Pełny tekst orzeczenia

Uchwała z dnia 8 września 2011 r. III CZP 42/11
Sędzia SN Dariusz Zawistowski (przewodniczący)
Sędzia SN Jan Górowski
Sędzia SN Bogumiła Ustjanicz (sprawozdawca)
Sąd Najwyższy w sprawie z powództwa Gminy N. przeciwko Irenie C.,
Stanisławowi C., Monice B. i Markowi B. o usunięcie niezgodności pomiędzy
stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem
prawnym, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 8
września 2011 r. zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w
Lublinie postanowieniem z dnia 24 marca 2010 r.:
„Czy w postępowaniu o usunięcie niezgodności pomiędzy stanem prawnym
ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym nieruchomości
dopuszczalne jest ustalenie faktu nabycia przez gminę z mocy prawa na podstawie
art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o gospodarce
nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (jedn. tekst: Dz.U. z 2007 r. Nr 231,
poz. 1700 ze zm.) własności nieruchomości rolnej, jako przesłanki rozstrzygnięcia w
sprawie, w sytuacji, gdy tytuł własności nieruchomości rolnej na rzecz gminy nie
został stwierdzony przez wojewodę w drodze decyzji, o której mowa w art. 13 ust. 4
powołanej na wstępie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu
Państwa?"
podjął uchwałę:
W sprawie o uzgodnienie stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w
księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym brak decyzji wojewody
wydanej na podstawie art. 13 ust. 4 ustawy z dnia 19 października 1991 r. o
gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (jedn. tekst:
Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700) wyłącza możliwość ustalania przez sąd faktu
przejścia z mocy prawa na rzecz gminy własności nieruchomości rolnej na
podstawie art. 13 ust. 2 tej ustawy.
Uzasadnienie
(...) Decyzją z dnia 18 grudnia 1991 r., wydaną przez wójta Gminy N. na
podstawie art. 28 i 58 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu
społecznym rolników (Dz.U. Nr 7, poz. 24 ze zm.), przejęte zostały na własność
Skarbu Państwa nieruchomości rolne wchodzące w skład gospodarstwa rolnego
Ireny i Stanisława Adolfa małżonków C., w tym działka położona we wsi T.,
oznaczona obecnie numerem 163. Przejście własności nie zostało jednak
ujawnione w księdze wieczystej nr (...), prowadzonej przez Sąd Rejonowy w
Lubartowie. Spadek po Stanisławie Adolfie C., zmarłym w dniu 17 sierpnia 2000 r.,
nabył jego syn Stanisław Zbigniew C. W dniu 10 października 2000 r. wpisani
zostali w wymienionej księdze wieczystej jako współwłaściciele Irena C. i Stanisław
Zbigniew C. po 1/2 części. Prawomocnym postanowieniem Sądu Rejonowego w
Lubartowie z dnia 27 maja 2005 r. oddalony został wniosek Skarbu Państwa –
Starosty L., powołującego się na opisaną decyzję, o wykreślenie z działu II księgi
wieczystej wpisu współwłasności Ireny C. i Stanisława Zbigniewa C., a wpisanie
Skarbu Państwa jako właściciela oraz sprostowanie oznaczenia i powierzchni
działki, będące następstwem aktualizacji ewidencji przeprowadzonej w 1993 r.
Dokonano natomiast wpisu ostrzeżenia o niezgodności stanu prawnego
nieruchomości ujawnionego w tej księdze wieczystej z rzeczywistym stanem
prawnym. Oddalone zostało również wyrokiem Sądu Rejonowego w Lubartowie z
dnia 10 grudnia 2002 r. powództwo Skarbu Państwa – Starosty L. o usunięcie
niezgodności pomiędzy stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze
wieczystej nr (...) a rzeczywistym stanem prawnym przez wpisanie w dziale II tej
księgi, w miejsce istniejącego wpisu, Skarbu Państwa jako właściciela. Nie został
uwzględniony przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniosek Stanisława
Zbigniewa C. o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia 18 grudnia 1991 r., jak też
nie odniosła skutku jego skarga wniesiona do Wojewódzkiego Sądu
Administracyjnego w Lublinie.
Umową z dnia 2 marca 2005 r. Irena C. podarowała swój udział we własności
nieruchomości synowi Stanisławowi Zbigniewowi C., który z kolei umową z dnia 10
lutego 2009 r. własność nieruchomości objętej wymienioną księgą wieczystą
podarował córce i zięciowi Monice i Markowi małżonkom B. Skutki tych czynności
ujawnione zostały w księdze wieczystej. Stanisław Zbigniew C. złożył odwołanie od
decyzji Prezesa Agencji Nieruchomości Rolnych z dnia 6 sierpnia 2010 r.,
odmawiającej wznowienia postępowania zakończonego ostateczną decyzją z dnia
18 grudnia 1991 r.
