Pełny tekst orzeczenia

Wyrok z dnia 6 lipca 2011 r.
II PK 51/11
1. Członkowi korpusu służby cywilnej, którego stosunek pracy ustał w
związku z przejściem na emeryturę, przysługuje prawo tylko do jednej odprawy
emerytalnej nawet, gdy przed ustaniem zatrudnienia był zatrudniony równole-
gle w dwóch urzędach jako pracownik służby cywilnej (art. 87 ustawy z dnia 18
grudnia 1998 r. o służbie cywilnej, Dz.U. z 1999 r. Nr 49, poz. 483 ze zm.).
2. Rozwiązanie stosunku pracy z powodu przejścia na emeryturę nie jest
równoznaczne z przyczyną niedotyczącą pracownika i uprawniającą do odpra-
wy pieniężnej na podstawie art. 10 ust. 1 w związku z art. 8 ustawy z dnia 13
marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosun-
ków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze
zm.).
3. W sprawach z zakresu prawa pracy, kierownik urzędu (dyrektor za-
kładu emerytalno-rentowego), a nie dyrektor generalny tego urzędu, reprezen-
tuje pracodawcę przed sądem pracy (art. 31
§ 1 k.p. w związku z art. 25 ust. 3,
ust. 4 pkt 2 oraz ust. 9 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej,
Dz.U. Nr 227, poz. 1505 ze zm.).
Przewodniczący SSN Roman Kuczyński, Sędziowie SN Zbigniew
Korzeniowski (sprawozdawca), Romualda Spyt.
Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 6 lipca 2011 r. sprawy z
powództwa Tadeusza N. przeciwko Zakładowi Emerytalno-Rentowemu Ministerstwa
Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. o odprawę emerytalną i odprawę pienięż-
ną, na skutek skargi kasacyjnej powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie
z dnia 19 października 2010 r. […]
I. o d d a l i ł skargę kasacyjną,
II. zasądził od powoda na rzecz pozwanego 900 zł (dziewięćset) tytułem
zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.
2
U z a s a d n i e n i e
Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z 19 października 2010 r. oddalił ape-
lację skarżącego Tadeusza N. od wyroku Sądu pierwszej instancji, oddalającego
jego powództwo o odprawę emerytalną na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy z 18 grud-
nia 1998 r. o służbie cywilnej i o odprawę pieniężną na podstawie art. 10 ust. 1 w
związku z art. 8 ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania
z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników. Zasadni-
cze dla sprawy ustalenia były następujące. Powód w 1997 r. zakończył zawodową
służbę wojskową i uzyskał emeryturę wojskową. Po służbie zatrudnił się w Minister-
stwie Obrony Narodowej jako radca prawny i w 1998 r. zatrudnił się również jako
radca prawny w pozwanym Zakładzie Emerytalno-Rentowym MSWiA (Zakład). Miał
dwa równoległe zatrudnienia i według ustaleń Sądów oraz twierdzeń stron były to
zatrudnienia w służbie cywilnej. Po rozwiązaniu w 2003 r. zatrudnienia w MON po-
wód uzyskał emeryturę powszechną, którą zawieszono ze względu na drugie zatrud-
nienie u pozwanego. Powód wystąpił przeciwko MON o odprawę emerytalną i uzy-
skał ją po wydaniu nakazu zapłaty. U pozwanego powód był zatrudniony do 20 paź-
dziernika 2006 r. Pozwany wypowiedział mu umowę o pracę ze względu na nabycie
uprawnień emerytalnych. Na wniosek powoda wypowiedzenie zostało skrócone i
umowa rozwiązała się na mocy porozumienia stron. Powód wystąpił o odprawę pie-
niężną wskazując, iż rzeczywistą przyczyną rozwiązania umowy o pracę była likwi-
dacja stanowiska pracy oraz o odprawę emerytalną. Sąd pierwszej instancji w uza-
sadnieniu oddalenia powództwa stwierdził, że odprawa emerytalna ma charakter
jednorazowy i powód otrzymał już odprawę emerytalną w związku z przejściem na
emeryturę po zakończeniu zatrudnienia w MON. Natomiast odprawa pieniężna nie
przysługuje, gdyż umowa o pracę została rozwiązana z uwagi na nabycie uprawnień
emerytalnych, a więc nie z przyczyn niedotyczących pracownika w rozumieniu
ustawy z 13 marca 2003 r. W apelacji powód zarzucił naruszenie prawa materialne-
go, a nadto nieważność postępowania, gdyż pełnomocnik pozwanego nie był prawi-
dłowo umocowany. Oddalając apelację Sąd Okręgowy nie stwierdził nieważności
postępowania (art. 379 pkt 2 k.p.c.), albowiem pełnomocnik pozwanego radca
prawny uzyskał pełnomocnictwo od dyrektora pozwanego Zakładu. W odniesieniu do
odprawy pieniężnej wskazał, że powód nie odwołał się od wypowiedzenia umowy o
pracę, dlatego Sąd pierwszej instancji nie miał obowiązku badania innych przyczyn
3
rozwiązania umowy o pracę. Powód nie może zatem kwestionować tej przyczyny,
którą było nabycie uprawnień emerytalnych. Odstąpienie powoda od wniesienia od-
wołania od wypowiedzenia „ukonstytuowało” wskazane w nim przyczyny w tym zna-
czeniu, że dla Sądu stanowiły prawdziwy (rzeczywisty) powód rozwiązania stosunku
pracy. Nabycie uprawnień emerytalnych to przyczyna dotycząca pracownika. Nato-
miast prawo do odprawy emerytalnej to uprawnienie jednorazowe (art. 87 ust. 1
ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej) i taki jej charakter nie jest kwestiono-
wany w orzecznictwie.
