Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt IV CZ 47/11
POSTANOWIENIE
Dnia 16 września 2011 r.
Sąd Najwyższy w składzie :
SSN Krzysztof Pietrzykowski (przewodniczący)
SSN Marian Kocon
SSA Agnieszka Piotrowska (sprawozdawca)
w sprawie z wniosku Jana T.
przy uczestnictwie Aleksandra T., Józefa T. i Krystyny T.
o dział spadku,
po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Cywilnej
w dniu 16 września 2011 r.,
zażalenia uczestniczki postępowania Krystyny T.
na postanowienie o kosztach procesu zawarte w punkcie III postanowienia
Sądu Okręgowego
z dnia 25 maja 2010 r.,
1. zmienia zaskarżone postanowienie zawarte w pkt III
postanowienia Sądu Okręgowego z dnia 25 maja 2010 r
w ten sposób, że oddala wniosek Jana T. o zasądzenie
od Krystyny T. kosztów postępowania apelacyjnego
2. oddala wniosek Krystyny T. o zasądzenie kosztów
postępowania zażaleniowego
Uzasadnienie
2
Sąd Okręgowy postanowieniem z dnia 25 maja 2010 r. w sprawie […]
uwzględnił apelację wnioskodawcy Jana T. od postanowienia Sądu Rejonowego z
dnia 4.11.2009 r., sygn. […] i zmienił zaskarżone postanowienie w punkcie II w
sposób postulowany przez skarżącego, zasądzając w punkcie III na podstawie art.
520 § 3 k.p.c., od uczestniczki Krystyny T. na rzecz wnioskodawcy Jana T. koszty
postępowania apelacyjnego w kwocie 2317 zł i wskazując, że wnioskodawca jest
stroną wygrywającą postępowanie wywołane złożoną przez niego apelacją.
W zażaleniu na to postanowienie, uczestniczka Krystyna T. zarzuciła
naruszenie przepisu art. 520 § 1 k.p.c. przez zaniechanie oddalenia przez Sąd II
instancji wniosku Jana T., w przedmiocie zasądzenia kosztów postępowania
apelacyjnego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, nadto przepisu art. 520 § 3
k.p.c., przez jego zastosowanie, w wyniku błędnej oceny stanu faktycznego sprawy
oraz art. 233 k.p.c. wobec przekroczenia przez Sąd Okręgowy granic swobodnej
oceny dowodów.
Formułując powyższe zarzuty wniosła o zmianę zaskarżonego
postanowienia w zakresie jego punktu III sentencji i oddalenie wniosku Jana T. w
przedmiocie zasądzenia od niej na jego rzecz kosztów postępowania apelacyjnego,
a nadto zasądzenia od wnioskodawcy na rzecz uczestniczki postępowania kosztów
postępowania zażaleniowego, ewentualnie uchylenie zaskarżonego postanowienia
i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu celem jej ponownego rozstrzygnięcia.
Sąd Najwyższy zważył, co następuje.
Zażalenie uczestniczki postępowania uznać należy za zasadne.
Zgodnie z art. 520 § 1 k.p.c., w postępowaniu nieprocesowym, każdy
uczestnik ponosi koszty postępowania związane ze swoim udziałem w sprawie, co
oznacza, że każdego z nich obciążają koszty dokonanej przez niego czynności
oraz czynności podjętej w jego interesie. Pomijając wyjątki przewidziane w art. 520
§ 2 i 3, koszty poniesione przez uczestników, związane z ich udziałem w sprawie,
nie podlegają wzajemnemu rozliczeniu (zwrotowi). Zasada rządząca kosztami
w postępowaniu nieprocesowym odbiega więc od reguły dominującej w procesie,
w myśl której, strona przegrywająca sprawę jest obowiązana zwrócić
przeciwnikowi - na jego żądanie - wszystkie koszty niezbędne do celowego
dochodzenia praw i celowej obrony (art. 98 § 1 k.p.c.).
3
Zasada ujęta w art. 520 § 1 k.p.c. jest nienaruszalna wtedy, gdy uczestnicy
są w równym stopniu zainteresowani wynikiem postępowania lub - mimo braku tej
równości - ich interesy są wspólne. W pozostałych wypadkach sąd może od tej
zasady odstąpić i na żądanie uczestnika, albo z urzędu - jeżeli działa bez adwokata
lub radcy prawnego (art. 109 w związku z art. 13 § 2 k.p.c.) - orzec według
dyrektyw określonych w art. 520 § 2 lub 3 k.p.c.
Wyszczególnienie sytuacji, w których interesy uczestników postępowania
nieprocesowego są sprzeczne, nie jest do końca możliwe do przeprowadzenia.
Można jednak przyjąć, że w sprawach tzw. działowych, nie występuje
sprzeczność interesów między tymi uczestnikami (współwłaścicielami,
spadkobiercami), którzy domagają się podziału (zniesienia współwłasności, działu
spadku, podziału majątku wspólnego), niezależnie od tego, jaki sposób dokonania
podziału proponują i jakie wnioski składają w tym względzie (por. postanowienie SN
z dnia 19 listopada 2010 r., III CZ 46/10, OSNC 2011/7-8/88).
Uznanie przez sąd w postępowaniu nieprocesowym, że wniosek uczestnika
o zasądzenie kosztów postępowania nie uzasadnia odstąpienia od reguły
wyrażonej w art. 520 § 1 k.p.c., powoduje oddalenie tego wniosku
(por. postanowienie SN z dnia 9 grudnia 1999 r., III CKN 497/98, OSNC 2000, nr 6,
poz. 116).
Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy nie sposób
postrzegać wnioskodawcy Jana T., jako „stronę wygrywającą” rozpatrywaną
sprawę. Pomiędzy wnioskodawcą, a uczestniczką Krystyną T. trudno bowiem,
dostrzec sprzeczność interesów, sprzeczność ta nie wynika również z wyliczeń
rachunkowych w zakresie wzajemnych zobowiązań uczestniczki postępowania
Krystyny T. i wnioskodawcy Jana T.
W konsekwencji, wbrew Sądowi II instancji, nie zachodziły, w przedmiotowej
sprawie, przesłanki do zastosowania przepisu art. 520 § 3 k.p.c., jako odstępstwa
od generalnej reguły wyrażonej w art. 520 § 1 k.p.c.
Mając powyższe na uwadze Sąd Najwyższy na podstawie art. 386 § 1 w zw.
z art. 3941
§ 3 oraz w zw. z art. 39821
k.p.c. postanowił jak w sentencji.
O kosztach postępowania zażaleniowego orzeczono na podstawie w art. 520
§ 1 w związku z art. 108 § 1 w związku z art. 3941
§ 3 oraz w zw. z art. 39821
k.p.c.
4

IV CZ 47/11

Powołane przepisy:

Informacje o źródle orzeczenia:

Dodatkowe informacje:

Pełny tekst orzeczenia