Roszczenie przewidziane w art. 10 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach
wieczystych i hipotece (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm. –
dalej: "u.k.w.h.") powódka oparła na twierdzeniu, że nabyła własność tej
nieruchomości z mocy prawa na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 19
października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa
(jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 57, poz. 603 ze zm. – dalej: "u.g.n.r.S.P."), gdyż do
dnia 30 czerwca 2000 r. nie doszło do przejęcia jej przez Agencję Nieruchomości
Rolnych Skarbu Państwa. Podała, że brak deklaratoryjnej decyzji Wojewody L.,
przewidzianej w art. 13 ust. 4 u.g.n.r.S.P., nie stanowi przeszkody do wpisania
nabycia własności nieruchomości.
Oddalając powództwo, Sąd Rejonowy stwierdził, że nie zostało wykazane
nabycie własności nieruchomości przez Gminę, która nie legitymuje się decyzją
Wojewody L., stwierdzającą przejście własności nieruchomości na podstawie art. 13
ust. 2 u.g.n.r.S.P., a ustalanie tego w postępowaniu sądowym jest niedopuszczalne.
W apelacji powódka zarzuciła niewłaściwe zastosowanie art. 10 u.k.w.h. przez
błędne wyłączenie spod kognicji sądu badania, czy własność nieruchomości
przeszła na jej rzecz z mocy prawa. Sąd Okręgowy powziął wątpliwości dotyczące
wykładni przepisu art. 13 ust. 2 u.g.n.r.S.P. i wskazał, że nabycie nieruchomości
przez gminę podlegało stwierdzeniu przez wojewodę w drodze decyzji, stosownie
do art. 13 ust. 4 u.g.n.r.S.P. Zaznaczył jednak, że niewątpliwą przeszkodą w
wydaniu decyzji administracyjnej jest kwestionowany wpis w księdze wieczystej
prawa własności nieruchomości, ponieważ w postępowaniu administracyjnym
wojewoda nie może przyjąć innego stanu prawnego nieruchomości, niż ujawniony w
księdze wieczystej. Sąd podkreślił, że dopuszczona została możliwość ustalenia w
postępowaniu cywilnym tytułu prawnego, wynikającego z faktu prawotwórczego,
stosownie do art. 1 ustawy z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności
gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 27, poz. 50), jako przesłanki rozstrzygnięcia.
Wyłączenie dokonania takiego ustalenia w odniesieniu do nabycia prawa na
podstawie art. 13 ust. 2 u.g.n.r.S.P. pozbawia nabywcę możliwości ustalenia
rzeczywistego stanu prawnego nieruchomości.
Sąd Okręgowy wskazał jednak na stanowisko wyrażane w orzecznictwie Sądu
Najwyższego, przemawiające za niedopuszczalnością prowadzenia ustaleń co do
kwestii poddanych orzecznictwu administracyjnemu. (...) Ponadto zauważył, że
chociaż postępowanie przewidziane art. 10 u.k.w.h. jest jedynym sposobem
obalenia domniemania prawnego z art. 3 u.k.w.h., to nie może zastępować
wskazanej przez ustawodawcę drogi do ustalenia nabycia własności
nieruchomości.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje:
Przedstawione zagadnienie prawne dotyczy przejścia na podstawie art. 13
ust. 2 u.g.n.r.S.P. na własność gminy nieruchomości rolnych, stanowiących
własność Skarbu Państwa. Wątpliwość Sądu Okręgowego ma związek z kwestią
sposobu udowadniania przez gminę nabycia własności takiej nieruchomości rolnej i
zakresu kognicji sądu rozpoznającego sprawę o usunięcie niezgodności treści
księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym w odniesieniu do rozgraniczenia
drogi sądowej i postępowania administracyjnego.
Uregulowanie zawarte w art. 13 ust 2-4 u.g.n.r.S.P. wprowadzone zostało
przez art. 28 ustawy z dnia 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw
związanych z funkcjonowaniem administracji publicznej (Dz.U. Nr 12, poz.136),
która weszła w życie, także w tym zakresie, z dniem 23 lutego 2000 r. Przepis art.