Powód w skardze kasacyjnej zarzucił: 1) naruszenie przepisów postępowania,
uznające nieważność postępowania, a ponadto mogące mieć istotny wpływ na wynik
sprawy (art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.) - art. 379 pkt 2 k.p.c., przez nienależyte umocowa-
nie pełnomocnika pozwanego wobec braku organu do reprezentacji pracodawcy, w
odniesieniu do członków korpusu służby cywilnej i art. 386 § 2 k.p.c., przez jego nie-
zastosowanie przez Sąd drugiej instancji, mimo że postępowanie przed Sądem
pierwszej instancji było nieważne; 2) naruszenie prawa materialnego (art. 3983
§ 1
pkt 1 k.p.c.) - art. 87 ust. 1 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywilnej, obecnie
art. 94 ust. 1 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej, przez błędną wykład-
nię, polegającą na uznaniu, że zasada jednorazowości odprawy emerytalnej obej-
muje zatrudnienie równoległe oraz art. 10 ust. 1 w związku z art. 8 ustawy z 13
marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków
pracy z przyczyn niedotyczących pracowników, art. 61 ust. 2 ustawy z 18 grudnia
1998 r. o służbie cywilnej (art. 71 ust. 2 ustawy z 21 listopada 2008 r.) oraz art. 6 k.c.
i art. 45 § 1 k.p., przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie polegające na
przyjęciu, że nabycie praw emerytalnych, jako wskazana przyczyna wypowiedzenia
umowy o pracę, pozbawia pracownika prawa do odprawy pieniężnej. We wniosku o
przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania, prócz nieważności postępowania, wska-
zano na istotne zagadnienie prawne: czy w sytuacji objęcia korpusem służby cywilnej
zakładu pracy, który nie jest jednostką organizacyjną mającą charakter prawny
„urzędów” wymienionych w art. 2 ust. 1 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służbie cywil-
nej, dokonywanie czynności z zakresu prawa pracy w zakładzie pracy wobec człon-
ków korpusu służby cywilnej należy do dyrektora generalnego urzędu organu admini-
stracji rządowej, któremu podlega jednostka organizacyjna, czy też do organu wska-
zanego przez Szefa Służby Cywilnej.
