowe nie mieszczą się w hipotezie art. 403 § 2 k.p.c.,
skoro prima facie już z dat powołanych w niej dokumentów istotnie wynika, że nie
było przeszkód w ich powołaniu jeszcze przed zakończeniem postępowania,
którego wznowienia domagał się skarżący. W takim postrzeganiu wskazana w
skardze podstawa wznowienia była pozorna, co uzasadniało odrzucenie skargi z
mocy art. 410 § 1 k.p.c. Ponadto zasadnie wskazywał organ rentowy w odpowiedzi
na skargę o wznowienie postępowania, że powoływane przez skarżącego dowody
z dokumentów (zeznania podatkowe za rok podatkowy 2008 i 2009 r. oraz
korespondencja z organem rentowym prowadzona po wydaniu zaskarżonej decyzji
z dnia 7 maja 2008 r.), mające świadczyć o zapłacie przez niego składek na
ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, nie stanowią
dowodów, „które mogłyby mieć wpływ na rozstrzygnięcie sprawy” (art. 403 § 2
k.p.c.), ponieważ nie miały wpływu na wynik sprawy, w której przedmiotem
wyrokowania był stan sprawy na datę wydania zaskarżonej decyzji z dnia 7 maja
2008 r.
W konsekwencji zażalenie podlegało oddaleniu na podstawie art. 3941
§ 3
k.p.c. w związku z art. 39814
k.p.c.
5