13 ust. 2 u.g.n.r.S.P. stanowi, że nieruchomości rolne nieprzekazane do zasobu
nieruchomości rolnych ostatecznymi decyzjami, o których mowa w art. 16 ust. 3, lub
nieprzekazane Agencji ostatecznymi decyzjami, o których mowa w art. 17 ust. 1, w
terminie określonym w ust. 1, stają się z mocy prawa własnością gmin, na terenie
których są położone. Z kolei art. 13 ust. 4 przewiduje, że nabycie nieruchomości, o
których mowa w ust. 2 stwierdza wojewoda w drodze decyzji. Z art. 13 ust. 1
wynika, że nabycie przez gminę własności nieruchomości następuje z upływem
terminu – do dnia 30 czerwca 2000 r. – do którego Agencja Nieruchomości Rolnych
powinna przejąć prawa i obowiązki, wynikające z wykonywania prawa własności w
stosunku do mienia Skarbu Państwa wymienionego w art. 1 i art. 2 ustawy. Treść
tych przepisów oraz ustawa z dnia 21 stycznia 2000 r. są związane z ustawami
reformującymi administrację publiczną powołującymi samorządy powiatowe i
wojewódzkie. Wskazują na komunalizację z mocy prawa mienia Skarbu Państwa,
obejmującego nieruchomości rolne, które nie zostały objęte Zasobem, o jakim
mowa w art. 12 u.g.n.r.S.P. Wprowadzone zostało zatem uregulowanie analogiczne
do komunalizacji mienia, objętego art. 5 i art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990
r. przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o
pracownikach samorządowych (Dz.U. Nr 32, poz. 191 ze zm. – dalej: "ustawa z
dnia 10 maja 1990 r.").
Problematyka stosunków własnościowych jest objęta regulacją prawa
cywilnego, a co do zasady, zgodnie z art. 1 i 2 § 1 k.p.c., sprawy cywilne należą do
właściwości sądów powszechnych i Sądu Najwyższego; jej wyłączenie musi
wynikać z przepisów szczególnych (art. 2 § 3 k.p.c.). Za taki przepis uznawany jest
art. 18 ustawy z dnia 10 maja 1990 r., który poddaje postępowaniu
administracyjnemu kwestię stwierdzenia nabycia przez gminę mienia z mocy prawa.
Konsekwencją tego jest niedopuszczalność orzekania w tym zakresie przez sąd
powszechny oraz związanie tego sądu stanem prawnym ustalonym ostateczną
decyzją administracyjną. Takie zapatrywanie zostało umocnione uchwałą składu
siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2007 r., III CZP 46/07
(OSNC 2008, nr 3, poz. 30). Związanie to dotyczy wszystkich sporów o własność
nabytego przez gminę mienia z mocy prawa na podstawie art. 5 ustawy z dnia 10
maja 1990 r. Podobne wnioski wypływają z art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 13
października 1998 r. – Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację
publiczną (Dz.U. Nr 133, poz.872 ze zm. – dalej: "ustawa z dnia 13 października
1998 r."; por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 21 stycznia 2003 r., III CZP 77/02,
OSNC 2003, nr 11, poz. 144), która dotyczy nabycia własności nieruchomości przez
Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego, zajętych pod drogę
publiczną.
W uchwale Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2011 r., III CZP 21/11 (OSNC
2011, nr 12, poz. 133) wyrażony został pogląd, że orzekanie, czy określona
nieruchomość podlega działaniu art. 2 ust. 1 lit. e dekretu Polskiego Komitetu
Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy
rolnej (Dz.U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13 ze zm.) należy do postępowania
administracyjnego, stosownie do § 5 ust. 1 rozporządzenia z dnia 1 marca 1945 r.
Ministra Rolnictwa i Reform Rolnych w sprawie wykonania dekretu Polskiego
Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 6 września 1944 r. (Dz.U. Nr 39, poz.233
ze zm.). W razie braku przepisu przewidującego uprawnienie organu administracji
publicznej do wydania decyzji stwierdzającej nabycie własności nieruchomości
zaistnieje możliwość ustalania tego w postępowaniu sądowym. Wskazują na to
uchwały Sądu Najwyższego z dnia 7 października 2009 r., III CZP 69/09 (OSNC
2010, nr 4, poz. 53) w odniesieniu do art. 2 ustawy z dnia 30 maja 1962 r. – Prawo
wodne (Dz.U. Nr 34, poz. 158 ze zm.), z dnia 9 lipca 1993 r., III CZP 91/93 (OSNC
1994, nr 2, poz. 29), odnośnie do art. 32 ust. 2 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o
terenowych organach jednolitej władzy państwowej (Dz.U. Nr 14, poz. 130) oraz z
dnia 18 sierpnia 1992 r., III CZP 103/92 ("Przegląd Ustawodawstwa
Gospodarczego" 1993, nr 2, s. 23), co do art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 25 lipca 1985
r. o jednostkach badawczo-rozwojowych (Dz.U. Nr 36, poz. 170 ze zm.).