4
Pozwany w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i zasądzenie kosztów
zastępstwa prawnego.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Skarga nie ma uzasadnionych podstaw i dlatego została oddalona. Przede
wszystkim nie jest zasadny zarzut nieważności postępowania, przy czym zarzut ten
nie jest objęty podstawą procesową skargi kasacyjnej z art. 3983
§ 1 pkt 2 k.p.c.,
gdyż nieważność postępowania bierze się pod uwagę z urzędu i ustawa wyraźnie
określa jakie ma być wówczas orzeczenie, czyli nie bada się naruszenia przepisów
postępowania i jego wypływu na wynik sprawy (art. 39813
§ 1 k.p.c. i art. 39815
§ 1
k.p.c.). Zarzut nieważności postępowania oparty jest na tezie, że pozwany nie był
należycie reprezentowany w procesie, gdyż pełnomocnictwa procesowego radcy
prawnemu nie mógł udzielić dyrektor pozwanego Zakładu, lecz tylko dyrektor gene-
ralny urzędu administracji rządowej. Rzecz w tym, że gdyby nawet przyjąć - tak jak
przyjmują strony i zaakceptowały to Sądy pierwszej i drugiej instancji - że powód był
zatrudniony jako członek korpusu służby cywilnej, to niesporne jest, że w pozwanym
Zakładzie nie było dyrektora generalnego urzędu. Wówczas zgodnie z art. 25 ust. 9
ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej funkcje dyrektora generalnego pełni
kierownik urzędu. To zaś oznacza, że procesowa reprezentacja pozwanego była
prawidłowa. Pozwany jest jednostką organizacyjną Skarbu Państwa, która ma zdol-
ność sądową w sprawach z zakresu prawa pracy (art. 460 k.p.c.) i którą reprezentuje
jej dyrektor zgodnie z art. 31
§ 1 k.p. (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z 15
grudnia 2009 r., II PZP 23/09, LEX nr 577835). Natomiast dyrektor generalny urzędu
- gdyby był u pozwanego - nie miałby tu samodzielnego (suwerennego) prawa do
procesowego reprezentowania pracodawcy w sprawach z zakresu prawa pracy, gdyż
z mocy ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (art. 25) uprawnienie takie
mu nie przysługuje. Nie można o tym wnioskować pozytywnie na podstawie jego
uprawnienia do dokonywania czynności w zakresie prawa pracy wobec osób zatrud-
nionych w urzędzie (art. 25 ust. 4 pkt 2). Skoro dyrektor generalny urzędu podlega
bezpośrednio kierownikowi urzędu (art. 25 ust. 3), to ustawa musiałaby wpierw wy-
raźnie wyłączyć zwykłe uprawnienie ale zarazem obowiązek dyrektora jednostki do
reprezentowania pozwanego w sprawach sądowych i przydać takie prawo dyrekto-
rowi generalnemu urzędu. Innymi słowy, uprawnienie co do czynności w sprawach z
5
zakresu prawa pracy nie wyłącza tu reguły o reprezentowaniu pracodawcy w postę-
powaniu sądowym przez kierownika - dyrektora Zakładu. Działanie dyrektora gene-
ralnego urzędu byłoby tu możliwe tylko jako osoby wyznaczonej na podstawie art. 31
k.p. w związku z art. 67 k.p.c. Rozważania te mają jednak znaczenie tylko przy ak-
ceptacji dla utrzymywanego przez strony i aprobowanego przez Sądy w tej sprawie
stanowiska, że powód był pracownikiem służby cywilnej. W tym zakresie należałoby
wyrazić jednak wątpliwość. Wynika ona z jasnego określenia służby cywilnej w art.
153 Konstytucji RP jako tej, która wykonuje zadania państwa w urzędach administra-
cji rządowej. Zauważano już wszak, że nie wystarczy samo wskazanie na służbę cy-
wilną w prawie pozytywnym, gdy sama instytucja zatrudniająca (a nawet urząd) nie
należy do administracji rządowej, ani nie wykonuje zadań państwa (zob. wyrok Try-
bunału Konstytucyjnego z 28 kwietnia 1999 r., K 3/99). Analiza zadań i statusu
ustrojowego oraz prawnego pozwanego Zakładu może więc budzić wątpliwości co do
kwalifikacji jako urzędu administracji rządowej i w konsekwencji zatrudniania powoda
jako członka korpusu służby cywilnej, gdyż zgodnie z podstawą ustawową, w oparciu
o którą utworzono i funkcjonuje pozwany Zakład, chodzi tylko o zapewnienie prawi-
dłowego wykonywania czynności związanych z ustalaniem prawa do zaopatrzenia
emerytalnego i wysokości świadczeń pieniężnych z tytułu tego zaopatrzenia (art. 32
ust. 2a ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy
Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Straży Granicznej,
Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich ro-
dzin). Realizacja świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego - niezależnie, od tego że
funkcjonariusze, którym te świadczenia przysługują nie są w służbie cywilnej - nie
należy do podstawowych zadań państwa, które realizują pracownicy zatrudniani na
stanowiskach urzędniczych w ściśle określonych jednostkach (urzędach) - art. 2
ustawy o służbie cywilnej.
Tak jak wyżej zauważono w sprawie bez wątpliwości przyjęto, że powód był
zatrudniony jako członek korpusu służby cywilnej, dlatego przy takim stanowisku nie
można nie rozpatrzyć zarzutu skargi o naruszeniu prawa do odprawy emerytalnej.