W odniesieniu do nabycia mienia przez gminę na podstawie art. 5 i 18 ust. 1
ustawy z dnia 10 maja 1990 r. ugruntowany został w orzecznictwie Sądu
Najwyższego pogląd, że chociaż nabycie mienia Skarbu Państwa następuje z mocy
prawa, to jednak w obrocie prawnym gmina, w celu wykazania swojego tytułu do
nieruchomości, nie może skutecznie powoływać się jedynie na brzmienie art. 5.
Niezbędne jest uzyskanie odpowiedniej decyzji wojewody, ponieważ z faktu, że
stwierdzenie nabycia własności przez gminę należy do wyłącznej kompetencji
organu administracji wynika konieczność legitymowania się decyzją wydaną na
podstawie art. 18 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Od chwili uzyskania przez decyzję
wojewody przymiotu ostateczności gmina może skutecznie powoływać się w
obrocie na swoje prawo i tym prawem rozporządzać (por. wyroki Sądu
Najwyższego z dnia 28 czerwca 2000 r., IV CKN 71/00, nie publ., z dnia 6 lutego
2004 r., II CK 404/02, nie publ. i z dnia 10 marca 2006 r., I CSK 118/05, nie publ.).
Jeżeli nie zostanie wydana ostateczna decyzja administracyjna, to w sprawie
o usunięcie niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze
wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym sąd nie może ustalić faktu nabycia
nieruchomości przez gminę na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r.
Decyzja wojewody jest stanowczym poświadczeniem, że gmina stała się z mocy
prawa, z dniem 27 maja 1990 r. (art. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r.), właścicielką
określonego składnika mienia ogólnonarodowego (uchwała Sądu Najwyższego z
dnia 30 grudnia 1992 r., III CZP 157/92, OSNC 1993, nr 5, poz. 84). Na jej
deklaratoryjny charakter wskazuje także uchwała składu siedmiu sędziów Sądu
Najwyższego z dnia 9 października 2007 r., III CZP 46/07, zastrzegając, że ze
względu na swoje znaczenie legitymacyjne decyzja ta wykazuje cechy orzeczenia
konstytutywnego.
Podstawą skorygowania stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w
księdze wieczystej jest powództwo przewidziane w art. 10 ust. 1 u.k.w.h.
Wzruszenie domniemania wynikającego z art. 3 u.k.w.h. ma na celu doprowadzenie
stanu księgi wieczystej do stanu rzeczywistego, przez który należy rozumieć stan
zgodny z prawem materialnym. Osiągnięcie tego stanu jest możliwe na podstawie
wszystkich dowodów przeprowadzonych przez sąd, z uwzględnieniem, że przejście
prawa własności nieruchomości na gminę na podstawie art. 5 ustawy z dnia 10
maja 1990 r. musi być wykazane ostateczną decyzją administracyjną wydaną na
podstawie art. 18 tej ustawy.
Analiza uregulowań prawnych wywołujących podniesione wątpliwości
prowadzi do wniosku, że uzyskanie przez gminę własności nieruchomości rolnych,
stanowiących własność Skarbu Państwa, które do dnia 30 czerwca 2000 r. nie
zostały przekazane do zasobu nieruchomości rolnych, którym dysponuje Agencja
Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa, następowało z mocy prawa, na podstawie
art. 13 ust. 2 u.g.n.r.S.P., z dniem 1 lipca 2000 r. Na taki skutek upływu
wymienionego terminu wskazuje zwrot „stają się z mocy prawa własnością gmin”. Z
kolei uregulowanie zawarte w art. 13 ust. 4 u.g.n.r.S.P. oznacza, że skutek ten
stwierdzany jest decyzją wojewody, ustalenie zatem istnienia konsekwencji upływu
terminu przekazane zostało do właściwości organów administracji publicznej i
sądownictwa administracyjnego. Ostateczna decyzja wojewody jest przejawem
uznania, że nieruchomość stanowiła własność Skarbu Państwa, nie została w
określonym czasie przekazana do zasobu nieruchomości rolnych zarządzanego
przez Agencję Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa i przeszła z mocy
powołanego przepisu na własność konkretnej gminy.