Poza sporem jest, że powód uzyskał już odprawę emerytalną w związku z przejściem
na emeryturę z tytułu zatrudnienia w Ministerstwie Obrony Narodowej jako członek
korpusu służby cywilnej. Jego roszczenie oparte jest na założeniu, że prawo do od-
prawy emerytalnej spełnia się z tytułu każdego równoległego zatrudnienia w służbie
cywilnej. Generalnie w systemie prawa pracy nie ma bezwzględnej reguły, że pra-
6
cownik traci prawo do odprawy emerytalnej (rentowej), gdy już raz takie świadczenie
otrzymał. Taki wniosek nie wynika z przepisu o jednorazowym charakterze prawa do
odprawy emerytalnej z art. 921
k.p., gdyż wprowadzenie tej regulacji spowodowało,
że prawo do odprawy emerytalnej stało się w ten sposób świadczeniem powszech-
nym, co jednak nie oznacza, iż zawsze jest świadczeniem jednorazowym. Przepis
art. 921
§ 2 k.p. nie stanowi podstawy prawnej wykluczającej prawo do drugiej lub
dalszej (uzupełniającej) odprawy emerytalnej, gdy uprawnienie takie dla pracownika
wynika z prawa płacowego obowiązującego u pracodawcy. Nie jest więc wykluczone
prawo do kilku odpraw emerytalnych, jeżeli pracownik jest równolegle zatrudniony u
różnych pracodawców i przechodzi na emeryturę równocześnie lub kolejno u wszyst-
kich pracodawców. Na tle bowiem różnych regulacji płacowych zwraca się przede
wszystkim uwagę na ich różną treść normatywną. Uprawnienie wynikające z prawa
płacowego może być więc korzystniejsze niż określone w art. 921
k.p. Różnie też in-
terpretuje się znaczenie przepisów o przejściu na emeryturę jako warunku prawa do
odprawy emerytalnej; albo w znaczeniu związku kauzalnego (przyczynowego) i wów-
czas prowadzi to do wykluczenia prawa do nabycia kolejnej odprawy, skoro pracow-
nik już raz ją nabył albo w znaczeniu tylko związku czasowego. Jeżeli przyjąć ten
drugi związek, to sama zmiana zatrudnienia na emeryturę uprawniałaby do odprawy
emerytalnej u każdego pracodawcy, o ile obowiązujące u niego prawo płacowe by-
łoby korzystniejsze od regulacji z art. 921
k.p. W ocenie składu rozpoznającego
skargę ta ostatnia sytuacja nie zachodzi w przypadku członków korpusu służby cy-
wilnej, nawet gdy pozostają w równoległym zatrudnieniu u dwóch pracodawców
(urzędach). Decyduje o tym przepis art. 87 ust. 1 ustawy z 18 grudnia 1998 r. o służ-
bie cywilnej. Zgodnie z nim członkowi korpusu służby cywilnej, którego stosunek
pracy ustał w związku z przejściem na rentę z tytułu niezdolności do pracy lub na
emeryturę, przysługuje jednorazowa odprawa w wysokości trzymiesięcznego wyna-
grodzenia, a jeżeli członek korpusu przepracował co najmniej 20 lat w służbie cywil-
nej, jednorazowa odprawa przysługuje w wysokości sześciomiesięcznego wynagro-
dzenia. Na rzecz stanowiska skarżącego nie przemawia to, że zdarzeniem warunku-
jącym prawo do odprawy jest ustanie stosunku pracy, co może wstępnie prowadzić
do zapatrywania, że członkowi korpusu służby cywilnej przysługuje tyle odpraw eme-
rytalnych w ilu stosunkach pracy w służbie cywilnej pozostaje przed przejściem na
emeryturę. Dalsza treść przepisu sprzeciwia się takiemu wnioskowaniu, bowiem
uprawnienie do odprawy emerytalnej przysługuje temu pracownikowi, który jest w
7
korpusie służby cywilnej i jednocześnie zastrzega się, że przysługuje mu jednorazo-
wa odprawa emerytalna. Chodzi wszak o szczególne zatrudnienie w ramach korpusu
służby cywilnej i wówczas nie wypłaca się dwóch odpraw emerytalnych w związku z
przejściem na emeryturę. Skoro ustawodawca zastrzegł, że odprawa emerytalna ma
charakter jednorazowy (podobnie jak w art. 921
k.p.), to należy przyjąć, że miał na
uwadze tylko jedną odprawę emerytalną dla członka korpusu służby cywilnej, nawet
gdy był zatrudniony przed nabyciem uprawnień emerytalnych równoległe w dwóch
urzędach. Taką wykładnię uzasadnia również rozwiązanie dotyczące stażu pracy w
służbie cywilnej, gdyż jeżeli wynosi co najmniej 20 lat, to jednorazowa odprawa (co
ustawodawca drugi raz podkreśla w przepisie art. 87 ust. 1) przysługuje w wysokości
sześciomiesięcznego wynagrodzenia. Inną kwestia jest to, czy takie równoległe za-
trudnienie członka korpusu służby cywilnej w dwóch urzędach byłoby prawidłowe, a
także czy wówczas ten sam staż w służbie cywilnej mógłby zostać zaliczony do dru-
giego zatrudnienia dla uzyskania drugiej odprawy emerytalnej, skoro regulacja wy-
raźnie określa, że świadczenie jest jednorazowe i nie zmienia tego charakteru nawet
wtedy, gdy staż w służbie cywilnej wynosi co najmniej 20 lat.