Podkreślenia wymaga, że decyzji administracyjnej wymagało również
przekazanie nieruchomości rolnych do zasobu, przewidziane w art. 13 ust. 2
u.g.n.r.S.P. Wynika stąd, że wszelkie przesunięcia własnościowe między tymi
podmiotami poddane zostały kognicji organów administracji publicznej i nie ma
podstaw do uznania, że w odniesieniu do tego trybu nabycia własności
nieruchomości rolnej przez gminę należy stosować reguły wykładni odmienne niż
przyjęte na tle wykładni art. 5 i 18 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. Odesłanie na
drogę postępowania administracyjnego jest stanowcze, gdyż ustawa nie zawiera
przepisów wskazujących na odstępstwo od niego lub możliwości równoległego
rozpoznania sprawy dotyczącej nabycia własności nieruchomości przez sąd
powszechny i przez organ administracji publicznej.
Rozgraniczenie drogi sądowej i drogi administracyjnej, wynikające z art. 2 § 3
oraz art. 13 ust. 4 u.g.n.r.S.P., stwarza sytuację, w której żądanie stwierdzenia
nabycia uprawnienia przez gminę dopuszczalne jest tylko w ramach jednego z tych
postępowań. Skoro doszło do wyłączenia pewnego zakresu sfery cywilnoprawnej,
co do zasady podlegającej drodze sądowej, na rzecz postępowania
administracyjnego, to należy uznać, że w tym zakresie droga sądowa jest
niedopuszczalna. W ramach postępowania administracyjnego gmina może
domagać się wydania decyzji administracyjnej, która stanowi tytuł prawny,
wskazujący na własność nieruchomości i wiąże w postępowaniu sądowym,
mającym na celu skorygowanie niezgodności treści księgi wieczystej z
rzeczywistym stanem prawnym.
Bez względu na datę wydania decyzji, stwierdzenie nabycia prawa własności
przez gminę powinno być dokonane według stanu na dzień 1 lipca 2000 r. Nie ma
usprawiedliwionej racji stanowisko zmierzające do odstąpienia od poglądu
wyrażonego w uchwale składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 9
października 2007 r., III CZP 46/07, które ma również zastosowanie w
rozpoznawanej sprawie, w odniesieniu do podjętej w niej problematyki wzajemnej
zależności postępowania sądowego i administracyjnego. Przepisy art. 20 ust. 1
ustawy z dnia 10 maja 1990 r. i art. 73 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r.
stanowią, że ostateczna decyzja wojewody jest podstawą ujawnienia przejścia
własności nieruchomości w księdze wieczystej. Oznacza to, że wymieniona decyzja
stanowi jedyny dowód nabycia własności. Brak takiego uregulowania w ustawie o
gospodarowaniu nieruchomościami rolnym Skarbu Państwa nie oznacza, że
decyzja wymagana w art. 13 ust. 4 ma inny charakter niż decyzje wydane na
podstawie art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 1990 r. i art. 73 ust. 3 ustawy z dnia
13 października 1998 r. Poruszone przez powódkę kwestie ewentualnych
przeszkód, jakie mogłyby wystąpić w postępowaniu administracyjnym w razie
złożenia przez nią wniosku, nie mogą być rozważane w ramach rozpoznawanej
sprawy, ponieważ należą do zakresu kompetencji postępowania administracyjnego.
Brak decyzji uprawnionego organu administracyjnego uniemożliwia odniesienie się
do jej mocy wiążącej w postępowaniu sądowym, którego przedmiotem jest
powództwo przewidziane w art. 10 ust. 1 u.k.w.h.
Ustawa z dnia 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw
rolnych utraciła moc z dniem 6 kwietnia 1982 r., na skutek uchylenia jej przez
ustawę z dnia 26 marca 1982 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz uchyleniu
ustawy o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz.U. Nr 11, poz. 81).
Jednocześnie, zgodnie z art. 4-10 tej ustawy, rozpoznawanie spraw o stwierdzenie
nabycia na podstawie ustawy z dnia 26 października 1971r. własności
nieruchomości przez posiadacza samoistnego przekazane zostało sądom. Wynika
stąd, że mocą wymienionej ustawy oraz art. 63 u.g.n.r.S.P. sprawy dotyczące
regulowania własności gospodarstw rolnych przestały być sprawami załatwianymi w
postępowaniu administracyjnym i stały się sprawami cywilnymi. W odniesieniu
natomiast do nabycia własności nieruchomości rolnej przez gminę na podstawie art.
13 ust. 2 i ust. 4 u.g.n.r.S.P. nie ma przepisu, który przewidywałby zmianę drogi
rozpoznania spraw związanych z tym nabyciem na postępowanie sądowe.
Z tych względów Sąd Najwyższy podjął uchwałę, jak na wstępie (art. 390 § 1
k.p.c.).