W zakresie odprawy pieniężnej z ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych
zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczą-
cych pracowników skarżący stawia znak równości pomiędzy rozwiązaniem umowy o
pracę z powodu przejścia na emeryturę i przyczynami niedotyczącymi pracownika w
rozumieniu tej ustawy. Założenie to nie jest uprawnione. Wprawdzie Sąd Najwyższy
w wyroku z 8 stycznia 2008 r., II PK 119/07 (OSP 2010 nr 1, poz. 9, z aprobującą
glosą A. Dubowik) stwierdził, iż spełnienie warunków do uzyskania świadczeń eme-
rytalnych, wskazane jako przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę przez praco-
dawcę, nie należy do przyczyn dotyczących pracownika w rozumieniu art. 10 ust. 1
ustawy z 13 marca 2003 r. i może być uznane za przyczynę niedotyczącą pracowni-
ka uprawniającą do odprawy, to w ocenie składu rozpoznającego skargę nie jest to
wykładnia, którą należałoby powtórzyć w tej sprawie. Jeżeli przyjmuje się alternatywę
rozłączną w podziale na przyczyny dotyczące i niedotyczące pracownika, to nie wy-
starczy ustalić pozytywnie lub negatywnie, że przyczyna rozwiązania stosunku pracy
dotyczyła pracownika, gdyż w zakresie przesłanek do odprawy pieniężnej wymaga
się ustalenia, że wyłączną przyczyną rozwiązania stosunku były przyczyny niedoty-
czące pracownika. Natomiast wypowiedzenie umowy o pracę może być zasadne lub
niezasadne w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. Jednak nie każde zasadne lub niezasadne
8
rozwiązanie umowy jest równoznaczne z przyczyną niedotyczącą pracownika w ro-
zumieniu ustawy. Przyczyny niedotyczące pracownika to przyczyny leżące po stronie
pracodawcy i inne obiektywne przyczyny, które nie leżą po stronie pracodawcy, ale
również nie leżą po stronie pracownika, a które jednak stanowią wyłączną przyczynę
rozwiązania stosunku pracy jako niedotyczącą pracownika. Nie można dlatego zgo-
dzić się z tezą, że przejście na emeryturę ze względu na wiek jest przyczyną niedo-
tyczącą pracownika w rozumieniu ustawy z 13 marca 2003 r. Nie należy pomijać, że
przejście na emeryturę ze względu na wiek lub nabycie uprawnień emerytalnych jest
nadal zagadnieniem kontrowersyjnym w orzecznictwie i doktrynie, zwłaszcza co do
kwestii czy stanowi samodzielną i zasadną w rozumieniu art. 45 § 1 k.p. przyczynę
rozwiązania stosunku pracy. Wszak nawet mimo powołanej przez skarżącego
uchwały powiększonego składu Sądu Najwyższego z 21 stycznia 2009 r., II PZP
13/08 (OSNP 2009 nr 19-20, poz. 248), przyjmującej, że osiągnięcie wieku emerytal-
nego i nabycie prawa do emerytury nie może stanowić wyłącznej przyczyny wypo-
wiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę (art. 45 § 1 k.p.), to nadal wskazuje się
również na zasadność innych (przeciwnych) rozstrzygnięć, w tym w orzecznictwie
Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (zob. choćby P. Bocianowski: Dyskrymina-
cja pracowników ze względu na wiek w najnowszym orzecznictwie Europejskiego
Trybunału Sprawiedliwości, PiZS 2009 nr 9; M. Otto: Zakaz dyskryminacji ze względu
na wiek, PiZS 2010 nr 6; A. Świątkowski: Wiek - obiektywne kryterium różnicowania
uprawnień pracowników, Przegląd Sądowy 2011 nr 1; M. Tomaszewska: Wiek eme-
rytalny jako uzasadnienie wypowiedzenia umowy o pracę na tle orzecznictwa Sądu
Najwyższego, Europejski Przegląd Sądowy 2011 nr 2; M. Domańska: Zakaz dyskry-
minacji ze względu na wiek w orzecznictwie TS; Europejski Przegląd Sądowy 2011
nr 4). Należałoby też rozróżnić sytuację rozwiązania umowy o pracę z powodu osią-
gnięcia wieku emerytalnego ale bez prawa do emerytury oraz z powodu przejścia na
emeryturę, która pracownikowi już przysługuje. Ta druga sytuacja dotyczy powoda.
Ocena ta pozostaje jednak tylko w sferze zasadności i zgodności z prawem wypo-
wiedzenia umowy o pracę, co zatem nie oznacza, że gdy wypowiedzenie z tej przy-
czyny nie jest zasadne, to automatycznie wypowiedzenie z tej przyczyny jest równo-
znaczne z rozwiązaniem stosunku pracy z przyczyn niedotyczących pracownika w
rozumieniu art. 10 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych. Skoro przy tzw. zwolnie-
niach grupowych nabycie uprawnień emerytalnych traktowane jest jako kryterium
doboru do tych zwolnień, to jednocześnie samo w sobie nie może to być powodem
9
zwolnienie z przyczyn określonych w ustawie. Innymi słowy, są wypowiedzenia, które
mogą być ocenione jako zasadne lub niezasadne w rozumieniu art. 45 § 1 k.p., co
nie znaczy, że każdorazowo wypowiedzenie niezasadne jest równoznaczne z przy-
czyną niedotyczącą pracownika uprawniającą do odprawy pieniężnej na podstawie
ustawy z 13 marca 2003 r. Skarga podlega rozpoznaniu tylko w granicach zarzutów i
przy związaniu stanem faktycznym stanowiącym podstawę zaskarżonego wyroku
(art. 39813
k.p.c.). Nie można zgodzić się ze stanowiskiem zaskarżonego wyroku, że
brak odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę wyklucza badanie innej niż po-
dana w wypowiedzeniu przyczyny rozwiązania stosunku pracy. Ustawa z 13 marca
2003 r. stanowi odrębną regulację i wymaga samodzielnych ustaleń w zakresie
przedmiotu sporu. W tym zakresie skarga nie stawia jednak zarzutów procesowych.
Brak jest więc ustaleń wskazujących na przyczyny niedotyczące pracownika. Choć
zmniejszenie zatrudnienia na gruncie obecnej ustawy nie jest już przesłanką prawa
do odprawy, to w sprawie nie ustalono innych okoliczności, które nie dotyczyłby pra-
cownika, a dotyczyłyby pracodawcy lub były nawet od niego niezależne, lecz również
obiektywnie uzasadniały rozwiązanie stosunku pracy z powodem. Innymi słowy, w tej
sprawie nie ustalono innej przyczyny ustania zatrudnienia. Przyczyną niedotyczącą
pracownika w rozumieniu art. 10 ust. 1 ustawy nie jest przejście na emeryturę, gdyż
nie taki jest cel ustawy z 13 marca 2003 r. W przeciwnym razie należałoby niezasad-
nie stwierdzić, że odprawa pieniężna (tzw. ekonomiczna) przysługuje wszystkim pra-
cownikom, których umowy o pracę ulegają rozwiązaniu z powodu przejścia na eme-
ryturę. Wobec powyższego dla odprawy pieniężnej nie ma też znaczenia relatywiza-
cja, w której powód przyjmuje, że tylko rozwiązanie stosunku pracy po osiągnięciu
wieku emerytalnego określonego w ustawie o służbie cywilnej (65 lat) zwalniałoby
pracodawcę od obowiązku zapłaty odprawy pieniężnej.
Z tych motywów orzeczono o oddaleniu skargi (art. 39814
k.p.c.). O kosztach
orzeczono zgodnie z żądaniem, odpowiednio do wartości przedmiotu zaskarżenia
(40.728,78 zł) i stawek określonych w przepisach rozporządzenia z 28 września 2002
r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (§ 6 pkt 5, § 11 ust. 1 pkt 2 i § 12
ust. 4 pkt 2 - stosowany odpowiednio do odpowiedzi na skargę).
========================================